Morgunblaðið - 05.02.1985, Síða 37

37
stúlku á þessum tíma og síöar.
Árið 1920, þegar Unnur er 17
ára, fær hún að tilstuðlan föður
síns starf hjá Axel V. Tuliníus,
sem þá rak vátryggingarskrifstofu
í Reykjavík. Fóru þá fljótlega að
koma í ljós þeir hæfileikar til
stjórnunar, réttsýni og skarp-
skyggni, sem einkenndu Unni alla
æfi. Varð þetta til þess að henni
var falin sú ábyrgðarstaða að
veita forstöðu brunatryggingar-
deild fyrirtækisins sem telst vera
fyrsti vísirinn að brunatrygg-
ingardeild Sjóvá hf.
Árið 1924 verða þáttaskil í lífi
Unnar. Þá kynnist hún ungum
verslunarmanni, Einari Pjeturs-
syni f. 17. júlí 1892 í Reykjavík.
Þau Unnur og Einar giftu sig 6.
júlí 1928. Segja má, að Einar hafi
þá verið orðinn þjóðfrægur maður
þar sem hann hafði orðið fyrir
þeirri reynslu árið 1913 að vera
tekinn fastur af sjóliðsforingjum
á danska eftirlitsskipinu Islands
rak um nokkurt skeið. Ekki veit
ég, hvernig rekstur þess gekk fjár-
hagslega, en síðar átti hann eftir
að hafa meiri afskipti af þessari
búgrein. Páll var áreiðanlega
fyrstur manna á Norðfirði til að
eignast fólksbifreið, og fleira
mætti vafalaust tína til.
Kreppuárin frá 1931 og fram
undir 1939 voru austfirzkum bæj-
um og kauptúnum ákaflega erfið í
skauti. Öll útgerð gekk hörmulega
vegna verðfalls á erlendum möríc-
uðum, jafnframt því sem tollmúr-
ar í löndum viðskiptaþjóða okkar
gerðu okkur erfitt um vik. Leiddi
þetta ástand til atvinnuleysis og
lágmarkskaupgetu alls þorra
manna. Það hlaut einnig að bitna
á allri verzlun. Rótgróið fyrirtæki
eins og verzlun þeirra Konráðs og
Páls lagðist í rúst og átti sér ekki
viðreisnar von. Varð það til þess,
að þau Sigfríð og Páll fluttust til
Reykjavíkur 1937 með fjölskyldu
sína. Mun fjárhagur þeirra hafa
verið orðinn mjög erfiður, er hér
var komið sögu.
í Reykjavík gerðist Páll brátt
framkvæmdastjóri skinnasölu
Loðdýraræktarfélagsins og rak
jafnframt eigin verzlun á Laug-
arnesvegi 52. Var þó allt erfiðara
en fyrr hafði verið. Árið 1944 urðu
þau hjónin fyrir þeirri þungu sorg,
að einkadóttir þeirra, Sigríður,
elskuleg stúlka, rétt tvítug að
aldri, fórst með Goðafossi, sem
skotinn var í kaf í Faxaflóa á
heimleið frá Ameríku 10. nóvem-
ber það ár.
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 5. FEBRÚAR 1985
Falk. Einar var þá að róa sér til
skemmtunar á höfninni í Reykja-
vík með hvítbláa fánann eða
„Hvítbláinn" eins og hann var oft
nefndur manna á meðal. Var fán-
inn tekinn af honum og Einar
sendur í land. Varð úr þessu all-
mikið mál, sem hefur verið kallað
Fánamálið, og skal það ekki rakið
nánar hér, en telst merkur atburð-
ur í sögu sjálfstæðisbaráttu okkar
íslendinga.
Einar hafði, er þau Unnur giftu
sig, þá þegar stofnað ássmt Ólafi
Gíslasyni stórkaupmanni verslun-
arfyrirtækið Ólafur Gíslason & Co
(stofnað 1923). Seinna gerðist
Tómas bróðir Unnar einnig með-
eigandi að fyrirtækinu. Reyndist
þetta fyrirtæki þeim Unni og Ein-
ari vel alla þeirra ævi, enda ávallt
góð samvinna og samstaða með
þeim Ólafi, Einari og Tómasi.
Einnig var Einar um árabil fram-
kvæmdastjóri Síldar- og fiski-
mjölsverksmiðjunnar á Kletti.
Sem greind og reynslumikil
kaupkona stóð Unnur ávallt við
hlið eiginmanns síns og fylgdist
vel með og skildi starf hans. Hún
var oft í fylgd með Einari á við-
skiptaferðum erlendis og sat oft
með honum fundi viðskiptalegs
eðlis.
