Morgunblaðið - 30.08.1990, Qupperneq 24

24
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 30. ÁGÚST 1990

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Aðstoðarritstjóri
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Auglýsingastjóri
Árvakur, Reykjavík
HaraldurSveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Björn Bjarnason.
Þorbjörn Guðmundsson,
Björn Jóhannsson,
Árni Jörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
ÁgústlngiJónsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aöalstræti 6, sími 691100. Auglýsingar:
Aðalstræti 6, sími 691111. Afgreiðsla: Kringlan 1, sími 691122.
Áskriftargjald 1000 kr. á mánuði innanlands. i lausasölu 90 kr. eintakið.
Hluta fj árútb o ð Eim
skipafélagsins
Eimskipafélag íslands efndi
til hluthafafundar í fyrra-
dag vegna fyrirhugaðs hluta-
fjárútboðs félagsins. Fyrr í sum-
ar var frá því skýrt, að félagið
stefndi að almennu hlutafjárút-
boði, sem nemur um 10% af
núverandi hlutafé fyrirtækisins.
Er gert ráð fyrir því, að sala
hinna nýju hlutabréfa hefjist
snemma í októbermánuði nk.
Hið, óvenjulega við þetta
hlutafjárútboð Eimskipafélags-
ins pr sú ákvörðun stjórnar þess
ÍSÍÍ2. effír bví við stærstu
núvemndl hlwthafa, að þelr gefi
eftir fqrkftwpsrétt að þesswm
bréfum, Hafa ÍS stmrstu hlut=
hafar, sem eiga am 48% hlwta=
fjáv í félaginu, ft’amaelt því hluti
gfna í hinu nýja útboði, aem þar
með verða boðnir á almennum
markaði,
Fvrr á þeasu ári ftallaði Morg=
unbíaðið í Reykjavíkurbréfi um
hlutabréfamarkaðinn almennt
og aamþjöppun valda í einstök=
um stórum fyrirtmj^jum, þ, á m;
í limakipafélagi Isiands hf, I
Reykjavíkurbréfi sagði m,a,
hinn 11, mam §l,i „ftannig sýnir
skrá yfir stærstu hiuthafa Eim-
skipafélagsins, að mikil sam-
þjöppun hefur orðið í eignaraðild
að fyrirtækinu á þeim 7 6 árum,
sem það hefur starfað. Að nafn-
inu til eru eigendur um 13.000
einstaklingar en í raun eiga um
15 aðilar um 40% í félaginu. Það
er óhjákvæmilegt, að fólk velti
því fyrir sér, hvernig þessi sam-
þjöppun hefur orðið.“
Það er Morgunblaðinu sér-
stakt fagnaðarefni, að með hlut-
afjárútboðinu nú hafa stjórnend-
ur Eimskipafélagsins tekið
fyrsta skrefið til þéss að mæta
þessari gagnrýni þannig, að
meiri dreifing verði á eignarað-
ild að fyrirtækinu. Betur má ef
duga skal, en með hlutafjárút-
boðinu nú hafa forráðamenn
Eimskipafélagsins sýnt skilning
á því, að bezt fer á því, ekki
sízt með forsögu Eimskipafé-
lagsins í huga, tildrögin að
stofnun þess og upphafi, að
eignaraðild að fyrirtækinu verði
dreifðari en verið hefur um
skeið.
