Morgunblaðið - 23.03.1993, Page 39

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 23. MARZ 1993 39
Kostnaður við hjálparstarfið
í Sómalíu kominn í milljarð
Viðamesta verkefni okkar um þessar mundir er í Sómalíu þar sem
tvær Herkúlesfiugvélar fara þrjár ferðir á dag frá Nairóbí til átta
áfangastaða i landinu. Þetta flug kostar yfir 6 milljónir króna á
dag og frá í maí á síðasta ári hefur um einum milljarði króna ver-
ið varið til þessa verkefnis, segir Johan Balslev í samtali við blaða-
mann Morgunbiaðsins en hann er deildarstjóri hjá Lutheran World
Service sem er sú deild innan Lútherska heimssambandsins sem
annast neyðarhjálp og þróunarmálefni og er til húsa í aðalstöðvum
samtakanna í Genf.
-Verkefnið er kostað af fjöl-
mörgum aðilum innan Lútherska
heimssambandsins en það eru
starfsmenn ýmissa hjálparstofn-
ana sem koma við sögu á vett-
vangi, sjá um skipulag og útdeil-
ingu hjálpargagnanna, en þar má
nefna samtök eins og Læknar án
landamæra, Bjargið börnunum og
fleiri.
Hversu lengi má gera ráð fyrir
að þörf sé fyrir þetta hjálparstarf?
-Því er nú ekki auðvelt að svara
en við gerum þó ráð fyrir að það
standi næstu tvo til þrjá mánuðina
og við höfum fjármagn til að halda
það út. Ég vona þó að eftir það
geti menn snúið sér að uppbygg-
ingu á ný.
Fjármagnið ekki vandamál
Hefur gengið vel að fá fjár-
magn?
-Já, það hefur aldrei verið
vandamál og það er alltaf auðveld-
ara að fá fjármagn í stór neyðar-
verkefni en lítil. Þau vekja svo litla
athygli. Það á til dæmis við um
nýlegt verkefni í Bútan þar sem
eru flóttamenn frá Nepal. Þetta
hefur ekki verið í fréttum en ætti
auðvitað þangað fullt erindi eins
og önnur mannleg neyð sem við
erum að sinna.
Johan Balslev segir að næst
stærsta verkefnið sé í Króatíu og
Bosníu og felst aðallega í endur-
byggingu húsnæðis og útvegun
matvæla. Einnig þar hafa margir
lagt fram sinn skerf og segir Jo-
han Balslev að þar sé unnið sann-
kallað þverkirkjulegt starf. Nýlega
tilkynnti USAid um 5 milljón doll-
ara framlag (yfir 300 milíjónir is-
lenskar), Alkirkjuráðið hefur einn-
ig lagt fram umtalsvert fé og fjár-
magn hefur farið frá íslandi til
verkefna á Balkanskaga. Þriðja
stórverkefnið sem Lutheran World
Service vinnur að um þessar mund-
ir er loftbrúin milli Nairóbí og Júba
í suðurhluta Súdans en fyrir
nokkru hófust einnig flutningar
með bílum m.a. frá Uganda. Auk
þessara verkefna segir Johan
Balslev að til séu það sem hann
kallar jákvæð neyðarhjálparverk-
efni:
-Dæmi um það eru flutningar
flóttamanna frá Malawi til heim-
kynna sinna í Mósambik þar sem
nú er kominn friður. Um það bil
ein milljón manna hraktist frá
landinu og við áætlum að það taki
um eitt ár að flytja þá til baka.
Hlutverk okkar er að aðstoða við
að byggja upp þjóðfélagið á ný og
á ég þar við heilsugæslu, skóla,
samgöngur og hvaðeina annað sem
þarf til að venjulegt þjóðfélag geti
starfað eðlilega.
Lutheran World Service notaði
í fyrra nærri tvo milljarða króna
til neyðarhjálpar og hefur sú upp-
hæð vaxið nokkuð síðustu tvö árin.
Ástæðan er m.a. dýrir loftflutning-
ar en einnig hefur neyðarverkefn-
um beinlínis fjölgað.
-Neyðarhjálp lýkur trúlega aldr-
ei og það sorglega er að hún staf-
ar æ oftar af völdum manna. í
Afríkuríkjum hefur einræðisherr-
um verið steypt af stóli og borgara-
styrjaldir brotist út með tilheyr-
andi neyðarástandi sem tekur
mörg ár að laga. En það tekst þó
um síðir, t.d. í Uganda, Mósambik
og Suður Afríku þar sem ástandið
fer batnandi og þess vegna höldum
við ótrauð áfram með verkefni sem
þessi - það þýðir ekkert að leggja
árar í bát. Neyðarhjálparverkefnin
gera yfirleitt ekki boð á undan sér
en mér sýnist þó líklegt að aðstoð-
ar verði þörf áður en langt líður í
fyrrum Sovétlýðveldunum.
Johan Balslev hefur starfað hjá
LWS síðustu 12 árin og áður var
hann í mörg ár við þróuanrstörf í
Afríku og Asíu. Hann er Dani og
bjó áður á Jótlandi þar sem hann
rak búgarð og segir aðspurður
ekki álitlegt að snúa sér að dönsk-
um landbúnaði á ný. En hann
þekkir orðið vel til neyðarhjálpar
og þróunarmála frá öllum hliðum.
