Morgunblaðið - 14.04.1991, Blaðsíða 5

■ Vilhjálmur Jónsson lætur bráðlega
af forstjórastarfi Olíufélagsins hf., en
þar hefur hann haldið um stjórnvölinn
síðustu 32 árin. Félagið átti ekki fyrir
skuldum þegar Vilhjálmur tók við
rekstri þess. Á hinn bóginn má full-
yrða að hann hafi verið farsæll
ístarfi.
smáum stíl. Það er auðvitað sjálf-
sagt fyrir íslendinga að reyna eins
og þeir geta, en í Moskvu er það
ein stofnun, Sovétnaftaexport, sem
hefur olíuútflutninginn alfarið á
sinni hendi og sú stofnun stendur
ekki í því að taka á móti saltsíld
sem greiðslu fyrir olíu svo dæmi
sé tekið. Ef slik vöruskipti ættu að
vera framkvæmanleg, þyrftu þau
að ganga í gegnum einhvern „centr-
al“. Þannig myndum við greiða fyr-
ir olíuna með peningum, sem færu
inn í sovéska banka. Sovétmenn
myndu síðan nota þá peninga til
að kaupa vörur frá íslandi."
Gleymum oft smæð okkar
„Annars verðum við að gera okk-
ur grein fyrir því að það er ekki
lengur neitt sérstakt keppikefli Sov-
étmanna að selja olíu til íslands. Á
liðnum árum hafa vissulega verið
pólitískar ástæður fyrir góðum
samskiptum við ísland, sem statt
er hér í Atlantshafinu mitt á milli
stói’veldanna. Nú eru komin upp
önnur sjónarmið og það er ekki
lengur nein hótun við Rússa að
segjar við þá að við kaupum ekki
lengur af ykkur olíu nema þið kaup-
ið af okkur síld og ullarvörur. Þeir
eru að framleiða góða olíu, sem
þeir geta selt hvar sem er og hve-
nær sem er. Þetta eru bara smá-
munir, sem við erum að kaupa af
þeim miðað við alla þeirra olíufram-
leiðslu. Við viljum því miður oft
gleyma því hversu smáir og litlir
við erum. Við megum heldur ekki
gleyma því að saltsíldin telst til lúx-
usvarnings í Sovétríkjunum. Þannig
að í ljósi þeirra gjaldeyrisþrenginga,
sem Sovétmenn eiga nú í, má ætla
að kaup á lúxusvöru sé varla ofar-
lega í hugum þeirra á sama tíma
og þeir hafa varla ofan í þjóðina,"
segir Vilhjálmur.
„Sovétríkin er enn stærsta olíu-
framleiðsluland heims þó. því hafi
verið spáð að í ár yrði 10 milljóna
tonna minnkun á olíuframleiðslu
þess og ljóst sé að sú minnkun verð-
ur mun meiri. Ennfremur á olíuiðn-
aðurinn í Sovétríkjunum við ýmsan
vanda að etja. Hann vantar tækni,
þekkingu og viðhald, en sú olía sem
vitað er um í jörðinni er á mjög
óaðgengilegum stöðum. „Sovét-
menn hafa verið að reyna að fá
vestræn olíufélög í samstarf við sig,
en ein ástæða þess að þau eru hik-
andi við að leggja í sameiginlegar
framkvæmdir er sú óvissa sem rík-
ir um framtíð og stjórnskipulag lýð-
veldanna í Sovétríkjunum sem nú
gera kröfur um yfirráð yfir náttúru-
auðlegðunum."
Samvinnubankinn átti góða
lífsmöguleika
— Þú hefur setið í stjórn Sam-
vinnubankans frá upphafi. Bankinn
hefur nú verið seldur og sameinað-
ur Landsbanka íslands. Hvað
fannst þér um þá ákvörðun stjórnar
SÍS? Kom aldrei til greina að Olíufé-
lagið keypti bankann úr því það
stendur á svo traustum grunni?
„Ég fer ekki dult með það að ég
var á móti því að Samvinnubankinn
yrði seldur og lagður niður eins og
gert var. Ég taldi Samvinnubank-
ann eiga góða lífsmöguleika. Ég
trúði því að hægt hefði verið að
koma þessum málum þannig fyrir
að bankinn hefði lifað áfram. Sam-
bandið taldi sig þurfa að selja bank-
ann og þannig fór það. í landinu
eru þó nokkur samvinnufyrirtæki
og samvinnumenn og mér hefði
ekki fundist það neitt of mikið að
þeir héldu áfram að eiga og reka
bankann. Að mínum dómi hefði
verið hugsanlegt að stofna til sam-
taka um kaup á hlut Sambandsins
í Samvinnubankanum. Samvinnu-
bankinn var góð stofnun og rekstur
hans gekk vel. Ég hef þá trú að
hægt sé í mörgum tilfellum að reka
með góðum árangri fyrirtæki þó
þau séu ekkert sérstaklega stór.
Nú hefur komið á daginn að spari-
sjóðirnir í landinu hafa notið góðs
af sameiningu Landsbanka og Sam-
vinnubanka. Á þessum tíma var
jafnframt verið að sameina fjóra
banka, yerslunarbanka, Iðnaðar-
banka, Útvegsbanka og Alþýðu-
banka, og það er ljóst að ekki voru
allir viðskiptamenn þeirra á eitt
sáttir um ágæti þess. Sparisjóðirnir
hafa notið góðs af þeirri sameiningu
einnig. Ef Samvinnubankinn hefði
fengið að lifa, þá hefði hann notið
þess góðæris að einhverju leyti,“
segir Vilhjálmur.
— Er samkeppni við önnur olíu-
félög hér vinsamleg?
