Morgunblaðið - 29.01.1989, Blaðsíða 6

Dr. Gunnar Jónsson lögfrœðingur, sagnfrœðingur,
loftskeytamaður, vélstjóri...
eftir Pál Lúðvík Einarsson/myndir Ragnar Axelsson
HVAÐ ER sameiginlegt með
sagnfræði, lögfræði,
frönsku, spænsku,
rússnesku, loftskeytum og
vélfræði? Gunnar Jónsson
er með prófgráðu í öllum
þessum fögum.
Stundum er sagt að tími
„§ölfræðinganna“ hafí
liðið undir lok með siða-
skiptunum og vísindabylt-
ingu sautjándu og átjándu
aldarinnar. Morgunblaðið fékk
spurnir af því að þessi viðtekna
kennisetning stæðist ekki. Blaða-
maður vildi kanna málið nánar og
knúði dyra hjá Gunnari Jónssyni á
Grettisgötu 19a.
Gunnar Jónsson er fæddur 18.
febrúar 1943 í Reykjavík. Hann er
kvæntur Guðbjörgu Andrésdóttur
hjúkrunarkennara B.Sc. og eiga
þau einn son og eina dóttur. Gunn-
ar á ættir að rekja til Skaftafells-
sýslu og Ámessýslu.
„Konráð Bjamason ættfræðing-
ur, sonur Þórunnar ljósmóður í
Þorkelsgerði, rakti ætt mína aftur
á miðja sextándu öld. Það er enginn
útlendingur meðal minna forfeðra.
Ég er hreinn íslendingur. Trúir þú
þessu ekki? Rétt, ættfræðin er mjög
óábyggileg grein.“
Þarf verkfæri
Ég vissi að Gunnar væri fjöl-
menntaður maður, hvar átti að
byija? Bókahillur skrifborðið og
reyndar herbergið allt var yfirfullt
af helstu „handbókum". Yfirleitt vó
hvert eintak á að giska 3-5
kílógrömm. Ég rak augun í veglegt
safn orða- og málfræðibóka, m.a.
í rússnesku. Gunnar sagði með af-
sökunarsvip:
„Eðlisgreindu mennirnir þurfa
ekki á þessu að halda, þeir bjarga
sér best sjálfir. Ég fór í ferð til
Vínarborgar með Kristni Finn-
bogasyni, íjármála- og bankaráðs-
manni. Ég held að harin hafi kom-
ist lengra en allir þýskumennimir
á þessum þrem orðum sem hann
kunni, „Schwindel und Teufel".
Hvað sem því líður, Vínarbúar tóku
miklu meira mark á honum en okk-
ur hinum. — Það er myndugleikinn,
segulsviðið, sem gildir. Það er sama
hvað þú hengir af prófamsli utan
á menn, ef þeir hafa slappt segul-
svið þá ná þeir engu fram.
Eðlisgreindir menn „redda“ sér
málalaust, en þeir sem eru slappir
þurfa verkfæri. í öllu sem ég hef
fúskað við um ævina hef ég alltaf
verið óspar á að fá mér verkfæri.
Ég hef alltaf gætt þess í mínu allt-
of langa málanámi að hafa mikið
af orða- og málfræðibókum."
— Hvenærlærðirþú rússnesku?
„Ég átti við það í nokkur ár, en
til þess að koma því í eitthvert horf
fór ég á gamals aldri aftur í Háskól-
ann og þetta varð að BA-prófí
spænsku og rússnesku sem lauk í
endaðan febrúar 1987.“
Líttu um öxl frú Lot
— Ekki er allt upptalið, ég veit
að þú hefur lært fleira?
Nei, nei. í guðs bænum ekki líta
um öxl eins og kona Lots sem vildi
sjá eyðingu Sódómu og Gómorru
og breyttist í saltstöpul fyrir vikið.“
— Líta um öxl? Nú hefur þú skoð-
að Iiðna tíð, ertu ekki með BA-
gráðu í sagnfræði og frönsku?
„Jú, ég tók þijú stig í hvoru fagi.
Ég ætlaði að hafa söguna sem
aukagrein en í græðgi minni enduðu
þær báðar sem aðalgreinar. — En
athugaðu, það var ekkert strit að
vera í sögu á þessum tíma, því að
um hana sá Ólafur Hansson og ég
naut hverrar mínútu hjá honum,
hrein unun. Ég hef sennilega haft
fleiri kennara en margir aðrir, en
ég hef engan hitt, hvorki fyrr né
síðar sem var jafn troðfullur af fróð-
leik. Sama hvar niður var borið,
maðurinn vissi alla skapaða hluti.
Ég býst við, að maður hafi verið
uppáþrengjandi, því ef maður vissi
ekki eitthvað, var svo auðvelt að
spyija Ólaf.