Fyrir utan viðskiptalífið voru
sameiginleg áhugamál þeirra
hjóna mörg. Einar hafði mikið
yndi af því að umgangast hesta og
laxveiðar stunduðu bæði hjónin
mikið um tíma. Hafði ég mjög
gaman af að hlusta á Unni segja
veiðisögur, oftast með gamansömu
ívafi, af henni og Einari, þá er þau
voru við veiðar í Þverá í Borgar-
firði sem Einar og fleiri félagar
þeirra höfðu á leigu um tíma.
Páll Þormar andaðist í Reykja-
vík 1. maí 1948. Sigfríð lifði mann
sinn sem sé hátt á 37. ár. Mátti
hún þá muna sinn fífil fegri frá
æskuárum og lengst af búskapar-
ára sinna. Einnig varð hún fyrir
þeirri raun, að elzta barn þeirra
hjóna, Konráð, náði ekki þeirri
fótfestu í lífinu sem vænta hefði
mátt, lézt 1957 aðeins 43 ára. Má
nærri um það fara, að móður hans
hafi tekið meinleg örlög hans sárt.
Því er þó við brugðið, hvað Sigfríð
tók öllu mótlæti af miklu þolgæði.
Langt fram á elliár hafði hún
ánægju af að gæta barna. Láta
mun nærri, að afkomendur hennar
og Páls séu nú um 50 talsins.
Þau Sigfríð og Páll eignuðust
sex börn. Þau eru þessi: Konráð P.
Þormar, fæddur 1913, dáinn 1957,
stundaði verzlunarstörf; Geir P.
Þormar, einn kunnasti ökukennari
hér í borg og lætur ferðamál til
sín taka, fæddur 1917. Kona hans
er Sigríður Jónsdóttir Þormar;
Garðar P. Þormar, flutningabíl-
stjóri, fæddur 1920. Kona hans er
Ingunn Kristjánsdóttir Þormar;
Þór P. Þormar, lengi starfsmaður
Togaraafgreiðslunnar hér í borg,
fæddur 1922. Kona hans er Ingunn
Kristjánsdóttir Þormar; Sigríður,
fædd 17. október 1924, dáin 10.
nóvember 1944, eins og fyrr segir;
Kári P. Þormar, tæknimaður í IS-
AL, fæddur 1929. Kona hans er
Ólafía Jóhannesdóttir Þormar.
Konráð, elzta barnið, fæddist á
Seyðisfirði, en hin öll á Norðfirði.
Fósturbörnin voru þessi: Guð-
laug Jóhannsdóttir, frá Mjóafirði;
Ásgeir Helgason, frá Eskifirði,
látinn; Jóna Þorláksdóttir, frá
Reykjavík.
Sigfríð P. Þormar var sjálf-
bjarga fram í háa elli. Síðustu ár-
in dvaldist hún þó á öldrunar-
heimilum, fyrst við Norðurbrún og
síðan á Droplaugarstöðum við
Snorrabraut.
í dag er Sigfríð P. Þormar til
moldar borin. Ég er þess fullviss,
að margt fólk af austfirzku bergi
brotið og raunar margir fleiri
minnast hennar með þakklæti og
virðingu og votta sonum hennar,
tengdadætrum og skylduliði
þeirra samúð sína við fráfall
hennar. Með henni er af heimi
gengin merk kona, sem lét ekki
veraldargengi spilla sér né mót-
læti buga sig.
Friður sé með henni og líkn
þeim sem lifa.
Bjarni Vilhjálmsson
Unnur þótti vel liðtæk til laxveiða
og hef ég heyrt að hún hafi ekki
gefið karlmönnunum neitt eftir í
afköstum í þeim efnum enda hafði
hún ekki langt að sækja þá hæfi-
leika þar sem faðir hennar var
þekktur laxveiðimaður og aflakló.
Líknarmál voru Unni mikið
áhugaefni og gerðu þau hjón bæði
mikið af því að rétta þeim hjálp-
arhönd sem minna máttu sín, and-
lega og efnalega.
Hún starfaði um skeið að mann-
úðarmálum með Kvenfélaginu
Hringnum, ennfremur ber hátt
óeigingjarnt starf hennar í líknar-
félaginu Vinahjálp sem hún átti
þátt í að stofna og starfaði við
meðan heilsa og kraftar leyfðu.
Þau Unnur og Einar eignuðust
fjögur börn: Pétur f. 11. janúar
1929, Sigurjón f. 13. desember
1920, d. 7. apríl 1971, Guðrúnu f.
