Morgunblaðið - 27.03.1988, Page 9

Morgunblaðið - 27.03.1988, Page 9
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 27.MARZ 1988 „Þrátt fyrir kröfur um opinbera rannsókn er enn mörgum spurningum ósvarað11 SJÁ: Gjöreyðing líkamlegu ofbeldi." ísraelar leggja bandarísku sjón- varpstöðina CBS, sem náði mynd- um af ísraelskum hermönnum að misþyrma tveimur Palestínumönn- um, sérstaklega í einelti. Vakti myndin mikla athygli um heim allan og almenna fordæmingu á fram- ferði ísraela og síðan hefur mynda- tökumanninum og fréttaritaranum, Moshe Alpert og Bob Simon, marg- sinnis verið hótað dauða. Tveir aðr- ir starfsmenn CBS hafa einnig orð- ið fyrir árás. Tíu ísraelskir hermenn réðust á þá með barsmíðum eftir að þeir höfðu tekið myndir af hand- töku Palestínumanns. „Við verðum daglega fyrir alls kyns svívirðingum," segir Terrel Plantinga, yfirmaður CBS á svæð- unum.“ Hinum megin „víglínunnar" neyddist Cable News-sjónvarps- stöðin til að skila aftur 12 bíla- leigubílum þegar ungir Palestínu- menn höfðu brotið allar rúður í þeim með grjótkasti. „Press“ og „TV“, merki, sem gefa til kynna, að fréttamenn séu á ferð, veita mönnum litla vemd enda eru ísra- elsku landnemamir famir að nota þau í blekkingarskyni þegar þeir þurfa að fara í gegnum arabísku þorpin. Erlendir fréttamenn í ísrael hafa krafíst þess við vamarmálaráðu- neytið að hætt verði að handtaka menn, sem bregður fyrir í myndum fréttastöðvanna, en því hefur verið vísað á bug. Sagði Rabin vamar- málaráðherra, að fréttamennimir gætu varla ætlast til þess, að mynd- imar væru notaðar til að hafa hend- ur í hári ísraelskra hermanna, sem gengju of langt, en ekki til að hand- taka araba, sem efna til óeirða. „Hættan er sú, að Palestínumenn átti sig ekki á því að hann var að- eins að tala um þær myndir, sem eru birtar,“ sagði Slater. „Þeir líta á orð Rabins sem sönnun þ_ess, að við séum samstarfsmenn ísraela, sem er að sjálfsögðu ekki rétt." - ERIC SOLVER 12.000 manns, væri reiðubúið til uppgjafar. I myndinni segja sumir þeirra 60.000 borgarbúa, sem lifðu árás- imar af, frá því þegar gríðarlegur fjöldi Lancaster-flugvéla „byrgði fyrir sólu“ og réðst síðan miskunn- arlaust gegn vamarlausu fólkinu. Hér var ekki um nein mistök að ræða. Skipunin kom frá Bemard Montgomery hershöfðingja og þeg- ar flugmennimir sneru aftur tók hann sjálfur á móti þeimog óskaði þeim til hamingju með frammistöð- una. Rannsóknir hafa sýnt, að Bret- ar vissu nákvæmlega um stöðvar Þjóðveija en kusu samt að ráðast á óbreytta borgara. Ljósmyndir, sem teknar vom eft- ir árásina, sýna, að miðbænum í Le Havre hafði verið gjöreytt jafn kirfílega og í Hiroshima. Breskir flugpnenn, sem Zarifían ræðir við í myndinni, segja, að þeim hafi verið sagt, að engir óbreyttir borgarar væru í gamla bænum. „Raunar er það ekki alveg víst enn hver fyrirskipaði árásina og hvers vegna,“ segir Zarifían. „Eina fólkið, sem kemur fram í mynd- inni, eru venjulegir borgarar og flugmenn, sem tóku þátt í árás- inni. Það kemur vel fram hvað árás- imar höfðu mikil áhrif á íbúa borg- arinnar og það er langt í frá, að sviðinn sé horfinn úr þessum gömlu sárum.