Morgunblaðið - 11.11.1988, Síða 44

44
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 11. NÓVEMBER 1988
ttSIMFit!
o 1982 Unlvrnl Presi Syndlcile

þú vilt c!h Kún uerSi e<5li leg, er f?a& ekki p''
HÖGNI HREKKVÍSI
Um mislukkaðan
matvælaiðnað
Kæri Velvakandi.
Fyrir nokkrum vikum var ég á
ferðalagi um Evrópu og kom m.a.
til Lúxemborgar, Frakklands,
Þýskalands og Sviss. Eins og nærri
má geta borðaði ég þar um slóðir
minn daglega mat, bæði á veitinga-
húsum og eins keypti ég stöku sinn-
um matvæli í verslunum. Ég borð-
aði vitanlega brauð með smjöri á
hveijum degi. Og þvílíkt smjör,
ferskt, létthnoðað, lítt saltað og
dásamlegt á bragðið. Það kostar í
verslunum meira en helmingi minna
en íslenska „gæðasmjörið". Gæði
smjörsins, alveg sérstaklega í
Frakklandi og Lúxemborg, eru
langtum meiri, og varan raunar
vart sambærileg við „gæðasmjörið"
okkar. Mér er því spurn: Hvað veld-
Sköruleg’ur
ræðuflutn-
ingur
Til Velvakanda.
Hætt er við að sá gamli góði
Cicero hefði fengið snert af tauga-
áfalli, hefði hann mátt sjá og hlýða
á fulltrúa elsta löggjafarþings ver-
aldar í umræðum frá Alþingi sl.
fimmtudagskvöld. Hvílík ömurleg-
heit. Hefur meirihluti þingmanna
aldrei lært grundvallaratriði í ræðu-
mennsku? Þar komu menn í pontu,
drógu upp blöð úr vösum, og hófu
síðan lestur sem einna helst minnt.i
á lestrarpróf hjá þriðja bekk í
grunnskóla! Sumir þingmenn voru
á mörkunum að vera læsir á eigin
ræður, ogjafnvel „vinsælasti stjóm-
málamaður þjóðarinnar", sjálfur
Steingrímur Hermannsson, flutti og
las ræðu sína af slíkum dróma að
undran sætti. Það var því sem sólar-
geisli í svörtu skammdegi þessa
kvölds að hlýða á ræðu formanns
Sjálfstæðisflokksins, Þorsteins
Pálssonar. Þar fór þingmaður sem
kann þá list að tala beint til fólks-
ins í landinu, ekki með því að hiksta
og tönglast á skrifuðum orðum af
blaði, þess í stað flutti hann snjalla
skörulega ræðu blaðlaust. Þetta
er ekki í fyrsta skipti sem Þorsteinn
Pálsson sýnir að hann er í sérflokki
sem stjórnmálamaður. Líklega er
það þessvegna sem andstæðingar
hræðast hann, og hafa att hann
meira skítkasti en flesta aðra for-
ingja Sjálfstæðisflokksins. „En lak-
ur því, að við skulum dæmd til að
borða rándýrt, bragðlítið smjör í
þessu landi, smjör, sem framleið-
endur dirfast að kenna við gæði en
er bara salt og aftur salt á bragðið
og hefur furðulega fomíslenskan
keim, líkt og skinnhandrit. Hvers
vegna haldast ekki þau miklu gæði,
sem vitað er að íslenska mjólkin er
gædd? Hvar kemst þetta fomfálega
margarínbragð inn í vöruna? Þegar
ég var barn og unglingur, var ég
mörg sumur í sveit og kynntist
þar, m.a. íslensku heimalöguðu
smjöri, sem bragðaðist mjög áþekkt
og erlenda smjörið. Þetta viðmeti,
sem okkur Islendingum er núna
boðið upp á, er vissulega engin
fyrsta flokks vara, nema þegar
asti gróðurinn er ekki það sem orm-
arnir helst vilja naga" — og því á
sjálfstæðisfólk um land allt að slá
sterka skjaldborg um þennan glæsi-
lega unga stjórnmálaforingja.
Hitt er svo allt annað mál, hvort
þingmönnum sé nokkur greiði gerð-
ur með því að senda slíkar umræð-
ur út í sjónvarpi? Þjóðin fékk nefni-
lega séð í hnotskum hvernig þing-
menn haga sér á þingfundum. í
fyrsta lagi var af gömlum vana
aðeins annarhver þingmaður mætt-
ur í sæti sitt. Aðrir (eins og Svavar
Gestsson) lásu reyfara, og enn aðr-
ir geispuðu af slíkri ákefð framan
í alþjóð af meðaumkvun vakti.
Fyrir þingmenn væri það fyrir
bestu að „gamla gufan" væri látin
nægja! Það er nefnilega ekki neima
einn Þorsteinn Pálsson á Alþingi.
Magnús
neytandinn á að borga hana við
kassann.
Saltvinnslan
Og þá em það unnu kjötvörurn-
ar! Þar sem ég ferðaðist um erlend-
is, virtust tugir tegunda af bragð-
góðum, vel krydduðum áleggspyls-
um, steikarpylsum og bjúgum, stór-
um sem smáum, vera á boðstólum
fyrir verð, sem var aðeins brot af
því sem maður átti að venjast hér-
lendis. Ég smakkaði á mörgum
pylsutegundum og komst ekki hjá
því að finna þann mikla gæðamun,
sem var á þessari matvöru, miðað
við ísl. framleiðslu. Munurinn liggur
ekki hvað síst í því, hve lengi harð-
ar áleggspylsur eru látnar hanga
erlendis og hve saltmagnið er áber-
andi minna en það sem tíðkast í
íslenskri pylsugerð. Ég er satt að
segja alveg að gefast upp á að
leggja mér til munns þetta harðsalt-
aða, fítumettaða álegg, sem okkur
er boðið upp á hér á landi og kallað
alls konar þekktum erlendum nöfn-
um. Annað hvort er hráefnið hér-
lendis svona miklu lélegra en á
meginlandinu eða þá kunnáttan og
viljinn til að framleiða góða kjöt-
vöru er í slakara lagi hjá okkur.
