Morgunblaðið - 04.10.1992, Qupperneq 2

2 B8
ÞAÐ ER hreint ekki svo erf-
itt að gera sér í hugarlund
hvers vegna aðalfréttaþulur
og fréttastjóri bandarísku
sjónvarpsstöðvarinnar ABC,
Peter Jennings, er jafn virtur
og dáður um gjörvöll Banda-
ríkin og raun ber vitni. Is-
lendingum varð hann að góðu
einu kunnur er hann kom
hingað til lands í nóvember
1986 til þess að stýra frétta-
flutningi ABC af leiðtoga-
fundi þeirra Reagans og
Gorbatsjovs hér í Reykjavík.
Hver man ekki eftir honum í
beinni útsendingu frá Austur-
velli með Alþingishúsið og
Dómkirkjuna í baksýn, þar
sem hann flutti 250 milljónum
Bandaríkjamanna fregnir af
gangi mála á þessum fundi,
sem að sumra mati var tíma-
mótafundur, að mati annarra
ekki? Maðurinn býður af sér
einstaklega góðan þokka,
hefur ótrúlega fágaða og
hógværa framkomu, þegar
höfð er í huga hrokafull og
sjálfbirgingsleg framkoma
margra starfssystkina hans,
sem komast ekki einu sinni
með tærnar þar sem hann
hefur hælana hvað varðar
vinsældir og virðingu, er stór-
myndarlegur, fallega máli
farii\n, hefur hárfína kímni-
gáfu og er eldfljótur að
hugsa. Hvað viljið þið hafa
það meira? gætu bandarískir
sjónvarpsáhorfendur spurt
okkur og svarið við því er
þetta: Auðvitað viljum við Is-
lendingar að þessi afbragðs-
maður hafi skoðun á Islandi
og ef við megum velja, já-
kvæða skoðun. Og okkur
verður að ósk okkar. Hann
kom hingað fyrst sem frétta-
maður í þorskastríðinu 1976,
féll fyrir landinu, kylliflatur,
segir hann, og þá ekki síður
fyrir því sem hann nefnir ein-
staka fegurð íslenskra
kvenna. En hvorki nátt-
úrufegurðin né kvenlega feg-
urðin megnuðu þó að hafa
jafndjúp áhrif á Jennings og
baráttuþrek íslendinga í stór-
stríði þeirra við Breta um
yfirráðin yfir þeirri einu auð-
lind sem íslendingar hafa af-
komu sína af - fiskimiðunum.
Jennings segir að við það að
horfa á fulltrúa íslensku land-
helgisgæslunnar klippa á
togvíra Bretanna - fulltrúa
herlausu smáþjóðarinnar, í
stríði við fulltrúa breska
heimsveldisins, hafi verið erf-
itt að halda hlutleysi sínu sem
fréttamaður. Hann hafi lík-
lega glatað hlutleysi sínu við
þá upplifun að minnsta kosti
eitt augnablik eða svo.
MOftöÚNtekÁÖIfj 'SÚNWÚÖÁ'GtíR 4. OKTÓBER 1992' *
Einar Falur
því að Peter Jennings, aðalþulur og fréttastjóri ABC stóð hér úti á
milljónum Bandaríkjamanna fregnir af gangi mála á leiðtogafundi
og Gorbatsjovs Sovétleiðtoga.
Jennings segist alltaf finna til skyldleika og nálægðar þegar hann hitti íslendinga,
„sem ég skýri bara með því að ég féll kylliflatur fýrir íslandi". Þessi mynd var tekin
í Bandaríkjunum fyrir sex árum síðan, stuttu eftir leiðtogafundinn, þar sem Jennings
mætti ásamt ungri dóttur sinni, Elisabeth, þegar verið var að sýna íslenska hestinn.
sjá. Þetta er stórfrétt í Evrópu og
ætti að vera það líka hér. 38 Frakk-
ar létust í þessum flóðum og þið
voruð með frábærar fréttamyndir
af þessum hræðilega atburði." Smá-
þögn. Hann horfði svo á mig, enn
efins á svip, en sagði svo: „Kannski
er þetta rétt hjá þér.“
Þessu næst lítur Jennings á
Walker, bendir á miðann sem er
Iímdur á borð fréttaþularins og seg-
ir svo kíminn og um leið barnslega
hreykinn: „Þetta er röng stafsetn-
ing hjá þér. Þarna á að standa
Bragadóttir en ekki Bragadotty.
Nafnið þýðir að hún er dóttir Braga
'og nafnið Bragi þýðir skáldaguð.“
Lítur síðan til mín í leit að stuðn-
ingi og viðurkenningu og fær að
sjálfsögðu hvorutveggja.
