Morgunblaðið - 26.05.1991, Page 18

18 C
MORGUNBLAÐIÐ FJOLMIÐLAR SUNNUDAGUR 26. MAÍ 1991
gTHE INDEPENDENT^
Bresk blöð
sameinast
ÁKVEÐIÐ hefur verið að sam-
eina breska dagblaðið The Inde-
pendent og systurblað þess sem
kemur út á sunnudögum til þess
að draga úr útgáfukostnaði.
Sameiningin mun hafa „nokkrar
uppsagnir" í för með sér að sögn
Andrews Whittam Smith, aðalrit-
stjóra Independent, sem jafn-
framt er aðalframkvæmdastjóri.
Spáð hefur verið 40-50 uppsögn-
um.
Auk þess sem útgáfukostnaður
hefur aukist hafa auglýsingar
dregist saman og sýnt þykir að sá
samdráttur muni halda áfram.
Helgarblaðið Independent on
Sunday hóf göngu sína fyrir ári og
áskrifendum þess hefur fækkað
jafnt og þétt á síðustu mánuðum.
Independent selst daglega í 400.000
eintökum og skilar hagnaði.
Whittam Smith sagði að ritstjóri
Independent on Sunday, Stephen
Glover, mundi gegna starfi sinu
áfram meðan á breytingunum stæði
og að honum yrði síðan boðin önnur
mikilvæg staða á blaðinu.
--------------
fréttablaða
SALA svokallaðra æsifréttablaða
í Bretlandi hefur dregist saman
um 969.000 eintök á tveimur árum
að sögn Sunday Times. Striðið við
Persaflóa jók ekki söluna og sam-
keppni frá sjónvarpi var kennt
um. Samdráttarins gætir einkum
meðal ungra lesenda og allt bend-
ir til þess að hann muni halda
áfram.
Mest hefur dregið úr útbreiðslu
The Sun og Daily Mirror. Fyr-
ir þremur árum seldist The Sun í 4,2
milljónum eintaka á dag, en nú selst
blaðið í 3,7 milljónum eintaka. Salan
á Daily Mirror er komin niður fyrir
3 milljónir eintaka á dag.
Alvarlegri æsifréttarblöðin hafa
bætt stöðu sína á kostnað hinna sem
þykja ómerkilegri. Þannig taka Daily
Express og Daily Mail lesendur frá
The Sun og Daily Mirror. Fyrmefndu
blöðin birta fjölbreyttara efni en hin.
Samkeppnin frá sjónvarpinu
eykst. Samkvæmt nýlegri skoðana-
könnun telja 69% Breta sjónvarpið
helstu fréttaheimild sína, en 18%
blöðin. Um 53% telja sig fá fréttir
um það sem er að gerast í næsta
nágrenni úr blöðum, en 21% úr sjón-
varpi.
Minnkandi
sala æsi-
CNN sigraði heiminn í Persa-
flóastríðinu. Evrópskir sljórn-
málamenn og fjölmiðlafrömuð-
ir vilja evrópskan valkost— evr-
ópskt sjónarhorn á alþjóðaf-
réttir.
■ Líklegteraðá
næsta ári hefjist út-
sendingar frétta-
sj ónvarpsstöð var
sem Evrópusamband
sjónvarpsstöð va,
EBU, stendur að
HYENÆR HEFJAST
EVRÓFRÉTTIR?
EIGIR þú einhvern tíma aflögu fyrir sjónvarpsgláp og hafir þú
ekki fengið nóg af fréttum þá eru hér á ferð mikil gleðitíðindi.
