Morgunblaðið - 14.04.1985, Side 50

50
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 14. APRÍL 1985
Leiðin til bættra lífskjara:
Lengd með kyrr-
stöðu í atvinnulífinu
— Nýsköpun atvinnulífsins meginmálið
Lífskjör landsmanna ráðast fyrst og fremst og endanlega af
þeim verðmætum, sem til verða í þjóðarbúskapnum, ásamt við-
skiptakjörum við umheiminn, þ.e. söiuverði útflutningsfram-
leiðslu og kaupmætti útflutningstekna (kaupverði innfluttra
nauðsynja). Lífskjör verða hinsvegar ekki til í þráskák starfs-
stétta um skiptingu þjóðartekna, þó hún sé eðlileg innan hóf-
semdarmarka. Þvert á móti hefur skiptahluturinn oftlega skerzt
umfram þörf þegar hjól atvinnulífsins stöðvast vegna átaka f
þjóðarfjölskyldunni.
Þjóðarskútan steytir
á skerjum
Við höfum sem þjóð setið með
hendur í skauti, varðandi nýsköp-
un íslenzks atvinnulífs, meðan
þjóðartekjur skruppu saman í
höndum okkar. Aflasamdráttur,
vegna veiðitakmarkana, og verð-
stöðvun og í sumum tilfellum
verðlækkun á erlendum mörkuð-
um fiskafurða, vegna harðnandi
sölusamkeppni frá ríkisstyrktum
sjávarútvegi Kanada og Noregs,
hafa rýrt skiptahlutinn í þjóðfé-
laginu. En fleira kemur til. Ekki
sízt óhagstæður viðskiptajöfnuður
við útlönd mörg næstliðin ár, þ.e.
eyðsla langt umfram tekjur, og
ógnvekjandi skuldasöfnun erlend-
is. Greiðslubyrði erlendra skulda
kostar í ár og næstu ár fjórðung
áætlaðara útflutningstekna, sem
rýrir skiptahlutinn.
Langt er síðan að fiskifræði-
legar staðreyndir færðu heim
sanninn um að helztu nytjafiskar
okkar væru við eða komnir yfir
eðlileg nýtingarmörk. Við höfum
„blóðmjólkað" fiskistofnana, sem
lífskjör í landinu vóru að drýgst-
um hluta reist á, með háþróaðri
veiðitækni, og sjávarútveginn með
lélegri rekstrarstöðu.
Langt er einnig síðan að séð var
fyrir, að í óefni stefndi með bú-
vöruframleiðslu umfram innlenda
markaðseftirspurn. Innlend óða-
verðbólga (1971 og síðan) langt
umfram verðþróun búvöru erlend-
is, harðlæsti flestum vitrænum
sölumöguleikum búvöru utan
landsteina, nema með himinháum
útflutningsbótum.
Engu að síður höfum við flotið
sofandi að feigðarósi aðgerðar-
leysis í nýsköpun íslenzks
atvinnulífs. Við höfum ekki, svo
orð sé á gerandi, skotið nýjum
stoðum undir atvinnu og efnahag
okkar. Nefna má að vísu nokkur
gæfuspor í fiskeldi. Stóriðju-
framkvæmdir teljast ekki lengur
nýjar af nálinni. Vanrækslusyndir
á vettvangi nýsköpunar í atvinn-
ulífi okkar sl. sex—átta ár eða svo
hafa seinkað verulegum lífskjara-
bata í þessu landi um a.m.k. einn
áratug. Fjárfestingarmistök og
erlend skuldasöfnun hafa, ásamt
samdrætti í þjóðarframleiðslu,
fært okkur nokkur ár aftur á bak,
lífskjaralega. Það bætir ekki úr
skák að slást um mfnnkandi hlut,
heldur snúa vörn í sókn. „Eigi skal
gráta Björn bónda, heldur safna
liði.“
Skiptahluturinn
Áætlaðar þjóðartekjur árins
1985 eru tæplega 87 milljarðar
króna, ef þjóðarbúskapurinn
gengur snurðulaust fyrir sig.
