Morgunblaðið - 10.08.1994, Blaðsíða 6

6 MIÐVIKUDAGUR 10. ÁGÚST 1994
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Viðbrögð stjórnarandstöðu við
ákvörðun forsætisráðherra
Umræða um félags
hyggjuframboð
mun blossa upp
Morgunblaðið/Sverrir
7 5 ára flugsöguafmælis
minnst með sýningu
KRISTÍN Ástgeirsdóttir, þingkona
Kvennalistans, telur að ákvörðun
forsætisráðherra að boða ekki til
haustkosninga muni leiða til þess að
umræðan um sameiginlegt félags-
hyggjuframboð muni blossa upp að
nýju. „Auðvitað þurfum við öll að
skoða stöðuna í Ijósi þess stuðnings
sem Jóhanna Sigurðardóttir fær í
skoðanakönnun DV þótt hafa verði
fyrirvara á niðurstöðu hennar. Af
hálfu Kvennalistans er lítill áhugi
fyrir slíku en við þurfum samt að
skoða þetta,“ sagði Kristín og sagði
aðspurð, að Kvennalistinn hefði ekki
lokað á viðræður um þessi mál við
Jóhönnu.
Ólafur Ragnar Grímsson, formað-
ur Alþýðubandalagsins, telur að
umræðan um sameiginlegt félags-
hyggjuframboð muni halda áfram
og tíminn verði notaður til þess í
haust og framan af vetri.
Óvíst að stjórnin sit}i út
kjörtímabilið
Kristín sagði að ákvörðun Davíðs
að ijúfa ekki þing I haust og ganga
til kosninga kæmi ekki á óvart ef
litið væri á atburðarásina seinustu
daga. Skýr skilaboð Alþýðuflokksins
og fylgi við hugsanlegt sérframboð
Jóhönnu Sigurðardóttur í skoðana-
könnun DV hefði ráðið mestu. Krist-
ín sagði, að formenn stjómarflokk-
anna hefðu eflaust gert með sér sam-
komulag um að forðast upphlaup í
ríkisstjórninni næstu mánuðina, en
veturinn framundan yrði ríkisstjóm-
inni erfiður, einkum vegna íjárlaga-
gerðarinnar.
Halldór Ásgrímsson, formaður
Framsóknarflokksins, er ekki sann-
færður um að ríkisstjómin muni sitja
út kjörtímabilið. „Ég reiknaði með
því að þetta gerðist en átti von á að
tæki eitthvað lengri tíma. Mér sýnist
að þeir hafi ákveðið að koma sér hjá
því að opinbera ágreiningsmálin um
sinn. Ég á von á því að þau komi
aftur upp á borðið," segir Halldór.
„Ég er þeirrar skoðunar að ráð-
herrarnir muni ekki leggja mikið á
sig héðan af. Þeir fara að hugsa um
kosningar og velta fyrir sér hvernig
stjómarflokkamir komist sem best
út úr þeim. Alþýðuflokkurinn hefur
staðið illa í skoðanakönnunum og er
þar af leiðandi í veikri stöðu til að
taka á erfiðum málum,“ sagði hann.
Ólafur Ragnar segir, að forsætis-
ráðherra hafi tekið ranga ákvörðun.
„Það verður mikil óvissa og upplausn
í þinginu. Ríkisstjómin hefur mjög
tæpan meirihluta og aðrir stuðnings-
menn hennar munu gera hosur sínar
grænar vegna prófkjara," sagði Ólaf-
ur Ragnar og kvaðst hann telja það
skrítr.a málsmeðferð hjá forsætisráð-
herra, að leggja mikið upp úr viðræð-
um við stjómarandstöðuna um
haustkosningar ef Jón Baldvin
Hannibalsson og hans flokksbrot
hefði allan tímann haft neitunarvald
í málinu.
„Ég met það þannig að þessi sí-
felldu upphlaup í forystu Alþýðu-
flokksins og ýmis spillingarmál í
kringum hann séu búin að reyna svo
á þolrifin í þingmannaliði Sjálfstæð-
isflokksins, að eitt mál enn af þessu
tagi verði dropinn sem fylli mælinn,“
sagði hann.
HALLDOR BLÖNDAL samgöngu-
ráðherra, Ragnar J. Ragnarsson,
forseti Flugmálafélagsins, og dr.