A næsta ári hefjast, ef að líkum lætur, fréttasendingar gervitungl-
astöðvar sem erlendis gengur undir nafninu Euronews, sem að
skaðlausu má kalla Evrófréttir. Að baki þessum áformum stend-
ur Evrópusamband sjónvarpsstöðva, European Broadcasting Uni-
on (EBU), sem fæstir kannast við nema að þess sé getið að það
annist árlega dægurlagasöngvakeppni. íslenska ríkisútvarpið mun
ekki leggja neitt fé til uppbyggingar eða rekstrar þessarar stöðv-
ar en mun bjóða henni eigið efni til afnota. Ríkisútvarpið telur
það ekki vera í sínum verkahring að dreifa dagskrárefni þessar-
ar fréttastöðvar.
Það var framganga og vinsæld-
ir CNN-sjónvarpsstöðvar-
innar í Persaflóastríðinu sem ýtti
verulega á menn með að koma í
framkvæmd átján mánaða göml-
um áformum EBU um evrópska
fréttasjónvarps- ______________
verða á fimm tungumálum, —
frönsku, ensku, þýsku, spænsku
og ítölsku. Hver viðtakandi mun
eiga kost á að velja á milli tveggja
tungumála.
Það er þegar ljóst að ekki munu
allar aðildar-
stöð sem sendi
út í gegnum ger-
vitungl fréttir og
fréttatengt efni
frá öllum að-
ildarstöðvum
sambandsins. Þegar evrópskir
stjórnmálamenn sáu hvernig hin
ameríska CNN réð lögum og lof-
um í fréttaflutningi frá átaka-
svæðunum, fóru að heyrast frá
þeim kröfur ■ um evrópskan val-
kost, — evrópskt sjónarhorn.
í fyrstu munu Evrófréttir senda
út efni í 9 klukkustundir á sólar-
hring en stefnt er að því fyrir
árslok 1993 að senda út allan
sólarhringinn. Sendingamar
BAKSVIÐ
eftir Ásgeir Fridgeirsson
stöðvar EBU, 39
að tölu í 32 lönd-
um, standa að
uppbyggingu og
rekstri þessarar
stöðvar. Frakk-
ar, Þjóðveijar, ítalir og Spánveij-
ar eru helstu hvatamenn en smá-
þjóðir á borð við Finna og Grikki
hafa einnig sýnt þessu áhuga og
gefið loforð um fjárframlag.
Breska ríkissjónvarpið BBC mun
t.d. ekki koma nærri þar eð það
stendur að baki alþjóðafréttastof-
unnar WTN og ljóst er að þar
munu hagsmunir rekast á. Að
sögn Markúsar Arnar Antonsson-
ar, útvarpsstjóra, mun RÚV ekki
skuldbinda sig til neinna fjárútl-
áta vegna Evrófrétta. Hann taldi
það ekki rétt að eitthvað af því
litla fé sem stofnunin hefði á milli
handanna til innlendrar dagskrár-
gerðar rynni til verkefna af þessu
tagi.
Aætlaður rekstrarkostnaður
stöðvarinnar í árslok 1993 er um
1,8 milljarðar íslenskra króna.
Reiknað er með að helmingur
upphæðarinnar komi frá þeim
sjónvarpsstöðvum sem hafa
skuldbundið sig til þess að standa
að rekstrinum, fjórðungur á að
renna úr sjóðum Evrópubanda-
lagsins og einnig gera menn sér
vonir um að kostnaðaraðilar og
auglýsendur fjármagni rúmlega
fimmtung.
Að sögn Markúsar Arnar munu
Evrófréttir hafa afnot af fréttum
og fréttatengdu efni frá RÚV.
Hann sagði að innan þess ramma
gætu rúmast almennir þættir um
landið, náttúruna og menninguna,
þannig að á ferðinni gæti verið
umtalsverð kynning á íslandi.
Auk þess sagði hann að af 250
manna starfsliði Evrófrétta væri
eðlilegt að einhveijir væru íslensk-
ir og að líkindum hefði það ein-
ungis gott eitt í för með sér.
Þeir íslendingar sem hefðu
áhuga á að horfa á þessa frétta-
stöð þyrftu að eiga gervitungla-
disk eða vera tengdir kapalkerfí.
