Morgunblaðið - 02.12.1993, Qupperneq 11

Morgunblaðið - 02.12.1993, Qupperneq 11
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 2. DESEMBER 1993 11 \ Fyrsta sýning í Galleríi Listanum í Kópavogi Garðar B. Sigvaldason: Akrafjall séð úr Hvalfirði. Myndlist Eiríkur Þorláksson Kópavogur hefur til skamms tíma ekki gegnt neinu hlutverki í myndlistarlífi landsmanna, þrátt fyrir að vera næststærsti kaup- staður landsins. Þar hafa búið ýmsir þekktir myndlistarmenn í gegnum tíðina, en til að sýna verk sín hafa þeir mátt leita út fyrir bæjarmörkin, þar sem ekkert sýn- ingarhúsnæði hefur verið til staðar í bænum. Loks er útlit fyrir að þetta ástand fari að breytast til batnað- ar. Bygging Listasafns Kópavogs, sem í hugum listunnenda á sér svipaða sögu seinkana og úrræða- leysis og bygging Þjóðarbókhlöðu í hugum landsmanna almennt, virðist nú komin á skrið, og er gert ráð fyrir að taka safnið í notk- un á næsta ári. Þá hefur það einn- ig gerst, að einkaaðilar hafa opnað fyrsta sýningarhúsnæðið í bænum, en fyrirtækið Gallerí Listinn hefur opnað sýningarsal í Hamraborg 20a, miðsvæðis í Kópavogi, við helstu verslunargötu bæjarins. Hér er um að ræða rúmgóðan sal, sem ætti að henta undir ýmsar tegundir myndlistar; hér með skal aðstandendum fyrirtækisins óskað til hamingju með framtakið, sem verður vonandi til að efla áhuga Kópavogsbúa á myndlist um leið og listamenn fá aðgang að aukinni sýningaraðstöðu á höfuðborgar- svæðinu. ■ Fyrsta sýningin á þessum nýja stað er um leið fyrsta einkasýning viðkomandi listamanns. Garðar Bjarnar Sigvaldason stundaði nám við Myndlista- og handíðaskóla íslands á árunum 1979-84, og útskrifaðist úr myndmótunardeild. Frá þeim tíma hefur hann að mestu starfað við útlitshönnun á dagblöð- unum, en sinnt myndlistinni í hjá- verkum. A sýningunni í Gallerí Listanum sýnir Garðar rúmlega fjörutíu pastelmyndir, sem hann hefur flestar unnið á ferðum sínum um Suður- og Suðvesturland á nýliðnu hausti. Þetta eru stílfærðar lands- lagsmyndir, þar sem myndefnið er ekki aðalatriðið; það er notað ftjálsiega, og gæti oft og tíðum einnig verið tilfallandi niðurskipun abstrakt litaflata, eins og sést t.d. í „Álfakirkja, Þórsmörk" (nr. 9) og „Helgrindur" (nr. 36). Þéttir haustlitirnir (gulir, brúnir, bláir) eru mest áberandi í myndunum, en óvenjulegar litasamsetningar ljá myndunum oft einnig aukinn lífs- þrótt, eins og í „Rjúpnafell, Þórs- mörk“ (nr. 15) og „Bláfjöll" (nr. 21). Sú mýkt formanna sem einkenn- ir myndefnið minnir oft á það sem var nefnt biomorfísk einkenni á myndum Arshile Gorky og högg- myndum Hans Arp, og tengist ekki síður heimi örveranna en veðr- uðum hæðum og mjúkum bugðum landsins. Notkun litarins verður til að auka við þessa mýkt; þá sjaldan mannabyggð sést í fletinum virkar hún sem aðskotahlutur, sem rýfur á vissan hátt jafnvægi flatarins. Til að skerpa ímyndina notar Garðar oft sterkar útlínur í hvítu eða svörtu, líkt og Gauguin og Émile Bernard, en vegna eðlis akrýllitarins verða skilin aldrei of hörð; þetta sést vel í myndinni „Akrafjall" (nr. 42), þar sem sjón- arhornið er innan úr Hvalfirði, og Saurbær og reykurinn frá Grund- artanga mynda þrep upp að fjall- inu, sem gnæfir yfir fletinum. Þessar litlu myndir bera með sér, að listamaðurinn