Morgunblaðið - 16.07.1986, Síða 36

36
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 16. JÚLÍ 1986
Kaldadalsvegur er yfirleitt fær
öllum bílum og eru engar verulegar
torfærur á honum. Þó getur hann
lokast vegna sandfoks við Sand-
kluftavatn.
Nokkrar slóðir liggja af Kalda-
dalsvegi. Helst ber að nefna veginn
niður í Lundareykjadal, Uxa-
hryggjaveg, en hann er venjulegast
fær öllum bílum. Þá má nefna að
jeppaslóð liggur vestur að Hval-
vatni. Svokallaður línuvegur liggur
í austur af Kaldadalsvegi skammt
norðan við vegamót Uxahryggja-
vegar. Um þennan veg verður getið
hér á eftir. Loks má nefna slóð sem
liggur að Langjökli og Geitlands-
jökli. Farið er á brú yfír Geitá og
hægt að klöngrast á jeppa nærri
því að jökulrönd. Fyrri hluti þessar-
ar slóðar er venjulegast fær öllum
bflum.
Kaldidalur getur seint talist fal-
legur. Umhverfið er víðast mjög
hijóstrugt og lítt aðlaðandi. í góðu
veðri er þó gaman að aka Kalda-
dal, enda víða víðsýnt til jökla, s.s.
Oks, Eiríksjökuls, Þórisjökuls,
Langjökuls og Geitlandsjökuls.
Einnig má nefna Botnsúlur, Skjald-
breið og Hlöðufell, allt tignarleg
fjöll og falleg.
Línuvegnrinn
Skammt norðan við þann stað,
þar sem vegurinn yfír Uxahryggi
mætir Kaldadalsvegi liggur slóð í
austur. Þetta er hinn svonefndi línu-
vegur, sem liggur norðan í Skjald-
breið, við norðurrætur Þórólfsfells,
norðan Hlöðufells, um Mosaskarð,
Haukadalsheiði, niður í Haukadal
og á þjóðveg við Geysi. Þetta er
nokkuð góð slóð, þó varasamt sé
að fara hana á fólksbfl. Hún styttir
leiðina milli Vesturlands og Suður-
lands að miklum mun og væri
æskilegt að hún væri löguð þannig
að fólksbflar ættu greiðari leið um
hana.
Af þessari slóð liggja nokkrar
jeppaslóðir um nágrennið, en þeir
eru flestir illfærir.
Línúvegurinn liggur um gróður-
snautt land, en þó er margt forvitni-
legt að sjá. Fjallasýn er fögur í
góðu veðri, þegar ekið er framhjá
Skjaldbreið og Hlöðufelli með Þóris-
jökul og Langjökul á hina hönd.
Amarvatnsheiði
Upp á Amarvatnsheiði liggur
jeppaslóð og um heiðina Iiggja slóð-
ir gangnamanna úr Borgarfírði og
Húnavatnssýslum. Ferðamenn
leggja helst leið sína um þá, sem
liggur upp úr Hvítársíðu og er þá
ferðinni heitið í silungsveiði í vötn-
unum á Amarvatnsheiði og
Tvídægru.
Slóðin hefst skammt frá Kal-
mannstungu. Helsta torfæran á
leiðinni er Þorvaldsháls, sem er ill-
grýttur. Framan af sumri verður
að varast bleytur á leiðinni og slóð-
in getur verið illfær eftir langvar-
andi rigningartíð, enda ekið um
moldarfláka.
Slóðin upp á Arnarvatnsheiði
liggur á köflum í gegnum miklar
gróðurspildur. Útsýni er ekki til-
komumikið nema til jökla.
Kjalvegnr
Frá Gullfossi um Kjalveg norður
í Blöndudal eru um 165 km að
lengd. Kjalvegur er yfírleitt orðinn
fær um miðjan júlí.
Kjalvegur er fýrst og fremst
ætlaður fjórhjóladrifsbflum. Með
nýju brúnni yfír Sandá og vega-
framkvæmdum á heiðum í Austur-
Húnavatnssýslu vegna virkjunar
Blöndu er öryggi fólksbíla mun
meira. Helsti farartálmi fólksbfla á
þessari leið er Seyðisá, sem þó er
meinlaus í góðri tíð. Mjög algengt
er að ekið sé á fólksbflum jrfír Kjöl.
Frá Gullfossi að Bláfelli er lítið
um farartálma. Af veginum norðan
við Sandá liggur slóð til vesturs að
Hagavatni, en þar er skáli Ferðafé-
lags íslands, og er slóðin yfírleitt
fær öllum bflum.
Yfír Hvítá er traust og góð brú.
Skammt norðan við hana er afleggj-
ari að sæluhúsi Ferðafélags íslands
í Hvítámesi.
Afleggjarinn í Kerlingarfjöll er
flestum bílum fær, en þó getur
Ásskarðsáin verið fólksbflum erfíð.
Að vegamótunum inn í Kerlingar-
Kjalvegur þar sem hann liggur efst á Bláf ellshálsi. Oft liggur snjór á Bláfellshálsi langt fram eftir sumri og tefur fyrir umferð yfir Kjöl.