Eftir því sem næst verður komist
liggur ekki fyrir í gegnum hvaða
tungl stöðin mun senda og því er
ekki hægt að fullyrða neitt um
hversu vel sendingar munu nást
hér á landi og þ.a.l. er ekkert
heldur hægt að segja um hvers-
konar móttökudiskar munu koma
að gagni.
Efni þessarar stöðvar verður
ekki dreift í gegnum dreifikerfí
RÚV svipað því sem efni CNN fer
nú um sveitir landsins í gegnum
dreifíkerfi Stöðvar 2. Markús Örn
segir að til þess að svona stöð
festi rætur þurfi fólk að geta haft
að hepni aðgang hvenær sem er.
Auk þess sagði hann að ef til
lengri tima væri litið þá væri svo
lítill dagskrártími aflögu þar sem
dagskrá Sjónvarps lengdist jafnt
og þétt og nefndi hann í þvi sam-
bandi hugmyndir um skólasjón-
varp í samvinnu við Háskóla ís-
lands.
Viðræður Fríverslunarbanda-
lags Evrópu, EFTA, og Efnahags-
bandalagsins hafa haft það að
markmiði að i ársbyijun 1993
verði í Vestur-Evrópu sameigin-
legur markaður fyrir vöru, þjón-
ustu, vinnuafl og fjármagn.
Hvernig svo sem þær viðræður
þróast er það nokkuð ljóst að í lok
þess árs verði þessar þjóðir komn-
ar með sameiginlega sjónvarps-
fréttastöð.
Yfir til þín...
Fölmiðlaumsagnir birt-
ast reglulega, aðal-
lega í blöðunum. Oft
hefur verið spurt til hvers
þetta sé. Hvers vegna menn
eyði tíma sínum og kröftum
í að semja fjölmiðlapistla,
hvort það sé allt unnið fyrir
gýg eða einhveijir fari eftir
þessum ábendingum.
Nú er trúlega rétt að áhrif
pistlahöfunda á fjölmiðlana
séu fremur lítil, jafnvel svo
að megi efast stórlega um að
þeir, sem þar er um fjallað,
lesi nokkurntíma eða hlusti á
þessa pistla. Allt um það get
ég sagt af eigin reynslu að
það er afar, afar fátítt að
nokkrir þeir sem ég hef beint
orðum að í pistlum mínum hér
hafi látið frá sér heyra. Og
þó. Einu sinni hringdi kunnur
útvarpsmaður til að finna að
— raunar til að hundskamma
mig fyrir að skipta mér af því
sem mér kæmi ekki við. Verst
af öllu líkaði honum við þann
dreifbýlishugsunarhátt minn,
að ætlast til þess að útvarp
tæki einhverntíma mið af ein-
hveiju öðru en Reykjavík.
Tveir eða þrír hafa haft sam-
band við mig og þakkað fyrir
ábendingar. Hins vegar er
afar algengt að fólk, sem á
engan hátt er tengt fjölmiðl-
um annan en að vera neytend-
ur, hringi eða stöðvi mig á
götu og taki undir sitthvað
sem ég hef bent á í pistlum.
Einstöku sinnum má
merkja einhveija smábreyt-
ingu á einhveiju sem ég hef
bent á og fundið að. Þá líður
um bijóstið kennd kennarans
sem verður þess var að nem-
endur meðtaka boðskap hans.
Læra. Ég held hins vegar að
fjölmiðlamenn ættu að hafa
þá meginreglu að lesa allt sem
skrifað er um fjölmiðla og
hlýða á allt sem um þá er
sagt. Enda þótt fjölmiðlaum-
sagnir séu ekki neinn Stóri-
dómur má oftast taka á þeim
nokkurt mark. Hér er vænt-
anlega undantekningarlaust
Verið að benda á gott og mið-
ur gott af fullum velvilja og
góðum hug. Enginn vill hafa
vonda íjölmiðla eða vanhæfa
starfsmenn þeirra. Öllum get-
ur orðið á og þá er rétt að
benda á það. I pistlunum kem-
ur margt fram sem er fyllilega
vert eftirbreytni. Hitt er svo
rétt að þeir sem skrifa eða
flytja þessa pistla gera það
af mismikilli þekkingu, hafa
til dæmis mismikla reynslu
af starfi við fjölmiðla. Þeir eru
ekki endilega ómarktækir fyr-
ir það.
