Morgunblaðið - 31.03.1992, Blaðsíða 35

MORGUNBIAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 31. MARZ 1992
35
Utandagskrárumræða um kjarasamningana:
Hlé en ekki samingsslit
- segirDavíð
Oddsson forsætis-
ráðherra
VIÐRÆÐURNAR um kjara-
samninga voru ræddar utandag-
skrár í gær að beiðni Olafs Ragn-
ars Grímssonar (Ab-Rn). Stjórn-
arandstaðan kennir ríkisstjórn-
inni um hvernig komið er. Ráð-
herrar hennar vísa því á bug.
Aðgerðir og stefna stjórnarinn-
ar séu grundvöllur fyrir því að
hægt sé að semja farsællega.
Hlé á viðræðum þýði ekki að
samningar geti ekki tekist.
Málshefjandi, Ólafur Ragnar
Grímsson, (Ab-Rn) spurði ríkis-
stjórnina hvað hún hygðist gera til
að tryggja kjarasaminga, nú þegar
fréttir hefðu borist af því að upp
úr þeim hefðu slitnað. Afleiðingarn-
ar væri óvissa; stöðnun og deyfð;
vonleysi og atvinnuleysi. Atvinnu-
lífið og þjóðfélagið þyldu ekki þetta
ástand.
Reyndar ráðleggingar
Ólafur Ragnar hélt því fram að
ríkistjórnin hefði með margvísleg-
um hætti orðið þess valdandi að
kjarasamningar hefðu ekki náðst
s.s. með ráðstöfunum í efnahags-
málum og ráðstöfunum í ríkisfjár-
málum sem hann nefndi „aðför að
velferðarkerfinu". Bæði aðferð og
stefna þessarar ríkisstjórnar væri
röng. Aðferðin væri sú að hafa
engin afskipti af kjarasamningum
og hefði ekki skilað árangri á ís-
landi. Þar að auki væri ríkið stærsti
vinnuveitandinn í þessu landi. Ólaf-
ur Ragnar taldi vinnubrögð fyrri
ríkisstjórnar í þessum efnum eftir-
breytni verð, fjöldi funda með aðil-
um vinnumarkaðarins auk persónu-
legra viðræðna. Þetta hefði borið
ávöxt í svonefndri þjóðarsátt.
Óiafur Ragnar Grímsson sagðist
vilja vera ríkisstjórninni hjálplegur
og ráðlagði m.a.: Að stjórnin hæfi
nánar viðræður við launþegahreyf-
inguna um breytingar á þeirri
stefnu sem mörkuð hefði verið í
efnahagsmálum og ríkisfjármálum.
Að ríkistjórnin lýsti því yfir að hún
væri reiðubúin til þess að ráðstafa
tekjum af boðuðum fjármagns-
skatti í samráði við launþega-
hreyfinguna, í gegnum tekjuskatts-
kerfið, með hækkuðum persónuaf-
slætti, með barnabótum o.s.frv., í
stað þess að ætla sér að verja þessu
til að afnema sérstakan eignaskatt
og skatt á verslunar- og skrifstofu-
húsnæði. Ríkisstjórnin ætti líka að
lýsa því yfir að hún væri reiðubúin
til að taka upp sérstakt hátekjuþrep
og tekjum af þeirri skattheimtu
ætti að ráðstafa í samráði við Iaun-
þegahreyfinguna. Ríkisstjórnin
ætti að taka frumkvæðið sem
stærsti atvinnuveitandinn og semja
við ríkisstarfsmenn í samráði við
aðrar launþegahreyfingar.
Hlé en ekki slit
Davíð Oddsson forsætisráð-
herra kvaðst ekki líta svo á að
samningaviðræður hefðu standað,
heldur hefðu sanmingsaðilar tekið
sér nokkurt hlé. Menn kæmu sam-
an á nýjan leik. Forystumenn not-
uðu tímann til að tala við sitt fólk.
Hann benti einnig á að
samningsaðilar hefðu ekki rokið frá
samningaborðinu með neinum ill-
indum. Forsætisráðherra minnti
Ólaf Ragnar Grímssson á orð
Guðmundar J. Guðmundssonar for-
manns Verkamannasambands ís-
lands, þess efnis, að nú væri ekki
tími fyrir stórar yfirlýsingar.