“ - PAUL WEBSTER Iforsetaraunir BB Waldheim kostar landa sínalíka beinharða peninga Er Waldheim á leið með að gera landið gjaldþrota?" Kvöldblað nokkurt í Vestur-Þýskalandi varp- aði fram þessari spumingu í fúlustu alvöm í febrúar síðastliðnum, viku eftir að sagnfræðinganefnd hafði lýst Austurríkisforseta sem lygara og manni sem greitt hefði stríðsglæpamönnum götuna. Fyrir tveimur ámm, skömmu eft- ir að Waldheim var kjörinn, og jafn- vel fyrir aðeins hálfu ári, hefðu austurrískir bankamenn og iðnjöfr- ar bara brosað í kampinn yfír svona spumingu. Waldheim, hefðu þeir sagt, skiptir engu máli fyrir við- skiptin við útlönd. Nú er þó komið annað hljóð í strokkinn. „Wald- heim-áhrifín“ em farin að segja til sín svo ekki verður um villst. Sem dæmi má nefna, að banda- ríska fyrirtækið Bikecology hefur hætt við fyrri pantanir og ákveðið að kaupa ekki austurrísku Puch- reiðhjólin svo lengi sem Waldheim er forseti. í New York hefur aust- urrískur ostur verið fjarlægður af matseðli fínustu veitingahúsanna og úr hillum verslananna á Man- hattan. Að versla með austurríska vöm er ekki lengur bara venjuleg viðskipti. Austurrískur fataframleiðandi hefur verið beðinn um að merkja vöm sína með „Framleitt í Þýska- landi“ í stað „Framleitt í Aust- urríki" og ráðstefnum, sem bandarísk fyrirtæki og stofnanir höfðu skipulagt í Vín, hefur verið aflýst vegna þess að þátttakan var engin. Samtök austurrískra iðnrekenda hafa nú skýrt frá því, að fyrirtæki eitt í Tírol, sem flytur framleiðsluna aðallega til Norður-Ameríku, eigi í alvarlegum erfíðleikum. Forsvars- menn annars fyrirtækis í Vín, sem framleiðir búnað fyrir rannsókna- stofur, fengu þau skilaboð frá við- skiptavinum sínum í Bandaríkjun- um, að þeir skyldu hafa samband við þá síðar — þegar Waldheim væri ekki lengur forseti. Þess em jafnvel dæmi, að bandarískur véla- I LÍBANON framleiðandi hafí neitað að sinna eðlilegri þjónustu við eigin vélar í Austurríki svo lengi sem forsetinn heitir Waldheim. Eigendum fyrirtækis nokkurs í Salzburg, sem höfðu áhuga á að bjóða í verk í myndbandaiðnaðinum, var ráðlagt að spara sér frímerkja- kostnaðinn eða senda bréfið frá Bæjaralandi í Vestur-Þýskalandi. Það er ekkert leyndarmál, að mörg hundmð ferðaskrifstofa er- lendis, einkum í Bandaríkjunum og Bretlandi, hafa orðið að aflýsa vetr- arferðum til Austurríkis og þátttak- an í sumarferðunum hefur stórlega dregist saman. Ferðaskrifstofan Isram í New York, sem sér um að skipuleggja ferðir fyrir ýmis gyð- ingleg samtök, segir, að Vín hafi algerlega verið tekið út úr áætlun- inni. Astæðan er vaxandi gyðinga- hatur í Austurríki og sérstaklega í Vín. „Það er ekki Waldheim í sjálfu sér, sem hræðir burt fólkið," segir Walter Klement, einn af forstjomm austurríska ferðamálaráðsins og með Norður-Ameríku á sinni könnu. „Það er óttinn við að vera ekki velkominn." Vín er einnig að missa stöðu sína sem ráðstefnuborg og vinsæll áfangastaður í hópferðum. Sér- fræðingar í ferðamálum telja, að segði Waldheim af sér strax nú liðu heil fímm ár áður en borgin hefði jafnað sig að þessu leyti. Það er því ekkert skrítið, að sá, sem varð einna fyrstur til að hlaupst burt úr stuðningsmannaliði Wald- heims í Austurríska þjóðarflokkn- um, skyldi vera herbert Krejci, formaður iðnrekendasamtakanna. Hann var ekki