Þorgeir Pálsson flugmálastjóri
virða fyrir sér smækkaða mynd
af fyrstu flugvélinni sem flaug hér
á landi við opnun sýningarinnar Á
vængjum í 75 ár. Flugmálafélagið
efnir til sýningarinnar til að minn-
ast þess að 3. september verða 75
ár liðin frá því flug hófst á ís-
landi. Á sýningunni kynna íslensk-
ir flugrekstraraðilar, flugmála-
stjórn, flugfélög, skólar og aðild-
arfélög Flugmálafélagsins starf-
semi sína. Til sýnis eru gamlar
og nýjar flugvélar, Stinson-reliant
flugvél, flugvélar í smíðum og
flugmódel. Landgræðslan, Land-
mælingar Islands, Flugbjörgunar-
sveitin o.fl. eru með kynningar-
bása á sýningunni.
Við opnun sýningarinnar á mánu-
dag sagði Þorgeir Pálsson að
flokkast hlyti undir ótrúlega
bjartsýni að stofna til flugrekstrar
á Islandi árið 1919. „Heimsstyij-
öldinni hafði lokið í nóvember
árið áður og margvíslegar hörm-
ungar hijáð landsmenn svo sem
frostaveturinn mikli, Kötlugos og
spænska veikin. En hér á landi
höfðu menn fylgst vel með fram-
förum í flugi sem fram til þessa
tíma höfðu einkum orðið á sviði
hernaðar," sagði Þorgeir.
Fyrsta flugvélin sem flogið var á
íslandi var af gerðinni Avro 504K
og hóf hún sig til flugs frá Vatns-
mýrinni kl. 17 hinn 3. september
1919. Flugmaðurinn var kapteinn
Cecil Faber og vélin eign Flugfé-
lags Islands. Flugreks+ur fyrir-
tækisins stóð aðeins í þijár vikur.
„Margir fóru þá í sína fyrstu flug-
ferð eða voru „gerðir upptækir"
eins og það var nefnt í blaðafregn-
um þessa tíma. Voru nöfn farþeg-
anna birt í bæjarblöðunum eins
og tíðkaðist um þá sem sigldu til
annarra landa,“ sagði Þorgeir í
ræðunni.
Sýningin er í flugskýli 1 á Reykja-
víkurflugvelli og verður opin dag-
lega kl. 16 og 22 til 13. ágúst.
Þann dag verður efnt til stórrar
flugsýningar á Reykjavíkurflug-
velli frá kl. 13.30-17. Aðra sýning-
ardaga verða stuttar flugsýningar
á kvöldin.
Borgarráðsfulltrúar
Sjálfstæðisflokks
Fyrirspum
um ráðningu
Stefáns Jóns
Borgarfulltrúar Sjálfstæðisflokks
lögðu fram fyrirspurn í sjö liðum
vegna ráðningar Stefáns Jóns
Hafsteins, fjölmiðlafræðings og
rithöfundar, á borgarráðsfundi í
gær. Stefán Jón hefur verið ráðinn
til að gera úttekt á og veita ráð-
gjöf um skipulag stjórnsýslu
Reykjavíkurborgar.
Óskað eftir
skriflegum svörum
Fyrirspurnin er í sjö liðum.
Spurt er hvers vegna talin hafi
verið þörf á að ráða umræddan
starfsmann til hliðar við nýráðinn
aðstoðarmann borgarstjóra sem
ætla mætti að tæki að sér vinnu
sem þessa fyrir borgarstjóra. Hver
sé menntun og bakgrunnur þessa
ráðgjafa sem geri hann öðrum
fremri til þess að stýra slíkri vinnu.
Hvaða reynslu hann hafi af stjórn-
sýslu Reykjavíkurborgar eða
stjórnsýsluráðgjöf yfirleitt. Hversu
mörg ár hann hafi starfað við ráð-
gjöf tengda starfslýsingum og
stjórnskipulagi. Hver sé nákvæm
lýsing á verksviði ráðgjafans og
hvenær verklok séu áætluð. Hvað
umrædd athugun kosti og af hvaða
gjaldlið borgarinnar hún verði
kostuð. Að síðustu er spurt hvern-
ig reynst hafi að koma ráðgjafan-
um fyrir í ráðhúsinu þar sem full-
yrt hafi verið að þar væri ekki til
aðstaða fyrir forseta borgarstjórn-
ar. Óskað er skriflegra svara við
spurningunum sjö.
