Morgunblaðið - 02.07.1989, Síða 2

2 FRETTIR/INNLEIMT
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 2. JÚLÍ 1989
VEITT
Á hveiju sumri hittist hópur fólks
í veiði í Elliðaám, þar á meðal
núverandi og fyrrverandi borgar-
stjórar Reykjavíkur. Þessi mynd
yar tekin þegar hópurinn var að
hefja veiðar í gærmorgun. Frá
vinstri: Davíð Oddsson, borgar-
stjóri, Vala Thoroddsen, ekkja
dr. Gunnars Thoroddsen, fyrr-
verandi borgarstjóra, Birgir
ísleifur Gunnarsson, fyrrverandi
borgarstjóri, Jón G. Tómasson,
borgarritari, Egill Skúli Ingi-
bergsson, fyrrverandi borgar-
stjóri, Erna Finnsdóttir, eigin-
kona Geirs Hallgrímssonar, Geir
Hallgrímsson, fyrrverandi borg-
arstjóri og Guðmundur Hólm-
steinsson, tengdasonur Völu
Thoroddsen.
Félag íslenskra fískmjölsframleiðenda:
FÉLAG islenskra fiskmjölsframleiðenda telur fiskmjölsframleiðendur
þurfa að greiða tvisvar sinnum hærra vörugjald í ha&arsjóði vegna
ny'öl- og lýsisútflutnings en eðlilegt geti talist. Mismunurinn er um 20
milljónir á þessu ári ef útflutningurinn verður svipaður og í fyrra, að
sögn Jóns Olafssonar framkvæmdastjóra félagsins.
ÍELLIÐAÁM
Morgunblaðið/Þorkell
Islenska úthafs-
veiðifélagið:
Andri I til
vinnslu eft-
ir 8 vikur
ISLENSKA úthafeveiðifélagið hef-
ur skráð verksmiðjuskip sitt hér-
Iendis. Hlaut það nafiiið Andri I
og einkennisstafina BA-190. Skip-
ið, sem er 1130 brúttórúmlestir
mun hefja vinnslu afla við Alaska
eftir átta vikur.
orbjöm Jónsson starfsmaður
félagsins segir að skipið sé nú
statt í Hull og verði þar næstu átta
vikumar í þurrkví. Þar verður það
undirbúið undir vinnsluna og m.a.
sett í það ný fiskvinnslulína.
Fyrir liggur að allir yfirmenn
skipsins, og þeir sem ábyrgð bera
um borð, verða íslenskir en áhöfnin
að öðru leyti erlend. Sennilega mun
hópur pólveija sjá um vinnsluna á
fisknum um borð.
Allverulegt
gengissig
- segir sjávarút-
vegsráðherra
„Það er Jóni Ingvarssyni ljóst
sem öðrum að það hefur átt sér
stað allverulegt gengissig," sagði
Halldór Ásgrímsson, sjávarút-
vegsráðherra, aðspurður um um-
mæli Jóns Ingvarssonar, formanns
stjórnar SHI Morgunblaðinu í gær
þess efiiis að staða frystingarinnar
fari versnandi og það sé mikil
skammsýni af hálfii stjórnvalda
að draga aðgerðir á langinn.
Halldór sagðí að samkvæmt mati
Þjóðhagsstofnunar væri tapið
ekki jafn mikið og kæmi fram í frétt-
inni en þar er halli frystingarinnar
sagður að mati Samtaka fískvinnsl-
unnar 4,5%. Tölur frá Þjóðhagsstofn-
un liggi ekki fyrir, en áætla rpegi
að samkvæmt matí hennar sé hallinn
að minnsta kosti 2,5%. „En það þarf
að standa við þær yfirlýsingar sem
voru gefnar og ég vænti þess að það
verði gert,“ sagði Halldór.
Fangaprestur
kærir úrskurð
F AN G APRESTUR þjóðkirkjunn-
ar hefúr ákveðið að kæra til
Hæstaréttar úrskurð Sakadóms
í ávana-og fíkniefnamálum.
Lagði hann inn kæruna í gær-
morgun. Venja er að Hæstiréttur
taki slíkar kærur fyrir svo fljótt
sem kostur er.
Sakadómur úrskurðaði á föstu-
dag að fangaprestinum væri
óheimilt að hitta þijá gæslufanga
sem nú sitja inni vegna rannsóknar
á umfangsmiklu kókaínsmygli til
landsins. Grunur lék á að presturinn
hefði borið boð á milli fanganna,
en hann hefur neitað því.
Nauðgun kærð
til lögreglu
Rannsóknarlögregla ríkisins er
nú með nauðgunarmál til rann-
sóknar. Sá sem talinn er valdur
að verknaðinum er í haldi en
atburðurinn mun hafa átt sér
stað í heimahúsi hans eftir dans-
leik aðfaramótt Iaugardagsins.
Bogi Nilsson rannsóknarlög-
reglustjóri ríkisins staðfesti í
samtali við Morgunblaðið að um-
rætt mál væri til meðferðar en vildi
að öðru leyti ekki tjá sig um það.
