Morgunblaðið - 30.12.1992, Síða 34

34
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 30. DESEMBER 1992
Guðrún Snæbjöms-
dóttir - Minning
1 dag, 30. desember, verður bor-
in til hinstu hvíldu Guðrún Snæ-
björnsdóttir frá Bræðraminni á
Bíldudal.
Guðrún fæddist 11. október
1912 á Tannanesi í Tálknafirði.
Foreldrar hennar voru Snæbjörn
Gíslason frá Skriðnafelli á Barða-
strönd, bóndi og sjómaður, og kona
hans, Margrét Guðbjartsdóttir,
fædd á ísafírði. Börn þeirra urðu
11, þar af komust 9 til fullorðins-
ára.
Guðrún andaðist í St. Jósefs-
spítalanum sunnudaginn 20. des-
ember sl. eftir stutta en erfiða
sjúkralegu.
Ung að árum kynntist Guðrún
óblíðri veröld. Hún var aðeins barn
að aldri þegar hún fékk berkla í
handlegginn og olli það henni gífur-
legum kvölum sem fáir gerðu sér
grein fyrir. Fyrir tilstilli góðra
manna var þó farið með hana til
læknisins á Patreksfirði sem hugð-
ist taka af henni handlegginn um
olnboga en fyrir góð ráð fransks
skipslæknis sem staddur var á skipi
sínu, líklega sjúkraskipi, á Patreks-
firði var það ekki gert. Þess í stað
var önnur pípan í framhandlegg
hennar fjarlægð. Sem betur fór
tókst aðgerðin vel. Guðrún hélt
handleggnum og þess nutu börn
hennar síðar. Ekki var talin þörf á
að senda Guðrúnu í skóla en far-
skólar, þar sem kennt var á heimil-
unum til skiptis, voru þá oftast einu
skólamir út um sveitir landsins.
Smá fermingarundirbúning mun
þó Guðrún hafa fengið að tilstuðlan
sálusorgara síns. Menntun Guðrún-
ar var því ekki fengin með langri
skólagöngu. Samt var hún menntuð
á sinn hátt. Hún var menntuð og
öguð í hörðum skóla lífsins. Þar
var ekkert bókastagl heldur raun-
veruleikinn sjálfur, oft kaldur og
bitur en líka stundum mildur og
blíður eins og sólbráð á hlýju vori.
Barn að aldri var Guðrún lánuð á
aðra bæi sem matvinnungur, fyrst
að Botni í Tálknafirði, þá innan við
fermingu. Um þá vist vildi Guðrún
lítið tala enda mun hún hafa verið
henni erfið og þá ekki síst viðskiln-
aðurinn við móður sína svo ung sem
hún var. En ávallt er gott fólk
nærri en maður hyggur og svo var
einnig hér. Á næsta bæ bjuggu
Jóhannes Kristófersson og hans
góða kona, en þau reyndust Guð-
rúnu vel í umkomuleysi hennar.
Síðan lá leið hennar að Kvígindis-
felli í sömu sveit. Þar bjuggu hjón-
in Guðmundur og Þórhalla sem
áttu mikinn fjölda bama. Hjá þeim
var Guðrún um skeið. Þar var mik-
il vinna enda barnahópur stór og
auk þess fleira fólk í heimili. Vinnu-
dagar voru því langir og strangir
fyrir óharðnaðan ungling. Guðrún
bar þessum húsbændum ávallt vel
söguna. Hún virti þá og mat mik-
ils, enda lærði hún þar ýmislegt
sem síðar kom að góðum notum,
þegar hún sjálf þurfti að annast
sinn stóra barnahóp. Nítján ára að
aldri fór Guðrún í vist til hjónanna
Viktoríu Kristjánsdóttur og Sigur-
leifs Vagnssonar. Á Bíldudal voru
örlög hennar ráðin. Þar kynntist
hún manninum sem varð lífsföru-
nautur hennar í 34 ár, Árna Kristj-
ánssyni frá Bræðraminni á Bíldu-
dal. Þau giftu sig 21. nóvember
1933. Börn þeirra Guðrúnar og
Árna urðu alls 14 en 13 komust
til fulloðinsára. Sonur þeirra Hreið-
ar dmkknaði á ms. Sæfara frá
Tálknafirði 10. janúar 1970, þá
nýorðinn skipstjóri. Það varð Guð-
rúnu þung raun. Lífsbaráttan var
hörð og það fékk Guðrún svo sann-
arlega að reyna. Barnahópurinn
stór og margir munnar að metta
og margir kroppar að klæða. Verst-
ir voru þvottarnir, sérstaklega á
vetmm. Sækja þurfti vatn út í læk
og þvo allt í höndum því engar
vom þvottavélar fyrr en löngu
seinna. Á vetuma þurfti oft að
byrja á því að moka snjó niður að
vatninu og brjóta klaka, síðan að
liggja á hnjánum við að skola tau-
ið, vinda í höndum, og hengja út í
hjall. Allt var þetta kalsamt og
erfitt. Auk þessa þurfti að sinna
stóra barnahópnum, mjólka kúna
og gefa kindunum þegar bóndinn
var á sjó að draga björg í bú. Vinnu-
dagar Guðrúnar vom því oft langir
og hvíldartíminn stuttur. Margar
vökunætur við saumaskap og
pijóna, því mikið af fatnaði á börn-
in saumaði Guðrún sjálf og vann.