Ný reynsla
-Reynslan á Balkanskaga er þó
alveg ný því fram að því hafði ég
eingöngu haft afskipti af starfi
meðal þjóða þriðja heimsins. Á
Balkanskaga er starfið á vissan
hátt auðveldara, þar eru lífsgæðin
og möguleikarnir meiri, fólkið bet-
ur menntað og hefur möguleika á
að bjarga sér á ýmsan hátt sjáift
og þar er ekki um eins miklar fjar-
lægðir að ræða og við hjálparstörf
í Afríku eða Asíu. Við flytjum til
dæmis mikið af hjáplargögnum til
Ungveijalands eða staða í ná-
grenni Bosníu og Króatíu og síðan
koma bílstjórar þaðan og sækja
vörurnar. Én vitanlega er starfið
þarna á margan hátt hættulegra
vegna stríðsátakanna.
Hjá Lutheran World Service
starfa 25 manns í aðalstöðvunum
í Genf og um 100 manns á hinum
ýmsu stöðum úti í heimi þar sem
verkefni eru í gangi. Það eru sér-
hæfðir starfsmenn en auk þeirra
hefur stofnunin á sinum snærum
nálega 5 þúsund manns um þessar
mundir, þ.e. íbúa í viðkomandi
löndum sem ráðnir eru til ýmissa
tímabundinna starfa. Johan
Balslev gat þess fyrr að yfirleitt
væri ekki vandamál að fá fjármagn
til stærri verkefna og hann lýsir
því að lokum hvernig það gengur
fyrir sig að koma hjálpinni af stað
þegar neyðin kallar:
-Það fyrsta sem við gerum er
Johan Balslev Morgunblaðið/jt
að safna upplýsingum um ástandið
og umfang nauðsynlegrar neyðar-
hjálpar. Þetta gerum við með því
að senda fulltrúa okkar á staðinn,
annað hvort héðan frá aðalstöðv-
unum eða öðrum stöðum ef það
hentar betur. Þeir senda síðan til
aðalstöðvanna áætlun um kostnað
og við leitum til aðildarkirkna um
framlög og tekur þessi þáttur yfir-
leitt ekki meira en tvo daga. Við
köllum strax eftir viðbrögðum
stærstu og fjársterkustu landanná
sem venjulega koma samdægurs
og ef undirtektir þeirra eru slíkar
að yfir helmingur kostnaðar er
fenginn hrindum við verkefninu
af stað því auðvitað þarf að bregð-
ast fljótt við. Síðan fer tíminn í
að sjá um að verkefnið gangi upp
og jafnframt að fjármagn fáist til
að greiða það sem á vantar. Þar
kemur að góðu gagni að geta átt
von á framlögum frá stórum sem
litlum löndum og hlutfallslega hafa
komið mjög rausnarleg framlög frá
íslandi í mörg neyðarverkefni okk-
ar, segir Johan Balslev og á hann
þar m.a. við fjármagn sem Hjálpar-
stofnun kirkjunnar hefur sent til
að kosta endurbyggingu húsnæðis
í Króatíu, m.a. eftir söfnunina
Hjálpum þeim í fýrra og framlög
sem ríkissjóður hefur falið Hjálpar-
stofnun að nýta til neyðarhjálpar.
Ég held að kerfið og uppbygg-
ingin hér skili mjög góðum árangri
enda sýnir víðtækur stuðningur í
einstökum kirkjum það að hjálpin
skilar sér. Pjölmiðlar gegna mjög
mikilvægu hlutverki í að koma á
framfæri upplýsingum um ástand
og gang mála og við verðum að
sýna árangur í verki. jt
Sundurskotin skólastofa í Króatíu bíður lagfæringar en íslendingar hafa lagt fram umtalsvert fjár-
magn í neyðarhjálp á Balkanskaga og einnig sent þangað fatnað og matvæli.
40 þúsund
hafa séð
Karlakór-
inn Heklu
KVIKMYNDAFÉLAGIÐ Umbi
sf. hefur starfað í tíu ár og liggja
fimm kvikmyndir að baki, auk
heimildarmynda, auglýsinga og
sjónvarpsmynda. Helstu myndir
félagins eru Skilaboð til Söndru
(1983), Stella í orlofi (1986),
Kristnihald undir jökli (1989) og
Karlakórinn Hekla, sem fjörutíu
þúsund manns hafa þegar séð,
en sýningum er engan veginn
lokið.
Alls hafa verkefni félagsins kost-
að á núvirði um 300 milljónir og
hefur um helmingur þess fjár kom-
ið að utan. Meðalaðsókn á leiknar
myndir félagsins hefur verið um
fjörutíu þúsund manns, sem er með
því hæsta sem þekkist hérlendis.
Um þessar mundir er verið að
ganga frá erlendri dreifingu á
Karlakórnum Heklu, en þegar hafa
sex lönd keypt myndina til sýninga,
þar af ljögur bæði í kvikmyndahús
Og Sjónvai p. ÍFrMlatilkvnninpI
Fyrirferðarlítil
og hljómurinn er eins
og þruma úr heiðskíru tœki.
Verð aðeins 52.500
Stgr. • 9 0 0
Heimilistæki
SÆTÚNI 8 • SÍMI: 6915 15 • KRINGLUNNI • SÍMI: 69 15 20