Morgunblaðið - 30.08.1994, Qupperneq 2

2 ÞRIÐJUDAGUR 30. ÁGÚST 1994
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Björn Bjarnason formaður utanríkismálanefndar Alþingis
Ovarlegt að efna
til ófriðar vegna
aðildar að ESB
BJÖRN Bjarnason, formaður ut-
anríkismálanefndar Alþingis, er
eindregið þeirrar skoðunar að
óvarlegt sé að halda Jiannig á
málum varðandi aðild íslands að
Evrópusambandinu að um það
verði mikill ófriður. Breið sam-
staða þurfi að skapast um svo stórt
mál og hún sé ekki í sjónmáli,
þvert á móti hafi pólitísk tor-
tryggni aukist innan og milli
stjórnmálaflokka vegna deilna um
málið fyrir 'skömmu.
Þetta kom fram í ræðu sem
Björn flutti um stöðu og stefnu
íslands í utanríkismálum á fundi
norrænnar nefndar IPI (Intemat-
ional Press Instistute), sem að
þessu sinni er haldinn hér á landi.
Björn sagðist ekki sammála því
að aðildarsamningur Noregs að
ESB væri fordæmi fyrir íslendinga
og minnti á að andstaða við samn-
inginn væri einna mest í sjávar-
og fiskveiðihéruðum Noregs.
Björn sagðist ekki óttast að íslend-
ingar einangruðust þó að þeir
stæðu utan ESB. Tengslin við
Bandaríkin væru góð og í þróun
og ísland mundi tæplega leggja
meira af mörkum til friðar í Evr-
ópu þó það gerðist aðili. Þá hefði
samstarf Norðurlandanna dafnað
á tímum kalda stríðsins þó að sum
ríkin hefðu verið í NATO og önnur
ekki og ástæðulaust væri að ætla
að fótunum yrði kippt undan sam-
starfí landanna þó fjögur þeirra
gerðust aðilar að ESB. „íslending-
ar hafa sætt sig við samstarf á
alþjóðavettvangi án þess að vera
jafnvirkir í því og fjölmennari og
öflugri þjóðir. Þeir hafa til dæmis
tekið virkan þátt í NATO án þess
að ráða yfir eigin her og eiga þar
nokkra aðild að herstjómun,“ seg-
ir í ræðunni.
Fiskveiðideilan
við Norðmenn
Bjöm vék að deilum íslendinga
og Norðmanna vegna fiskveiði-
mála og sagðist telja að tímafrekt
og erfítt yrði að finna lausn á
deilunni. Fráleitt væri að Norð-
menn hefðu einhliða rétt til að
ákveða fiskverndarsvæði utan 4
sjómílna við Svalbarða og að aðil-
ar að Svalbarðasamningnum
hefðu þar minni rétt heldur en
innan fjögurra sjómílna. Sam-
kvæmt samningnum skyldi réttur-
inn vera jafn og sú almenna regla
gilti að réttur erlendra þjóða til
fiskveiða minnkaði eftir því sem
nær drægi landi. Síðan segir:
„Þessar deilur milli Norðmanna
og íslendinga stangast á við sam-
skipti þeirra að öðru leyti. Þær
verða auðvitað ekki leystar nema
á pólitískum vettvangi. Þar líta
menn meðal annars til ráðstefnu
Sameinuðu þjóðanna um úthafs-
veiðar. Náist samkomulag þar
ætti það að auðvelda lausn um
Smuguna. Annars er það skoðun
íslendinga, að þeir eigi ekki síður
en aðrir rétt á einhveijum kvóta
úr þorskstofninum í Barentshafi.
Þeir hafa heimiláð Norðmönnum
að veiða í lögsögu sinni hafí þar
eitthvað verið til skiptanna.
Fengju íslendingar slíkan kvóta
yrði deilan um veiðar í Smugunni
leyst og Norðmenn gætu unnið
að því í friði að fá viðurkenningu
á vemdarrétti sínum á Svalbarða-
svæðinu."
Minnkandi
veiði í
Smugunni
VEIÐI í Smuginni hefur verið
minnkandi frá því á sunnudag. í
fyrrinótt fréttist af 2-5 tonna afla
í botntroll en lítið í flottroll. í gær
voru skipin að færa sig sunnar
meðfram norsku landhelgislínunni
og þar fengust mest 12 tonn í
botntroll í gærkvöldi.
Hátt í 40 íslensk skip eru nú á
veiðum á alþjóðlega veiðisvæðinu
í Barentshafí, svokallaðri Smugu.
Runólfur SH 135 hélt áleiðis þang-
að frá Grundarfirði á sunnudag.
Siglingarleiðin er um 1.300 sjómíl-
ur og tekur fímm sólarhringa
þannig að skipið verður komið á
miðin um miðjan dag á föstudag.