26. nóvember 1932 og Unni f. 24.
mars 1943.
Þann 7. mars 1961 lést Einar, 69
ára að aldri, eftir að hafa átt við
vanheilsu að stríða um nokkurt
skeið. Lát Einars var mikið áfall
fyrir Unni þó hún bæri sig vel eins
og hennar var ávallt venja. Hjóna-
band þeirra hafði verið ákaflega
farsælt og þau samrýnd vel. Hún
gerði sér ljósa grein fyrir að hún
stóð ein uppi með ýmis vandaverk,
sem hún yrði að vinna, svo sem
þátttaka í rekstri og stjórnun
fyrirtækja og fleira í þeim dúr. Nú
kom sér vel góður undirbúningur á
unglingsárum og fyrri reynsla.
Leysti Unnur alla þessa hluti vel
af hendi og hélt og rak heimili sitt
með sömu reisn og virðingu sem
það hafði haft þegar Einars naut
við.
Þau Unnur og Einar höfðu
lengst af búið á Smáragötu 1 í
Reykjavík, en það hús létu þau
byggja fyrir sig árið 1939. Húsið,
sem er myndarlegt steinhús með
stórum garði, var teiknað og
skipulagt af Unni og Pjetri föður
hennar og byggði Pjetur húsið upp
á tæpu ári fullbúið fyrir dóttur
sína og tengdason.
Síðustu ár ævi sinnar bjó Unnur
i íbúð sinni í Sólheimum 23.
Eitt var það áhugamál, sem
Unnur hafði mikið yndi af, frá því
ég man eftir, en það var að fást við
að rekja ættir fólks, bæði sínar
eigin og annarra. Ég man að það
var eitt af því fyrsta sem hún
ræddi við mig um og fyrr en varði
var hún búin að rekja föðurætt
mína langt aftur í tíma án þess að
styðjast við neitt nema vit sitt og
minni. Hafði hún mikinn fróðleik
að geyma um hinar ýmsu ættir
enda sjálf ættstór kona. Ber þar
hæst Reykjahlíðarættina, en Jón
Þorsteinsson prestur í Reykjahlíð
f. 1781, d. 1862 var langalangafi
hennar, og Blöndalsætt, en Unnur
var komin af Sigríði Oddnýju
dóttur Björns Blöndals sýslu-
manns f. 1787, d. 1846. Sigríður
Oddný f. 1824, d. 1899 var lang-
amma Unnar.
Mig langar til að ljúka þessum
fátæklegu orðum mínum um
merkiskonuna Unni Pjetursdóttur
með einni af heilræðavísum
frænda míns Sigurðar Guð-
mundssonar bónda á Heiði í
Gönguskörðum. Vísan er úr Vara-
bálki þeim sem Sigurður orti og
margir þekkja og var hann heil-
ræðavísur og hugrenningar um
lífið og tilveruna og finnst mér
vísan spegla það lífsmottó sem
Unnur glímdi við og leitaðist við
að miðla öðrum á æviferli sínum:
Atlot sjúkum auðsýn mjúk
ástfús lúk þá skyldu
góðsemd brúka, grát af strjúk
greið aðhjúkrun mildu.
Blessuð sé minning Unnar Pjet-
ursdóttur.
Sigurður K. Brynjólfsson
Með söknuð í brjósti fylgdum
við frú Unni Pjetursdóttur til
hinstu hvíldar. Með henni er fallin
frá mikil sóma kona, sem vann t.d.
mikið og gott starf í Vinahjálp og
var svo sannarlega sómi sinnar
stéttar. Hún var borinn og barn-
fæddur Reykvíkingur, dóttir Pjet-
urs Ingimundarsonar slökkviliðs-
stjóra. — Með hlýhug kveð ég
Unni og sendi hennar skylduliði
innilegar samúðarkveðjur.
Þorkell Valdimarsson
Ferskar dögum
saman -enda i
loftskiptum
umbúöum.
Mjólkursamsalan
Sólblómá
• SÓLBLÓMA er þrungið fjölómettuðum fitusýrum
en margir telja þær draga úr líkum á hjartasjúk-
dómum og of háum blóðþrýstingi.
• í SÓLBLÓMA er mikið magn af E vítamíni og svo
auðvitað bæði A og D vítamín.
• SÓLBLÓMA kemur mjúkt úr ísskápnum.
• Og verðið!!!
• Það erþví ekki að ástœðulausu að allir róma
SÓLBLÓMA
SDsmjörlíki hf.