Morgunblaðið - 04.05.1986, Qupperneq 7

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 4. MAÍ 1986
B 7
Horowitz leikur á flygil sinn í tónlistarhöllinni í Moskvu eftir 61
árs fjarveru frá ættlandinu.
Fyrir brottförina til Sovétríkj-
anna gengu Horowitz-hjónin á
fund Reagans forseta sem óskaði
þeim góðrar ferðar.
Úr Herald Tribune: Vladimir
Horowitz með systurdóttur
sinni Yelenu Dolberg á Moskvu-
flugvelli við komuna þangað.
Brúðhjónin við komuna til New
York, 1934.
Við komuna til Þýzkalands tók
Vladimir að rita ættamafn sitt
Horowitz í samræmi við þarlendan
framburð og hefur gert það síðan.
Þar dvaldist hann um skeið, en til
Bandaríkjanna fór hann árið 1928
og kom þar fyrst fram sem einleik-
ari með Fílharmóníuhljómsveit New
York sama ár. Hlaut Horowitz strax
frábærar viðtökur og um þessa
fyrstu hljómleika hans skrifaði Olin
Downes gagnrýnandi New York
Times: „Horowitz hefur undraverða
tækni, undraverðan styrk, ómót-
stæðilegt æskufjör og persónu-
leika.“
Margir heimskunnir hljómsveit-
arstjórar gistu New York fyrstu
árin eftir komu Horowitz þangað.
Einn þeirra bar höfuð og herðar
yfir flesta aðra, en það var ítalski
meistarinn Arturo Toscanini. Hlutu
Dóttirin Sonia með afa sínum,
Srturo Toscanini.
að takast kynni með þessum tveim-
ur listamönnum og átti Wanda,
dóttir Toscaninis, sinn þátt í því.
Það var árið 1932. Wanda heillaðist
af tónlist Horowitz og lágu leiðir
Horowitz gerir að gamni sínu i veitingahúsi í New York eftir kvöld
verð með konu sinni.
Með Nathan Milstein, Gregor Piatigorsky, Toscanini og Bernadino
Molinari.
þeirra oft saman næsta árið. Arið
1933 var Horowitz á Ítalíu í tón-
leikaferð og að loknum tónleikunum
í Scala-óperunni í Mílanó þáði hann
heimboð Toscaninis. Það er
skemmst frá því að segja að þau
Wanda og Vladimir urðu ástfangin
og voru þau gefin saman í Mflanó
ídesember 1933.
En hjónabandið var enginn dans

m

m
■ . V-

m
á rósum, þótt dóttirin Sonia fæddist
árið 1934. Bæði voru tilfinningarík
og Horowitz átti erfítt með að að-
lagast þeim kröfum sem sambúð
gerir. Ekki bætti það úr skák að
kynhneigð hans lá til beggja kynja
og hjónabandið því oft stormasamt.
Svo fór að þau slitu samvistir árið
1949 og voru aðskilin í fjögur ár.
Dóttirin Sonia var miklum hæfí-
leikum búin, en átti stundum við
þunglyndi að stríða. Hún var sér-
staklega kær afa sínum, Arturo
Toscanini, og hann þoldi henni
margt sem engum öðrum var leyfí-
legt. Eitt sinn á meistarinn að hafa
spurt dótturdóttur sína hvort hún
vildi heldur verða hljómsveitarstóri
eða píanóleikari. „Hljómsveitar-
stjóri," svaraði Sonia að bragði.
„Það er miklu auðveldara." Þegar
Toscanini lézt árið 1957 fékk lát
hans mjög á Soniu. Fimm mánuðum
síðar slasaðist hún alvarlega í mót-
orhjólaslysi á Ítalíu, en náði sér að
fullu. Árið 1974 lenti hún svo í bfl-
sysi í Sviss og lézt skömmu síðar.
Horowitz er einn hæst launaði
tónlistarmaður heims í dag og lág-
markslaun hans fyrir eina tónleika
eru 100.000 dollarar og oft eru þau
mun hærri, allt upp í hálfa milljón
dollara. Fyrir yfírstandandi tón-
leikaferð heldur hann alls fimm
hljómleika, í Hamborg, Berlín og
London auk Moskvu og Leningrad,
að launum hlýtur hann 2 / milljón
dolara. „Sovétmenn hafa ekki efni
á að fá mig,“ sagði hann stríðnis-
lega áður en hann fór, en greiðsl-
umar koma aðallega frá sjónvarps-
stöðvum og plötuútgáfum.
Þau hjónin búa í 14 herbergja
einbýlishúsi sínu á Manhattan, sem
þau keyptu árið 1947 fyrir 30.000
dollara en húsið er nú metið á
hundraðfalda þá upphæð. Þau fara
út að borða kvöldverð svo til á
hveiju kvöldi, en venjulega í ein-
hveiju ítölsku veitingahúsi, þar sem
Horowitz borðar venjulega uppá-
haldsrétt sinn, steikta sólflúru, en
hann borðar aldrei kjöt, er hættur
að reykja og dekkur ekki áfengi.
Þegar heim er komið að kvöldverði
loknum hreiðrar Horowitz venju-
lega um sig fyrir framan mynd-
bandstækið og lætur fara vel um
sig meðan hann horfír á þijár
ævintýra- og hryllingsmyndir fram
til klukkan fjögur að morgni, þegar
hann gengur til náða. Hann sefur
svo venjulega til hádegis.
Heimsóknin til Sovétríkjanna var
Horowitz mikils virði. Fyrir brott-
förina frá New York raeddi hann
um þessa ferð sína sem tónlistar-
fulltrúi og menningarsendiherra
Bandaríkjanna: „Ég er ekki komm-
únisti," sagði hann, „en ég skil
hugsanagang þeirra betur en flestir
Bandaríkjamenn. Við vitum öll að
alls staðar fínnst bæði gott og illt.
Mér var kennt í bemsku að leita
þess góða. í Sovétríkjunum í dag
felst það góða í tónlistinni sem
þaðan kemur. Ég vona að með leik
mínum í Sovétríkjunum takist mér
að gera það góða betra. Tónlistin
er innblástur. Hún hvorki eyðilegg-
ur né drepur."
(Heimildir: New York Times,
Washington Post, Time.)
Skapandi hendur listamannsins
leika við nóturnar.