Morgunblaðið - 12.12.1993, Blaðsíða 4

% m
MORCÍONEÍfAfllÐ SUNNUDÁGUR 1'2. DKSKMBKR i<)92
TÍMHN TIL AO
RUNNINNUFP
skóli sinn lögreglumann sem sér bæði um
uppfræðslu og athugun á þeim málum sem
upp kunna að koma innan veggja skólanna.
Á þennan hátt kynnast bömin ung lögregl-
unni eins og hún er, þ.e. hún sé til að hjálpa.
Að öðrum kosti myndu mörg þessara barna
læra að óttast og jafnvel hata lögregluna,"
segja þeir Geir Jón og Sveinn.
Og þeir halda áfram, segja að lögreglan
í Tallahasse hafi starfað samkvæmt þessu
kerfi í þrjú ár og árangur sé þegar sjáanleg-
ur. Þar sem kerfið hefur lengst verið til
staðar hefur það verið við lýði í áratug og
góður árangur augljós. Þá segja þeir athygl-
isvert að ekki sé fyrir hendi ytra tilhneiging
unglinga til að streyma út á götur að nætur-
lagi til að drekka og vera með háreysti. „Ég
geri ráð fyrir því að bömin séu heima hjá
foreldrum sínum. Auk þess er mikið félags-
starf unnið þama svo og íþróttastarf. Á
þeim bæjum era menn einfaldlega reknir
ef þeir era að reykja eða drekka eða nota
fíkniefni. Kerfí þetta byijar fyrir alvöra er
bömin eru 10 til 11 ára, en lögreglan byij-
ar þó að heimsækja krakkanna og láta vita
af sér er þeir era miklu yngri. Svona starfí
þyrfti að koma á hér á landi. Við eram
þessa dagana að miðla því sem við sáum
þarna og heyrðum. Eram langt komnir með
lokaskýrslu."
Má af þeim orðum ætla að ástandið hér
geti hríðversnað, sbr. þá staðreynd að of-
beldisverk verða æ hrottalegri hér á landi?
„Tucker benti okkur á í sumar að við
yrðum að vera undir það búnir að stórfelld-
ar breytingar gætu orðið í ofbeldisverkum
hér á landi. Þeir ytra hafa upplifað kafla-
skipti til hins verra með tilkomu almennrar
byssueignar fyrst og síðan með tilkomu
„krakksins“. Við viljum ekki vera þeir sem
mála fjandann upp á vegg og segja að allt
sé að fara til fjandans héma, en hitt er
annað mál að menn mega ekki sofna á
verðinu og tíminn til að tala er liðinn og
tíminn til að framkvæma ranninn upp,“
segja þeir félagar.
Að læra af landanum...
Sem fyrr segir koma á næstunni tveir lög-
reglumenn frá Flórída hingað til lands.
Koma þeir til að kenna íslenskum kollegum
sínum meira, eða koma þeir til að læra sjálf-
ir?
„Þeir koma til að læra. Þegar Tucker var
héma í sumar lét hann þau orð falla að
trúlega gætum við kennt þeim fleira heldur
en þeir okkur. Eins og til dæmis í umferðar-
málum. Þótt tillitsemi í umferðinni sé mun
meiri hjá þeim, er eftirlitið meira hjá okk-
ur. Þeir hafa enga bifreiðarskoðun og lætur
nærri að séu öll ökuljós í lagi og bíllinn
gangfær, sé ekki amast við þér. Skýrslu-
gerð er öll stóram vandvirkari hjá okkur,
einnig almennur mórall, en hjá þeim er um
hálfgerðan einyrkjabúskap að ræða þar sem
lögreglumenn fara um einir í bifreiðum sín-
um og handskrifa jafnvel skýrslur í bílun-
um. Þá erum við með einfaldara og skilvirk-
ara dómskerfí. Þeir era margir á því að
kviðdómakerfíð sé gallað og úr sér gengið
og stefna beri að því að hafa þetta eins og
hér, að einn dómari skeri úr um einstök
mál. Auk þess hefur verið nefnt að stjórnun
sé betri hjá okkur og samskipti öll á milli
hæða, allt til dómsmálaráðherra. Hjá þeim
era borgarfulltrúar og borgarstjórar of mik-
ið með fingurnar í stjómunni, einnig virkar
illa saksóknarakerfíð þar sem þeir eru kjörn-
ir til 4 ára og hamast oft við að reka mál
áfram, sjálfum sér til framdráttar. Og hvort
sem menn trúa því eða ekki, þá er skriffinsk-
an miklu meiri hjá þeim heldur en hjá okk-
ur,“ segir þeir Geir Jón Þórisson og Sveinn
Ingiberg Magnússon.
Félagarnir í fullum
löggæsluskrúða í
Tallahasee...
eftir Guðmund Guðjónsson
Fyrir skömmu komu ís-
lensku löggæslumennirnir
Geir Jón Þórisson og Sveinn
Ingiberg Magnússon til síns
heima á ný eftir sex vikna
dvöl hjá lögreglunni í
Flórida. Megnið af tíman-
um, eða fjórar vikur fylgd-
ust þeir með störfum lög-
reglumanna í Tallahassee,
höfuðborg Flórida. Heim-
sókn þeirra var liður í sam-
starfsverkefni lögregluyfir-
valda á báðum stöðum og
innan skamms munu tveir
lögreglumenn frá Talla-
haseelögreglunni endur-
gjalda heimsóknina. For-
saga þessara tengsla er, að
fangelsismálastjórinn Har-
aldur Johannessen nam sín
afbrotafræði í Tallahasee
og liður í náminu var að
fylgjast með störfum lög-
gæslumanna þar. Hann
ásamt ræðismanni íslands,
Hilmari Skagfield, komu
síðan á tengslunum og í
sumar sem leið bauð Þor-
steinn Pálsson dómsmála-
ráðherra Melvin L. Tucker,
yfirmanni löggæslumála í
Tallahasee til íslands. Tuc-
ker hélt hér erindi og kynnti
sér störf íslensku lögregl-
unnar og var þeirrar
skoðunar að báðir gætu af
hinum lært sitthvað. í kjöl-
farið voru þeir Geir Jón og
Sveinn beðnir um að fara
utan.