hefur gott auga fyrir umhverfi sínu, og velur sjónarhornið af kostgæfni. Það eru þó hin fjölbreyttu litbrigði lands- ins, sem eiga athygli hans alla, fremur en landslagið sjálft; formin gætu verið abstrakt, en litirnir sem fylla fletina gætu aðeins hafa kom- ið frá þeim fjölbreyttu haustlitum íslenskrar náttúru, sem hafa heill- að svo marga listamenn í gegnum tíðina. Þessum litum nær Garðar vel fram í þessum litlum verkum, og í ljósi þessarar fyrstu sýningar er full ástæða til að hvetja hann til að sinna listsköpuninni enn frek- ar í framtíðinni en hann hefur gert hingað til. Sýning Garðars B. Sigvaldason- ar í hinum nýja sýningarsai hjá Gallerí Listinn í Hamraborg 20a í Kópavogi stendur til laugardagsins 4. desember. íslensk bókatíðindi Obreytt verð ájólabók- unum í ár íslensk bókatíðindi 1993 eru komin út og verður þeim dreift á hvert heimili á landinu, eða i 100 þús. eintökum. Fjöldi bóka- kynninga er svipaður og áður, en auglýsingar fleiri. Baksíða tíðindanna er að þessu sinni happdrættismiði og verður dreg- ið daglega um vinninga frá 1. desember. Vinningsnúmer verða m.a. birt í dálkinum Fólki í frétt- um hér i blaðinu. í ávarpi segir ritstjóri íslenskra bókatíðinda, Vilborg Harðardóttir: „Að öllu óbreyttu hefði bókaverð átt að hækka um 14-20% frá síð- asta ári bæði vegna tveggja gengis- fellinga á tímabilinu og ekki síst 14% virðisaukaskatts sem lagður var á bækur á miðju ári. Þessa hækkun axla nú höfundar, útgef- endur og aðrir aðstandendur bók- anna í því augnamiði að bókin geti áfram verið sem hingað til í huga íslendinga - besta jólagjöfin, - og hagstæðari í verði en önnur gjafa- vara á jólamarkaði." Útgefandi er Félag íslenskra bókaútgefenda. Kápa er eftir Guðbjörgu Gissurardóttur. Upp- lag er 100.000 eintök. Prent- vinnsla er verk Samútgáfunnar Korpus hf., Oddi prentaði. Bóka- tíðindin eru ókeypis. Veðrum og vandamálum ofar Bókmenntir Erlendur Jónsson Þorsteinn E. Jónsson: Viðburða- rík flugmannsævi. Endurminning- ar. Síðara bindi. 264 bls. Setberg. Reykjavík, 1993. Þorsteinn E. Jónsson telst til ævin- týramanna, jaðrar við að litið sé á • hann sem þjóðsagnapersónu. Hann er líka ritfær vel, segir líflega og skipulega frá, kynnir sig sem hrein- skilinn mann og hispurslausan — án þess þó að ofbjóða nokkru sinni trún- aði lesandans. Ætli maður ímyndi sér ekki að orustuflugmaður verði aldrei hrædd- ur; þrátefli við háskann og dauðann hljóti að hafa losað hann éndanlega við þvílíkan veikleika? Ekki reynir Þorsteinn að láta mann trúa því, heldur þvert á móti. Enda væri hann þá engin hetja. Því varla væri mikill hetjuskapur að leggja í sölumar það sem manni þætti sjálfum lítils virði. Þorsteinn gat orðið skelfdur eins og hver annar; ella hefði hann vart sloppið lifandi frá öllum þeim hættum sem hann hefur oft staðið andspæn- is. En áræði og glannaskapur eru ekki eitt og hið sama. Sjálfur telur Þorsteinn að heppnin hafí löngum verið með sér. Með góðlátlegri gam- ansemi lýsir hann því t.d. hvernig hann hafði næstum brotlent lítilli flugvél eftir listflug á flugsýningu í Reykjavík — beint fyrir framan nefið á áhorfendum. Allt fór þó vel. Og meir en svo! Því áhorfendur litu svo á að mistökin hefðu verið hluti af prógramminu! Að heimsstyrjöld lokinni varð