Forsætisráðherra sagði Ólaf
Ragnar gefa yfirlýsingar um
skattahækkanir og tala eins og
hinn mikli gerandi sem gæti skikk-
að samningsaðila fram og aftur.
Honum væri samt nær að hafa í
huga að þjóðarsáttin hafi tekist
„þrátt fyrir Ólaf Ragnar Gríms-
son.“ Núverandi ríkistjórn hefði
gert samningsaðilum grein fyrir því
hvaða efni fælust í hennar yfirlýs-
ingum. Hún vildi koma til móts
launþega með þeim hætti að sá
grundvöllur, sem samningar yrðu
að byggjast á, raskaðist ekki.
Tryggja yrði lága verðbólgu, stöð-
ugt gengi og að vextir mættu
lækka svo að hjól atvinnulífsins
kæmust á ferð.
Það væru vonbrigði fyrir alla að
samningar tókust ekki í þessari
lotu sagði forsætisráðherra. Það
hefði legið í loftinu vilji allra til að
tryggja kaupmátt þeirra sem hann
hefðu lakastan, þótt kaupmáttur
þjóðarinnar sem heildar raskaðist.
Það væri erfitt að gera slíka samn-
inga, það væri erfitt að sannfæra
menn um að slíkir samningar væru
hallkvæmastir, en hann tryði því
að það væri vilji allra að ná slíkum
samningi.
Allt kostar sitt
Steingrímur Hermannsson
(F-Rn) fyrrum forsætisráðherra
benti á að það yrði að meta það fé
sem það kostaði ríkissjóð að greiða
fyrir kjarasamningum á móti því
tjóni sem hann og þjóðfélagið yrðu
að þola ef verkföll yrðu. Verkalýðs-
hreyfingin hefði verið næsta hófsöm
í sinni kröfugerð. Steingrímur sagði
að tilboð það sem ríkisstjórnín hefði
nú þegar gert, væri metið til u.þ.b.
500 milljóna. Ríkisstjórnin ætti að
taka á sig rögg og ganga til verks
af fullri alvöru og bæta nokkuð til-
boð sitt. Ræðumaður var þess full-
viss að unnt myndi reynast að ná
kjarsamningum fyrir svona tvöfalda
eða þrefalda þessa upphæð. Krístin
Ásgeirsdóttir (SK-Rv) sagði að
gera yrði sérstakar kröfur til þess-
arar ríkisstjórnar. Hennar aðgerðir
hingað til hefðu ekki verið til sátta
fallnar. Hún hvatti ríkisstjórnina til
að beita sér fyrir aðgerðum til að
bæta hag þeirra lægst launuðu og
benti á hátekjuskatt því framtaki
til fjármögnunar. Ríkisstjórnin ætti
að draga til baka aðgerðir sínar,
þ.e.a.s. niðurskurð í heilbrigðis-,
trygginga- og menntamálum. Ríkis-
stjórnin ætti að beita sér fyrir at-
vinnuskapandi framkvæmdum og
minnti á tillögur Kvennalistakvenna
um erlendar lántökur í þessu skyni.
Ríkisstjórnin ætti að beita sér fyrir
vaxtalækkun hið snarasta.
Forsemdur farsælla samninga
Jón Baldvin Hannibalsson
utanríkisráðherra vísaði ásökunum
um afskiptaleysi ríkisstjórnarinnar
á bug. Hann sagði ríkisstjórnina
hafa átt ítrekaðar og ítarlegar við-
ræður við alla aðila vinnumark-
aðarins. Á þessu væri engin að-
ferðamunur frá fyrri ríkisstjórn
nema í því að nú töluðu menn
meira saman í kyrrþey.
Ráðherra sagði menn nú vera
orðna margs vísari um hvaða leiðir
væru færar til að varðveita kaup-
mátt við þau skilyrði stöðnunar og
MMAfil
hnignunar sem nú væru. Og hvað
leiðir væru ófærar; við þekktum
afleiðingarnar af hallarekstri ríkis-
sjóðs.
Ræðumaður lagði áherslu á að
festa og stöðugleiki, stöðugt gengi
og lægri vextir væru forsendur
fyrir því að kjarsamningar tækjust.