Um jól var þó sýnu mest að gera.
Enginn mátti fara í jótaköttinn og
börnin urðu að vera jafnvel til fara
og börn þeirra efnameiri, enginn
skyldi segja með sanni að hún
Guðrún á Bræðraminni stæði ekki
í stykkinu, enda furðaði marga á
því hvernig Guðrún gat allt þetta
og meira til. Húspláss var ávallt
lítið á Bræðraminni en aldrei skorti
mat. Það sá Árni um, svo ekki var
betur gert á þeim tíma. Guðrún
missti Arna mann sinn árið 1966.
Tveimur árum síðar brá hún búi
og fluttist til Reykjavíkur. Fyrst
leigði hún íbúð á Laugarteigi 15 í
Reykjavík ásamt yngstu bömum
sínum en ári síðar fór hún ráðskona
til Högna Magnússonar frá
Drangshlíð undir Eyjafjöllum.
Hann bjó þá á Laugarnesvegi 80.
Síðar byggði hann þeim fagurt
heimili á Staðarbakka 2. Þar ólu
þau upp yngstu dóttur Guðrúnar,
Sigrúnu, og dóttur Högna frá fyrra
hjónabandi, Guðrúnu. Guðrún og
Högni gengu í hjónaband 1973.
Þau áttu síðustu árin lítið en nota-
legt heimili á Boðahlein 28 í
Garðabæ. Sambúð þeirra reyndist
traust og farsæl. Högni var konu
sinni afburðagóður, er ellin fór að
með öllu því er henni fylgdi. Guð-
rún fann það og mat drengskap
hans og ástúð mjög mikils. Börnum
hennar og barnabörnum svo og
barnabarnabörnum var hann slíkur
að fágætt er. Hann er svo sannar-
lega afi og langafi, þó að blóðbönd
séu eigi fyrir hendi. Hann er nú
sviptur félaga og vini sem ávallt
beið hans heima. Guðrún sá margt
og skynjaði ekki síður en andans
menn vorra tíma, það sem aðrir
læra af bókum lærði hún af sam-
spili sjálfrar náttúrunnar, samspili
lífs og dauða. Hún unni lífinu og
lítilmagnanum. Hlúði að öllu sem
lifir eftir bestu getu og af ein-
stakri nærfærni. Húsdýrin, fugl-
amir, blómin — allt voru þetta vin-
ir hennar, músin sem hún gaf
brauðið, jafnvel ánamaðkurinn í
moldinni. Guðrún skynjaði jafnvel
það sem er flestum hulið en flíkaði
því aldrei við aðra, minnug þess að
í bernsku hennar voru börn atyrt
fyrir að tala um það sem þeim full-
orðnu var hulið. Stundum lýsti hún
fyrir mér mönnum sem hún sá en
ég ekki, vexti, hreyfingunum og
klæðnaði. Mér þótti þetta mjög
merkilegt en ræddi fátt um við
aðra. Guðrún var glögg á mannleg
samskipti, gieggri en flestir sem
ég hef kynnst. Hún sá fljótt ef eitt-
hvað var að og vildi gefa góð ráð.
