Morgunblaðið - 07.03.1990, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 7. MARZ 1990
15
CASCAMITE
VATNSHELT
TRÉLÍM
Athugasemd varðandi tvo púka
43 Sundaborg 13 -104 Reykjavik - Sími 688588
S JÓHANN ÓLAFSSON & C0. HF.
eftir Garðar Gíslason
Fyrir nokkrum árum fór ég að
veita því athygli að menn nefndu
„púkann á fjósbitanum" þegar þeir
töluðu um aðila sem hagnaðist og
fitnaði á illmælgi, óhróðri og fúk-
yrðum. Hugsaði ég með mér að
þarna rugluðust menn heldur betur
á sögum, og að einhver góður mað-
ur myndi leiðrétta þetta opinber-
lega. Engar leiðréttingar komu sem
ég tók eftir, og þetta fór að áger-
ast, og menn nefndu „púkann á
fjósbitanum“ eins og ekkert væri
eðlilegra og allir skildu við hvað
væri átt.
Þegar ég heyrði víðkunnan
blaðamann nota þetta orðatiltæki í
föstum þáttum sínum í ríkisútvarp-
inu hætti mér að lítast á blikuna.
Hugsaði ég með mér að nú yrði lítið
við þetta ráðið, og þetta væri enn
ein afleiðing afsiðunarinnar, sem
hófst með því að þéringar og zeta
voru lagðar niður og menn fóru að
tala um að „fara erlendis" og
„verzla jólagjafir“.
En á mánudagsmorgun 19. febr-
úar varð mælirinn fullur. Virtur rit-
höfundur, sem alla tíð hefur skrifað
og talað íslenzkt mál betur en flest-
Halldór Pétursson:
Púkinn lifnaði við.
ir aðrir, nefndi þennan púka á fjós-
bita í föstum pistli sínum til þjóðar-
innar í ríkisútvarpinu. Þá verður
ekki lengur orða bundist.
Athugasemd mín er sú, að þegar
menn nefna púka „á fjósbita" þá
hljóti þeir að eiga við púkann í fjós-
inu hjá Sæmundi fróða. Það var
Guðmundur Thorsteinsson:
Púkinn á kirkjubitanum.
púkinn sem nærðist á blótsyrðum
og formælingum fjósamanns Sæ-
mundar, og var loks orðinn spik-
feitur (sjá mynd I). En þarna er
mergurinn málsins: Þessi púki var
aldrei á neinum bita í fjósinu, held-
ur í fjósinu á meðal kúnna til þess
að gera verulega illt af sér og hafði
Uppbygging
eftir Árna Helgason
Ég hefi undanfarna daga verið
að lesa bókina Jákvæður lífskraftur
eftir dr. Peale í þýðingu Baldvins
Þ. Kristjánssonar. Þessi bók á ekki
einungis heima í erli dagsins heldur
þarf hún að vera íhugunarefni og
leiðbeining allri þjóðinni. Svo mörg
góð boð hefir hún að flytja. Hún
bókstaflega eins og aðrar bækur
þessa höfundar getur verið burðar-
ás í lífi hvers manns, hjálpað honum
til að ná fótfestu á þeim tímum sem
við lifum á, þar sem allt er á hverf-
anda hveli og meira en það. Þing-
mennirnir okkar ættu að eignast
hana og fá hjálp í örðugum verkefn-
um því í henni er að finna þann
styrk sem oft vantar í átökum
mannlegs lífs. Bókin byggir upp og
ýtir við mörgum að komast af
breiða veginum yfir á þann mjóa.
Alls hefir Baldvin þýtt 7 bækur
eftir þennan ágæta höfund og allar
miða þær til uppbyggingar á lífinu
og hjálpar í samskiptum manna.
