Morgunblaðið - 10.03.1985, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 10. MARZ 1985
B 11
Áæí/aö er ad um 40°A> ba&nda
éi kDSínciELrfskum me&albúum
rsimbi nú á bsirmi gjaldþDrots
SJÁ: Kröggur
■ SAGAN í NÝJU LJÓSI■
Boðar að gas-
klefarnir hafi
aldrei verið til
IKanada standa nú yf-
ir réttarhöld í máli
vestur-þýsks borgara,
sem búsettur er í Tor-
onto en heimili hans þar
hefur um langt skeið
verið nokkurs konar
dreifingarmiðstöð fyrir
nasískan áróður, sem
hann hefur dreift víða
um heim. Taka sumir
svo djúpt í árinni að
segja, að réttarhöldin
séu þau mikilvægustu í
kanadískri sögu.
Ernst Zundel, sem er
46 ára gamall, er sakað-
ur um brot á þeirri grein
kanadísku refsilöggjaf-
arinnar, sem fjallar um
dreifingu hatursfullra
skrifa, og er hann eini
maðurinn, sem gerst
hefur brotlegur við hana
á þessari öld. Sam-
kvæmt henni varðar það
allt að tveggja ára fang-
elsi að útbreiða lygar,
sem valdið geta umburð-
arleysi milli manna og
kynþátta.
Zundel, sem kom til
Kanada 18 ára gamall
frá Svörtuskógum í
Þýskalandi, er auglýs-
ingateiknari að atvinnu,
þ.e.a.s. þegar hann er
ekki önnum kafinn við
að prenta bæklinga niðri
í kjallara þar sem því er
haldið fram, að það sé
lygimál, að sex milljón-
um Gyðinga hafi verið
útrýmt í síðari heims-
styrjöldinni.
„Kanada nýtur nú
þess vafasama heiðurs
að vera meginupp-
spretta nýnasísks áróð-
urs, sem til Vestur-
Þýskalands berst,"
sögðu fulltrúar kanad-
ískra Gyðinga á fundi
þingnefndar fyrir
tveimur árum en það
sama ár sagðist Zundel
hafa sent tugþúsundir
bréfa til sagnfræðinga,
stjórnmálamanna, dóm-
ara og nemenda í 12 há-
skólum víða um heim
þar sem meginefnið var,
að helförin, útrýming
Gyðinga, væri bara
„blekking, sem zíonistar
hefðu gripið til í gróða-
skyni".
Mynd í einum ritl-
ingnum, sem sýnir
fanga ganga út úr út-
rýmingarbúðum, er með
þessum texta: „Gáska-
fullir fangar og við góða
heilsu fara frá Dachau."
Réttarhöldin snúast
aðallega um tvo ritling-
anna, „Er það satt, að
sex milljónir Gyðinga
hafi látist?" og „Vestur-
lönd, stríðið og Islam". í
hinum fyrri segir, að
ekki hafi verið um það
að ræða, að Þjóðverjar
hafi reynt að útrýma
Gyðingaþjóðinni vegna
þess að það hafi engir
gasklefar verið til, en í
þeim seinni er lýst al-
heimssamsæri frímúr-
ara, kommúnista, zíon-
ista og alþjóðlega
bankavaldsins.
Eitt helsta sönnun-
argagnið í réttarhöldun-
um af hálfu ákæruvalds-
ins er bandarísk kvik-
mynd, sem tekin var
þegar bandarískir her-
menn tóku á sitt vald
búðirnar, hverja á fætur
annarri, í lok stríðsins.
Auk þess segja ýmsir
sérfræðingar frá helför-
inni á hendur Gyðingum
og nokkrir menn, sem
lifðu af vistina í útrým-
ingarbúðunum, hafa
gefið mjög áhrifaríkan
vitnisburð. Ekki er búist
við niðurstöðu réttarins
fyrr en eftir nokkrar
vikur.
—CAITLIN KELLY
lönrekandi í Kaliforníu hefur
látiö smíða 50 feta langa
einkabifreið sem hefur meöal
annars aö geyma tólf feta
„sundlaug", fiskabúr, ör-
bylgjuofn, fjóra síma og kæli-
skáp. Það er meira að segja
vaskur í kerrunni, vísast í
vistaverum þjónustufólksins.
Brasilíu er ekkert vitað um þessa
frumbyggja. Enginn hvítur maður
þekkir svo mikið sem eitt orð í máli
þeirra. Nokkrir indíánar af öðrum
ættflokkum á þessu svæði hafa
komið fyrir sjónir hvítra manna og
af þeim náðust jafnvel ljósmyndir.
Þeir voru klæðlausir og hurfu brátt
aftur í skóginn en höfðu samt gefið
nokkra vísbendingu um siðvenjur
sínar og tungutak.
