Morgunblaðið - 27.03.1988, Side 35

B 35
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 27.MARZ 1988
Ummerki eftir árás á lögreglustöð í París: Hryðjuverkamenn í öldudal. Einn helzti leiðtogi hryðjuverkamanna Baska, Ramon de la Fuente
Etcherreguy, leiddur fyrir rétt í Frakklandi: Mörg áföll að undanförnu.
höfuðpauramir hófu 1. desember,
virtist fá litla samúð meðal almenn-
ings.
Samtökin Action Directe, sem
voru stofnuð 1979, hafa viðurkennt
átta morð og um 80 árásir á undan-
fomum sjö árum. Þau myrtu m.a.
René Audram hershöfðingja í maí
1985 og því næst Georges Besse,
forstjóra Renault-bflaverksmiðj-
anna. Þegar Francois Mitterrand
fyrirskipaði víðtæka náðun skömmu
eftir að hann var kjörinn forseti
1981 náði hún m.a. til nokkurra
þeirra leiðtoga Action Directe, sem
síðar voru ákærðir fyrir sprengju-
árásir, rán og morð og leiddir fyrir
rétt.
í maí 1985 lýsti hópurinn yfir
sameiningu við samtök hryðju-
verkamanna í Vestur-Þýzkalandi
og Belgíu. Áður hafði Action Di-
recte undirritað samninga við þessi
samtök og Rauðu herdeildimar á
Ítalíu um sameiginlega baráttu fyr-
ir „útrýmingu evrópsks kapital-
isma“.
Þegar hinir fjórir aðalleiðtogar
Action Directe vom handteknir á
afskekktu sveitabýli 21. febrúar
1987 virðast samtökin hafa lamazt.
Síðasta rothöggið fengu samtökin
í nóvember sl. þegar Marx Frerot
var handtekinn í Lyon. Hann var
sprengjusérfræðingur Action Di-
recte og handtaka hans olli þvl að
ekki þurfti að óttast sprengjuher-
ferð meðan réttarhöldin fóm fram.
í lok réttarhaldanna í síðasta
mánuði tókst að handtaka baskn-
eska hryðjuverkaleiðtogann
Philippe Bidart eftir skotbardaga.
Hann hafði verið á flótta í sex ár
og er talinn hafa myrt fjóra lög-
reglumenn og staðið að 70 skot-
og sprengjuárásum síðan 1973.
Jacques Chirac forsætisráðherra
sagði sigri hrósandi að nú ættu
Lýst eftir vestur-þýzkum
hryðjuverkamönnum: Á flótta
undan ráttvísinni.
Frakkar aðeins eftir að koma á lög-
um og reglu á Korsíku, þar sem
aðskilnaðarsinnar standa fyrir
sprengingum, og hét því að það
yrði gert.
Chirac hefur lagt mikla áherzlu
á lög og reglu og hefur ástæðu til
að vera ánægður, þvf að í fyrra
handtók franska lögreglan að auki
nokkra araba og Irana, sem vom
viðriðnir sprengjuárásir í París
1986, en þær tengdust ekki frönsk-
um stjómmálum. Stuðningsmenn
hans vona að sá árangur, sem hef-
ur náðst í baráttunni gegn hryðju-
#rkum, treysti stöðu hans í for-
setakosningunum í vor.
Grikkir linir
ósigur Action Directe er aðeins
eitt dæmi af nokkmm um að dagar
„borgarskæmliða" kunna að vera
taldir.
í Belgíu vom helztu leiðtogar
samtakanna CCC (Ormstusveita
kommúnista) handteknir í desem-
ber 1985. Þessi samtök stóðu í
nánum tengslum við Action Directe
og nú bendir margt til þess að þau
séu útdauð.
Sums staðar virðist þó baráttan
gegn hryðjuverkamönnum eiga
langt í land, einkum í Grikklandi,
sem hefur lengi verið illræmt at-
hvarf alls konar hryðjuverkamanna
frá Evrópu og Miðausturlöndum.
Grikkland er gott dæmi um hvers
ofstækisfullir hryðjuverkamenn
geta verið megnugir ef löggæzla
er slök.
Síðan 1975 hefur hópur vinstri-
öfgamanna, 17. nóvember, myrt 11
menn, þeirra á meðal yfírmann
leyniþjónustunnar í Aþenu og hátt-
settan foringja í bandaríska sjó-
hemum. Lögreglan hefur náð tak-
mörkuðum árangri í baráttu sinni
gegn þessum samtökum og af-
sprengi þeirra, Byltingarbaráttu
alþýðunnar. Andstæðingar ríkis-
stjómar Andreasar Papandreous
halda því fram að ástæðan sé ekki
sízt sú að í valdatíð herforingja-
stjómarinnar hafí verið tengsl milli
17. nóvembers og neðanjarðarsam-
takanna PAK, sem urðu kjaminn í
sósíalistaflokki Papandreous.
Vestur-Evrópuríki og Bandaríkin
hafa átt erfitt með að sætta sig við
þá linkind, sem þau telja að gríska
stjómin sýni hryðjuverkamönnum.
Óþolinmæði þeirra jókst í fyrrasum-
ar þegar frá því var skýrt að sam-
tök Abu Nidals hefðu skrifstofu í
Aþenu. Gríska stjómin er treg til
að aðhafast nokkuð vegna þess að
andúð á bandarískum herstöðvum
í Grikklandi er útbreidd og margir
Grikkir fínna til andlegs skyldleika
með Palestínumönnum.