Á leiðinni aftur að skrifstofu
Jennings, þar sem hið eiginlega við-
tal á að fara fram, kjaftar á Jenn-
igs hver tuska og hann er mjög
áfjáður í að upplýsa starfsmann
sinn Walker um að hann hafi í raun-
inni ekki séð heiminn eins og hann
er, fyrst hann hafi aldrei komið til
íslands. Hann beinir máli sínu allan
tímann til Walkers, en leitar svo
eftir samþykki mínu, þegar honum
finnst við eiga. Alla vega vill hann
vita af samþykkjandi augnaráði
mínu, þegar svo ber undir. „Þegar
ég var sendur til íslands árið 1976
til þess að flytja fregnir af þorska-
stríði íslendinga og Breta, fannst
mér eiginlega sem verið væri að
senda mig á hjara veraldar. Ég
vann þá fyrir ABC í London. Vinur
minn á breska blaðinu The Guard-
ian sagði þá við mig. „Blessaður
vertu. Þetta verður frábært verk-
efni fyrir þig. Ég bjó á Hótel Sögu
og þú skalt gera það sama. Um
helgar muntu sjá nokkuð sem þú
sérð hvergi annars staðar í veröld-
inni. Þú lítur út um gluggann þinn
á Sögu að kvöldi til og 20—30 feg-
urstu konur í heimi standa þar í
biðröð til þess að komast inn, þar
sem þú ert fyrir! Hugsaðu þér —
þær eru að reyna að komast inn,
ekki út!“ Ég trúði honum auðvitað
ekki, en hvað gerðist svo, þegar ég
kom til íslands og bjó á Sögu? Ég
leit út um gluggann, alveg eins og
vinur minn hafði sagt mér að gera
— og þarna voru þær, 20-30 feg-
urstu konur sem ég hafði augum
litið! Og þetta eru engar ýkjur."
Nú höfum við komið okkur þægi-
lega fyrir í skrifstofu Jennings, og
herra Walker eins og hverfur inn í
bakgrunn þessa litla en notalega
herbergis. Ég byija á því að segja
Jennings frá því að það sé talsverð-
ur fjöldi Islendinga sem horfí á
hann og fylgist með fréttum ABC
á hveiju kvöldi, þegar Sky News
sendir út fréttaútsendingu banda-
rísku sjónvarpsstöðvarinnar. Hon-
um þykir greinilega vænt um það,
án þess að uppveðrast. Segir svo:
„Þetta segir mér bara það sem ég
þegar vissi: Þið íslendingar farið
of seint að sofa!“
— Þar sem ég er viss um að mun
fleiri íslendingar þekkja þig í dag,
þ.e.a.s. af skjánum, en gerðu 1986
þegar þú varðst a.m.k. allnokkurt
númer í Reykjavík, væri gaman að
heyra þína frásögn af því hvers
vegna þú varðst ástfanginn af Is-
landi, eins og þú orðaðir það hér
áðan.
„Það er alveg rétt að ég varð
ástfanginn af íslandi. Ég beinlínis
féll fyrir landinu. Árum saman hef
ég alltaf haft þann háttinn á, þegar
ég heimsæki annað land í fyrsta
sinn, að ég bið leigubílstjórann að
aka mér á þann stað sem hann eða
hún telur þýðingarmest að sýna
mér fyrst. Það sagði mér mikla
sögu um ísland, íslenska menningu
og verðmætamat ykkar að íslenski
leigubílstjórinn ók mér beint að
Landsbókasafninu. Þetta mun alltaf
verða mér minnisstætt.
Því miður hef ég ekki komið aft-
ur til íslands síðan leiðtogafundur-
inn var haldinn í Reykjavík 1986,
þótt ég vildi svo sannarlega að ég
hefði gert það. Ég eignaðist kæra
vini á íslandi, á meðan ég dvaldist
þar. Ég var svo lánsamur, þegar
við vorum að skipuleggja för okkar
til íslands, að öll hótel í Reykjavík
voru fullbókuð og mér var því boð-
ið að dveljast hjá íslenskri fjöl-
skyldu. Ég er þess fullviss að heppn-
ari gat ég ekki verið, þó að ég viti
að þið íslendingar eruð upp til hópa
öldungis ágætt fólk. Ég bjó hjá
þeim prýðishjónum Högna Óskars-
syni, geðlækni, og Ingunni Bene-
diktsdóttur, glerlistamanni. Þau
reyndust mér hreint frábærlega og
betri vini er ekki hægt að kjósa
sér. Jafnminnisstæð eru mér börn
þeirra Ingunnar og Högna og þá
ekki síður móðir Ingunnar, sem ég
tel að sé hreint einstök kona. Ing-
unn og Högni eru og verða vinir
mínir og ég vona svo sannarlega
að ekki líði á löngu áður en ég
heimsæki þau á nýj-
an leik í Reykjavík.
Ég á ung börn og ég
bókstaflega verð að
fara með þau til ís-
lands áður en þau
vaxa úr grasi.
Á stundum hitti ég
íslendinga hér í New
York, sem ég hef
alltaf jafngaman af.
Til dæmis í Skauta-
veislunni sem fer
fram ár hvert hér í
Central Park og The
Scandinavian Society
stendur fyrir. Ég finn
alltaf til skyldleika
og nálægðar þegar
ég hitti íslendinga,
sem ég skýri bara
með því að ég féll
kylliflatur fyrir ís-
landi. Það gleður mig
mikið, sem þú sagðir
mér núna áðan, að
verðbólgustig á ís-
landi sé með því
lægsta sem gerist í Evrópu, því það
er ekki svo langt síðan að ísland
hafði hæsta verðbólgustig í allri
Evrópu. Þetta segir mér að þið séuð
á réttri leið.
