Morgunblaðið - 04.12.1994, Blaðsíða 36

36 SUNNUDAGUR 4. DESEMBER 1994
MORGUNBLAÐIÐ
BREF
TIL BLAÐSINS
Grettir
Smáfólk
Þú ættir að horfa Það er verið að sýna mynd af risa- Þú getur séð það sama einmitt núna
á þetta... stórum snjókornum sem falla e£ þú ferð útfyrir ... ÚTFYRIR!
mjúklega niður á þetta fallega
snjóþakta engi...
Kringlan 1103 Reykjavík • Sími 691100 • Símbréf 691329
Börn með lítið
aðhald hrekjast
frekar af leið
Frá Ólöfu Ástu Farestveit:
HLUTVERK foreldra er að kynna
fyrir bami sínu þær skyldur og
reglur sem gilda í samfélaginu.
Börn verða ekki nýtir þegnar sam-
félagsins af sjálfu sér. Hins vegar
er það hlutverk
foreldra og for-
ráðamanna að
leggja sitt af
mörkum svo þau
geti komist til
fulls þroska.
Lög og reglur,
skráð og óskráð,
gefa hins vegar
mynd af því sið-
ferði sem reynt
er að fylgja í hveiju þjóðfélagi
fyrir sig. Siðferði einstaklingsins
speglast oftast af heildarsiðferði
þess samfélags sem viðkomandi
einstaklingur er alinn upp í. Þáttur
fjölskyidunnar er oft mesti áhrifa-
valdurinn í þessu sambandi.
Sem dæmi varðandi þetta atriði
má taka umræðuna um útivistar-
tíma bama. Lögin sem sett hafa
verið um útivist bama em lög sem
okkur foreldmm ber að framfylgja
svo lengi sem þau era í gildi. Lög
era ekki sett til þess að brjóta
þau. Hveijum og einum á að vera
allsendis ljóst hvort sem lögin taka
til útivistartíma eða einhvers ann-
ars sem tekur til velferðar barna
og unglinga.
Þá má kannski spyija: Hvað er
svona slæmt við það að hafa úti-
vistartíma barna og unglinga svo-
lítið teygjanlegri en lög kveða á
um? Svarið er einfalt. Hveijir
fylgja lögum ef við fullorðnu ger-
um það ekki með fordæmi okkar?
Mörg haldgóð rök eru fyrir því
að ekki sé gott að hafa teygjanleg
lög. Ég ætla ekki að tíunda það
hér. Þó ætla ég að benda á nokk-
ur mikilsverð atriði sem sýna fram
mikilvægi þess að lögum um úti-
vistartíma barna sé framfylgt.
Börn sem fá lítið aðhald í sínu
uppeldi eiga auðveldara með að
leiðast út á rangar brautir. Óheft-
ur og reglulaus útivistartími getur
veitt baminu óheftan aðgang að
óæskilegum félagskap og um leið
léttara aðgengi að vímugjöfum og
oft leitt þau inn í tilviljunarkennda
atburðarás þar sem ýmislegt
óvænt getur gerst, svo sem neysla
áfengis og annarra vímugjafa,
glæpir, slys, vændi, nauðganir og
annars konar ofbeldi.
Rannsóknir hafa sýnt fram á
að það er oft ákveðið mynstur hjá
fjölskyldum barna sem eiga börn
eða unglinga sem lenda á rangri
braut í lífinu. Þar skera sig helst
úr fjögur atriði.
Börnum sem fá aðhald líður
betur
1 Foreldrarnir hafa ekki beitt
nægjanlegu aðhaldi í uppeldinu
eða jafnvel látið börnin vera
afskiptalaus á uppvaxtaárun-
um.
2 Samband foreldris og bams ein-
kennist af deilum og mótþróc
3 Foreldrar eru sjálfir á rang
braut í lífinu og eru því mc
rangar fyrirmyndir fyrir barnit
(T.d. tvískinnungur í samskip
um milli þeirra, óeðlileg hegðu
þeirra, óeðlilega notkun þeirr
á vímugjöfum eða glæpir).
4 Fjölskyldan hefur tvístras
vegna skilnaðar, fráfalls eð
sjúkdóma.
Aðhald er nauðsynlegt í uppelc
barna, jafn nauðsynlegt og a
fæða þau og klæða. það er þv
alls ekki af hinu slæma þó ekh
sé alltaf sagt já við óskum barn;
eða unglinga. Börnum og ungling
um líður einfaldlega betur og finn;
fyrir meira öryggi ef foreldrar leit
ast við að reglum sé framfylgt
reyni t.d. að halda svefntímí
þeirra innan vissra tímamarka oj
gæti þess jafnframt, að tíminn sen
börnin og unglingarnir hafi ti
þess að borða og koma sér til skóla
á morgnana sé nægur.
Við vitum að þetta hefur allt
góð uppeldisleg áhrif, en spurning-
in sem foreldrar velta hins vegar
alltaf fyrir sér er þessi: Hvernig
framfylgi ég reglum sem þessum?
Samvinna barna og foreldra á
þessu sviði er tvímælalaust mikil-
vægasti þátturinn til þess að vel
takist til og til þess að byggja upp
traust og vináttu á milli þeirra.
Alveg augljóst er að óregla á
hvaða sviði sem er í uppeldi barna
og unglinga er ekki af hinu góða.
Flestir foreldrar gæfu hyað sem
er til að barnið þeirra flosnaði
ekki upp úr skóla vegna misnotk-
uiiar áfengis og annarra vímu-
gjafa. En þegar svo langt er kom-
ið í hegðunarmynstrinu er oft erf-
itt að stöðva þróunina. Eins og
mörg dæmi sanna má buast við
slæmum afleiðingum ef foreldr-
arnir era ósamstiga í ákvörðunum
um útivistatíma barna og ungl-
inga. «
Það sem ég verð oftast vör við
þegar ég ræði við foreldra um
útivistartíma bamanna þeirra, er
að foreldranum finnst þeir knúnir
til að fara að dæmi annarra for-
eldra um frávik frá lögbundnum
útivistartíma sinna eigin barna.
Þetta er jafnvel oft á móti þeirra
eigin viija.
Þama er sannarlega hætta á
ferðum. Ef þrýstingur einstakra
foreldra er farinn að ýta undir
lögbrot, og getur jafnvel orðið
áhrifavaldur þess að foreldrar sem
vilja fylgja lögum og reglum geta
ekki Iengur spyrnt við fótum en
verða þess í stað að beygja sig
undir lögbrotið.
Reglur varðandi útivistartíma
barna og unglinga eru atriði sem
allir foreldrar verða að hafa á
hreinu gagnvart börnum sínum.
Þær eru einnig einn helsti áherslu-
punktur átaksins Stöðvum ung-
lingadrykkju, sem við þurfum að
styðja af alhug.
ÓLÖF ÁSTA FARESTVEIT,
afbrota- og uppeldisfræðingur.
Ólöf Ásta
Farestveit