Morgunblaðið - 29.06.1984, Blaðsíða 5

37
0iV 'X’JC .'£ . V.V '?■'f\ 'Oft*. V,'.',:VOV
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 29. JÚNÍ 1984
Sannanir um að kóiestról sé lífshættulegt kalla
á breyttar og bættar matarvenjur.
MÁ BORÐA JÁ MÁ EKKI BORÐA NEI
MJÓLK Undanrenna Léttmjóik Létt jógúrt MjÓlK Rjómi Gervirjómi
EGG Hvitan eftir vild Rauöan, minna en 3 á viku
KJÖT Magurt, öll fita skorin burt. Nauta- kálfa-, svína- og lambakjöt í hófi — Kjúklingar og kalkún án húöar Pylsur, bjúgu, bacon, húöin á kjúklingum Allt feitt kjöt
FISKUR Allur magur fiskur
OSTUR Magur ostur, kotasæla og léttostar Ostar úr mjólk - rjómaostur
KARTÖFLUR Kartöflur Franskar eöa tilbúnar kartöflur
GRÆNMETI Allt grænmeti án mettaörar fitu Grænmeti meö smjöri rjóma eöa annarri fitu
ÁVEXTIR Allir ávextir, ferskir, frosnir, þurrkaöir og ávaxtasafi Ávextir í sætum vökva
BRAUÐ Allt gróft brauö og kex Hvítt, sætt brauð og kökur
Já, listinn stuölar aö betri heilsu. Muniö aö viö erum þaö sem viö boröum.
ur erindi, sem vert er að geta hér
til frekarí skýringa á þessari
stefnubreytingu í mataræöi.
Dr. W. Virgil Brown er formaöur
þeirrar nefndar innan hjartavernd-
arsamtakanna bandarísku, sem
fjallar sérstaklega um næringu.
Hann sagði m.a. í ræöu sinni, sem
aöallega fjallaöi um þaö hvaö
stendur á bak viö tölurnar, sem
sífellt er vitnaö til:
„Ef kólestról í blóöi sjúklings er
iækkaö niöur í 200 mg á hvern
desilítra, er þaö trú okkar að sá
matarkúr, sem honum var ráðlagö-
ur af hjartaverndarsamtökunum,
hafi skilað árangri. Viö getum ekki
sagt viö hann aö nú sé hann heil-
brigöur. Sjúklingurinn verður aö
láta mæla kólestrólmagniö í bióöi
sínu a.m.k. á fimm ára fresti. Viö
vitum aö kólestrólmagniö eykst
meö aldri og svo geta fjölmargir
þættir haft áhrif á þaö.
Hvaö þá meö þá, sem hafa kól-
estról yfir 200? Þeir þurfa frekari
rannsókna og leiöbeininga viö.
Nauösynlegt er aö mæla blóðfit-
una, og þá einkum hlutfall LDL,
„vonda hluti kólestrólsins" (low-
density lipoproteins), sem er aðal-
vandræöagemlingurinn, og hins
vegar HDL, „góöa hluta kólestróls-
ins" (high-density lipoproteins),
sem vinnur gegn LDL. Þeir ein-
staklingar, sem eru meö LDL undir
100, eru í lítilli hættu. Þetta hefur
komiö í Ijós í ýmsum löndum þar
sem í Ijós hefur komiö aö sé LDL
undir 100 er lítið um hjarta- og
æöasjúkdóma. Þetta er alveg
óháö HDL. Viö vitum einnig aö ein-
staklingar meö LDL yflr 200 eru i
mikilli hættu þó HDL-þátturinn sé
einnig hár. Þeir, sem þannig er
ástatt um, ættu og aö fá meö-
feröaráætlun.