Áfangar:
Nokkrir hálend-
isvegir á Islandi
— eftir Sigurð
Signrðarson
Meginhluti hálendisins eru gróð-
ursnauðir melar, hraun, jöklar og
vötn. Víða eru alls engin skilyrði
til að nokkur gróður þrífist. Sumar-
ið kemur ekki fyrr en nokkrum
vikum síðar en á láglendi og þar
haustar fyrr. Engu að síður býr
hálendið yfír sérstæðri fegurð, feg-
urð sem ekki er hægt að sjá annars
6 staðar, hvorki á íslandi né í nokkru
öðru landi. Hálendið er ákaflega
margvíslegt. Berum til dæmis sam-
an Veiðivötn, Kverkfjöll, Lónsöræf-
in, Landmannalaugar, Hveravelli,
Nýja Jökuldal, Þjófadali, Herðu-
breiðarlindir, Kerlingarfjöll og
Lakagíga svo örfáir þekktir staðir
séu nefndir. Viða má á þessum stöð-
um fínna jarðhita, jökla, veiði,
gróðurþelq'ur, dýra- og fuglalíf og
ekki síst mannlíf, að minnsta-kosti
að sumarlagi.
Þjóðsögur 20. aldar lýsa hálend-
inu á nokkuð óraunsæjan hátt. Og
enn þann dag í dag trúir fólk, að
á háiendinu séu paradísir svipaðar
^þeim, sem útilegumenn áttu að
hafa byggt í gamla daga, þar sem
eilíft sumar ríkti og smér draup af
hverju strái. Þar sem sauðir voru
vænni en annars staðar, mannfólkið
stærra og kröftugra vegna betri
lífsskilyrða.
Hér verður nú stiklað á stóru um
hálendisvegi íslands, en um þessar
mundir er sem óðast verið að opna
það til umferðar eftir snjóþungan
vetur. Það getur vel verið að rangt
sé að nefna þetta vegi, slóðir væri
réttnefni.
Vonandi koma eftirfarandi leið-
►arlýsingar ferðafólki að einhvetjum
notum. Ferðafólk verður þó að hafa
það í huga, að reglan er sú, að hér
eru aðeins vegir sem eru færir
fólksbílum, en vart er á það að
treysta, nema eftir þurrkatíð. Við
hveija leiðarlýsingu verður þess
getið hvort mögulegt sé að komast
veginn á fólksbfl. Til nánari upplýs-
ingar er iesendum bent á vegaeftir-
lit Vegagerðar ríkisins, ferðafélagið
Útivist, Ferðafélag Islands, Bif-
reiðastöð íslands og einstaka
bifreiðastjóra hjá sérleyfís- og hóp-
ferðafyrirtækjum.
Siðareglur ökumanna
Á hálendi íslands gilda sömu
reglur um akstur eins og annars
staðar á landinu eins og segir í lög-
um. Við þær reglur má bæta sjálf-
sögðum umgengnisreglum, sem
ökumenn skulu hafa í heiðri. Hið
sama gildir um ökumenn og gang-
andi fólk, umgengni lýsir innri
manni.
Hér eru fímm atriði, sem öku-
menn ættu að tileinka sér.
1 .Forðast ber allan óþarfa akstur
utan vega eða slóða.
2. Aldrei skal aka á gróðri að
þarflausu, því hjólför geta
valdið gróðurskemmdum og
siðar uppblæstri.
3. Ekki skal ekið utan vega að
þarflausu. Hjólför um gróður-
laust land stinga i augun og
eru lýti á annars óspjallaðri
auðninni.
4. Tjaldstæði skal velja af kost-
gæfni og taka með í reikning-
inn, að ýmsir gróðurblettir þola
illa tjaldbúðir.
5. Virða ber allar leiðbeiningar
um umgengni og akstursleiðir,
enda eru þær ekki gefnar af
ástæðulausu.
Öryg'gi framar öllu
Akstur um óbyggðir krefst að-
gæslu og skynsemi og ökumenn
verða að tileinka sér ákveðnar var-
úðarreglur til þess að viðskipti
manns og náttúru geti verið bæði
landi og fólki til góðs. Flestar ár á
hálendinu eru óbrúaðar og oft getur
hið meinleysislegasta vatn stöðvað
hið glæsilegasta farartæki, stund-
um fyrir fullt og allt, eins og dæmin
sanna.
Varúð er nauðsynleg á heiðum
uppi og eftirfarandi fímm atriði
mætti' flokka undir varúðarreglur í
hálendisferðum.
1. Aldrei skal leggja einbíla i
lengri hálendisferð.
2. Allir ökumenn ættu að kynna
sér vel fyrirhugaðar akstur-
leiðir og þær hindranir, sem á
henni kunna að vera.
3. Allir bílar í lengri hálendis-
ferðum þurfa að vera búnir
nauðsynlegustu varahlutum,
s.s. til viðgerða á dekkjum,
kveikju, kertum, kveikjuham-
ar, viftureim, vatnskassaþétt-
ingum o.s.frv.
4. Vatn eykst í jökulvötnum eftir
því sem líður á dagin og sól-
bráð á jöklum er meiri.
5. Sé straumvatn ekki vætt, þá
er það einnig ófært.
Kaldidalur
í hugum flestra er Kaldadalsveg-
ur talinn ná frá Þingvöllum að
Húsafelli. Samkvæmt skilgreining-
unni er það ekki alveg svo, því
hann mun ná frá vegamótunum við
Uxahryggi og að Hálsasveitarvegi
í Borgarfírði. Vegurinn er um 60
km langur frá Þingvöllum í Húsa-
fell, en um 40 km eru frá vegamót-
unum við Uxahryggi og í
Hálsasveit.
Víða á hálendinu eru ár og fljót sem fara verður yfir með gát.