með neinar vífíllengj- ur á dögunum þegar hann skoraði á Waldheim að segja af sér. „Þjóð- in þolir ekki miklu meira,“ sagði hann. _ SUE MASTERMAN | FÉGRÆÐGI Krákumar kmnkuðu í fjarska og það var suddarigning á þessum afskekkta stað í Kentucky. Þegar litast var um blöstu við mörg hundr- uð grafír, sem vom eins og opin sár í landinu. Innan um óskipulegan uppgröftinn mátti sjá svört brot úr gömlum leirkemm, eina og eina bjór- dós, skóflur og leimgar beinaleifar úr allt að 1.200 indíánum. Á litlu hæðardragi skammt frá höfðu nokkrir íbúanna á þessum slóðum safnast saman og þeir fylgdust hljóðir með þegar þrír ind- íánar gengu um á milli opinna graf- anna. Þeir héldu á krákuskel með brennandi tóbaki og fóm með bæn- ir, báðu fyrir forfeðrunum, sem fengu ekki að hvfla í friði. Þessi staður á bökkum Ohio- fljóts er dapurlegur vitnisburður um það, sem verður æ algengara í Bandaríkjunum — ránsskap og eyðileggingu fomminja og van- helgun gamalla grafa. Þeir, sem hér eiga hlut að, em menn, sem sækjast eftir fomminjum til að græða á þeim, menn, sem leggjast Erfið bið og æði oft til einskis Ekki alls fyrir löngu rændu vopnaðir menn í Vestur-Beirút sextán ára gamalli stúlku. Sagt er að fjölskylda hennar hafi fengið tvenn skiiaboð frá ræningjunum. Þau fyrri vom skrifleg og var fólk- inu skipað að bíða frekari fyrir- mæla og aðhafast ekkert. Það hlýddi en þar kom samt að það missti þolinmæðina og leitaði opin- berrar aðstoðar. Þá var hringt til þess og tilkynnt: „Ykkur mun hefn- ast fyrir þetta." í þúsundum fjölskyldna í Líbanon er ástvina saknað og biðtíminn er skelfíleg martröð. Sumra hefur ver- ið saknað í allt að tíu ár, en þar sem engar fréttir hafa borizt af afdrifum þeirra lifa fjölskyldumar ennþá í voninni. Örvænting og áhyggjur þessa fólks kemur endmm og sinnum fram í blöðum, en þó er lítið um þetta fjallað. Þeir sem eiga nægilegt fé eða hafa góð sambönd við ráðamenn þessa stríðshijáða lands vonast oft til þess að áhyggjur þeirra verði skammæjar og að ættingjar þeirra skili sér innan fárra vikna eða mán- aða. Hinir, sem lítið eiga og engin sambönd hafa, verða að bíða ámm saman og láta sér nægja að aug- lýsa eftir ástvinum sínum í dag- blöðum. Margir em teknir í gíslingu vegna vonar um lausnargjald. Jafn- vel böm og unglingar hafa verið tekin. Á hinn bóginn er alls ekki ljóst hvers vegna ýmsir hafa horfíð, einkum þeir sem ekkert hefur heyrst um ámm saman. Er þar jafnt um að ræða kristna menn sem Múhameðstrúar, unga sem aldna, karla sem konur. Fyrir tveimur ámm, þegar verið var að flæma kristna menn frá Vestur-Beirút með ofbeldisverkum, sem talið var að öfgasinnaðir Mú- hameðstrúarmenn bæm ábyrgð á, Fortíð til sölu eins og hræfuglar á allt, sem snert- ir sögu landsins og fólksins, hvort sem um er að ræða indíána, hvíta frumbyggja eða hermannagrafir frá dögum borgarastríðsins. „Þessi staður hefði frekar en nokkur annar, sem ég veit um, getað sagt okkur hvað kom fyrir frumbyggjana í Ohio-dal,“ sagði Cheryl Ann Munson, forstöðumaður Glenn Black-fomleifastofnunarinn- ar við Indiana-háskóla. „Þessi stað- ur hefði getað frætt okkur um menningu fólksins og skýrt það hvers vegna það hvarf. Nú em graf- arræningjamir hins vegar búnir að