Ingimar Hinrik Reynisson, skip-
stjóri á Runólfí, segir að veiðin í
Smugunni glæðist jafn snögglega
og fískurinn hverfí þannig að lítið
þýði að láta fréttir af lélegri veiði
á sig fá þegar svona löng sigling
sé á miðin.
Norsk skip skráð á Svalbarða?
íslenskir sjómenn sem verið
hafa í Smugunni heyrðu það hjá
erlendum starfsbræðrum sínum
að norsk útgerð skipanna tveggja,
sem keypt voru og skráð undir
hentifána í þeim tilgangi að veiða
í Smugunni, hafí í hyggju að skrá
skipin í rússneska bænum á Sval-
barða. Telja þeir að ekki sé hægt
að meina skipum veiðar á „heima-
miðum“ þeirra við Svaibarða.
14tíma
biðskák
SJÖTTU umferð Skákþings íslands
lauk í gærkvöldi í Vestmannaeyjum.
Hannes Hlífar Stefánsson er efstur
á mótinu með 5 vinninga en hann
vann Guðmund Halldórsson í gær.
Helgi Ólafsson er með 4,5 vinninga
og biðskák, Jóhann Hjartarson með
4 vinninga og tvær biðskákir, Þröst-
ur Þórhallsson og Sævar Bjarnason
með 4 vinninga.
Biðskák þeirra Jóhanns Hjartar-
sonar og Jóns G. Viðarssonar úr 3.
umferð fór í bið í fimmta skipti í
gærdag. Hún var þá orðin 149 leikir
og hafði staðið yfir samtals í 14
klukkustundir. Skákin stefnir í að
verða lengsta keppnisskák íslands-
sögunnar en óopinbert met eiga þeir
Helgi Ólafsson og Margeir Pétursson
sem tefldu 163 leikja skák árið 1988.
Morgunblaðið/Líney Sigurðardóttir
Þórshafnarstúlka með
fullarhendurfjár
Þórshöfn. Morgunblaðið.
KRISTÍN Ýr Pétursdóttir, tvítug
Þórshafnarmær, fagnar heim-
komu eftir 5 vikna útihald á Stak-
felli við veiðar í Smugunni.
„Hásetahluturinn er tæp 500
þúsund og ég hef aldrei áður feng-
ið svo há laun. Einn dagur gerir
álíka mikið og heil vika í frystihús-
inu og engu er hægt að eyða allan
tímann. Aflaverðmæti Stakfells
var rúmar 42 millj. eftír túrinn."
Sjóveik var Kristín ekki og vinn-
an um borð fannst henni ágæt.
Aðspurð sagði hún að sumum karl-
mönnunum hefði verið um og ó
ef hún rogaðist með þunga kassa
og vildu rétta henni hjálparhönd
en aðrir tóku því sem sjálfsögðum
hlut. Karlmennimir voru góðir
vinnufélagar, sagði Kristín Ýr Pét-
ursdóttir, og ekkert undan þeim
að kvarta.
Bjöm Indriðason vaktsljóri
sagði aðspurður að vera Kristínar
um borð hefði sennilega haft þau
áhrif að einhverjir hefðu farið oft-
ar i sturtu en þeir væra vanir og
af þeim sökum væri ólíkt lyktar-
betra um borð. Vinnuskyldum sín-
um sinnti Kristín vel, sagði Birgir,
og ekkert hægt að því að finna.
Hvað skyldi tvítug stúlka svo
ætla að gera — með tæp 500 þús-
und í vasanum eftir túrinn? „Reyna
að komast annan túr,“ sagði Krist-
ín, „og halda svo áfram í skóla
eftír áramót."
Þjóðréttarfræðingur
í sjávarútvegsráðuneyti
GUÐMUNDUR Eiríks-
son, þjóðréttarfræðingur
utanríkisráðuneytisins,
hefur verið ráðinn í hluta-
starf sem ráðgjafi hjá
sj ávarútvegsráðuneytinu
og dóms- og kirkjumála-
ráðuneytinu. Guðmundur
er í launalausu leyfi frá
utanríkisráðuneytinu.
í sjávarútvegsráðu-
neytinu er ætlunin að Guðmundur
starfi að þeim málum, sem hann
hefur sérþekkingu á, til dæmis
hafréttarmálum og hvalamálum,
að sögn Árna_ Kolbeinssonar ráðu-
neytisstjóra. í báðum ráðuneytum
er ætlunin, samkvæmt upplýsing-
um Morgunblaðsins, að Guðmund-
ur veiti þjóðréttarlega ráðgjöf og
sitji alþjóðlega fundi fyrir
hönd ráðuneytanna. Aðal-
starf hans verður hins veg-
ar háskólakennsla, sem
hann hefur tekið að sér
vestan hafs.