Eiiis og þú kannski heyrðir hér
áðan, þá nýt ég þess að segja öðrum
frá íslandi. Það eru allt of fáir sem
vita að þetta land býr á sama tíma
yfir hijúfri og fágaðri fegurð. And-
stæðurnar eru slíkar, að það er
vart unnt að gera sér þær í hugar-
lund, án þess að hafa sótt landið
heim og kynnt sér þær af eigin
raun. Þá er það fréttamanni ekki
síður ánægjuleg nýlunda að vera
tekið á jafnvingjarnlegan hátt og
af þvílíkri gestrisni sem íslendingar
sýndu öllum þeim gríðarlega íjölda
fréttamanna sem beinlínis helltist
yfir landið á örskömmum tíma í
nóvember 1986. Slíkt gleymist ekki.
ísland skipar líka sérstakan sess í
hjarta mínu, því það er í hópi þeirra
landa sem ég hef heimsótt og alltaf
fengið frábærar fréttir og skemmt
mér frábærlega á sama tíma. Slíku
gleyma fréttamenn ekki, því þeir
eru miklu vanari að þurfa að sætta
sig við annað tveggja."
— Svo við hverfum nú frá ís-
landi og hingað til New York. Ég
veit að ég er að níðast á gestrisni
þinni, því þú eyðir nánast öllum
sólarhringnum í að fylgjast með og
flytja fréttir af kosningabaráttu
þeirra Bush og Clintons. Mér kemur
barátta þeirra Clintons og Bush
mun neikvæðar fyrir sjónir hér í
Bandaríkjunum heldur en heima á
íslandi. Flest málefni virðast hverfa
í skuggann fyrir persónulegu skít-
kasti frá einum frambjóðanda til
hins. Er þessi barátta á lægra og
skítlegra plani en kannski oft áður?
„Bandaríkjamenn eru velflestir
Það eru tæplega sex ár liðin frá
Austurvelli síðla kvölds, og flutti
þeirra Reagans Bandaríkjaforseta
g er mætt á frétta-
stofu ABC kl. 18.00,
til þess að fylgjast
með Peter Jennings
í fréttaútsendingu
og eiga við hann
viðtal að utsendingu
lokinni. Á móti mér
tekur Arnot nokkur
Walker, sem er einskonar persónu-
legur framkvæmdastjóri fyrir Peter
Jennings, en hann virkar nú fremur
á mig sem varðhundur hans. Hann
er hins vegar hinn elskulegasti í
viðmóti og segir mér að Jennings
hreinlega dái Island og fylgir mér
síðan um gríðarlega mikil húsa-
kynni fréttastofu ABC, sem alls
hefur yfir 1.000 starfsmönnum að
ráða. Sem við komum inn í aðal-
fréttastúdíóið, sem er raunar þijú
stúdíó, segir Walker við hóp frétta-
manna: „Þetta er Agnes eitthvað
frá íslandi. Hún var með okkur á
leiðtogafundinum í Reykjavík." Ég
kann þessari kynningu ekki alls
kostar vel og segist vera Bragadótt-
ir og staðhæfi síðan að þetta hafi
verið rangt hjá Walker, því ABC
hafi verið með mér á íslandi á leið-
togafundinum 1986, en ekki öfugt.
Það heyrist meira að segja stöku
Ha! ha! ha!, áður en Walker sam-
þykkir mína útgáfu mótbárulaust.
Fréttaútsendingin er auðvitað
eins og hver önnur fréttaútsending
og þarf ekki að fara mörgum orðum
um hana, nema það að Peter Jenn-
ings er allan tímann sem hann ekki
er að þylja fréttir með augun límd
á tveimur skjám sem hann stýrir
sjálfur með tökkum í borðinu fyrir
framan hann og sýna fréttir frá
keppinautunum, NBC og CBS, sem
senda fréttir út á sama tíma. Hann
hripar niður hjá sér minnispunkta
og í auglýsingahléum hringir hann
í stjórnanda útsendingar og athugar
hvort ABC sé með eitthvað um það
sem hann sá á hinum stöðvunum
en var ekki áætlað að hafa í fréttum
ABC.
Hann virðist vera með undra-
verða athygligáfu og ánægjulegt
magn af sjálfsgagnrýni því um leið
og útsendingunni er lokið kemur
hann askvaðandi og segir: „Mér
fannst fréttin um flóðin í Frakk-
Iandi allt of löng. Hvað fannst þér?“
— Síður en svo, svara ég. „Hvers
vegna ekki?“ spyr hann og ég tek
í mig kjark og segi: „Þú verður að
athuga það að þið eigið nú í sam-
starfi við Sky í Bretlandi og þessi
frétt er sjálfsagt sú frétt í útsend-
ingu ykkar í kvöld sem vakti hvað
mesta athygli um alla Evrópu, þar
sem búa um 380 milljónir manns.
Þið megið ekki einblína á hvað
bandarískir fréttaneytendur vilja