Hann hafnaði sem misskilningi að
ríkisstjórnin hefði horfið frá þeim
ráðstöfunum í ríkisfjármálum sem
horfa til aðhalds og sparnaðar.
Ríkistjórnin gæti ekki greitt fyrir
kjarasamingum með því að skrifa
gúmmitékka eða bera fé í dóminn.
Jón Baldvin hafði þá ósk og trú
að samningamenn myndu eftir að
þeir hefðu borið saman bækur sín-
ar taka aftur upp þráðinn.
Guðmundur Þ. Jónson (Ab- Rv)
var ósammála því áliti forsætisráð-
herra að einungis væri um að ræða
hlé eða frestun á samningaviðræð-
um. Guðmundur leit svo á að upp
úr viðræðum hefði slitnað. Málið
væri í höndum sáttasemjara sem
ekki hefði boðað til fundar. Guð-
mundur sagði kröfum verkalýðs-
hreyfingarinnar mjög í hóf stillt og
þess mun mikilvægara væri að ríki-
stjórnin kæmi á móti með skýrari
hætti. Ingbjörg Sólrún Gísladótt-
ir (SK-Rv) sagði m.a. í sinni ræðu
að ríkistjórnin hefði breytt öllum
forsemdum við gerð fjárlaga og
með ráðstöfunum í ríkisfjármálun-
um. Ráðamenn gætu ekki vænst
þess að geta velt auknum álögum
og þjónustugjöldum á fólk án þess
að spyrnt væri á móti. Olafúr
Ragnar Grímsson sagði þessa
umræðu hafa sýnt að ríkisstjórnin
hefði engar hugmyndir, engar til-
lögur, og ætlaði ekkert að gera.
Jón Baldvin Hannibalsson ut-
anríkisráðherra vísaði þessu á bug.
Ráðherra sagði það liggja fyrir að
ríkisstjórnin væri í fullri alvöru að
vinna að skattlagningu fjármagns-
og eignatekna. En það yrði að ger-
ast með þeim hætti að dæmið gengi
upp. Skattheimtan mætti ekki
verða til þess að draga úr sparnaði
og vextir hækkuðu. Utanríkisráð-
herra taldi forsendur fyrir vaxta-
lækkun en varaði einnig við því að
forráðamenn bankakerfisins-
ntyndu verða tregir til að lækka
þá vegna þeirrar óvissu sem ríkti
á meðan kjarasamningar væru enn
ógerðit'.
I lokin sagði forsætisráðlierra
Davíð Oddsson m.a. að það væri
óábyrgt að gefa það í skyn að
hægt væri að auka kaupmátt al-
mennt við ríkjandi aðstæður. Að
lofa auknum kaupmætti og ríkisút-
gjöldum og um leið vaxtalækkun-
um væri dæmi sem ekki gengi
upp; svikin ávísun.
Forsætisráðherra hafði trú á því
að menn tækju aftur upp þráðinn
áður en langt um liði. Tryggja yrði
stöðugleikann, lága verðbójgu og
lága vexti. Það væri mikið í húfi.
Hann varaði við atvinnuleysinu.
Það væri ekkert til sem héti „hæfi-
legt atvinnuleysi", íslendingar
væru ekki þeirrar gerðar að þeir
yndu slíku.
Auglýsingakostnaður sjávarútvegsráðuneytisins:
Auglýst fyrir 3 milljónir
1990 og 2,1 milljón 1991
Kynningarbæklingur um kvótakerfið kostaði 1,6 milljónir króna
Auglýsingakostnaður sjávarútvegsráðuneytisins var rúmar 3 milljón-
ir árið 1990 og rúm 2,1 milljón áriö 1991 samkvæmt svari sjávarútvegs-
ráðherra við spurningu sem Árni Mathiesen alþingismaður bar fram
á Alþingi. Að auki var gefinn út bæklingur um stjórn fiskveiða á árinu
1991 sem kostaöi 1,6 milljónir króna.