Harðsöltunarstefnan virðist vera
alls ráðandi: Maður fær munn-
herkjur af ofsöltuðu hangikjöti,
harðsöltuðum reyktum laxi og sil-
ungi. Salt, meira salt, virðist vera
æðsta boðorðið! Og verðið fyrir
þessar „kræsingar" viðist fara
hækkandi með viku hverri, senni-
lega af því að saltverð fer hækk-
andi á heimsmarkaði.
„Fólk vill þetta svona“
Sé salt ekki við hendina, virðist
helst gripið til sykurs í ísl. matvæla-
framleiðslu, og það heldur ótæpi-
lega. Hver man ekki eftir bleiku
sykursmeðjunni, sem hellt var yfir
salat og annað ferskt grænmeti á
veitingastöðunum hér á landi fyrir
nokkurum árum? Þetta undarlega
hnossgæti gekk undir heitinu „kok-
teilsósa", en var í reynd áhrifaríkt
uppsölumeðal. Væri kvartað og
beðist undan þessu gumsi, var við-
kvæðið jafnan: „Nú, en fólk vill
hafa þetta svona!“ í reynd eru
íslenskir neytendur sjaldnast spurð-
ir álits, heldur er þeim boðin vara,
sem undantekningarlítið þykir víst
fullgóð handa þeim. Stundum má
jafnvel efast um að framleiðendur
sjálfir smakki á góðgætinu sínu.
Um langan aldur var brauðgerð
ósköp nöturleg hér á landi, en á
síðustu árum hefur þetta gjörbreyst
og komið mikið úrval af hágæða
brauðtegundum — að vísu rándýr-
um. En það sýnir þó, að það er vel
hægt að framleiða góð, lystileg
matvæli hér á landi, rétt eins og í
nágrannalöndum okkar. Vilji er allt
sem þarf. H.
Yíkveiji skrifar
Fólk er greinilega orðið vant því
að a.m.k. tvær akreinar séu í
hvora átt á helstu götum borgarinn-
ar. Hvað eftir annað síðustu vikur
hefur Víkveiji orðið vitni að því, að
á Háaleitisbraut stýri þeir, sem
koma í átt frá Borgarspítalanum,
hiklaust yfir á vinstri akrein ef þeir
ætla að beygja vestur Bústaðaveg.
Gætir þetta fólk alls ekkert að því
að ein akrein er í hvora átt — ekki
tvær. Einu sinni hefur skrifari séð
árekstur þama og oftsinnis mynd-
ast af þessum sökum tappi á gatna-
mótunum.
Auðvitað eiga ökumenn að vera
vakandi við stýrið og merkingar eru
ágætlega skýrar þarna, þannig að
erfitt er að fínna haldgóðar afsak-
anir. Það er eigi að síður spuming
fyrir borgaryfírvöld hvort ekki er
fyrir löngu orðið tímabært að tvö-
falda akreinar þama. Ekki út af
sofandi bílstjórum, heldur miklu
fremur út af hinni miklu umferð
sem er um þessi gatnamót.
XXX
Meðal samferðamanna Víkveija
heim frá London á dögunum
var ungt fólk, strákur og stelpa,
piltur og stúlka, maður og kona,
eftir því hvernig á það er litið. Þau
vom um tvítugt, málkunnug, en
hittust af tilviljun í flugvélinni. Þau
höfðu um ýmislegt að tala, en mest-
ur tími fór í að dásama Eddie nokk-
urn Murphy. Þau sátu við hlið
Víkveija sem gat ekki annað en
heyrt hvað þau ræddu.
Að því kom að Víkveiji gat ekki
á sér setið lengur og blandaði sér
í umræðumar með einfaldri spum-
ingu: Hver er þessi Eddie Murphy?
Eftir nokkra þögn, heldur óþægi-
lega, og margar spumingar í ung-
um andlitum sessunautanna var
Víkveiji leiddur í allan sannleikann
um manninn. Krakkarnir bókstaf-
lega þuldu ævisögu þessa manns,
sem Víkveiji kapnaðist bara ekkert
við. Það sem meira var; stúlkan
hafði farið á skemmtistað í London
og hitt þennan stórkostlega
Murphy. Hún hafði meira að segja
komið við hann. Þetta var bara eins
°g þegar hljómborðsleikari nokkur,
góðvinur Víkveija, hitti Fats Dom-
ino í fyrsta skipti, eða þegar rosk-
inn norskur blaðamaður, sem
Víkveiji þekkir, fór á blaðamanna-
fund með Dolly Parton. Meiri háttar
eins og krakkamir orðuðu það.
Víkveiji dagsins telur sig enn
ekki kominn á besta aldur, fylgjast
allvel með og viðurkennir ekki kyn-
slóðabilið. Samræðumar þama í
flugvélinni voru því talsvert áfall
fyrir hann. Níu ára vinur Víkveija
bjargaði þó miklu er hann plataði
skrifara í Háskólabíó til að sjá
mynd með þessu goði.