Morgunblaðið - 31.01.1993, Blaðsíða 8

8 B
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 31. JANÚAR 1993
„ (Ljósm. Rut)
HJONABAND. 28. nóvember sl.
voru gefin saman í hjónaband Berg-
lind Gunnarsdóttir og Eggert Jóns-
son í Seltjamameskirkju af sr. Vig-
fúsi Þór Ámasyni. Heimili þeirra
er í Frostafold 26, Reykjavík.
HJÓNABAND. 2. janúar sl. vom
gefin saman í hjónaband Sigrún
Amadóttir og Níels Guðmundsson
í Bústaðakirkju af sr. Pálma Matth-
íassyni. Heimili brúðhjónanna er í
Hæðargarði 50, Reykjavík.
HJÓNABAND. 6. janúar sl. voru
gefin saman í hjónaband Jóhanna
Sigmundsdóttir og Magnús
Norðdahl á heimili sínu í Vallarhús-
um 21, Reykjavík af sr. Vigfúsi Þór
Ámasyni.
Kork*o*Plast
KORK-gólfflísar
meó vlnyl-plast áferö
Kork*o-PIast
/ 20 geröam
KorkOFIoor
er ekkert annað en
hiö viöurkennda
Kork O Plast, Iknt á
þéttpressaðar
viöartrefjaplötur,
kantar meö nót og gróp.
UNDlRLAGSKORKIÞREMUR ÞYKKTUM.
VEGGTÖFLUKORKPLÖTURIÞREMUR ÞYKKTUM.
KORK-PARKETT, VENJULEGT, / TVEIMUR ÞYKKTUM.
£8 Þ.Þ0RGRÍMSS0N & C0
Ármúla 29 - Reykjavík - sími 38640
Metsölublað á hverjum degi!
BAÐSTRÖND „BETRI" BORGARA
PEENEMUNDE er óspenn-
andi 800 manna þorp með 80%
atvinnuleysi. Þar er ekkert við
að vera nema skoða safnið og
fara í bátsferðir um Greifw-
alder-flóa. En tanginn sem
þorpið stendur á er fallegur.
Hann er -skógivaxinn og var
svo lengi lokaður almennri
umferð að hanner eins og frið-
að svæði. Sjóemir verj>a þar
og þeir verpa víst ekia hvar
sem er.
Það er lítið hótel í Peene-
múnde og annað við
ströndina í Karlshagen á
leiðinni út á tangann. Starfsmenn
dagblaðsins Neues Deutschland
höfðu orlofsheimili þar á meðan
kommúnistastjórnin var og hét.
Starfsmenn annarra öflugra rík-
isfyrirtækja höfðu orlofsaðstöðu
Morgunblaðið/Anna Bjarnadóttir
Usedom var kölluð „baðker Berlínar" í gamla daga. Eyjan
er tilvalin fyrir göngu- eða hjólreiðaferðir þegar hitastigið
býður ekki upp á sólbað á Eystrasaltsströnd.
í huggulegum, tveggja hæða
íbúðarhúsum út með ströndinni
við Karlshagen. Sumir áttu auð-
veldara með að fá inni í orlofs-
heimilunum á tímum sósíalism-
ans en aðrir.
Hluti 'íbúðanna hefur nú verið
•seldur en aðrar eru leigðar ferða-
mönnum. Þær eru einfaldar en
hafa það allra nauðsynlegasta
oglcostuðu í haust 80 þýsk mörk,
3:040JSK, yfir nóttina. Eystra-
saltsströnd gæti verið hreinni fen
hún og skógarstígar um tangann
eru tilvalin fyrir göngu- eða hjól-
reiðaferðir þegar hitastigið býður
ekki upp á sólbað. Brýr tengja
Usedom, eyjuna sem Peene-
múnde og Karlshagen eru á, við
meginlandið. Hún verður orðin
jafn vinsæll ferðamannastaður
og hún var fyrir stríð áður en
langt um líður.
UNDRAVOPN HITLERS
UPPHAF GEIMFERÐA
eftir Önnu Bjamadóttur
WERNER von Braun, sem síð-
ar átti stóran þátt í að Banda-
ríkjamenn komust til tungls-
ins, var að leita að afskekktum
stað fyrir eldflaugarannsóknir
Þjóðveija um jólin 1935 þegar
móðir hans rifjaði upp ferðir
til Peenemiinde, lítils sjávar-
pláss við Eystrasalt. Þorpið er
yst á eyjunni Usedom sem var
kölluð „baðker Berlínar" á
þessum tíma af því að íbúar
höfuðborgarinnar flykktust
þangað á sumrin til að sóla sig
á ströndinni og synda í sjón-
um.
