Morgunblaðið - 25.07.1993, Page 6

6 B
MORGUNBLAÐIÐ MANNLIFSSTRAUMAR 8PNNU.BA-GUR 25. JÚLÍ 1993
4
Fagleg þjónusta á
öllum tegundum tónlistar
ásamt miklu úrvali
af fylgihlutum.
OPIÐÁ
SUNNUDÖGUM
FRÁ KL.13-17
S-K-l-F-A-N
STÓRVERSLUN - LAUGAVEGI26 - SÍMI: 600926
IMM
tNTÍRHATtONAL
Fasteignir á Spáni
Sértilboð fyrir eldri borgara
T.d. raðhús, sem er svefnherbergi, eldhús, stofa og
baðherbergi, fullbúið húsgögnum, kæliskápur og elda-
vél í eldhúsi. Sólterras uppi, ca 45 fm. Eignarlóð.
Verð: ísl. kr. 2,1 m. íbúðir fullbúnar húsgögnum og
eldhústækjum frá kr. 1,2 m. kr.
Leitið upplýsinga.
Masa-umboðið á íslandi
- ábyrgir aðilar í áratugi -
sími 44365.
Sumarferé
eldri borgm
í Dómkirkjusókn
Efnt verður til sumarferðar eldri borgara
í Dómkirkjusókn miðvikudaginn 28. júlí nk.
kl. 13.00 frá Dómkirkjunni.
Ekið verður að Flúðum og Hruna.
Kaffi drukkið að Flúðum.
Þátttaka tilkynnist í síma 622755 mánudag-
inn 26. og þriðjudaginn 27. júlí kl. 10-12 f.h.
Þátttökugjald kr. 800.
Sóknarnefnd.
ÞfÓÐLÍFSÞANIiAR /Hvemig á konan ab snúa sérf
Konur og tryggöin
LÆIiNISFRÆÐI////// verbur einu sinnifyrst
Upphaflækninga
eftir Þórarin
Guðnason
SAGA LÆKNISFRÆÐINNAR
ER skýrsla um viðleitni manns-
ins til að hafa áhrif á framgang
sjúkdóma.
Sagan sú hefst einhvern tíma í
fymdinni, löngu áður en menn
kunnu að draga til stafs og halda
dagbók um orð og gjörðir. Oft er
látið í veðri vaka að læknislistin,
^„,^1 eins og margar
aðrar listir og
fræðigreinar, hafi
fyrst litið dagsins
ljós meðal Grikkja
hinna fornu. En
svo reynist ekki
vera þegar betur
er að gáð.
Óskráða sögu
er örðugt að túlka en af uppdrátt-
um, beinaleifum og fomum lækn-
ingatólum sem fundist hafa verður
nokkuð ráðið í tilraunir löngu
genginna kynslóða sjúkum til
hjálpar og samt varla nóg til þess
að fá hugmynd um afstöðu þeirra
til lífs og umhverfis. Þó mætti
ímynda sér að fljótlega eftir að
manninum óx vit og þroski til að
leita fyrir sér og læra af reynsl-
unni, hafi hann orðið þess áskynja
að sumar liljur vallarins voru heil-
næmar en aðrar hættulegar til
neyslu. Smám saman hefur honum
lærst að velja og hafna - hluti
jarðargróðans hentaði sem fæða,
sumt annað hafði áhrif á líðan og
reyndist líkn í þraut.
Vafalítið hafa sjúkdómar og
dauði verið í hugum þessa fólks
ónáttúrleg fyrirbæri. Það hefur
trúlega litið á hversdagslega
kvilla, svo sem kvef og harðlífi,
eins og sjálfsagðan hluta tilver-
unnar og reynt að bæta úr því
með jurtagraut eða seyði. Alvar-
legri veikindi voru af öðmm upp-
runa, fyrir tilstuðlan illra anda eða
reiði guðanna. Þessi dularöfl áttu
það tii að koma steini eða ormi
fyrir í líkama þess sem þau höfðu
vanþóknun á, setjast þar að sjálf
ellegar ræna hann einhverju sem
hann mátti síst án vera, til að
mynda sálinni. Þá dugðu engin líf-
grös heldur reið á að koma því sem
vantaði aftur á sinn stað í kroppn-
um. En andana og þeirra gijót og
maðka varð auðvitað að reka út
með kröftugum yfírsöng og
galdraþulum. Ef allt um þraut var
gripið til þess óyndisúrræðis að
gata höfuðskelina svo að skaðvald-
urinn sæi sitt óvænna og svifí út
Arfur þinn kona
er aldalöng kúgun.
Upp þarftu að rísa
úr farinu því,
öðlast nýja sýn
á viðhorf þín
og markmið þinna vona.