Viðbúnaður
í Vestur-Þýzkalandi hefur Rauða
herdeildin þar, Rote Armee Faction
(RAF), engan stóran „sigur“ unnið
síðan öryggissveitir handtóku Syb-
ille Haule-Frimpong í ágúst 1986.
Niall Ferguson bendir á í Daily
Telegraph að miðað við þann mikla
usla, sem þjóðemissinnaðir hryðju-
verkamenn úr IRA og ETA geri,
og þá hættu, sem stafi frá arabísk-
um hryðjuverkamönnum, virðist
áhrif herskárra marxista og mao-
ista í Vestur-Evrópu fara minnk-
andi. Hins vegar telur hann of
snemmt að afskrifa þá hryðjuverka-
hópa, sem spmttu upp úr stúdenta-
hreyfíngunni 1968, og hefur eftir
Ian Geldard, sérfræðingi í hryðju-
verkum: „Greinilegt er að tekizt
hefur að ganga frá þremur helztu
hryðjuverkahópunum. En þar með
er ekki sagt að hryðjuverk vinstri-
öfgamanna séu úr sögunni. Ég tel
þvert á móti að þau muni aftur
skjóta upp kollinum."
Afrek Frakka vakti. litla hrifn-
ingu sumra vestur-þýzkra sérfræð-
inga. Einn þeirra gerði lítið úr Act- '
ion Directe, sem hann kallaði „lítil-
fjörlegan hóp viðvaninga" miðað við
RAF. Tímaritið Der Spiegel sagði:
„Engum þarf að koma á óvart að
þessir menn hafa verið handteknir.
Hitt gegnir furðu að þeir gátu leik-
ið lausum hala og stundað vinnu í
þijú ár án þess að upp um þá kæm-
ist.“
Sérfræðingar vestur-þýzku ör-
yggisþjónustunnar í Köln telja
ótímabært að hrósa sigri og búa
sig undir að mæta nýjum árásum
RAF. „Venjan hefur verið sú að hlé
hafa orðið á aðgerðum Rauðu her-
deildarinnar, en liðsmenn hennar
eru einungis að búa sig undir nýjar
árásir,“ segir talsmaður öryggis-
þjónustunnar.
Sérfræðingarnir gera greinar-
mun á þekktum RAF-mönnum, sem
lýst ef eftir og myndir eru af á
veggspjöldum í öllum flughöfnum
og landamærastöðvum, og um 200
virkum stuðningsmönnum, sem eru
að því er virðist venjulegir borgarar
og hverfa öðru hveiju til að hjálpa
hörðum kjama „víkingahermanna".
Auk þess hefur öryggisþjónustan
skrá með nöfnum um 200 velunn-
ara — svokallaðs Jaðarsfólks" —
sem hafa verið viðriðnir dreifíngu
leynirita RAF.
Þetta skipulag samtakanna tak-
markar þann hóp velunnara, sem
eru í beinu sambandi við virka
hryðjuverkamenn. Fyrirhugaðar
arásir eru á fárra vitorði og minni
líkur á því en ella að lögreglan
komist á snoðir um ráðabruggið.
Hins vegár veldur það þýzkum yfír-
völdum áhyggjum að þau telja sig
hafa greint breytingar á aðferðum
RAF.
Nýir hópar
Það voru liðsmenn RAF sem
höfðu frumkvæði að því að reynt
var um tíma að koma á fót „Evrópu-
bandalagi" hryðjuverkamanna. Sú
tilraun náði hámarki með hinni
sameiginlegu stefnuyfírlýsingu,
sem liðsmenn Action Directe undir-
rituðu, og sameiginlegum fundi í
Frankfurt 1986. Atburðimir í
Frakklandi hafa greinilega gert
þessa viðleitni til samvinnu að enguT
Yfírvöld óttast mest að RAF taki
aftur upp þá aðferð til að vekja
athygli á sér, að myrða valdamikla
Vestur-Þjóðveija, sem eru ekki í
sviðsljósinu, menn eins og Karl-
Heinz Beckurts, framkvæmdastjóra
Siemens, sem varð sprengju að bráð
ásamt bflstjóra sínum 1986. „Tak-
mörk era fyrir því hvað hægt er
að gera með öryggisráðstöfunum,
þegar skotmörkin era svona mörg,“
segir talsmaður vestur-þýzku ör-
yggisþjónustunnar.
Margir era þó þeirrar skoðunar
að veralega hafí dregið úr krafti
RAF. Nokkrir hinna eftirlýstu leið-
toga samtakanna náigast nú fimni-
tugt og era líklega famir að þreyt-
ast á því að vera stöðugt á flótta.
En eins og Ian Geldem bendir á
virðist framtíð „beinna aðgerða“ í
Þýzkalandi ekki í höndum gömlu
samtakanna, heldur nýrrar hreyf-
ingar stjómleysingja, sem er af-
sprengi Græningjaflokksins.
Hann segir að margt sé skylt
með svokallaðri autonome (sjálfs-
stjómar) hreyfíngu í skuggahverf-
am stórborga eins og Hamborg og
stúdentahreyfingunni 1968. „Telja
verður líklegt að nú eins og þá
muni lítt skipulagt fjöldaofbeldi,
sem menn hafa kynnzt í mótmælum
kjamorkuandstæðinga, verða til
þess að nýr kjami hryðjuverka-
manna myndist," segir hann.
GH