Eimskipafélagið hefur alla
burði til að vera fyrirmyndarfyr-
irtæki og vera í forystu fyrir
þeim gagnmerku breytingum,
sem eru að verða í íslenzku at-
vinnulífi með starfsemi virks
hlutabréfarrmrkaðar. Veigamik-
ill þáttur í þeim breytingum er
regluleg upplýsingagjöf um
rekstur fyrirtækjanna. Aðild að
Verðbréfaþingi leggur fyrir-
tækjum á herðar ákveðnar
skyldur í þeim efnum. Eimskipa-
félagið hefur enn ekki sótt um
aðild að Verðbréfaþingi. Hins
vegar hefur fyrirtækið nú í
fyrsta sinn birt upplýsingar um
rekstrarstöðu á fyrstu 6 mánuð-
um þessa árs. Um það sagði
Hörður Sigurgestsson, forstjóri
fyrirtækisins, á blaðamanna-
fundi í fyrradag: „Til þess að
mæta kröfum hlutabréfamark-
aðarins og umhverfisins höfum
við ákveðið að gera þetta með
þessum formlega hætti.“
Tvö fynrtæk! hsfa á undan-
förnum, mánuðum staðlð fyrir
velhoppnuðum hlutaftárútboð=
um, .þ,e, Qltuveralun íslands hf,
og Ármannsfell hf, Hlutabréf í
þeim fyrirtæitjum selduat upp á
skömmum tíma, Fullvmt er, að
mikil eftirspurn verður eftir
hlutabréfum í Eimakipafélaginu
og nánaat óhætt að fullyrða, að
þeirri eftirspurn verður ékki full=
nægt moð þessu útboði enda
ataða fyrirtækisins mjög sterk
og mikil verðhækkun orðið á
hiutabréfwm þess á undanförn-
um misserum,
Þessi hlutaftárútboð sýna, að
fyrirtæki, sem ýmist-eru talin
sterk og vel rekin eða hafa mikla
möguleika í ft-amtíðinni hafa
tækifæri til áð sækja starfsfé á
hinn almenna hlutabréfamark-
að. Þetta er gjörbreytt staða frá
því, sem áður var og árið 1990
verður í framtíðinni talið tíma-
mótaár í íslenzku atvinnulífi að
þessu leyti.
í kjölfarið á þessum velheppn-
uðu útboðum og hiutafjárútboði
Eimskipafélagsins má búast við,
að mörg fyrirtæki hugsi -sér tii
hreyfings og vilji styrkja stöðu
sína með hlutafjáíútboðum. Hér
hefur opnast ný leið fyrir at-
vinnureksturinn í landinu, sem
lengi hefur verið sveltur að fjár-
magni. Mikilvægt er, að þeir,
sem festa fé í hlutabréfum fari
varlega og hafi í huga, að hluta-
bréf geta lækkað í verði ekki
síður en hækkað við breyttar
aðstæður. Á öllum hlutabréfa-
mörkuðum verða hluthafar fyrir
slíkum áföllum og að því kemur
á hinum unga hlutabréfamark-
aði okkar, að eitthvað slíkt ger-
ist. Þess vegna er svo mikil-
yægt, að vandað verði til allra
vinnubragða við hlutafjárútboð
og hörð krafa gerð um upplýs-
ingagjöf um rekstur fyrirtækj-
anna, eins og gert hefur verið
við þau þrjú hlutafjárútboð, sem
hér hafa verið gerð að umtals-
efni.
Frakklandsforseti í opinberri heimsókn:
Rigning og fremur
kalt þegar Mitter-
rand lenti í Reykjavík
FRANQOIS Mitterrand, Frakk-
landsforseti kom í opinbera
heimsókn til íslands í gær. Með
forsetanum í för voru þrír ráð-
herrar, Jack Lang, menningar-
málaráðherra, Jacques Mellick,
sjávarútvegsráðherra og Ed-
wige Avice, aðstoðarutanríkis-
ráðherra. Það er ekki hægt að
segja að veðrið hafi hafi leikið
við menn þegar Frakklandsfor-
seti kom til landsins en þar tóku
forseti íslands, Vigdís Finn-
bogadóttir, ríkisstjórn og
helstu embættismenn á móti
forsetanum. Þegar vél forset-
ans lenti á Reykjavíkurflugvelli
laust fyrir klukkan tíu í gær-
morgun var hellirigning og
fremur kalt og þurftu forsetar
Börn með íslenska og franska fána fögnuðu Mitterand Frakklandsfor-
seta.
íslands og Frakklands að skýla
sér undir regnhlíf þegar þau
heilsuðust á flugvellinum og
hlýddu á lúðras.veit leika þjóð-
söngva landanna.
Frá Reykjavíkuflugvelli var ekið
að kirkjugarðinum við Suðurgötu
en þar lagði Mitterrand blómsveig
á minnisvarða um franska sjó-
menn. Var síðan haldið að Hótel
Sögu þar sem Frakklandsforseti
kom sér fyrir á herbergi sínu.