Tryggðin er einn af þeim horn-
steinum sem samfélagsgerð
okkar hvílir á. Frá upphafí er
börnum innrætt tryggð. Tryggð
við foreldra sína, við fjölskylduna
og við landið sitt. Sér í lagi er
stúlkum innrætt
tryggð og hún
álitin mikilvæg
dyggð í þeirra
fari. Það er mjög
eðlilegt, þegar
grannt er skoðað
þá hvílir karla-
samfélagið á
I fyrsta lagi er
□
eftir Guðrúnu
Guólaugsdóttur
þeim grunni.
tryggð konunnar nauðsynleg til
þess að menn geti treyst því að
börn séu rétt feðruð. I öðru lagi
er tryggð kvenna við börn sín
nauðsynleg til þess að þær taki á
sínar herðar að annast þau, og
þar með nýliðun í samfélaginu. I
þriðja lagi er tryggð kvenna við
foreldra sína og ættingja mikil-
væg. Hennar vegna taka þær að
sér að annast þetta fólk þegar það
eldist eða veikist.
Það er því ekki að ófyrirsynju
að lögð hefur verið á það mikil
áhersla að innræta konum tryggð.
í Matteusarguðspjalli segir svo:
Meðan hann (Jesú) enn þá var að
tala við mannfjöldann sjá, þá
stóðu móðir hans og bræður fyrir
dyrum úti, og vilja ná tali hans.
Og einhver sagði við hann: Sjá
móðir þín og bræður þínir standa
fyrir dyrum úti og vilja ná tali
þínu. En hann svaraði þeim, er
hann talaði, og sagði: Hver er
móðir mín? - og hveijir eru bræð-
ur mínir? Og hann rétti hönd sína
út yfír lærisveina sína og mælti:
Sjá hér er móðir mín og bræður
mínir, því sérhver, sem gjörir vilja
föður míns á himnum, hann er
bróðir minn, systir og móðir.
Óneitanlega stangast þessi orð
Jesús á við það sem konum er
innrætt, að þær eigi fyrst og
fremst að hugsa um sitt nánasta
fólk. Þetta er mikið líkara því sem
karlmenn hugsa. Vegna þess að
konumar sjá að miklu leyti um
þennan þátt í samfélaginu geta
þeir leyft sér mun meira frelsi í
þessu efni, meðan konurnar sjá
ekki skóginn fyrir tijánum, hafa
karlmennirnir á kostnað þeirra
skapað sér góða yfírsýn yfír skóg-
inn. Vandi konunnar í sambandi
við tryggðina er þó ekki allur
sagður. Fyrr eða síðar í lífí kvenna
kemur að því að árekstrar verða
á tiyggðarsviðinu. Þá verða þær
að velja hveijum þær eiga að sýna
mesta tryggð. Stundum standa
konur andspænis mjög erfíðu vali
og miklum erfíðleikum vegna
þessa.
Það er talið eðlilegt að konur
sýni eiginmönnum sínum þá
tryggð að fylgja þeim gegnum
þykkt og þunnt. Bergþóra kona
Njáls á Bergþórshvoli sagði sem
frægt er: Ung var ég gefín Njáli,
þegar henni var boðin útganga
er brenna átti bæinn ofan af þeim
hjónum og skylduliði þeirra. Flest-
ar konur þurfa ekki að sýna
tryggð sína á svo afdrifaríkan
hátt. Oftast er krafan að flytja
með manninum á milli landshluta
eða jafnvel landa, en ekki yfír í
annan heim. Eigi að síður getur
það vafist fyrir konum að sýna
þessa tryggð. Þær hafa þegar tek-
ið tryggð við ættingja sína og
byggðarlag og þurfa verulega að
láta á móti sér til þess að yfirgefa
það.
Tryggðin bannar konum að af-
rækja börnin sín eða aldraða for-
eldra. Þótt karlmönnum sé vissu-
lega þóknanlegt að konan annist
um börn og gamalmenni þá vilja
þeir yfirleitt að sú umhyggja sé
hófsamleg, þannig að eitthvað sé
afgangs handa þeim sjálfum.
Finnist þeim á hlut sinn gengið í
þessum efnum fer að syrta í álinn
í hjónalífínu og mikil togstreita
skapast sem stundum leysist ekki
fyrr en dauðinn heggur á hnútinn.
Ekki lagast ástandið ef konan
verður ástfangin af einhveijum
öðrum en eiginmanninum. Hveij-
um á hún þá að sýna tryggð, þeim
sem lögin hefur sín megin eða
hinum sem hjarta hennar vill.
Slíkri togstreitu lendá þær konur
ekki í sem setja börn sín ofar öllu.