Þessar bækur eru viti á kaldri
braut hversdagsleikans og því vek
ég athygli á þessu leiðarljósi til
betri framtíðar. Við verðum að fara
að hugsa alvarlega um hvað við
getum gert fyrir land og þjóð en
ekki horfa á okkur sjálf, þetta
sífellda „ég“ sem alls staðar ræður
lögum og lofum. Og þegar hugsjón-
ir eru horfnar og sumar valtar í
sessi þurfum við að byggja einstakl-
inginn upp til dáða. Ef það tekst
verður brautin framundan greiðari
og erum við ekki öll að keppa að
því? Því miður eru alltof margir sem
ýta freistingum í veg okkar og
hugsunarlaust stundum, þess vegna
er enn fjarlægari draumur okkar
um gróandi þjóðlíf. Allr þær hörm-
ungar sem við heyrum um á hveij-
um degi og öll þau verðmæti sem
glatast fyrir það eru fleiri sem
benda upp en niður eru hugsandi
mönnum áhyggjuefni. Það er lítill
vandi að renna sér niður hjarnið
en klífa brattann til betra lífs.
Eitt er víst. Ef menn gætu verið
samtaka um hið góða sem alls stað-
ar er í kringum okkur, og látið allt
sem miðar að niðurrifí eiga sig, þá
„Með því að tala um
„púkann á jQósbitanum44
rugla menn því saman
tveimur ágætum sög-
um, sem báðar íjalla um
áhugamál púka, en þar
endar samlíkingin.“
meira að segja sinn bás, eins og
segir í sögunni. Annað hvort var
hann svo vesældarlegur að hann
hefði ekki komist upp á bitann, eða
hann var svo feitur að hann hefði
oltið ofan.
En hvaðan er ruglingurinn kom-
inn? Víkur nú sögunni að allt öðrum
púka. Sá sat á kirkjubita, og hefur
hingað til verið kallaður púkinn á
kirkjubitanum. Hann sat á bita í
kirkjunni til þess að leynast þar við
messuna og gat hlustað á kerling-
arnar rífast fyrir neðan og skrifað
skammyrðin eftir þeim (sjá mynd
II). En hann var sjáanlegur mannin-
um sem gat ekki annað en hlegið
þegar púkinn var að detta af bitan-
um, en gat læst klónum í hann og
hangið.
Með því að tala um „púkann á
ljósbitanum" rugla menn því saman
tveimur ágætum sögum, sem báðar
fjalla um áhugamál púka, en þar
endar samlíkingin. Skaðinn af rugl-
ingnum er þó meiri en þetta. Merk-
ing sögunnar af fjósamanni Sæ-
mundar tapast gjörsamlega, vegna
þess að menn geta ekki hugsað sér
afvelta púka uppi á bita, nema þeir
hugsi ekki neitt. Mælist ég því til
að menn nefni púka sína réttum
nöfnum. Vilji þeir minnast púkans
í fjósi Sæmundar þá segi þeir t.d.
„púkinn í fjósinu“ eða „púkinn í
fjósi Sæmundar". Vilji þeir hins
Garðar Gíslason
vegar minnast púkans sem var í
hlutverki skrásetjarans í kirkjunni,
þá nefni þeir „púkann á kirkjubitan-
umk“. En hætti með öllu að nefna
púkann „á fjósbitanum", végna þess
að þar er einn af fáum stöðum hér
á landi sem púkar hafa ekki haft
erindi.
Myndirnar eru fengnar úr bók Einars
Ólafs Sveinssonar íslenzkar þjóðsögur og
ævintýri, 2. útg. 1951.
Höfundur er borgardómari.
Barnaskðr
Ný sending
ffyrir þou yngstu.
St. 19-23
2 gerðir
4 litir
Skólavörðustíg 6, sími 622812.
Árni Helgason
gætum við litið til bjartari tíma.
Og á ekki þetta góða land það fylli-
lega skilið. Þökkum guði sem gaf
okkur það og nýtum það honum til
dýrðar.
Höfundur er fyrrverandi póst- og
símstöðvarstjóri í Stykkishólmi.
BRÉFA-
BINDIN
frá Múlalundi...
... þar eru gögnin á góðum stað.
Múlalundur
SlMI: 62 84 50
Heimilistækin frá
Míele
eru sannkallaðir dýrgripir sem endast
milli kynslóða