Af útflutningi á mjöli og lýsi eru
greidd hafnargjöld samkvæmt
2. flokki vörugjaldskrár samgöngu-
ráðuneytisins en af þessum vörum
ætti í langflestum tilfellum að greiða
hafnargjöld samkvæmt 1. flokki
gjaldskrárinnar, að sögn Jóns. Fyrir
hvert tonn af vörum í 1. flokki skal
greiða 77 króna vörugjald en 161
krónu fyrir tonnið í 2. flokki, sam-
kvæmt gjaldskrá frá 7. mars.
Sasnkvæmt vörugjaldskrá sam-
gönguráðuneytisins, frá 3. desember
1986, voru í 1. flokki vörur fluttar
í lausu máli í miklu magni, meira
en 100 tonn í farmi, til dæmis bensín,
brennsluolíur, kol, laust kom, salt,
vikur og sement. I 2. flokki voru
þungavörur, svo sem sekkjavörur,
óunnið jám og stál, útgerðarvörur,
smumingsolíur, sjávarafurðir, land-
búnaðarafurðir, iðnaðar- og bygg-
ingavörur, pökkuð og niðursoðin
matvæli og ávextir.
Jón Ólafsson segir að afurðir físk-
mjölsverksmiðja séu undantekninga-
lítið fluttar út þannig að mjöl sé sent
í lausu máli í þar til gerðum lestum
og meira en 100 tonn í hveijum
farmi. Hið sama eigi við um lýsi. Jón
segir að túlkun hafnarsjóða á vöru-
gjaldsskránni hafi verið mismunandi.
Sumir þeirra hafi sett útflutning físk-
mjölsframleiðenda í 1. flokk. Aðrir
hafi einungis sett lý í þann flokk
en flestir hafi sett bæo. ';öl og lýsi
í 2. flokk, trúlega vegna þes. * sjáv-
arafurðir hafí verið í þeim floa.
„Til að fyrirbyggja þessa rangtúlk-
un hafnarsjóða, og að allir sætu við
sama borð í niðurröðun flokka eftir
framleiðslu, benti Félag íslenskra
fískmjölsframleiðenda samgöngu-
ráðuneytinu á það árið 1987 að rétt
væri að bæta ósekkjuðu fískmjöli og
búklýsi við upptalningarliði í 1.
flokki," segir Jón. Hann segir ráðu-
neytið hafa leitað umsagnar Hafna-
sambands sveitarfélaga, sem hafí
beint því til ráðuneytisins að fella
út skilgreininguna á 1. flokki og láta
einungis upptalninguna standa eftir.
„Félagið fékk engar upplýsingar
um málið fyrr en ný gjaldskrá, sem
tók gildi 1. febrúar 1988, hafði verið
undirrituð af ráðherra," segir Jón.
„Þá kom í ljós að ráðuneytið hafði í
einu og öllu farið að vilja Hafnasam-
bandsins og girt var fyrir að afurðir
fískmjölsframleiðenda lentu í 2.
flokki gjaldskrárinnar. Áður en ný
gjaldskrá var gefín út í mars benti
Félag íslenskra fiskmjölsframleið-
enda samgönguráðherra á þessi
vinnubrögð án nokkurra viðbragða
af hans hálfu,“ segir Jón Ólafsson.
Bak við luktar dyr
Ríkisskattanefhd vinnur störf sín í kyrrþey
DYRNAR að skrifstofiinni eru lokaðar og hringja þarf dyrabjöllu
til að komast í samband við einhvern innan við. Símsvari verður
til svars, ef hringt er, og vísar á símatíma klukkan 14 til 16 virka
daga. Þannig birtist ásýnd þessa fyrirbæris, sem oftast er fremur
hljótt um, en hefiir komist í sviðsljósið í atburðum síðustu daga:
Ríkisskattanefndar. Fyrirtækjum var lokað vegna söluskatts-
skulda og forsvarsmenn sumra þeirra voru ekki par ánægðir,
vísuðu til þess að skuldin væri umdeild og deilan til meðferðar
hjá ríkisskattanefiid. Hér verður ekki rýnt í deilumar, heldur
skoðuð þessi stofhun, sem hefúr það hlutverk að vega réttmæti
skattheimtunnar þegar deilur koma upp.
Fjármálaráðherra skipar sex
menn í ríkisskattanefnd og
hefur nefndin aðsetur í Reykjavík
og skulu tveir nefndarmanna hafa
nefndarstörfin að aðalatvinnu ...
Fjármálaráðherra skipar annan
þessara manna formann nefndar-
innar, en hann skal fullnægja
skilyrðum til að vera skipaður
héraðsdómari.
Aðrir nefndar-
menn skulu
hafa lokið prófi
í lögfræði, hag-
fræði eða við-
skiptafræði,
vera löggiltir endurskoðendur eða
hafa aflað sér sérmenntunar í
skattakerfi og skattamálum."