Það er gagnlegt að gogga ofurlít-
ið í mannkynssöguna. Sögufróður
maður veit að Rússar telja sig út-
valda vemdara vestursins gagnvart
holskeflu þjóðanna í austri sem em
síleitandi til vesturs þótt þær hafi
ekki áhuga á beinni innrás til Vest-
urlanda. Lítum t.d. á tatarana. Þeir
leituðu um aldaraðir vestur á bóg-
inn í sæluna í Rússlandi. Að lokum
var ekki annað ráð en að taka þá
í rússneska herinn, — en ef þeir á
annað borð gengu í herinn vom
þeir hafðir þar í tuttugu ár. Ásókn-
in í vestur breyttist í liðhlaup í aust-
ur. Klókir menn Rússar."
— En þú hefur nú lært fleira,
t.d. loftskeytatækni?
„Allt búið, afgreitt, úrelt msl.“
— En hvað sástu við fagið?
„Alveg frá bamsaldri hef ég ver-
ið áhugamaður um rafeindatækni.
Þáma sá ég mér færi á að koma
því í eitthvert heilsteypt form.
Gmndvallarlögmál rafeindafræð-
innar gilda ennþá, þótt lampatækin
séu ekki notuð.
Aðalmunurinn á sjalfsnámi og
skólanámi er sá að í fijálsu námi
hættir mönnum til að sleppa erfíð-
ari hlutunum. Við eigum t.d ákaf-
lega mikið af sjálfmenntuðum
mönnum í bókmenntum, en svo að
segja enga sjálfmenntaða í mál-
fræði."
Rússneskir rifflar
notadijúgir
— Er það rétt, að þú fáist einnig
við byssusmíði?
„Nei, nei. En ég er áhugasamur
um öll tæknileg efni og hef alltaf
haft áhuga á „fínmekanisma"; álít
sjálfur að „homo faber“ (maður
smiður) sé hærra þroskastig en
„homo sapiens" (hinn viti borni
maður), gagnstætt ríkjandi skoðun.
Því til sönnunar vil ég benda á, að
allflestir geta náð einhveijum
árangri í bóklegum fræðum, en
þeir eru miklu færri sem geta eitt-
hvað smíðað. John Locke ráðlagði
mönnum að hafa verkstæði og ég
er með rennibekk og Iogsuðutæki
og þess háttar í kjallaranum. Mínar
tómstundir hafa aðallega farið í
alls konar smíðar.
Annars er ekki hægt að kalla
þetta byssusmíði, ég er aðallega í
skeftunum. Hef átt við þetta mér
til gamans. Þessi byssa héma,
skeftið gerði ég, en ekki húsið, en
innvolsið er eftir mig.“
— Hvað er hægt að „fýra“ mörg-
um skotum?
„Þessi byssa er mitt á milli sjálf-
virkrar og hálfsjálfvirkrar byssu,
þ.e.a.s. þegar þú tekur í gikkinn
þá skýtur hún fímm skotum, en
hálfsjálfvirk skýtur einu skoti þegar
tekið er í gikkinn, fullsjálfvirk skýt-
ur svo lengi sem haldið er í gikkinn
og skotfærin endast."
— Er það annars alltaf æskilegt
að „mekanisminn" í byssum sé mjög
fíngerður, þessi tæki verða jú að
þola ýmsar aðstæður?
„í hemaði t.a.m. virðast byssur
ekki mega vera of fíngerðar. Þjóð-
veijar á austurvígstöðvunum kváðu
hafa sóst eftir rússneskum byssum
vegna þess hve þær vom einfaldar
og þoldu vel hnjask. „Rússnesku
riflamir reynast best þegar mest á
reynir“ auglýsti Eiríkur Ketilsson.
— Og það innrásarárið 1968. Ann-
ars em rússneskir riflar misjafnir,
en þeirgeta búið til góðar byssur.“
— Er það algengt, að það fari
saman áhugi á aflfræði (mekanik)
og rafeindafræði?
„Ja, það skiptist en á það má
benda, að mjög stór hluti vélstjóra-
fræðslunnar t.d. er rafmagns-
fræði.“ V
VERKLEG OG BÓKLEG FRÆÐI FYLGJAST AÐ
Andlegt fyllerí
„Ef ég má annars gefa fólki ráð
þá er það að taka mig ekki til fyrir-
myndar. Ég stórefa, að það geti
orðið nokkmm til þroska að vera
að tala við mig. Það er stórhættu-
legt að ijúka úr einu í annað, —
en skemmtilegt er það.“
— Þú hefur nú gert það skipu-
lega?
„Jú, það má nú segja að í öllu
óstöðuglyndinu hef ég nú reynt að
fullgera hvem „pakka“ ef svo
mætti segja.
í minni ætt hefur verið meira um
verkmenn heldur en bókabéusa.