Tekið er fram í fyrirspurninni
að áður hafi án árangurs verið
farið fram á skýrari upplýsingar
um ráðningu Stefáns Jóns.
Rétt ráðið hjá forsætisráðherra
að hverfa frá kosningaáformum
Jón Baldvin Hannibalsson, utanríkisráðherra, lýsir
hér í viðtali við Agnesi Bragadóttur þeirri skoð-
un sinni að skoðanakönnun DV frá því í fyrradag
hafí haft afgerandi áhrif á afstöðu Davíðs Odds-
sonar, forsætisráðherra, er hann hvarf frá áform-
um um haustkosningar. Jón Baldvin telur engu
að síður að ákvörðunin hafi verið rétt.
„ÞAÐ er upphaf þessa óvenjulega
máls, að eftir langan þingflokksfund
þeirra sjálfstæðismanna fyrir tæpum
hálfum mánuði, viðraði forsætiráð-
herra, á blaðamannafundi, hugmynd-
ir um skyndikosningar. Á fundinum
tíundaði hann kosti og galla, þótt
flestir sem rýndu í orð hans, álykt-
uðu sem svo, að hann hallaðist ein-
dregið á sveif með haustkosningum,“
sagði utanríkisráðherra í gær.
Jón Baldvin sagði að forsætisráð-
herra hefði boðað samráð við sam-
starfsflokkinn og forystumenn
stjórnarandstöðunnar. „Áð öðru
jöfnu á ekki að þurfa að spyija stjóm-
arandstæðinga um það hvort þeir
vilja ríkisstjóm frá og kosningar. Það
er eiginlega þeirra starfi. Með þess-
um hætti hefði átt að vera auðvelt
að sýna fram á þingmeirihluta fyrir
stjórnarslitum og kosningum,“ sagði
Jón Baldvin.
Skorti trúverðug rök
Utanríkisráðherra sagði að sér
hefði sýnst skorta, að opinberlega
væru færð fram trúverðug rök fyrir
hugmyndum um haustkosningar. Þar
ætti hann við, að forsætisráðherra
hefði öðrum fremur, lagt áherslu á
góðan árangur núverandi ríkisstjórn-
ar, sérstaklega varðandi stjórn efna-
hagsmála; stöðugleikinn væri
óvenjulegur; við hefðum náð botni
kreppunnar og bjartara væri fram-
undan í öllu efnahagsumhverfmu.
„Um hvað átti þá að kjósa,“ spurði
Jón Baldvin. „Hvernig hefði sú kosn-
ingabarátta orðið, ef annar stjórnar-
flokkurinn hefði ákveðið að slíta
stjórnarsamstarfi og efna til kosn-
inga, að höfðu samráði við stjómar-
andstöðuna? Ekki hefði verið kosið
um stefnuna í ríkisfjármálum og
ekki um stefnuna í kjaramálum og
að mati forsætisráðherra hefði ekki
verið kosið um samskiptin við Evr-
ópusambandið á næsta kjörtímabili,
sem hann telur ekki vera á dagskrá
fyrr en á næstu öld. Hvert var þá
markmiðið? Að hveiju skyldi stefnt,
að því er varðaði stjómarmyndun og
stjómarstefnu að kosningum lokn-
um?“ spurði utanríkis-
ráðherra enn.
Jón Baldvin sagði að
viðbrögð Alþýðuflokks-
ins við þessum hug-
myndum hefðu verið
skýr og afdráttarlaus
eftir fund fram-
kvæmdastjómar, þing-
manna flokksins og for-
manna kjördæmaráða á
Akranesi sl. laugardag.