Oft urðu augu hennar, sem dags-
daglega voru þrungin blíðu og
kærleika, fjarlæg þegar minnst var
á samskipti fólks, þau líkt og
horfðu á eitthvað langt í burtu, svo
komu orðin hægt og hikandi: „Það
er oft erfitt fyrir skapmikið fólk
að beygja sig en oft verður ekki
hjá því komist hvort sem því líkar
betur eða verr, á eftir líður því
miklu, miklu betur.“ Guðrún var
falleg kona og hún fékk að halda
reisn sinni og fegurð fram til hinstu
stundar. Hún naut sín best vel
klædd og virðuleg. Góðmennska
hennar, kærleiki og ást var slík að
fágætt er í dag í þjóðfélagi þar sem
ekki er tími til neins, síst af öllu
til að rækta garðinn sinn. Það gerði
Guðrún. Hógværð og lítillæti voru
hennar aðatsmerki. Samt var ótrú-
lega stutt í gáskann og gleðina.
Augu hennar ljómuðu líkt og barns
í ljúfum leik, þá var best að gant-
ast við þær dætur sínar. Síðustu
árin, þegar heilsan fór að dvína,
sat hún löngum við gluggann í stof-
unni á Boðahlein og saumaði út
eða pijónaði á meðan hún beið eft-
ir að Högni kæmi heim úr vinn-
unni. Margar urðu hosurnar eða
vettlingarnir, sem áttu eftir að
skýla litlum höndum og fótum
barnabarna hennar. Venjulega
lagði hún eitthvað pijónles í jóla-
bögglana ár hvert. Það kom sér
líka sannarlega vel því hosurnar
hennar ömmu voru ekkert venju-
legar, þær veittu betra og meira
skjól í hreggviðri lífsins en aðrar
hosur, þeim fylgdi kærleiki og ást,
hún gaf af sjálfri sér. Afkomendur
Guðrúnar eru margir, 12 börn á
lífi 38 bamabörn og 28 barna-
barnabörn og eitt barnabarna-
barnabarn, alls 79. Við tengdabörn
hennar fengum okkar skerf af ást
hennar og kærleika, hún átti handa
okkur jafnstóran skammt og handa
sínum eigin börnum. Við stöndum
því í mikilli þakkarskuld við hina
göfugustu og bestu konu sem við
höfum kynnst. Um leið og ég votta
maka hennar og afkomendum öll-
um mina dýpstu samúð, kveð ég
hana með þessum orðum:
Til moldar oss vígði hið mikla vald,
hvert mannslíf sem jörðin elur.
Sem hafsjór, er ris með fald við faid
þau falla en guð þau telur,
því heiðloftið sjálft er huliðstjald,
sem hæðanna dýrð oss felur.
VINNINGSNUMER
í Happdrætti
Krabbameinsfélagsins
------- Dregiö 24. desember 1992. _
NISSAN TERRANO: 16237
NISSAN SUNNY SLX: 24784, 76073
BIFREIÐ AÐ EIGIN VALI EÐA GREIÐSLA UPP í ÍBÚÐ. VERÐMÆTI KR. 1.000.000:
39545, 123691
VINNINGAR Á KR. 100.000:
úttekt hjá Byko, Heimilistækjum, fataverslun, ferðaskrifstofu eða húsgagnaverslun:
1070 12951 25200 60126 79265 102295 116739 140662
2879 13046 29270 62029 80231 103844 117583 142777
3348 14864 36004 63161 81552 105010 118075 144091
6623 17395 36314 64523 81579 105225 119733 144421
6861 18384 37287 65325 84686 105255 122349 147783
7789 19150 38870 69861 84806 105262 124494 149603
8405 19747 43587 70710 86611 109544 125013 149701
8598 20292 48596 70881 89291 110473 125678 150051
9416 21421 49879 71332 93037 110751 126860 151365
9832 21509 50394 71570 93214 111253 132945
10948 22073 55830 72341 98385 113936 135758
12382 22091 57213 77212 100338 115148 138337
12651 24011 58199 77883 100687 116632 139656
Handhafar vinningsmiða framvísi þeim
á skrifstofu Krabbameinsfélagsins
aö Skógarhlíö 8, sími 621414.
Krabbameinsfélagið
þakkar landsmönnum
veittan stuðning.
Krabbameinsfélagiö
En ástin er bjðrt sem bamsins trú
hún blikar í ljóssins geimi,
og fjarlægð og nálægð fyrr og nú
oss frnnst þar í eining streymi.
Frá heli til lífs hún byggir brú
og bindur oss öðrum heimi.
(Einar Ben.)
Fari ástkær tengdamóðir mín í
friði og hafi hún þökk fyrir samver-
una.
Ingólfur Þórarinsson.