Guðmundur Eiríksson
hefur starfað sem þjóðrétt-
arfræðingur í utanríkis-
ráðuneytinu síðan 1977 og
verið sendiherra frá 1988.
Hann var meðal annars í sendi-
nefnd íslands á þriðju hafréttar-
ráðstefnu Sameinuðu þjóðanna
1977-1982 og í sendinefnd íslands
hjá Alþjóðahvalveiðiráðinu meðan
ísland átti enn aðild að því. Þá var
hann formaður íslenzku sendi-
nefndarinnar á fyrstu fundum út-
hafsveiðiráðstefnu SÞ í New York.
Guðmundur
Eiríksson.
Morgunblaðið/Gunnlaugur Rögnvaldsson
Sleðinn sökk
VÉLSLEÐAKAPPAR þeystu
um á Rauðavatni í Reykjavík á
sunnudaginn og fylgdist tals-
verður mannfjöldi með aðför-
um þeirra. Sleði eins þeirra,
Árna Grants, sökk til botns eft-
ir skamman akstur. Ræðarar
sem voru á vatninu notuðu
tækifærið og smejltu af honum
mynd. Þeir báðu Árna Grant
að brosa fyrir myndatökuna og
gátu svo ekki stillt sig um að
segja að bannað væri að leggja
í vatninu.
Skjálftar
á Hell-
isheiði
JARÐSKJÁLFTAHRINA varð á
Hellisheiði fyrir hádegi í gær.
Ragnar Stefánsson jarðskjálfta-
fræðingur rekur upptökin til
Orustuhólshrauns. Hann segir
að hrinan geti boðað fleiri stærri
skjálfta.
Stærsti skjálftinn mældist 3,1
stig á Richter-kvarða um kl.
10.37. Honum fylgdu nokkrir
minni skjálftar, 1 til 3 stig á
Richter. Ragnar sagði að um
greinilegt framhald hrinunnar
frá því fyrir rúmri viku væri að
ræða.
„Það er ákveðið svæði suður
af Hellisheiði, suður um Skála-
fell og yfir i Þrengsli og Ölfus,
sem hefur lítið hreyfst. Til að
mæta hreyfingunni vantar því
dálítið af skjálftum til suðurs frá
þessum skjálftum sem voru
núna. Tvennt getur gerst: Ann-
aðhvort heldur haftið og skjálft-
arnir hætta eða það brestur á
með jarðskjálftum sem gætu
orðið í stærra lagi miðað við það
sem við höfum séð að undan-
förnu,“ sagði Ragnar.
Bíódagar
bestir
BÍÓDAGAR, kvikmynd Friðriks
Þórs Friðrikssonar, hlaut á
laugardagskvöld Amanda-verð-
launin sem besta norræna kvik-
mynd ársins 1994 á kvikmynda-
hátíðinni í Haugasundi í Noregi.
í dómnefnd áttu sæti Marc
Gervais, prófessor frá Montreal,
Jean-Michel Mongrédien, stjóm-
andi kvikmyndahátíðarinnar í
Rúðuborg, og Karin Bamboro-
ugh, kvikmynda- og sjónvarps-
myndaframleiðandi frá Lundún-
um.
I umsögn dómnefndar sagði
m.a. að myndin væri valin til
sigurs vegna þess hve aðgengi-
leg hún væri og að hún gæfi
góða tilfinningu fyrir þjóðlegri
menningu. Þá hlaut hún lof fyr-
ir að vera ljóðræn og mannleg.
Útaf undir
Ingólfsfjalli
Selfossi. Morgunblaðið.
BIFREIÐ fór útaf Suðurlands-
vegi undir Ingólfsfjalli á sunnu-
dag og hafnaði á hliðinni í
skurði. Fernt var í bifreiðinni.
Þau sluppu með minniháttar
meiðsl en eitt þeirra, eldri kona
var flutt á Borgarspítalann til
frekari rannsóknar.
Bifreiðin var á leið austur
er hún sveigði mjúklega út af
veginum og ofan í skurðinn.
Talið er að ökumaður hennar
hafi fengið aðsvif.
Fékkaðsvif
í sýningu
AÐALLEIKARINN í . söng-
leiknum Hárinu fékk aðsvif að
loknum 30 mínútna sýningar-
tíma á sunndag og varð að af-
lýsa sýningunni. Ingvar Þórð-
arsson, framkvæmdastjóri
Flugfélagsins Lofts, sem setur
sýninguna upp, sagði að Hilmir
Snær Guðnason, sem fer með
aðalhlutverkið, hafi verið með
flensu á laugardag. Hann hefði
talið sig betri á sunnudag. Hins
vegar hafi raunin verið sú að
hann hafi ekki staðist álagið
og hnigið niður. Hilmir Snær
verður tilbúinn á næstu sýn-
ingu, en Hárið hefur verið sýnt
34 sinnum við húsfylli.