Einhver besta fjölmiðla-
gagnrýni á Islandi á undan-
förnum árum hefur komið
fram í sjálfu Sjónvarpi ríkis-
ins. Satt að segja hef ég oft
undrast að hún skuli ekki
hafa haft meiri áhrif á ís-
lenska sjónvarpsmenn en
raun ber vitni — þetta eru þó
ábendingar innanhúss, svo að
segja, en ekki eitthvert eílífð-
arnöldur utan úr bæ.
Vitanlega á ég hér við viku-
lega þætti Spaugstofunnar hf.
í vetrardagskrá. Pétur Teits-
son og hans vösku menn hafa
þar reglulega brugðið á skjá
spaugilegum atriðum, oftast
eftirlíkingum af frétta- og
dagskrárefni líðandi stundar.
Því sprenghlægilegri eru þessi
atriði sem Stöðvarmönnum
tekst að líkja nákvæmar eftir
mönnum og atvikum. Trúlega
eru þeír margir sem taka
þessa þætti sem hreinræktað
fíflarí, en öllu gamni fylgir
nokkur alvara, segir hið forn-
kveðna, og þessu gamni mik-
il. Þeir eru ekki að tilefnis-
Iausu, svo eitthvað sé nefnt,
þættir eins og Litakassinn,
matreiðsluþátturinn og þáttur
þeirrar rauðhærðu um neyt-
endamál að ógleymdum Nýj-
ustu græjum. Ónei. Sama rót
liggur að baki því þegar líkt
er eftir illa gerðum og hallær-
islegum auglýsingum. Og
Kristján Ólafsson er örugg-
lega til.
Þáttur fréttamanna Stöðv-
arinnar í spauginu er sýnu
alvarlegastur og á honum
ætti að taka fullt mark. 111-
skiljanleg línurit og enn síður
skiljanlegar talnarunur og
langlokuútskýríngar eru nær
daglegt brauð í sjónvörpun-
um, klúðursleg framsetning
efnis er of algeng, fréttamenn
iðulega fákunnandi um efni
'sem þeir eru að spyija um og
viðmælendur illa undirbúnir.
Það var ekkert ólíkt veruleik-
anum fyrr í vikunni þegar
Stöðin sýndi hljóðnemaskóg á
ferð og flugi, jafnvel frekju-
lega rekinn upp í andlitið á
þeim sem talaði, hvort sem
það var fréttamaður eða ráð-
herra. Það er heldur ekki að
tilefnislausu sem dregnir eru
fram kækir fréttamanna: höf-
uðhnykkir Péturs Teitssonar,
atferlisbreytingin sem varð á
Gunnlaugi Skarann þegar
hann komst til Lundúna eða
þegar Erlendur bregður upp
fréttamannsandlitinu og lag-
færir endaiaust blaðabunkann
á borðinu hjá sér. Þeir Pétur,
Erlendur, Gunnlaugur, Ófeig-
ur og Sigurður, að ógleymd-
um Friðriki Eyjólfssyni, sem
því miður hefur ekki sést
lengi, eru svona mikið grín
af því að þeir eru alvara. Stöð-
in er fyrst og fremst skemmti-
leg fyrir að sýna okkur alvöru
undir því falska flaggi að
þetta sé bara spaug.
Nú kann einhver að segja
að. ef ekki væru gerð mistök
í fjölmiðlum væru engir þætt-
ir á borð við Stöðina 91. Það
er svo önnur saga og óskyld.
Sverrir Páll