Þeir sem elska af alhug verða
aldrei gamlir. Þeir kunna að verða
ellidauða, en deyja samt ungir.
(A.W. Pinero.)
í dag, 30. desember 1992, verð-
ur tengdamóðir mín, Guðrún Snæ-
björnsdóttir, jarðsungin frá Víði-
staðakirkju í Hafnarfirði. Hún lést
20. desember sl. á St. Jósepsspítala
í Hafnarfirði eftir stutta legu. Guð-
rún var fædd 11. október 1912 að
Tannanesi í Tálknafirði og var því
rúmlega áttræð þegar hún lést.
Nítján ára að aldri fór hún í vist á
Bíldudal þar sem hún kynntist fyrri
eiginmanni sínum, Árna Kristjáns-
syni frá Bræðraminni á Bíldudal.
Þau gengu í hjónaband 21. nóvem-
ber 1933 og á árunum sem þau
áttu saman allt þar til Árni lést
árið 1966 eignuðust þau 14 börn
og eru 12 Jjeirra á lífi, 4 synir og
8 dætur. Arið 1968 flutti Guðrún
til Reykjavíkur ásamt þeim börnum
sínum sem enn voru í foreldrahús-
um. Þar kynntist hún síðari eigin-
manni sínum, Högna Magnússyni,
bifreiðasmið, hinum ágætasta
manni, sem reyndist henni með
miklum ágætum á hennar efri
árum. Saman ólu þau upp dóttur
Högna frá fyrra hjónabandi hans.
Með tengdamóður minni bjó mik-
il ást og umhyggja. Það þarf líka
mikla ást og umhyggju við að ala
upp 14 börn til þess að vel fari.
Barnabörnin 38 að tölu og sömu-
leiðis barnabarnabörnin 29 talsins
nutu einnig þessarar ástar og um-
hyggju. Og er yfir lauk var eitt
barnabarnabarnabarn komið í
þennan heim. Það þurfti einnig
mikinn dugnað og kraft til þess að
ala upp svo mörg börn á þessum
árum. Þá voru hjálpartækin við
heimilisstörfin ekki þau sömu og í
dag og enginn getur nú án verið
jafnvel þótt barnahópurinn sé
minni. En í þá tíð voru kröfurnar
líka minni. En það þurfti að fæða
og klæða stóran barnahóp af litlum
efnum og til þess þurfti heimilisfað-
irinn að vinna löngum stundum
utan heimilis, bæði til sjós og lands.
Því hvíldi heimilishaldið enn þyngra
á herðum húsmóðurinnar sem vann
hörðum höndum og löngum stund-
um til þess að allt mætti fara vel.
Hún var ein af þessum dæmigerðu
alþýðukonum sem unnu verk sín í
kyrrþey og ísland nútímans stend-
ur í ævarandi þakkarskuld við.
Margur maðurinn hefur fengið
heiðurslaun fyrir minna ævistarf.
Nú leita á hugann ótal minning-
ar. Minningar seinustu þijátíu og
tveggja ára allt frá því er ég ungur
maður kom fyrst að Bræðraminni
og hitti tilvonandi tengdamóður
mína fyrsta sinni. Þá strax skynj-
aði ég þann kraft en jafnframt þá
vináttu, ást, umhyggju og hlýhug
sem af henni stafaði. Síðar þegar
dóttir okkar Jónu fæddist og var
skírð Guðrún í höfuðið á ömmu
sinni skynjaði ég þá lífsþrá, löngun
og lífsgleði sem í henni bjó. Auðvit-
að heimsótti sorgin hana tengda-
móður mína eins og annað fólk.
Eins og þegar hún missti eigin-
mann sinn, hann Árna, árið 1966
og þegar hún missti einn son sinn,
hann Hreiðar skipstjóra, í hafið
árið 1970 þegar hann fórst með
skipi sínu og allri áhöfn. En sorgin
bugaði hana ekki. Löngunin eftir
lífinu var ávallt sterkasti þátturinn
í lífi hennar. Það var ekki fyrr en
undir það síðasta sem hún var södd
lífdaga og sátt við að yfirgefa hið
jarðneska líf.
Nú þegar leiðir skilur um stund
vil ég þakka tengdamóður minni
samfylgdina og þá ást og um-
hyggju sem hún ávallt sýndi mér
og mínum þau rúmu 32 ár sem
leiðir okkar lágu saman.
Sólon R. Sigurðsson.