Frumskógurinn er svo þéttur að
ættflokkar sem telja innan við 200
manns sjást sjaldan. Þeir tala mál
sem enginn utanaðkomandi skilur,
taka dansspor sem enginn annar
þekkir og segja sögur sem aldrei
hafa heyrzt annars staðar. Menn-
ing þeirra myndi algjörlega glat-
ast, yrði þeim útrýmt.
Oft hefur það haft slæmar af-
leiðingar fyrir indíána að komast
skyndilega í kynni við starfshópa
sem beita „galdratækjum" sínum á
ósnortnu landi þeirra. Þeir hyllast
oft til að álíta að hvfti maðurinn
geti galdrað hvað sem er fyrir þá
og verða þeim háðir i einu og öllu.
Þetta veldur oft sárum vonbrigðum
og drykkjuhneigð og þetta hefur
einmitt þegar gerzt annars staðar
á slóðum Indíána þar sem Petro-
bras hefur haslaö sér völl á undan-
förnum fimiji árum.
- ROBERT DEL QUIRARO
■rannsóknir
Fornminjafræðingar
feta í fótspor Caesars
IRóm hefur nú verið hafist handa við að grafa upp torg Júlíusar
Caesars og nærliggjandi torg, sem kennt er við keisarann Nerva. í
sex ár hafa þessar framkvæmdir dregist vegna alls kyns skriffinnsku og
er hér er um að ræða mesta fornleifauppgröft, sem um getur í nokkurri
borg.
Uppgröfturinn fer fram við Piazza Venezia, sem eru fjölförnustu
gatnamót í borginni, þar sem fimm stór stræti koma saman og eru
grafirnar um 150 metrar á lengd. f fyrsta áfanga, sem áætlað er að taki
átta mánuði og kosti um 25 millj. kr., á að flytja til allar leiðslur, gas,
rafmagn, vatn og síma, en að því búnu taka fornleifafræðingarnir við.
Framkvæmdirnar munu að svo stöddu ekki trufla umferðina þar
sem svæðið er nú vaxið furuskógi og runnagróðri auk þess sem þar er
stytta af Caesari og lítil ísbúð. Seinna verður þó miklu stærra svæði
grafið upp.
Hin keisaralega Róm er um 20 fetum undir núverandi yfirborði og
þangað munu fornleifafræðingar líklega ekki ná fyrr en árið 1989.
Uppgröfturinn að þessu sinni er að því leyti ólíkur þeim, sem gerðir
hafa verið í Róm síðustu 200 árin, að nú á að varðveita öll mannvistar-
lögin, gólf og grunna frá Endurreisnartímanum og það, sem finnast
kann frá miðöldum. Aðeins 30% þeirra bygginga, sem vitað er að
Caesar, Nerva, Trajanus og Ágústus reistu á svæðinu hafa verið grafin
upp.
Ef allt fer að óskum mun þetta svæði verða að lokum heljarmikið
fornleifasafn milli Colosseum, Circus Maximus og Via Appia.
- GEORGE ARMSTRONG
ISKAKl

Glámur
lagði
þann
fyrsta
Glámur, tilraunatölva, sem
um stund virtist líkleg til að
hreppa 10.000 punda skákverðlaun
eftir að hafa borið sigurorð af
andstæðingi sínum af holdi og
blóði, mátti loksins bíta í það súra
epli að tapa fyrir alþjóðlegum
meistara.
Glámur tók nú á dögunum þátt í
meistaramóti bresku samveldis-
ríkjanna í skák og kom mjög á
óvart í fyrstu umferðinni þegar
hann sigraði margreyndan skák-
snilling í London, Anthony Stebb-
ings að nafni. Glámur þarf að
hafa mann sér til aðstoðar til þess
að færa mennina en sjálfur gefur
hann til kynna hvað hann ætlar að
leika með því að lýsa upp viðkom-
andi reiti.
1 annarri umferð tefldi Glámur
við alþjóðlega meistarann Daniel
King og eftir þriggja tíma viður-
eign var allt í járnum með þeim.
Að fjórum tímum loknum var
Glámur kominn með betra tafl en
þá urðu honum á mikil mistök.
Hann tók eitt af kóngspeðunum og
neyddist eftir það til að láta hrók
fyrir biskup.
Aðstoðarmaður Gláms gafst
loks upp fyrir hans hönd þegar
skákin var að fara í bið enda stað-
an töpuð. Skákin var samtals 47
leikir og stóð í fimm tíma.
Glámur var raunverulega betri
en ég í skákinni. Hann hefur gott
skyn á skákina og kæfði allar leik-
flétturnar mínar í fæðingu. Hann
fann alltaf besta leikinn auk þess
sem hann þarf ekki að hafa
áhyggjur af taugaálaginu. Ég
kalla mig heppinn að hafa sigrað
hann að lokum," sagði King eftir
skákina.
- LEONAD BARDEN.
■japan
Allt í steik hjá
sælgætisfram-
leiðendum
Um eitt ár er nú
liðið síðan
„Ófreskjan með 21
andlitið" kom fram á
sjónarsviðið japönsk-
um kaupsýslumönnum
til mikillar hrellingar.