Mitt fólk hæddist lengi að því hvað
ég hékk yfír pappímnum. Lengi
frameftir lá ég undir því, að það
yrði aldrei maður úr mér og nú
hefur fólkið mitt almennt séð að
úr manninum ætlar ekki að rætast.
Guð hjálpi eiginkonu og aðstand-
endum. Það er ekki létt hlutskipti
að vera með óstöðuglynda menn.
Guði sé lof, fjölskyldan hefur ekki
liðið neinn skort. Þrátt fyrir minn
alltof langa námsferil hef ég efnast
ágætlega en það er auðvitað Guð-
björgu að þakka eða kenna. — Það
er til óregla í miklu víðarí merkingu
heldur en snertir vímuefni."
— Andlegt fyllerí?
„Það má segja það. Ég hef viljað
gogga eitthvað í það, sem verið er
að framkvæma í veröldinni."
— Þú verður að skrifta þessar
„óreglusyndir“. Bar á þessari „fíkn“
{ bamaskóla?
„Ég þori ekki að segja til um
það. Menntun er meira en skóla-
nám. Maxim Gorkí t.d. hlaut sína
menntun á fjölbreyttum vinnustöð-
um og kallaði þá fyrir bragðið „há-
skóla sína“. Ég var heppinn, var
sendur í sveit til Elínar móðursystur
minnar í Hrífunesi í Skaftártungu
og lærði þar ákaflega mörg störf.
Svo vann ég í tvö ár hjá Pétri
Péturssyni „í glerinu", miklum fíár-
málamanni. Lærði mikið hjá hon-
um. Pétur var með jarðsambandið
fullteúgt. Þaðan lá svo leiðin til sjós
og í byggingavinnu og hef reyndar
við hvorugt skilið síðan.“
Lög í vitleysu
— En „formlegur menntaferill“,
stúdentspróf?
„1963. Ósköp vanalegt."
— Fyrsta háskólagráðan?
„Lauk BA í sagnfræði og frönsku
1967.“
— Hvenær byijaðir þú í laganám-
inu?
„1963, lauk því 1970.“
— Og loftskeytin?
„Æ,æ. Það var 1973 að ég tók
loftskeytamannsprófið. “
— Yélskólinn?
„Lauk honum 1980. Fór ekki í
hann fyrr en ég var búinn að vinna
í sjö ár í lögfræðinni. Úr lögfræð-
inni kom ég „kalinn á hjarta“ eins
og skáldið sagði.“
- Nú?
„Það er ákaflega andstyggileg
vinna að innheimta skuldir af sak-
lausu fólki, gengur í sjö ár en ekki
miklu lengur."
— Hvað vakti þá áhuga þinn á
lögfræðinni?
„Hvað var það og hvað er það?
Auðvitað er ekki nokkur leið að
ganga í gegnum þetta líf öðruvísi
en að hafa áhuga á því hvaða leik-
reglur eru í gildi. Ég vildi kynna
mér málin vandlega. — Niðurstaðan
er, að þessi mál eru í vitleysu, við
kunnum ekki að búa til leikreglur
og því síður kunnum við að fram-
fylgja þeim leikreglum sem við
klöstrum saman.
Haustið 1982 fór ég út til fram-
haldsnáms í eignarrétti til Ham-
borgar. Þar var ég með annan fót-
inn fram á vorið 1987 er ég lauk
mínu doktorsprófí.
Þegar ég kom heim var ég nátt-
úrlega klifíaður bókum. Einn kunn-
ingi minn sagði:„Það verður aldeilis
bál á haugunum þegar þú verður
dauður Gunnar."
Landar vorir bera ákaflega litla
virðingu fyrir eignarréttinum. T.d.
er hér á borðinu alveg nýtt og ákaf-
lega „skemmtilegt" dæmi um að
leigutaki geti veðsett eign sem hann
er með á leigu. í breytingu á ábúð-
arlögum nr. 64, 1988. Við fimmt-
ándu grein bættist: „Þó er ábúanda
ríkisjarðar heimilt að veðsetja ábýl-
isjörð sína til tryggingar lánum sem
hann á kost á í Búnaðarbanka ís-
lands til bústofnskaupa.“ Hér er
hugsunin eitthvað þokukennd. Fár-
ánleikinn í hámarki.“
Einangrunarmenning
— Doktorspróf 1987 frá Ham-
borg. og þú laukst BA-prófí í
spænsku og rússnesku í febrúar
1988. Hvar fannstu tíma fyrir það
nám?
„Manstu eftir laginu um Nik-
ólínu? Níkólína sagði: „Nóttina á
ég sjálf." Maður ræður því sjálfur
hvort maður notar hana til að skála •
í bjór eða hanga í einhveijum fræð-
um.“
— Hvaða tungumál langar þig
næst til að læra?
„Eiginlega kann ég ekki nema
eitt tungumál og það er íslenska.