Plássið er um 200 kílómetra
norðan við Berlín og 200
kílómetra austan við
Hamborg, skammt frá
landamærum Þýskalands og Pól-
lands. Það er úr alfaraleið og
reyndist tilvalinn staður fyrir
leynilegar rannsóknir þýsku vís-
indamannanna sem voru á mála
hjá hernum. Von Braun lagði til
að herinn yfirtæki tangann sem
Peenemúnde er á. Það var gert
og hann var lokaður almenningi
í 53 ár eða þangað til Austur-
Þýskaland leystist upp 1989.
Rannsóknir vísindamannanna
gengu vonum framar og þeir
skutu fyrstu eldflauginni á loft
frá Peenemúnde 3. október
1942. Herinn hrósaði happi og
tækninni var beitt til að skjóta
V2-flugskeytum nasistastjórnar-
innar til Bretlands og Belgíu.
2.855 féllu fyrir sprengjunum í
Bretlandi og 4.483 í Belgíu.
Fangar framleiddu flugskeytin í
þrælkunarvinnu í Thúringen og
þelm var skotið frá Hoek van
Holland. Vísindamennimir héldu
rannsóknum
sínum áfram.
Hluti þeirra
fór til Banda-
ríkjanna með
Wemer von
Braun að
heimsstyij-
öldinni lok-
inni og þar
komu þeir
fótunum und-
ir geimferða-
iðnað Banda-
ríkjamanna.
Peenemún-
de var á
áhrifasvæði
Sovétmanna í
stríðslok. Þeir
sprengdu og
eyðilögðu
mannvirki
nasista í
þorpinu sam-
kvæmt sam-
Morgunblaðið/Anna Bjamadóttir
Schmidt-hjónin kynntust í Peenemiinde fyrir fimmtíu árum
þegar þau unnu þar að eldflaugarannsóknum þýska hersins.
Þau eru hér við V2-flugskeyti nasistastjórnarinnar í safni um
upphaf geimrannsóknanna í Peenemiinde.
Austur-þýski ríthöfundurinn Ruth Kraft skrifaði skáldsögu, „Insel ohne Leuc-
htfeuer“ (Eyja án vita), um starfið í Peenemiinde en hún var aðstoðarstúlka
þar. Hér skoðar hún líkan af þorpinu eins og það var þegar vísindamenn þýska
hersins réðu þar ríkjum. (
Oddur af ónýtu flugskeyti.
komulagi Bandamanna og
starfsemin þar átti að falla í
gleymsku. Skuggi Hitlers lá yfir
staðnum og austur-þýska stjórn-
in sá enga ástæðu til að státa
af frammistöðu vísindamanna
hans.
Það var ekki fyrr en múrinn
féll og allt fór úr skorðum í
Austur-Þýskalandi að tveir for-
ingjar úr flughernum í Peene-
múnde fóru að leita að leifum
frá stríðsárunum og safna gögn-
um um rannsóknar- og tilrauna-
starfið í Peenemúnde. Þeir settu
á fót „upplýsingamiðstöð“ í
gömlu byrgi skammt frá höfn-
inni og hún er nú orðin að litlu
en forvitnilegu safni um upphaf
geimferðatækninnar. Þeir, og
framsýnir leiðtogar á svæðinu,
gera sér vonir um að safnið eigi
eftir að vaxa og dafna og Pee-
nemúnde verði í framtíðinni
þjálfunar- og ráðstefnusetur
geimferðaiðnaðar Þýskalands.
En skuggi fortíðarinnar hvílir
yfir staðnum. Það kom best í ljós
í haust þegar Samband fyrir-
tækja í loftferðaiðnaði ætlaði að
halda hátíð í Peenemúnde í til-
efni af að 50 ár voru liðin síðan
fyrstu eldflaug mannkynssög-
unnar var skotið þaðan á loft.
Hugmyndin vakti slíka hneyksl-
un að það var hætt við hana.
Vísindamennirnir í Peenemúnde
stigu ekki aðeins fyrsta skrefið
út í geiminn heldur útveguðu
Hitler „undravopn“ sem and-
stæðingar hans óttuðust og varð
þúsundum að bana. Það á eftir
að koma í ljós hvort fæðingar-
staður þess getur þróast yfir í
virta geimferðamiðstöð.