Raunar er ekki að sjá,
að glæpamönnunum
sem kalla sig þetta
hafi tekist með hótun-
um sínum að verða sér
úti um einn einasta
eyri, en á hinn bóginn
hefur þeim tekist að
gera eitt stærsta sæl-
gætisverslunarfyrir-
tækið í Japan allt að
því gjaldþrota.
Mori naga-fy ri rtæk -
ið, sem er það næst-
stærsta í sælgætis-
versluninni í Japan,
tapar nú um hálfri
fimmtu milljón ísl. kr.
á dag og það þótt
stjórnvöld hafi sér-
staklega lagt að al-
menningi að kaupa
vörur fyrirtækisins.
Fram til marsloka á
síðasta ári nam árs-
gróði Morinaga á
sjöunda hundrað millj-
óna ísl. kr. en nú er því
spáð, að fjárhagsárinu
ljúki með tapi upp á
tæpar 300 millj. „eða
rneira".
Heihachi Ino, for-
seti fyrirtækisins,
gafst loksins upp fyrir
Ófreskjunni og sagði
af sér í fyrra mánuði.
Segja má, að afsögnin
hafi komið á réttum
tíma því að í febrúar
er sælgætissalan mest
og í Japan er það gam-
all siður, að ungu
stúlkurnar færi elsk-
unum sínum súkkulaði
á Valentínusardegi.
Þann 14. febrúar lét
ófreskjan aftur til
skarar skríða. Þótt
40.000 lögreglumenn
væru á verði við flest-
ar stórverslanir tókst
glæpamönnunum að
lauma 13 súkkulaði-
stykkjum, þar af átta
með banvænum
skammti af blásýru, í
búðarhillurnar í and-
dyri brautarstöðva, í
anddyri stórbygginga
dagblaðanna, veit-
ingahúsa og pósthúsa í
Tókýó.
Mörg sælgætisfyr-
irtæki hafa orðið fyrir
barðinu á þessum
glæpalýð. Fujiya, Ez-
aki Glico, Meiji Seika,
Lotte og ekki síst Mor-
inaga. Það síðast-
nefnda reyndi að snúa
á glæpamennina með
því að taka upp pakkn-
ingar, sem ekki átti að
vera hægt að opna án
þess sjáanlegt væri, en
allt kom fyrir ekki,
Ófreskjunni tókst líka
að koma eitrinu fyrir
þar. í bréfi, sem
Ófreskjan skrifaði
blaðinu Mainichi á
Valentinusardegi,
skammaði bréfritari
ungt fólk og ástfangið
fyrir sælgætisfíknina
og sagði, að „sannir
elskendur ættu heldur
að fremja sjálfsmorð
með einni af blásýru-
blokkunum okkar.“
í mars í fyrra var
Katsuhisa Ezaki, for-
seta Ezaki Glico-
sælgætisfyrirtækisins,
rænt þegar hann var í
baði og kröfðust
glæpamennirnir 3,78
millj. dollara í lausn-
argjald og 100 kílóa af
gulli. Ekki var orðið
við þeim kröfum og
I Ezaki slapp eða var
sleppt. í maí skýrðu
glæpamennirnir
hinsvegar frá því, að
þeir ætluðu að koma
blásýru fyrir í vörum
frá Glico-fyrirtækinu
og fyrirtækið þurfti
ekki lengur að hafa
áhyggjur af því að
anna ekki eftirspurn.
Sem betur fer var
Glico hótað að sumar-
lagi, þegar sælgætis-
neyslan er minnst, auk
þess sem fyrirtækið
var stöndugt og gat
tekið á sig nokkur
áföll. Þrátt fyrir það
urðu hótanir glæpa-
mannanna því þungar
í skauti. Á síðasta
fjárhagsári minnkaði
salan um 23%.
Þegar „Ófreskjunni
með 21 andlitið“ hafði
mistekist að kúga fé út
úr Glico-fyrirtækinu
sneri hún sér í október
að Morinaga með
skelfilegum afleiðing-
um fyrir það. Að þessu
sinni gerðu glæpa-
mennirnir líka alvöru
úr hótun sinni og
komu fyrir eitruðum
súkkulaðistöngum í
verslunum Morinaga.
í desember sl. hót-
aði Ófreskjan Fujiya-
fyrirtækinu og krafð-
ist þess, að 76.000 doll-
urum eða jafnvirði
þeirra yrði dreift ofan
af skýjakljúfum í
Tókýó til marks um, að
fyrirtækið ætlaði að
verða við kröfunum.
Af þessu varð raunar
ekkert en alls hefur 31
japönsku fyrirtæki
verið hótað af ófreskj-
unni.
Athuganir stjórn-
valda leiða í ljós, að
aðeins í nóvember og
desember hafi hótanir
fjárkúgaranna valdið
japönskum framleið-
endum tjóni, sem met-
ið er á rösklega hundr-
aó milljónir dollara.
! — PETKU MCGILL