Árið 1990 fékk Ríkisútvarpið
greitt 805 þúsund kr. fyrir birtingu
auglýsinga, Stjórnartíðindi 483
þúsund kr., Þjóðviljinn 176 þúsund
kr., Tíminn 172 þúsund kr., Export-
útgáfan 168 þúsund kr., Blað hf.
sem gaf út Alþýðublaðið og Press-
una 145 þúsund kr. og Dagur 131
þúsund kr.. Fijálsri fjölmiðlun hf,
sem gefur út DV, var greitt 118
þúsulid kr. og auk þess fékk DV
greitt 30 þúsund kr. Víkurfréttum
var greitt 72 þúsund kr., Morgun-
blaðinu 68 þúsund kr., Fróða 61
þúsund kr., Fjarðarpóstinum 49
þúsund kr. og ýmis landsmálablöð
fengu í kringum 30 þúsund kr.
krónur hvert. Á Stöð 2 var auglýst
fyrir 8 þúsund kr.
Árið 1991 fékk Ríkisútvarpið
aftur mest greitt fyrir auglýsinga-
birtingar eða 781 þúsund krónur,
Stjórnartíðindum var greitt 776
þúsund krónur, Morgunblaðinu 109
þúsund kr., Tímanum 51 þúsund
kr., Fijálsri fjölmiðlun og vikublað-
inu Austra tæpar 50 þúsund kr.,
Degi 48 þúsund kr., Blaði hf. 45
þúsund kr., Þjóðviljanum 33 þúsund
kr., BFÖ-blaðinu 30 þúsund kr. og
öðrum minna.
Á fyrstu ljórum mánuðum ársins
1991, eða fram að stjórnarskiptum,
var auglýsingakostnaður ráðuneyt-
isins 814 þúsund krónur. Þar af
fékk Ríkisútvarpið hæstu upphæð-
ina, 415 þúsund kr., og vikublaðið
Austri þá næsthæstu, 49.675 þús-
und kr.. Blað hf., Tíminn og
Stjórnartíðindi fengu um 37 þúsund
kr., Fijáls íjölmiðlun 36 þúsund
kr., Þjóðviljinn 33 þúsund kr., Dag-
ur 32 þúsund kr. og Morgunblaðið
29 þúsund kr. en aðrir núnna.
Kostnaður við gerð bæklings um
stjórn fiskveiða var greiddur á tíma-
bilinu janúar til júlí 1991. Bækling-
urinn var gefinn út í mars það ár,
en að sögn Árna Kolbeinssonar,
ráðuneytisstjóra, hófst dreifing
hans ekki fyrr en að loknum kosn-
ingum. Sagði hann að verið væri
að kanna með útgáfu bæklingsins
á ensku. Samtals nam kostnaðurinn
við gerð bæklingsins 1.642.331 kr.,
og af þeirri upphæð fékk Prent-
smiðjan Edda mest, eða rúmlega
744 þúsund krónur. Aðrir sem
fengu greiðslu vegna útgáfu bækl-
ingsins eru Andrína G. Jónsdóttir,
Teikniþjónustan sf., Hjörtur Gísla-
son, Ingvar Níelsson, Kristinn
Benediktsson, Páll Bjarnason,
Ragnar Árnason, Sigurgeir Jóns-
son, Snorri Snorráson og Þorkell
Helgason.
í svari sjávarútvegsráðherra
kemur fram, að núgildandi lög um
stjórn fiskveiða hafi verið sett í maí
1990 en tekið gildi 1. janúar 1991.
Þar hafi verið kveðið á um að öll
skip, þar með talið smábátar, skyldu
fá úthlutað aflahámarki. Þetta hafi
þurft að kynna fyrir hugsanlegum
rétthöfum, þ.e. smábátaeigendum,
og koma til þeirra upplýsingum.
Það hafi verið gert með auglýsing-
um í útvarpi og blöðum og í því
sambandi hafi þótt rétt að nota
ekki síður landsmálablöð en dag-
blöð. Þetta skýri hvers vegna aug-
lýsingakostnaður hafi verið hærri
árið 1990 en árið 1991. Að auki
auglýsi ráðuneytið bann við neta-
veiðum, bann við veiðum á ákveðnu
tímabili, reglur um aflamark vegna
línuveiða, hvatningar til útgerðar-
manna að skila skýrslum, auglýstar
séu stöður og fl. Þessu til viðbótar
séu lög, reglugerðir, gjaldskrár
Rannsóknastofnunar fiskiðnaðarins
og Ríkismats sjávarafurða, ásamt
fleiri stjórnvaldsfyrirmálum birt í
Stjórnartíðindum.