Klukkan rúmlega ellefu tók for-
seti íslands á móti Franyois Mitter-
rand í Ráðherrabússtaðinum við
Tjarnargötu og átti Frakklands-
forseti, ásamt frú Aviee, síðan við-
ræður þar við þá Steingrím Her-
mannsson og Jón Baldvin Hanni-
balsson.
í hádeginu hélt Vigdís Finn-
bogadóttir boð til heiðurs forseta
Frakklands í Súlnasal Hótel Sögu.
í forrét var boðið upp á laxa- og
lúðufléttu, í aðalrétt lambahrygg
kryddaðan með íslenskum villijurt-
um og í lokin blandaðan eftirrétt.
Klukkan fimm hélt svo Frakk-
landsforseti blaðamannafund í
Ársal Hótel Sögu þar sem einnig
voru staddir forsætiráðherra og
utanríkisráðherra íslands ásamt
aðsteðarutftmíkÍHráohöfrs FraKK-
lands, Að þeim ftmdi loknum hitti
Mitterranu franaka þegna á Hótel
Sögu og hélt sfðan til Höfða þar
sem horgarstjóri hélt erlendu gest=
vmum hoð, Hauk þ&r hinni opin-
berw heimsókn Frakklandsforseta,
Qllnm á óvart héldu þau Vigdís
Finnbogadóttir og Franeois Mit-
terrand síðan í Puus-hús en þar
héldu Sykurmolarnir tónleika fyrir
franska menningarmálaráðher=
rann að bans ósk, Hafði ekki ver=
ið gert ráð fyrir því S dagskrá
heimsóknftrinnar að þjóðhöfðin-
gjarnir sóttu þá tónleiká og vakti
koi.na þeirra því mikinn fögnuð,
I gærkvöidi héit forseti Isiands
loks Frakklandsforseta einkftboð í
Listasafni íslands við Fríkirkju-
Frangois Mitterrand Frakklandsforseti á blaðamannafundi:
Best fyrir Island að
gera sérsamnmg við EB
FRANQOIS Mitterrand, Frakklandsforseti, segir að skynsamleg-
ast væri fyrir íslendinga að gera sérsamning við Evrópubandalag-
ið, vegna sérstöðu landsins, og að Frakkland myndi styðja slíkan
samning. Sagðist hann hafa fullan skilning á sérstöðu íslendinga.
Blaðamannafundur Frakk-
landsforseta var haldinn á Hótel
Sögu og hófst hann rétt fyrir
kiukkan fimm en á fundinum voru
einnig þau Steingrímur Her-
mannsson, forsætisráðherra, Jón
Baldvin Hannibalsson, utanríkis-
ráðherra, og Edwige Avice, að-
stoðarutanríkisráðherra Frakk-
lands. Hófst fundurinn á því að
Steingrímur Hermannsson rakti
viðræður dagsins og sagðist hann
hafa það á tilfinningunni að miklu
hefði verið áorkað í viðræðunum.
Rætt hefði verið um viðræður
EFTA og EB, þróunina innan Atl-
antshafsbandalagsins, sérstaklega
mál er vörðuðu afvopnun, væntan-
legan nóvemberfund RÖSE og
deilumar í Mið-Austurlöndum.
FranQOÍs Mitterrand, Frakk-
landsforseti, kom á blaðamanna-
fundinum inn á stöðu íslands
gagnvart Evrópubandalaginu eftir
að hafa verið spurður álits á þeim
ummælum íslenska forsætisráð-
herrans að það versta sem gæti
komið fyrir Island væri að ganga
í EB. Sagðist Mitterrand skilja vel
sérstöðu íslendinga. Efnahagslíf
landsins væri algjörlega háð einni
afurð og því erfitt fyrir landið að
fara inn í viðræður þar sem rætt
væri um skiptingu fiskimiðanna.
íslendingar væru algjörlega háðir
fiski en hann væri einungis eitt
af mörgum málum sem rætt væri
umm innan EB.