„Skilaboðin voru þessi:
Álþýðuflokkurinn vildi
ekki láta það um sig
spyrjast, að hann vildi
hlaupast frá þeim
vanda, sem framundan
væri, enda væri það stíl-
brot hjá flokki, sem ver-
ið hefur í fjórum ríkisstjórnum sl. tæp
átta ár, á einhveiju mesta erfiðleika-
tímabili þjóðarinnar. Jafnframt voru
skilaboðin þau, að Alþýðuflokknum
væri engu að síður ekkert að vanbún-
aði, að leggja stefnu sína og störf
fyrir kjósendur, en undirstrikað var,
að Sjálfstæðisflokkurinn hlyti þá einn
að bera ábyrgð á ásökunum um að
hafa hlaupist frá vandanum," sagði
ráðherrann og kvaðst telja að eitthvað
hefði það nú vafíst fyrir frambjóðend-
um Sjálfstæðisflokksins, að veija slíka
afstöðu, í ljósi þeirrar áherslu sem
flokkurinn leggur jafnan á, að vera
kjölfesta íslenskra stjómmála og hafa
seiglu og úthald, þótt eitthvað bjáti
á. „Ég er hræddur um að þetta hefði
einnig orðið stílbrot á ímynd Sjálf-
stæðisflokksins," sagði hann.
„Nú veit ég að sönnu ekki til hlít-
ar, hvað vó þyngst í huga forsætis-
ráðherra, varðandi þá
niðurstöðu hans, að
blása þetta af. En áður
en það gerðist, voru
birtar skoðanakannan-
ir, sem forystumenn
stjórnmálaflokka hafa
rýnt í að undanförnu,
hver í kapp við annan,
til þess að reyna að
meta kosningahorfur
og samningsstöðu á
næsta kjörtímabili.
Fjölmiðlar fullir af
váboðum
í ljósi þess, að fjöl-
miðlar hafa verið fullir
af váboðum um yfirvof-
andi klofning Álþýðu-
flokksins, vegna hugsanlegs sérfram-
boðs Jóhönnu Sigurðardóttur, komu
niðurstöður skoðanakönnunar DV í
gær, ýmsum í opna skjöldu, ekki síst
Olafí Ragnari Grímssyni, stjómmála-
fræðingi, sem var farinn að temja sér
daglega að tala um Alþýðuflokkinn
sem flokksbrot, ekki síst í ljósi vænt-
inga um nýjan liðsauka frá Jóhönnu.
Það sem vakti athygli í skoðanakönn-
uninni var, að þeir sem töpuðu mestu
fylgi til sérframboðs Jóhönnu, reynd-
ust vera Sjálfstæðisflokkurinn og Al-
þýðubandalagið og þvínæst Framsókn
og Kvennalisti. Einungis um 6% af
fylgisvonum hennar voru frá Alþýðu-
flokknum komið. Þetta benti ekki til
þess að Alþýðuflokkurinn væri að
klofna og þetta benti ekki til þess að
hann yrði fyrir mestum skakkaföllum,
þótt Jóhanna freistaði gæfunnar í
sérframboði," sagði Jón Baldvin.
„Það verður ekki hjá því komist
að ætla, að þessi skoðanakönnun hafí
haft afgerandi áhrif á hugmyndir og
væntingar þeirra sem mest voru fy-
gljandi haustkosningum fyrirfram,
vegna þess að það setti strik í reikn-
inginn um áform þeirra um samstarf
flokka og stjórnarmyndun að kosn-
ingum loknum," sagði ráðherrann og
bætti við: „Sérstaka athygli vakti, í
því sambandi opnugrein Morgun-
blaðsins um hina nýju „loftbrú“ milli
Sjálfstæðisflokks og Alþýðubanda-
lags. En samkvæmt þessum skoðana-
könnunum hefði það einungis reynst
loftbrú. Alla vega varð niðurstaða
forsætisráðherra sú, að draga í land
með þessar hugmyndir, sem ég tel
að hafí verið rétt ráðið hjá honum.
Þegar ég lít til baka, yfír sviðið, kemst
ég ekki hjá því að álykta, að þetta
hafí frá upphafi verið sett á svið sem
„absurd" leikrit."
Varðveita stöðugleikann
- Hvaða augum Iítur utanríkis-
ráðherra stjómarsamstarf Sjálfstæð-
isflokks og Alþýðuflokks á komandi
mánuðum?
„Fastir liðir eins og venjulega:
Meginverkefni stjórnarinnar er að
varðveita þann stöðugleika sem
náðst hefur og treysta hann í sessi
með trúverðugu fjáriagafrumvarpi.
Þar með væri lagður grundvöllur að
nýjum kjarasamningum, sem gætu
vonandi skilað raunhfæum kjarabót-
um á grundvelli stöðugleika í verð-
lagi, lækkandi vaxta og á grundvelli
batnandi árferðis og framtíðarhorfa
á næsta ári.“
Jón Baldvin
Hannibalsson