HVAÐ MED 90%
ÞJÓDARINNAR, SEM
HEFUR LDL MILLI
100 OG 200?
Tölfræöilegar upplýsingar sýna
okkur aö þeir, sem falla innan hlut-
fallsins 2 (þ.e. hafa tvisvar sinnum
meira LDL en HDL), eru í mjög lítilli
hættu. Þeir sem falla innan hlut-
fallsins 2 og 3 eru í lítilli hættu, og
er nægjanlegt, aö þeir dragi úr
neyslu kólestróls og mettaörar fitu.
Hættan eykst mjög á bilinu 3 og 5.
Þessi hópur, sem er um 25—30%
bandarísku þjóöarinnar, þarf aö
breyta mataræöi sínu, en er aö
auki sérstaklega áminntur um
hættur samfara því aö kólestról-
magniö fari yfir 100 milligrömm á
dag.
Um 10% þjóöarinnar eru í mikilli
hættu. Ef ekki verður árangur hjá
þeim eftir nokkra mánuöi á breyttu
fæöi er nauösyniegt aö beita lyfj-
um. Fyrir alla, sem fara upp fyrir
200, og hafa hlutfall LDL-HDL
SJÁ NÆSTU SÍÐU
Samstada
fékk
hjálp
lögreglu
Varaji, Póllandi, 27. júni. AP.
í FRÉTTABRÉFI frá Samstöðu í
Póllandí segir að lögreglumenn
hafi útvegaö samtökunum
prentblek, sem gert var upp-
tækt í árás lögreglunnar á
útgáfustað leynisamtaka í
Varsjá.
Sambönd Samstööu innan
lögreglunnar sýna útbreiöslu
hreyfingarinnar, þrátt fyrir ólög-
mæti hennar. Ekki er vitaö hvaö
margir lögreglumenn eru í hreyf-
ingunni.
Alþjóölega vinnumálastofnunin
hVatti pólsk yfirvöld í dag til aö
sleppa lausum þeim verkalýös-
mönnum sem í haldi eru. Einnig
hvatti stofnunin yfirvöld til aö
efna til hlutlausrar rannsóknar á
moröum verkamanna, sem fram-
in voru á dögum heriaganna og
endurlífga lýöræöi t Póllandi, til
aö koma þjóöinni út úr þeim
ógöngum sem hún er í.
Þessi tilmæli vinnumálastofn-
unarinnar eru birt í skýrslu sem
byggö er á árslöngum rannsókn-
um sérstakrar nefndar þar sem
Jaruzelski hershöföingi er hvattur
til viöræöna viö verkalýösfélögin,
þar með talin Samstaða. Skýrsl-
an var unnin án samvinnu pólsku
stjórnarinnar og birt þrátt fyrir
hótun hennar um aö segja Pól-
land úr vinnumálastofnuninni, ef
svo yröi gert. Skýrslan er talin sú
róttækasta sem SÞ, eöa stofnun
innan þeirra, hefur sent frá sér
síöan Samstaöa var stofnuö árið
1980.
Samstaöa tilkynnti aö ákvörö-
un samtakanna um aö taka ekki
þátt í kosningunum 17. júní sl.
heföi verið mjög árangusrík og
tölur sýndu aö um 40% af kosn-
ingabæru fólki í Póllandi heföi
tekiö fordæmi þeirra um aö kjósa
ekki. Samstaöa sakaöi yfirvöld
um aö hafa falsaö þátttökutölur í
kosningunum, en Jerzy Urban,
talsmaöur stjórnarinnar, neitaöi
því alfariö.
Tveir pólskir útlagar, sem tóku
þátt í yfirtöku pólska sendiráös-
ins í Bern í Sviss áriö 1982, kom-
ust undan yfirvöldum þar í landi
og eru sagöir dvelja í grennd viö
Múnchen í V-Þýskalandi. Tveir
aörir Pólverjar, sem einnig tóku
þátt í yfirtöku sendiráösins, eru
enn í haldi i Sviss og afplána þar
þriggja og sex ára fangelsisdóm.
þykkum trimmgöllum meö hettu,
sem hægt er aö setja upp þegar
viörar sérstaklega illa.