far- þegaflugið helsti ferðamátinn lands- hluta milli. Flugslys voru tíð. Aldrei var þó upplýst — og ef til vill ekki fyrr en með þessari frásögn Þor- steins — hve flugskilyrði voru í raun frumstæð og flugið þar með stór- hættulegt. Að frásögn hans lesinni undrast maður mest að óhöppin skyldu þó ekki verða fleiri! Þrátt fyr- ir allt á sögumaður samt bjartar minningar frá þessum tíma, segir að flugið hafí þá verið »margfalt ævin- ■ Birgir Sigurðsson rithöfundur les í kvöld, fímmtudagskvöld, úr ný- útkominni bók sinni “Hengiflugið" í aðalsafni Borgarbókasafnsins, Þingholtsstræti 29A. Upplesturinn, sem hefst klukkan 20, ferfram á efri hæð hússins. týralegra og skemmtilegra. Meðal annars stafaði það af því að þá var algengt að sömu einstaklingar flygju saman sem áhöfn dögum og jafnvel vikum saman og við það myndaðist sérstakur andi bræðralags og sam- heldni.« Því má bæta við að flugliðar voru þá flestir kornungir eins og Þorsteinn, nýkomnir frá námi. í vit- und almennings lék því strax um flugið einhver æskuijómi sem lengi eimdi eftir af. Þorsteinn var þó ekki oftar nefnd- ur en aðrir flugkappar á þessum árum. Það var reyndar ekki fyrr en með Biafrafluginu, sem hann lýsir hér, sem nafn_ hans varð á hvers manns vörum. í því miskunnarlausa stríði var samúðin öll Biafra megin. Þorsteinn lagði sig þá í svo mikla hættu að undrun og aðdáun vakti. Upp frá því vissi þjóðin hver hann var. Eins og heiti bókarinnar ber með sér er hér langmest sagt frá flugi og flugferðum. Þrátt fyrir margháttuð óvænt atvik verður hver frásögnin annari'i lík á svona löngum ferli. Leiðigjarnt væri að lesa það allt ef ekki kæmi til sögugleði Þor- steins. Ef rétt er frá öllu hermt hlýt- ur minni hans að vera í traustara lagi. Því nákvæmlega skýrir hann frá orðum og athöfnum fyrir fjörutíu, fimmtíu árum, allt ofan í smáatriði. Um einkalíf sitt er hann á hinn bóg- inn fáorðari, — án þess hann geri sér þó nokkru sinni far um að látast eða fela í þeim efnum. Það fylgir frægðinni að deiia geði við aðra fræga. Þorsteinn hefur margan manninn hitt, bæði frægan og ófrægan. Mannlýsingar hans eru hnyttnar og gagnorðar. Og sjálfsagt líka sannar svo langt sem þær ná. Minnisstæð er t.d. heimsókn hans til Sigurðar skólameistara. Og skemmtilega lýsir hann tengdaföður sínum, Ólafi Thors. Margur taldi sig þekkja stjómmálamanninn. En Þor- steinn var þar heimagangur og mátti því gerst greina hið rétta andlit flokksforingjans undir opinberu grímunni. Skemmst er frá að segja að sú lýsing skerðir ekki þá ímynd sem þjóðin hefur löngum gert sér af þessum vinsæla foringja heldur þvert á móti. Ólafur Thors hefur verið fáum líkur. Hann var jafnan léttur í máli og ljúfur í viðmóti. En skipti hann skapi, þá var það engin hálfvelgja, þá reiddist hann með glæsibrag. Það var stíll yfír öllum hans orðum og athöfunum. Eitt sinn var Þorsteinn að drepa tímann á -skemmtistað í London. Gefur sig þá á tal við hann maður sem hann bar ekki kennsl á og kynnti sig. Þar var kominn leikarinn Robert Mitchum. »Eftir að ég hafði gert grein fyrir sjálfum mér bauð hann mér að setjast við borð sitt frammi í aðalsalnum þar sem hann var í slag- togi með fríðu föruneyti úr kvik- myndaheiminum. Þar drakk ég kampavín í fjörugum félagsskap fram eftir kvöldi og skemmti mér konunglega.