eyðileggja minjamar að mestu leyti." „Þetta er ekkert annað en þjófn- aður,“ sagði John Hall, öldunga- deildarþingmaður fyrir Kentucky. f' „Þeir láta bara stjómast af gróð- afíkninni. Það er viðbjóðslegt að hafa það fyrir lifibrauð að raska grafarró látinna." Nei, fallegt er það ekki en gróða- vænlegt engu að síður. Norman Reid, sem á Indian Hill-safnið í Bone Gap í Illinois, segir, að hlutir úr líkum gröfum hafí verið seldir á þúsundir dollara. Einn safnarinn borgaði t.d. 17.000 dollara, um 660.000 ísl. kr., fyrir steinöxi og dánargrima úr kopar getur farið á 100.000 dollara. 3,9 millj. ísl. kr., eða meira. „Þetta er eins og að fínna málverk eftir Rembrandt og fyrir þá, sem hafa sína eigin æm í litlum metum, getur grafarrán verið mjög ábatasamur atvinnuveg- SVARTHÖFÐI — Mannrænin- gjarnir koma fram í ýmsum gervum. Sem frelsishetjur eins og þessi huldumaður sem mælti fyrir munn flugræningja. En í Líbanon gerist það sffellt tíðara að ofbeldismennirnir séu ótíndir fjárkúgarar. var tveimur systkinum rænt ásamt frænda sínum er þau óku gegnum Vestur-Beirút. Þau vom 19 og 22 ára. Móðir þeirra, sem er ekkja, hefur ekkert frétt frá þeim síðan. Engar kröfur hafa komið fram um lausn- argjald og engar hótanir. Nágranni móðurinnar segir: „í hvert sinn sem útvarpið skýrir frá líkfundi hleypur vesalings konan í líkhúsið. Eitt sinn hljóp hún jafnvel berfætt alla leið að Bandaríska spítalanum því að hún hafði frétt að þeir hefðu komið þangað með látna stúlku. En það var ekki dóttir hennar. Hún gengur fyrir róandi lyflum. Hún klifar stöð- ugt á því að hún þurfí að sýna styrk, því að bömin eigi ekki aðra að en hana. Hún er á sífelldum þönum allan liðlangan daginn, reyn- ir að útvega sér sambönd, leitar aðstoðar og upplýsinga." Ekki er nóg með, að fólk þurfí að búa við óvissu um afdrif ástvina sinna jafnvel ámm saman, heldur fylgja oft veraldleg vandamál í kjöl- farið. Sæmilega efnaður maður, þó ekki auðugur, var tekinn í gíslingu og kona hans gat ekki tekið fé út úr banka, því að reikningurinn var á nafni eiginmannsins. „Allt er f rúst,“ segir vinkona hennar. „Það væri betra fyrir hana ef maðurinn væri látinn.“ Ár er nú liðið frá hvarfinu og engin vísbend- ing hefur fengist um afdrif hans. - JULIE FINT ur,“ sagði Reid. „Alríkisstofnanir hafa ekki gert nóg af því að finna og ákæra kaup- endur stolinna fomminja,“ sagði í þingskýrslu, sem birt var í desemb- er sl., en þar var einnig komist að þeirri niðurstöðu, að „stór hluti al- mennings í Arizona, Colorado, Nýju Mexikó og Utah líti á fomminja- stuldinn sem saklausa aukavinnu og sem hvert annað áhugamál“. Þetta hefur viðhorfið einnig verið í Kentucky en grafarránið í Ohio- dal var komið, sem fyllti mælinn. Jafnt almenningur sem stjómmála- menn í Kentucky og Indiana krefj- ast nú strangari laga um fom- minjagröft þótt þau muni að sjálf- sögðu koma of seint fyrir grafreit- inn á bökkum Ohio-fljóts. „Úr því sem komið er munum við líklega aldrei fínna neitt, sem getur skýrt menningarleg tengsl þessa fólks við önnur, fom sam- félög," sagði Munson. „Eins og hér hefði þó mátt fræðast um margt." LARRY GREEN OG WENDY LEOPOLD

x

Morgunblaðið

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.