Arnar sagði okkur aö þegar
hann og félagar hans heföu veriö
aö æfa tennis síöastliöinn vetur á
útiveili, þá heföu þeir útbúiö sér
lopahólk utan um höndina þannig
aö hægt væri aö halda á spaöan-
um en jafnframt skýla hendinni.
Þannig getur þetta verið, þegar
veriö er aö taka upp útlendar
íþróttir, sem ekki eru alveg sniönar
að aöstæöum, en hver fæst um
þaö, þegar eins skemmtileg íþrótt
er í boöi og tennis. Viö ræddum
viö nokkra tennisáhugamenn um
íþróttina.
„Viö byrjuðum aö æfa síöastliö-
iö haust í Þrekmiöstöðinni í Hafn-
arfiröi, en fluttum okkur yfir í TBR,
vegna þess aö viö búum í Reykja-
vík. Viö æfum 2—3 í viku og sem
oftast, þegar vel viörar. Síöast-
liðinn vetur spiluöum viö fram í
nóvember, viö gölluðum okkur
bara vel upp," sögöu þeir Bjarni
Þóröarson og Ásbjörn Björnsson,
sem voru aö æfa sig á vellinum.
— Hvar kynntuat þid tennia7
„Ég byrjaöi aö spila tennis í
Hollandi, þar sem ég vann,“ sagði
Bjarni. „Ég haföi bara séö tennis í
sjónvarpinu áöur en ég byrjaöi aö
spila, en mig haföi alltaf langaö til
aö prófa áöur en ég byrjaöi," sagöi
Ásbjörn.
— Er hægt ad apila tennia í
rigningu eina og nú er?
„Þaö er allt i lagi þó aö þaö sé
svolítill suddi, en þaö má ekki vera
úrhelli því boltinn veröur leiöin-
legur þegar hann blotnar aö ráði.“
— En gjólan?
„Þaö gerir ekkert tii þó þaö sé
svolítil gola, því aö boltinn er þaö
þungur."
— Hvernig finnat ykkur aö
leika tennia?
„Þaö er mjög gaman. Tennis
krefst nokkurrar tækni og maður
er alltaf aö læra eitthvaö nýtt. Þeg-
ar maöur fer aö hafa meira vald á
slögunum þá fer maöur aö geta
leikiö sér til hita, þaö veröur ennþá
meira gaman!"
Viö hittum líka fyrir þá Gísla
Baldur Garöarsson og Skarphéöin
Þórisson, sem báöir kváöust hafa
byrjaö aö leika tennis á Flórída,
þar sem þeir voru í leyfi. „Ég fyrir
þrem árum," sagöi Skarphéðinn,
— „og ég fyrir einu ári,“ sagöi Gísli
Baldur. Þrátt fyrir þaö erum viö
byrjendur bættu þeir viö. Viö byrj-
uöum á þessu, því viö nenntum
ekki aö hanga í sólbaöi allan dag-
inn, svo er þetta ágætt fyrir aum-
ingja eins og okkur, þetta er hæfi-
leg hreyfing, viö getum sjálfir ráöiö
„tempóinu“.
„Einn af þeim kostum sem ég sé
viö tennis er aö hann er keppnis-
iþrótt, sem hefur fólgna í sér
spennu, sem þarf til aö halda
áhuganum vakandi," sagöi Gísli
Baldur.
— En veöriö? aegir biaöamaö-
ur og bendir upp í himininn, þaö-
an aem æ fleiri regndropar detta.
„Við höfum spilaö í rigningu fyrr
og þaö er allt í lagi, rokið truflar
meira. Ég hélt lengi vel aö ekki
væri hægt aö spila tennis á ís-
landi," sagöi Skarphéðinn, en nú
sé ég aö þaö er ekki rétt.
— Þiö ætliö aö halda ifram ...
„Við erum búnir aö leigja einn
völl í heilt ár, svo hingaö förum viö
hvernig sem viörar."