„Hún er náttúrulega eins og hver
önnur samkeppni. Menn eru jú allir
að reyna að vinna fyrir sín fyrir-
tæki og reyna að ná sem lengst
með þau. Að því leytinu hljóta hags-
munirnir alltaf að rekast á. En við
höfum reynt að hafa samkeppnina
lausa við illindi. Á hinn bóginn hafa
olíufélögin þurft að hafa með sér
ákveðið samstarf, sér í lagi á meðan
mestöll olíuviðskipti voru við Sov-
étríkin. Félögin eru öll að versla
með vöru, sem háð er leyfisveiting-
um og verðlagsákvæðum og það
hefur að vissu leyti ýtt félögunum
saman. Jafnframt hafa olíufélögin
þurft að flytja inn olíufarma sam-
eiginlega auk þess sem þau hafa
þurft að gera sameiginlegar áætl-
anir um þarfir landsmanna. En eins
og gengur er auðvitað slegist um
hvern kúnna.“
— Hafðir þú hönd í bagga. með
ráðningu eftirmanns þíns?
„Það var stjórn Olíufélagsins sem
ákvað eftirmann minn, en auðvitað
er það ekkert leyndarmál að ég var
mjög sáttur við að Geir Magnússon
yrði ráðinn sem eftirmaður minn.
Ég hef þekkt hann lengi og hann
hefur komið mér svo fyrir sjónir
að hann hafi staðið sig vel í því sem
hann hefur tekið sér fyrir hendur.
Hann rak Samvinnubankann vel og
mér fínnst hann hafa alla burði til
þess að geta stjórnað Olíufélaginu
farsællega.“
— En hvað verður svo um þig,
Vilhjálmur. Varla geturðu hugsað
þér að setjast í helgan stein. Verð-
urðu kannski eitthvað á vappi hér
á göngunum?
„Ég geri ekki ráð fyrir því. Þeg- ’
ar maður ákveður að hætta, þá
verður maður að hætta. Hinsvegar
ef heilsan er í góðu lagi og þróttur-
inn á sínum stað, er nauðsynlegt
að dútla við eitthvað og vafalaust
finn ég mér einhveija afþreyingu.
Ég er lögmaður frá gamalli tíð með
hæstaréttarlögmannsréttindi og
hver veit nema það gefí einhverja
möguleika."
— Þú ert sem sagt ekki að hætta
að vinna?
„Nei ... sko ... ég held að menn
megi það ekki ef þeir ætla sér á
annað borð að lifa sæmilega heil-
brigðu og andlegu lífi.“
— Ein spurning að lokum. Þú
ert kominn á áttræðisaldur. Hvern-
ig ferðu að því að halda þér svona
unglegum?
„Ég hef alltaf verið töluvert gef-
inn fyrir göngutúra, en frá því í
haust get ég varla sagt að ég hafi
stundað þá af kappi. Ég ákvað í
haust að fara í líkamsrækt í þar til
gerðri líkamsræktarstöð hér í borg
og þar er ég þrisvar í viku. Það
gerir mér mjög gott. Maður byijar
í upphitun á þrekhjóli í einar fimmt-
án mínútur og síðan tekur hvert
tækið við af öðru. Menn eru aldrei
of gamlir til að fara í líkamsrækt,"
segir Vilhjálmur Jónsson forstjóri
Olíufélagsins um leið og hann lýsir
því fyrir mér hvernig æfingarnar
ganga fyrir sig.
FRAMBOÐSLISTI FRJÁLSLYNDRA, F-LISTINN, í REYKJAVÍK
1. Guðrún Jónsdóttir, arkitekt 19.
2. Guðmundur Ágústsson, alþingismaður 20.
3. Sigurður Rúnar Magnússon, hafnarverkam. 21.
4. Hafsteinn Helgason, verkfræðingur 22.
5. Eiísabet Kristjánsdóttir, forstöðukona 23.
6. Ragnheiður G. Haraldsdóttir, fóstra 24.
7. Björn Einarsson, fulltrúi 25.
8. Friðrik Ragnarsson, hafnarverkamaður 26.
9. Jón Kjartansson frá Pálmholti, rithöfundur 27.
10. Hrefna Kr. Sigurðardóttir, skrifstofumaður 28.
11. Kristmundur Sörlason, iðnrekandi 29.
12. Lárus Már Björnsson, þjóðfélagsfræðingur 30.
13. Jón K. Guðbergsson, fulltrúi 31.
14. Emilía Ágústsdóttir, fulltrúi 32.
15. Halldóra Baldursdóttir, húsmóðir 33.
16. Aðalsteinn Bernhardsson, lögreglumaður 34.
17. Júlíanna Viggósdóttir, húsmóðir . 35.
18. Hlynur Guðmundsson, tækniskólanemi 36.
Harpa Karlsdóttir, bankaritari
Þorgrímur Sigurðsson, vagnstjóri
Guðbjörg Maríasdóttir, skrifstofumaður
Frímann Ægir Frímannsson, prentari
Ingibjörg Björnsdóttir, gæslukona
Ævar Agnarsson, sjómaður
Eva Aðalheiður Hovland, flokkstjóri
Gylfi Þór Sigurðsson, leigubifreiðarstjóri
Anna Benediktsdóttir, húsmóðir
Berglind Garðarsdóttir, fóstrunemi
Margrét Ásgeirsdóttir, skrifstofumaður
Guðrún Flosadóttir, húsmóðir
Svanfríður A. Lárusdóttir, skrifstofumaður
Ólafur Guðmundsson, verkamaður
Sigríður J. Sigurðardóttir, húsmóðir
Sigfús Björnsson, prófessor
Guðmundur Finnbogason, verkstjóri
Hulda Jensdóttir, Ijósmóðir
fyrir fólk
FRJALSLYNDIR