Morgunblaðið - 30.03.1984, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 30. MARZ 1984
51
j£
lega í skólanum í London, Drama
Studio, þar sem þeir lögöu hart aö
sér viö að hrista úr mér kómísku
kækina og veittu mér mörg tæki-
færi til aö leika á alvarlegri strengi
en ég var vanur."
— Einhver minnisstæö hlut-
verk?
„Já, já, ég fór t.a.m. meö hlutverk
Procors í leikriti Millers, The Cruc-
ible (í deiglunni). Þaö hlutverk er
skratti snúiö og býöur upp á heil-
mikil átök.“
— Getur þaö gengiö tilfinninga-
lega nærri leikaranum aö fást viö
slík átakahlutverk?
„Eflaust — annars held ég aö I
slíkum hlutverkum sé nokkuö áríö-
andi aö láta eigin tilfinningar aldrei
taka yfir. Ég á viö, aö missa þaö
ekki útí grát og gnístran tanna leik-
arans sjálfs, af því honum þykir svo
gaman aö gráta á leiksviöi. Heldur
veröi aö reyna aö sameina „tekn-
ískan" leik og tilfinningalegt innsæi,
fyrirgeföu hátíölegheitin. Annars
endar bara allt í vemmilegheitum
og þrívat „ónaní" engum til gleöi
nema leikaranum sjálfum."
— Er hlutverk skopleikarans ef
til vill einhæfara en aivarleg hlut-
verk?
„Þaö er nú bara heilmikil „alvara"
aö föndra viö skopleik. Spurning-
unni svara ég hins vegar neitandi.
Þaö hefur löngum veriö tilhneiging
ýmissa spekinga aö telja fólki trú
um aö „kómik" sé einhvers konar
annars eöa þriöja flokks iöja. Sú
útbreidda kenning lýsir boöberun-
um mun betur en þvi sem máliö
snýst um og sýnir hversu langt
hleypidómafullt nef þeirra nær. Þaö
eru nefnilega gullvæg sannindi og
gömul, aö samkvæmt hefðbundinni
flokkun, þá er vönduö „kómík",
gaman- eöa skopleikur eöa hvaö
menn kjósa helst aö nefna þaö, eitt
hiö erfiöasta og flóknasta og yfir-
leitt þaö, sem krefst einna mestrar
tækni og ekki síst nákvæmni í túlk-
un. Síöan má nefna til sögunnar
nokkuö, sem gegnir allsherjar heit-
inu „skopgafa". Sú gáfa er ekki á
hverju strái. Ég er ekki aö halda þvi
fram aö ég sé gæddur henni, en hitt
veit ég aö hún veröur ekki tillærö
eöa numin af bókum og eins veit ég
aö margan og „mikilhæfan" leikar-
ann, sem skartar aö ööru leyti
mörgum öörum viöurkenndum gáf-
um, skortir hana. Þetta er nú allt
saman sagt af hlýjum hug — skal
ég segja þér. Já, já.“
— Er þaö þín skoðun aö í hlut-
verkum skoplegs eölis sé slegið á
fleiri strengi og jafnvel dýpri en
kann aö virðast viö fyrstu sýn?
„Nokkuð er til í því. Aö vísu eru
sum kómísk hlutverk, t.a.m. í stutt-
um sketsum, einungis svipmyndir,
sem brugðið er upp — aö mestu
framhliöar persónanna, sem á aö
sýna, þar sem aöaláherslan er lögö
á rétt sviþbrigði, einkenni í „holn-
gera eins vel og ég „get“. Nú um
getuna má náttúrulega deila en til
þess arna þarf aö gefa sér góöan
tíma og honum er misríflega úthlut-
aö, fer eftir vinnuveitandanum. Ég
ætla aö fólki fari frekar fram i þessu
starfi heldur en hitt, ef þaö hefur
viðveru á fleiri en einum staö. Það
er viöbúiö . . . ég er ekki aö fullyröa
neitt, en það er viöbúið aö í svona
skapandi starfi eins og þessu kalli
maöur yfir sig ákveöiö andvaraleysi
meö þvi að hola sér einhvers staöar
niður, t.a.m. í einhverri skjólgóöri
stofnun, og slappa af — allavega
meðan maöur er ennþá ungur,
frískur. Ég er líka þannig í laginu aö
mér fellur ekki aö sinna einu
óbreyttu hlutverki.. . en þetta gæti
þó breyst, þegar maður fer aö eld-
ast og þreytast, en ég á ennþá
nokkur ár í fertugt."
— Ertu kannski farinn aö hugsa
um aö komast í öruggt skjól?
„Ég hef nú aldrei sóst eftir föstu
starfi neins staöar, hvorki viö leik-
húsin né annars staöar. Ég hef yfir-
höfuð skapaö mér mína atvinnu
sjálfur, nú og svo hafa einstaka
hlutverk oltið inn á boröiö hjá mér.“
— Nú hefur þú leikiö af og til í
stofnanaleikhúsunum í gegnum tíö-
ina og nú leikur þú í „Sveyk í síðari
heimsstyrjöldinni“ í Þjóöleikhúsinu
(bæöi herþrestinn og Búllinger, ar-
ískan nasistaforingja, en þaö er ein-
mitt ástæöan fyrir því að Gísli Rún-
ar er meö þetta Ijósa hár), hvernig
finnst þér aö leika í stóru leikhúsun-
um?
„Ég kann því prýðilega — í
skömmtum!"
— Hver er munurinn á því að
leika t.d. í Þjóöleikhúsinu og minni
leikhúsum?