Þá gæti markaður án innri
landamæra verið varhugaverður
fyrir Island og hefði hann hugleitt
sjónarmið forsætisráðherra ís-
lands hvað það varðaði. Fijálsir
fólksflutningar væru erfitt mál
fyrir ísland þar sem landið hefði
einungis 250 þúsund íbúa en íbúa-
fjöldi EB væri 340 milljónir. Land
á borð við ísland yrði að vernda
náttúrulegt umhverfi sitt en einnig
menningarleg sérkenni. Sagðist
Frakklandsforseti hafa fullan
skilning á þessu og að skynsam-
legast væri fyrir Island að gera
sérsamning við Evrópubandalagið.
Væri Frakkland reiðubúið að
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 30. ÁGÚST 1990
25
Háborðið í hádegisverðarboðinu sem forseti íslands hélt Frakklandsforseta á Hótel Sögu.
Rpgnhlífum var brugðið á loft þpgar Mittprrand sté á íslpnska grnnð á Itp.ykjavíknrflHgvplli í gmrmnrgnn,
veg, Þar var í forrétt boðið upp á
gr&flfts, Síðan fylgdu tveir rmk-
réttir, fyrst iúðúkiímar í smjör=
úeigskmnu og evo tindftbi.kkja með
íslen&kum kryddjurtum, I eftirrétt
vftr boðið upp á ftðalbláber,
í dag er Frakklandsforseti hér
í Qqpinherri heimsókn, Hann heim-
sækir fyrst Stofnun Árna Mftgnús-
• sonar ép heidur síðftn með þyrlu
til Qulifo&s pg síðan um hftdegísbi-
iið til Þingvalift þar &em forsætis-
ráðherrft heldur honum boð, Að
því loknu gróðursetur Mitterrand
tijáplöntu í Vin&skógi í Kárastað=
aiftndi en heidur síðan til
Reykjftvikurflugvailftr, Heidur
Frakkiandsforseti heim á leið um
klukkan hálffjögur í dag,
Mitterrand tjáir sig á blaðamannafundi með íslenskum ráðherrum í gær.
styðja slíkan samning. Ef það
gengi hins vegar ekki væri best
að gera samning á milli EB og
Efta.
Mitterrand sagði að Evrópu-
bandalagið hefði gert samkomulag
við Efta að forgangsverkefni og
hefði það mál verið efst á dagskrá
á innan EB undanfarið. Þetta
væri forgangsverkefni en líka
mjög erfitt verkefni. Nefndi hann
þar sérstaklega til hinar mörgu
undanþágur sem Efta-ríkin vildu
fá í gegn í viðræðunum, til dæmis
vildu Islendingar ekki ræða um
fiskveiðar, Austurríkismenn ekki
um flutningamál og Svisslending-
ar ekki um neitt sem kæmi við
fjármagnsviðskiptum. Þá vildi
enginn ræða um landbúnaðarmál.
Frakklandsforseti sagðist samt
vera vongóður um að samkomulag
myndi nást.
Steingrímur Hermannsson
sagðist aldrei hafa sagt að það
versta sem gæti gerst fyrir ísland
væri að ganga í EB. Hann hefði
sagt að Island ætti ekki heima í
bandalaginu. Hann sagðist þó vilja
nánari tengsl - íslendingar væru
Evrópubúar. Sagði hann hinn ríka
skilning Frakklandsforseta á af-
stöðu íslands vera sér mikla hvatn-
ingu.
Ástandið við Persaflóa var einn-
ig til umræðu á blaðamannafund-
inum og sagði Mitterrand að hann
sæji ekki nein tákn um að ástand-
ið færi batnandi.
Jack Lang og Svavar Gestsson undirnta samning um samstarf á
sviði kvikmyndagerðar.
Rætt um menning-
arsamvinnu Is-
lendinga og Frakka
í VIÐRÆÐUM Svavars Gestssonar menntamálaráðherra og Jack
Lang menningarmálaráðhcrra Frakklands í gær var rætt um eflingu
menningarsamskipta landanna.
Samkomulag var um að stofna
til samstarfs þjóðanna um útgáfu
fransk-íslenskrar orðabókar og
síðar íslensk-franskrar orðabókar.
Þá var rætt um stuðning við útgáfu
franskra bókmennta á íslandi og
íslenskra bóka í Frakklandi og sér-
stakt átak í menningarsamskiptum
þjóðanna á árinu 1992/1993 í til-
efni af tíu ára afmæli sáttmála
Frakklands og íslands um menning-
ar- og vísindasamstarf.