« Það var svo í Afríkuflugi sem Þorsteinn kynntist Patrice Lum- umba. Hann bauð »heimsvaldasinn- um« byrginn og varð því ástmögur vinstri manna um víða veröld líkt og Fidel Castro á Kúbu. En lifði stutt. Þorsteinn kynntist Afríku náið og Þorsteinn E. Jónsson sá fyrir erfiðleika þá sem þjóðirnar þar eru enn að glíma við. Þó flugið sé í raun komung at- vinnugrein hefur saga þess verið skráð af meiri elju en nokkur annar þáttur samgöngusögunnar á þessari öld. Ástæður þess kunna að vera margar, meðal annars sú að farþega- flugið ávann sér snemma nokkra hefð í þjóðarvitundinni. Framar mun þó valda ævintýraljómi sá sem löng- um hefur leikið um flugið. Einkennis- búningurinn og há laun flugmanns- ins, glæsileiki flugfreyjunnar, sem og undratækni sú sem flugið byggist á — allt heillar það unga sem aldna. Margar myndir eru í bókinni, svarthvítar. Þær koma flestar vel út og eru lýsandi með textanum, þar með talin mynd af höfundi, tekin fyrir fáeinum vikum. Með einbeittu svipmóti gefur þar að iíta rúnir þær sem tíminn hefur nú rist í ásjónu þessa litríka ævintýramanns. Þegar árin færast yfir líður tíminn með þotuhraða. Allt um það má segja að Þorsteinn E. Jónsson sé orðinn mað- ur langlífur — í orðsins fyllsta skiln- ingi. Nýjar bækur ■ LEYNIFÉLAGIÐ sjö saman ræður gátuna eftir Enid Blyton er komin út. Þetta er fjórða bók- in um krakkana í leynifélaginu Sjö saman. í kynningu útgefanda segir m.a. „Sjömenningarnir og hundurinn Kátur eru alltaf að lenda í ævintýr- um. Þegar þau missa fundarstaðinn sinn þurfa þau að finna sér nýjar bækistöðvar og faldi hellirinn virð- ist alveg tilvalinn — en hver er að læðupokast í hellinum þeirra?“ Útgefandi er Iðunn. Prentbær hf. prentaði. Verðið er 1.180 krónur. ■ ÚT erkomin ný ástar- og spennusaga eftir Phyllis A. Whitney. Nefnist hún Svarti svanurinn og er 20. bókin sem út kemur á íslensku. í kynningu útgefanda segir; „Susan Prentice kemur til æsku- stöðva sinna í Virginíu til að hitta ömmu sína, sem hún hefur ekki séð síðan í bernsku. Þar hittir hún líka fleiri, m.a. hina dularfullu Theresu og æskuvininn Peter, sem hefur verið sýknaður af ákæru um að vera valdur að dauða eiginkonu sinnar." Útgefandi er Iðunn. Prentbær hf. prentaði. Verðið er 1.980 krónur. SYNING Leikdeildar Ungmennafélags Stafholtstungna á Tobacco Road. „Tobacco RoacT í Stafholtstungum LEIKDEILD Umf. Stafholtstungna frumsýnir Tobacco Road, leikrit byggt á samnefndri skáldsögu Erskine Caldwell, föstudaginn 3. desem- ber. Leikgerðin er eftir Jack Kirkland en þýðingu gerði Jökull Jakobs- son. Leikstjóri er Þröstur Guðbjartsson og hann hannaði einnig leikmynd. Leikendur eru ellefu. Með stærstu hlutverkin fara Ásgeir Ásgeirsson og Laufey Karlsdóttir. Alls taka um þijátíu manns þátt í uppfærslunni. Sýningar verða í félagsheimilinu Þinghamri. „Tobacco Road“ gerist í Suðurríkj- um Bandaríkjanna á kreppuárunum. Þar segir frá fjölskyldu sem býr við kröpp kjör en tónninn er gamansam- ur og ýmsar spaugilegar persónur koma við sögu. Leikdeild Umf. Stafholtstungna var stofnuð 1977. Deildin hefur stað- ið fýrir leiksýningum og ýmsum uppákomum, námskeiðahaldi og leik- húsferðum.

x

Morgunblaðið

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.