Þannig segir í fyrstu málsgrein
89. greinar skattalaga um ríkis-
skattanefnd. Þar segir ennfremur:
„Ríkisskattanefnd skal vera óháð-
ur úrskurðaraðili í ágreiningsmál-
um um ákvörðun skattstofna og
skatta eins og nánar er kveðið á
um í lögum þessum.“
100. grein, og hluti nokkurra
annarra greina sama lagabálks,
§alla síðan nánar um hlutverk
þessarar nefndar.
Það er engin tilviljun eða sér-
viska sem veldur því, að þessi
stofnun er svo lokuð, sem lýst var
hér í upphafi. Lögin kveða skýrt
á um að allt starf nefndarinnar
skal vera í
trúnaði og eng-
ar upplýsingar
má gefa um
emstök verk-
efni hennar.
Það þýðir, að
þeir sem hafa mál sín til með-
ferðar hjá ríkisskattanefnd eiga
að geta treyst því, að þau fari
ekki í hámæli, né nokkrar þær
upplýsingar sem tengjast þeim.
Hvað fer þá fram á bak við
hinar lokuðu dyr? Ríkisskatta-
nefnd er eins konar dómstóll. Hún
úrskurðar í deilum um skatt-
greiðslur og er næsta stig fyrir
ofan skattstjóra. Það þýðir, að ef
málsaðilar, það er skattgreiðandi
annars vegar og skatteigandi sem
er ríki eða sveitarfélag hins veg-
ar, una ekki úrskurði skattstjóra
um álagningu, þá er máli skotið
til ríkisskattanefndar. Málsaðilum
er heimilt að flytja mál sitt fyrir
nefndinni og fer sá málflutningur
eftir sömu reglum og málflutning-
ur fyrir héraðsdómi. Hafí skatt-
greiðandi brotið gegn skattalög-
um af ásetningi eða með vítaverðu
hirðuleysi, til dæmis með því að
draga undan skatti, er það refsi-
vert samkvæmt 107. grein skatta-
laganna. Ríkisskattanefnd úr-
skurðar sektir í þeim tilvikum.
Rannsóknarlögreglan fer með
frumrannsókn sakamála og skatt-
rannsóknarstjóri getur vísað máli
til opinberrar rannsóknar af
sjálfsdáðum, einnig að ósk söku-
nauts. Megin munurinn á því
hvort mál er rannsakað af ríkis-
skattanefnd eða opinberum rann-
sóknaraðilum, er sá, að úrskurði
ríkisskattanefnd er niðurstaðan,
sem og rannsóknin öll, trúnaðar-
mál, annars opinbert mál og þar
með hægt að gera öllum almenn-
ingi grein fyrir því.
Úrskurður ríkisskattanefndar
er endanlegur hvað varðar upp-
hæð skattsins sem úrskurðað er
um. Hins vegar er hægt að skjóta
úrskurði nefndarinnar til dóm-
stóla og ijalla þeir þá um hvort
skylt hafi verið að leggja skattinn
á. Ef dómstóllinn dæmir að svo
sé, þá gildir álagningin sem ríkis-
skattanefnd úrskurðaði, ef dóm-
stóllinn kemst að þeirri niðurstöðu
að ekki hafi verið rétt að leggja
skattinn á, þá fellur skuldin niður.
Sök sem leiðir af skattalaga-
brotum fyrnist á sex árum miðað
við upphaf rannsóknar, „.. . enda
verði ekki óeðlilegar tafír á rann-
sókn máls eða ákvörðun refsing-
ar,“ segir í lögunum. Heimildar-
maður Morgunblaðsins, sem hefur
Iengi starfað við skattrannsóknir,
segi<-t ekki vita nein dæmi þess,
að m hafi dagað uppi í ríkis-
skattam .,id, þótt dæmi séu til um
slys annars staðar í skattakerfinu
sem valda því að mál fymast.
Sexmenningamir í ríkisskatta-
nefnd hafa ærinn starfa að jafn-
aðf við að úrskurða í stóram mál-
um og smáum. Venjulega koma
til úrskurðar nefndarinnar þúsund
til tólf hundruð mál á ári hverju,
getur þó munað einu til tveimur
hundraðum til eða frá. Nálægt
þrem fjórðu hlutum era smávægi-
leg mál og fljótafgreidd. Hin era
viðameiri og sum fírnamikil. Þess
era dæmi að í einu og sama mál-
inu sé rannsóknarskýrsla ein og
sér upp á nokkur hundrað blaðsí-
ður og þá er ótalinn stafli fylgi-
skjala og vinnugagna sem pæla
þarf í gegnum.
Ríkisskattanefnd er eins konar
dómstóll, eins og fyrr sagði. Það
veldur því, að hún tekur til sinna
kasta umtalsverðan hluta deilu-
mála, sem annars kæmu fyrir al-
menna dómstóla og léttir sem því
nemur á dómskerfinu. Nefndin er
sjálfstæð gagnvart öðrum stofn-
unum og heyrir beint undir yfírráð
fjármálaráðherra og gerir honum
árlega grein fyrir starfsemi sinni
í skýrslu.
BAKSVID
eftir Þórhall Jósefsson