Ráðherrarnir undirrituðu samn-
ing milli Frakklands og íslands um
samstarf á sviði kvikmyndagerðar.
Tilgangur samningsins er að búa í
haginn fyrir samframleiðslu kvik- \
inynda með þátttöku Frakka og
íslendinga.
A
Viðræður ráðamanna Islands
og Frakklands i sjávarútvegi:
Ræddum aðallega
hugsaniega samn-
inga íslands við EB
— segir Árni Kolbeinsson ráðunoytisstjóri
„VIÐ ræddum ftdallegft luig&ftHÍegft sftmningft Islftiuls við Kvrópu-
bftndftlftgið á sviði aiftvarútvpgs, ng ég kynnti ráðhprrftnnm sjónfti -
mið okkftr í þpim pmnm," siigði Árm KQlliPÍnsson, ráðnnpytisstjóri
tgávftrntvpgsráðuneytisins, Áriii hitti í gmr Jfteijues Melliek siávftrúÞ
vpgsráðhprm Frakkiftnds »ð máli, pn hann pr iiér í tpngslnm við
hpimsókn Frftkkiftndsfnrspta,
Árni ÍPiddi .viðræðurnar fyrir
hönd Hftlldórs Ásgrímssonftr, sjáv-
ftrútvegsráðherrft, sem nú er í fríi,
Hann sagði, ftð hftnn hefði kynnt
Mellick sjónarmið Íslendingft gagn-
vart hugsanlegum samningum við
EB á sviði sjávarútvegs, og lagt
áherslu á að Islendingar gætu ekki
lagt að jöfnu aðgang að mörkuðíim
og aðgang að auðlindum. „Það get-
ur reynst okkur mikilvægt að hafa
kynnt rök okkar fyrir þjóð sem er
jafn mikilvæg innan efnahags-
bandalagsins og Frakkar eru,“
sagði Árni. „Mellick sagði hins veg-
ar, ftð þftð gmti þurft ftð yfirvinnft
ýmsft póiitískft erfiðleika meðal
vissra ftðildarríkjft handalagsins ef
sftmkomnlag ætti ftð nást á þeim
nótum sem við höfum hngsað okk-
ur.“
Árni sagði, að þeir Melljck hefðu
ennfremur undirritað drög að sam-
komulagi milli íslands og Frakk-
lands um skilyrði fyrir viðskipti með
lifandi skeldýr. „Það hefur verið
áhugi meðal fyrirtækja í báðum
iöndum að slíkt samkomulag yrði
að veruleika, og þetta mál er nú á
lokastigi," sagði Árni Kolbeinsson.
Fransk-íslenska versl-
unarráðið stofnað
í TENGSLUM við komu utanríkisráðherra Frakklands hingað til
lands, en hann er í fylgdarliði Mitterands forseta, var efnt til stofnun-
ar Franks-íslensks verslunarráðs, sem fær það verkefni að vinna að
auknuni samskiptum landanna á viðskiptasviðinu. Stofnfundur félags-
ins var haldinn á Holiday-Inn hótelinu í gær, að viðstöddum utanríkis-
ráðherrum beggja landa.
í frétt sem Skrifstofa Viðskipt-
alífsins hefur sent frá sér vegna
málsins segir, að undanfarið hafi
verið unnið að stofnun félags til að
vinna að auknum viðskiptum á milli
franskra og íslenskra fyrirtækja.
Ennfremur kemur fram, að hug-
rnyndum um þetta hafi verið vel
tekið, og að 82 fyrirtæki hafi skráð
sig til þátttöku í félaginu. I fram-
haldi af þessu var síðan afráðið að
stofna til verslunarráðsins.
Samkvæmt uppslýsingum frt
Skrifstofu Viðskiptalífsins hefui
franski verslunarfulltrúinn, Rober
Hyzy, unnið að því að vekja áhug:
á stofnun hliðstæðs félags í Frakk
landi, og komu fulltrúar verslunar
ráðsins í Boulogne á stofnfundinn
en áætlað er að þar verði stofniu
félagsdeild.