Morgunblaðið hitti þá félaga í vikunni
og bað þá að reifa eitt og annað sem
fyrir augu bar. Þeir sögðu svo frá, að fyrstu
dagarnir hafí farið í að sitja fjölmenna ráð-
stefnu nærri Fort Lauderdale. Efni þeirrar
ráðstefnu hafí verið svo sniðið að banda-
rískri löggæslu, að dvölin þar hafi verið
sísti hluti ferðarinnar. Aftur á móti hafí
bæði verið lærdómsríkt og skemmtilegt að
hitta kollega þeirra víða að komna. Þeir
byijuðu fyrst að sperra augu og eyra fyrir
alvöra er til Tallahasee var komið. Þá skiptu
þeir sér, vora viku hvor í senn á einstökum
deildum, fíkniefnadeild, tæknideild, morð-
deild, umferðardeild, rannsóknardeild
o.s.frv. „Við fylgdum þeim dag og nótt,
óeinkennisklæddir,“ segir Geir Jón. Og hann
bætir við að það hafi kannski komið þeim
einna mest á óvart, og þó, að starfsumhverf-
ið er allt annað í Tallahasee eða Reykjavík.
„Þama snúast öll afbrot um skotvopn og
fíkniefni. Það er að leggja allt í rúst þarna.
í Reykjavík er rúmlega eitt morð að jafn-
aði á ári, en eitt á þriggja vikna fresti að
jafnaði í Tallahasee og er borgin þó ekki
ýkja mikið stærri heldur en Stór-Reykjavík-
ursvæðið. Það er ekki svo miklu meira að
gera hjá lögreglunni þarna heldur en við
þekkjum, en ofbeldið er skörinni hærra.
Þarna er talað með byssum. Ef einhvern
vantar 20 dollara er dregin upp byssa því
til áréttingar. Og ef það er eitthvað mögl
eru líkurnar miklar að hleypt verði af. Hér
heima era helst dregnir fram hnífar í hita
leiksins í slagsmálum. Hitt er svo annað
mál, að stig ofbeldis í Reykjavík hefur þok-
ast upp á við. Þótt ofbeldisverkum fjölgi
kannski ekki sérlega mikið þá fjölgar alvar-
legum og tilefnislausum ofbeldisverkum,“
segja þeir Geir Jón og Sveinn.
Tálbeitur...
Þeir félagar segjast ekki hafa tekið þátt í
starfínu ytra, heldur verið óeinkennisklædd-
ir áhorfendur. Þó brá út af því eitt sinn er
þeir vora notaðir sem tálbeitur á „hóraveið-
um“, eins og þeir komust að orði. Veiðarn-
ar fóra þannig fram, að þeir Geir Jón og
Sveinn fóru við þriðja mann, sem einnig
var óeinkennisklæddur á þekktar veiðislóð-
ir. Kollegi þeirra flórídanskur gaf sig á tal
við líklegar stúlkur og kynnti sig sem há-
skólaprófessor sem væri gestgjafí tveggja
menntamanna frá íslandi. Þeir væra á heim-
leið daginn eftir og væra í leit að „good
time“. Ef að stúlkurnar gleyptu agnið var
óðar farið að ræða um kaup og kjör, en
„prófessorinn“ tók prúttið upp á segulband.
Síðan vora stúlkurnar handteknar, skýrslur
teknar og málin afgreidd. Og hvernig gekk
svo veiðin? „Hún gekk ótrúlega vel,“ segja
þeir félagar.
En hvað þykir þeim félögum standa upp
úr? Hvað lærðu þeir í Tallahasee sem þeir
geta heimfært upp á heimahagana? „Fyrst
og fremst forvamarstarfíð sem hefst í skól-
unum. Hér heima fer fram gott forvarnar-
starf í skólunum á vegum umferðardeildar-
innar, en ástæða er til að uppfræða börnin
strax um aðra vágesti. Við kynntumst þarna
úti fyrirbæri sem skammstafað er „DÁRE“.
Þar er tekið á hlutum eins og fíkniefnum,
áfengi, tóbaki, áróðri í fjölmiðlum, sjálfsí-
mynd bama. Þá er stungið á ýmsum hliðum
þessara mála, eins og t.d. þrýstingi frá jafn-
öldram. Víða viðgengst að krakkar reyni
allt mögulegt einungis til að vera gjaldgeng-
ir í félagahópnum. I þessu kerfí er krökkun-
um kennt að segja nei án þess að skaða
ímynd sína og einangrast. Þetta hefur tek-
ist afar vel og í skólunum er það sérstakur
hátíðsdagur er lögreglan kemur til að tala
við bömin. Allir klæðast sérstökum bolum
og húfum í tilefni dagsins. Þá hefur hver
Sveinn t.v. og Gelr Jón t.h. með Melvln Tuc-
ker á milli sín.
Tveir íslenskir
löggæslumenn
voru í sex
vikur hjá
lögreglunni
í Flórida
FRAMKVÆMA