Þessar tekjur þurfa að standa
undir:
• 1) Kostnaði við öflun þeirra, þ.e.
rekstri eða heildarkostnaði fram-
leiðsluatvinnuvega og annarrar
tekjuskapandi starfsemi, og helzt
einhverri framvindu (fjárfest-
ingu) í atvinnustarfsemi.
Hvaðan komu verðmætin?
Drýgstur hluti útflutningstekna og lífskjara þjóðarinnar liðna áratugi var
sóttur til sjávarútvegs, veiða og vinnslu. fslenzk velmegun, sem víða blasir
við, er unnin úr fiski. Með háþróaðri tækni höfum við hinsvegar ekki farið að
nýtingarmörkum nytjafiska, beldur yfir mörkin sumstaðar. í stað þess að
skjóta nýjum stoðum undir atvinnu og afkomu okkar höfum við efnt til
viðskiptahalla, ár eftir ár, og ógnvekjandi erlendra skulda. Nýsköpun
atvinnulífsins situr á hakanum. Engu er líkara en að við höldum að lífskjör
verði til í slagorðum og slagsmálum um rýrnandi skiptahluL
INGVAR HELGASON HF
Sýningarsalurinn/Rauðagerði, simi 33560.
NISSAN PATROL
Jötunsterkur alvöru jeppi.
Eigum til þrjár geröir af Nissan Patrol:
Nissan Patrol High roof, 7 manna.
Nissan Patrol Turbo, High roof, 7 manna.
Nissan Patrol Hardtop, 5 manna.
Allir Patrol eru með öflugri díselvél, sex strokka,
24ra volta rafkerfi, sem tryggir örugga gangsetningu
við hvaða aðstæður sem er, 5 gíra og aflstýri sem er í
senn létt og öruggt. Sterkari jeppi fæst ekki.
Tökum flesta notaða bfla upp í nýja.
Munið bflasýningar okkar allar helgar kl. 14—17.

Enn ókyrrt í
Suður-Afríku
Jóhannexarborg, Suóar-Afríkn, 12. npriL AP.
AÐ SÖGN lögreglunnar í Jóhannes-
arborg létu tveir blökkumenn Ifflð í
dag þegar til óeirða kom víða í
Höfðahéraði. Féllu þeir báðir fyrir
byssukúlum lögreglumanna.
óeirðirnar í dag komu f kjölfar
mótmæla gegn aðskilnaðarstefnu
stjórnarinnar og voru þær mestar
í Port Elizabeth. Þar skaut svart-
ur lögreglumaður á fólk, sem gerði
aðsúg að honum, og varð hann ein-
um manni að bana. Annar féll
þegar lögreglumenn skutu á hóp
manna, sem grýttu að þeim grjóti
og flöskum.
Enn er verið að rannsaka at-
burðina 21. mars sl. þegar 19
blökkumenn voru skotnir til bana
og bar í dag 15 ára gömul stúlka
vitni fyrir rannsóknarnefndinni.
Kvaðst hún ekki hafa heyrt nein
viðvörunarskot áður en lögreglu-
mennirnir létu kúlnahriðina dynja
á fólkinu og ekki kvaðst hún held-
ur hafa séð neinum steini kastað
að lögreglunni.
Nýtt tölublað
af Bankablaðinu
ÚT ER komið desemberhefti Banka-
blaðsins og er það fimmtugasti ár-
gangur blaðsins. Útgefandi er Sam-
band íslenskra bankamanna og er
blaðið sent öllum félagsmönnum
þess. Ritstjóri er Helgi Hólm.
Meðal efnis í blaðinu er viðtal
við Jónas H. Haralz, bankastjóra
Landsbanka Islands. Fjallað er
um beinlínuvinnslu f Iðnaðar-
bankanum, Bankamálaskólann,
trúnaðarmannafræðslu SÍB 1984
og trúnaðarmannanámskeið f
Finnlandi í september sl.
Þá er rætt við Kristján
Oddsson, bankastjóra, um skipu-
lagsbreytingar í bönkunum. Einn-
ig er rætt við bankamenn á Akur-
eyri o.m.fl.