„Ja ... ég hef nú oft verið spurö-
ur aö þessu áöur og hef þá gjarnan
svarað því til að höfuömunurinn
liggi einkum í því aö maður kemst í
sturtu eftir sýningar. Annars er ég
aö mestu alinn upp í alls kyns frjáls-
um leikhópum, þar á meöal Alþýðu-
leikhúsinu, þar sem maður var van-
ur aö vasast í öllu sjálfur. Nú eins er
þaö, aö ég er á þann hátt gallaöur
aö ég hef hina mestu skemmtan af
öllu mögulegu, stóru og smáu, sem
kemur inn á hina tæknilegu hliö
uppfærslunnar. Búningum, and-
litsgervi, sem var beinlínis ástriöa
hjá mér á tímabili, leikmynd, nú og
ekki hvaö síst leikmunum, þeir hafa
alltaf haft sérstakt aödráttarafl. Þaö
er erfiöara aö vera meö nefið oni
þessum hlutum í stofnanaleikhús-
unum. Þar er allt mun formfastara
og þyngra í vöfum, af eðlilegum
ástæöum. En öll leikhús, hvernig
svo sem apparatiö er í laginu, starfa
yfirleitt samkvæmt sömu grundvall-
arreglunum, svona í meginatriöum
a.m.k."
— Er þaö vel séö aö leikarar séu
aö skipta sér af hlutum eins og
þessum, t.d. gervi og leikmunum?
„Þaö helgast nú af ýmsu — í
stofnanaleikhúsunum eru þaö hinar
ýmsu deildir, sem annast fram-
kvæmdina viö hina margvislegu
þætti uppfærslunnar og leikarinn
þarf ekki aö skipta sér af eöa fylgj-
ast meö framgangi mála frekar en
hann kærir sig um. Honum er gefiö
nokkuö frítt spil viö aö sinna rull-
unni sinni, sem er náttúrulega alveg
Ljósm Friöþjófur.
Nasistaforinginn
Sveyk í síöari
heimsstyrjöldinni.
Ég dró mig alfarið út
úr hinum svokallaða
skemmtana-,, iðnaði“
fyrir u.þ.b. átta árum
it
ingu“, afgerandi, uppgeröar raddir
o.s.frv. Engu aö siöur snúiö og gerir
kröfur til fjölhæfni. Síöan má nefna
hlutverk sem hafa á sér skoplegt
yfirbragö en krefjast eölis síns
vegna ekki síöur átaka í túlkun til-
finninga. Þetta þekkja allir, sem viö
hafa fengist. Mér er t.a.m. minnis-
stætt þegar ég fór meö hlutverk
Más forstjóra í leikritinu Blómarós-
um eftir Ólaf Hauk Símonarson hjá
Alþýðuleikhúsinu, aö þá virtist einn
krítikkerinn skynja eitthvað í þessa
veruna og sagöi eitthvaö á þá leiö
að þrátt fyrir skoplegt yfirbragö
persónunnar hefði leikaranum tek-
ist aö hefja skopstælinguna upp á
mannlegt plan. Hvort sem það
tókst eöur ei er þaö einmitt þetta,
sem ég á við. Hlutverk herprestsins
í Sveyk, sem ég er aö ieika núna í
Þjóðleikhúsinu, krefst einmitt slíks
samspils mannlegra og skoplegra
þátta. Herpresturinn er afar tragísk
persóna, allar kringumstæöur hans
eru næsta ömurlegar en hann hefur
uppi i sér þennan drepfyndna texta
og þvi er áríöandi að „reyna“ aö
þræöa þetta einstigi, koma þessu
tvennu til skila."
— Þú sagöir áöan aö þú hefðir
neyöst til að hafna bróöurpartinum
af því, sem þér hefur boðist af vinnu
á ákveönu sviöi, til þess aö losna
viö eöa losa um kómikímyndina
eins og þú oröaöir þaö. Hvernig er
hægt aö fúlsa viö atvinnutilboöum á
þessu sviöi þar sem manni skilst að
samkeppnin sé gífurlega hörö?
„Jaa... ég hef nú einfaldlega
veriö svo guöslifandi lánsamur aö
vera í þeirri forréttindaaöstööu aö
geta valið og hafnaö verkefnum.
Þannig er þaö í augnablikinu a.m.k.
Ég starfa yfirleitt þetta á 4—5 stöö-
um í einu og fer þá aö jafnaöi á
3—4 staöi sama daginn. Ég er
m.ö.o. freelance eins og þaö heitir.
Ég hef ógjarnan viljað festa mig
neins staöar, því ég vil geta haft
þennan möguleika á því aö velja
þaö, sem mér hugnast, og hafna
því, sem mér af einhverjum ástæö-
um kann aö þykja miöur fýsilegt
eöa í vissum tilfelium tel mig ein-
faldlega ekki hafa kunnáttu til aö
leysa skikkanlega af hendi. Þaö
hefur ekkert upp á sig aö vasast í
öllu. Nú svo langar mig alltaf til aö
Helgarpósturinn
auglýsir:
BLAÐAMAÐUR
Helgarpósturinn vill ráöa blaöamann. Viö
leitum aö starfsmanni sem vill takast á viö
fjölbreytt og sjálfstæö verkefni en jafn-
framt krefjandi.
Skriflegar umsóknir um menntun og fyrri
störf berist ritstjórn blaösins fyrir 4. apríl.
Áhugasamt fólk í vaxandi útgáfu leitar
samstarfsmanns.
Helgarpósturinn,
Ármúla 36, sími 81511

JtVAXTMTIHIIHG
Ávextir vekja vellíöan
Kynnum í dag kl. 15. —19 Ijúffengu rauöu B.C.
Delicious eplin frá Kanada.
Einnig vinsælu appelsínurnar á markaönum
— „Cosas“ —.
Beint frá Spáni.