Morgunblaðið - 28.04.1996, Síða 15

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 28. APRÍL 1996 B 15

lillpl

.
5 ", '« ’>'

Morgunblaðið/RAX
BAKKAFLÓINN breiðir úr sér framan við Þorvaldsstaði í Bakkafirði. Gunnólfsvíkurfjallið gnæfir tignarlegt í norðri.
FUGLARNIR ÚR FJÖRUNNI
ÞORVALDSSTAÐIR standa
niður við sjó í Bakkafirði.
Svartar klappirnar fram-
an við bæinn taka við ei-
lífum lamstri hafsins og því sem það
ber að landi. Bakkaflóinn blasir við
og tignarlegt Gunnólfsvíkurfjallið í
norðri þar sem vökul radaraugu
gaumgæfa haf og himinn. Inn til
landsins er áður blómleg sveit sem
á í vök að veijast fyrir fólksfækkun
og ágangi eyðisins.
Blástur á flóðinu
Það var strekkingsvindur og frem-
ur kalt þegar okkur bar að garði á
Þorvaldsstöðum. Voldugir hliðstólp-
ar, hlið og póstkassi er það sem fyrst
mætir manni og allt úr rekaviði. Um
leið og við komum inn fyrir hliðið
tóku á móti okkur þrír smávaxnir
hundar sem bættu upp það sem vant-
aði á stærðina með háværu gjammi.
Kindur voru á vappi við fiárhúsin
og þrír hestar í túni.
Við knúðum dyra á íbúðarhúsinu,
sem er fyrsta steinhúsið þar í sveit.
Ingveldur Haraldsdóttir, kölluð
Inga, kom til dyra, Auðunn bróðir
hennar var úti að stússa. Þau Auð-
unn búa tvö á Þorvaldsstöðum frá
því Þórarinn bróðir þeirra lést 11.
maí í fyrra. Á Þorvaldsstöðum er
búið með 110 ær, þijá hesta og
þijá hunda. I haust er leið var Ijár-
stofninn skorinn niður um 80 ær.
Þegar við minntumst á að það
væri hvasst sagði Inga rólega: „Ja,
það blæs frekar á flóðinu,“ og skim-
aði austur flóann. Okkur var boðið
til stofu þar sem fuglasafnið er
geymt í sérsmíðuðum skáp. Inga
tíndi fuglana fram á borð og
Ragnar notaði sólskinið í forstof-
unni til að mynda þá.
„Þetta var tálgað úr spýtu sem
rak í kringum stríðið, linum viði
sem var þægilegt að tálga,“ seg-
ir Inga. Þórarinn tálgaði alla
fuglana með vasahníf og slípaði
þá með sandpappír. Síðan litaði
hann fuglana með vatnslitum,
þurrum kubbum sem bleyttir
voru upp með vatni. Hann
hafði bæði myndir úr fuglabókum
og lifandi og dauða fugla sem fyrir-
myndir. Flestir fuglarnir voru gerðir
frá því á stríðsárunum og fram
Voldugtré, ávalir
drumbar og maðk-
smognar spýtur
hafa löngum tekið
land í fjörunni á Þor-
_______valdsstöðum í
Bakkafirði. Krakk-
arnir á Þorvaldsstöð-
um lærðu snemma
að föndra við reka-
Bakkaflói
....-y I ^.Gunnólfsvíkurfjall
\ ../ ' /V.______________
/ r \ / |Þorvaldssta6ir|
If' j/ Bakkafjörður I
j ( > \ 'f ^
! Skeggýastaðir ihgra-
j ( ' / . f / /V[.nes
20 km i ! ' /
rekaspýtu, fægði og
litaði. Systkini hans,
Auðunn á Þorvalds-
stöðum, Arnór á
Akureyri, Haraldur
í Hafnarfirði og
Steinunn í Reykjavík
hafa einnig lagt
hönd á timbrið, með
góðum árangri.
Guðni Einarsson og Ragnar Axels-
son heimsóttu nokkur Þorvaldsstaða-
viðinn. Á Þorvaldsstöðum er geymt
merkilegt safn fugla sem Þórarinn
heitinn Haraldsson, sá fjórði í röð systkina og kynntu sér tréskurð
ffórtán systkina, tálgaði úr einni þeirra og tálgun.
Wr,ri„„ M
IWr
undir 1960.
Þórarinn var auk þess búinn að
tálga og slípa eina sextán fugla en
átti eftir að mála þá. Flestir
þeirra voru tálgaði 1964 og
mikið af því endur. Haraldur
bróðir þeirra systkina lét
smíða skápinn sem geymir
fuglasafnið.
Mikið fuglalíf
Fuglaáhugi Þórarins heitins
beindist ekki bara að tréfuglum.
„Við Þórarinn töldum alltaf
fugla síðustu dagana í desem-
ber,“ segir Auðunn. „Við byijuð-
um á því 1954. Maður hefur allt-
af haft áhuga á fuglum.“ En deil-
ir Inga fuglaáhuganum með bræð-
rum sínum?
„Ég tek nú oftast nær eftir þeim
fuglum sem ég sé,“ svarar Inga.
„Það er svo mikið af fuglum hér
við flúðina framan við bæinn og i
lækjarósnum á vorin. Það sást lóa
hérna 16. janúar, en hvort það var
heiðlóa eða grálóa sá ég ekki.“
Auðunn segist fyrst hafa tekið
eftir lóunni þegar hann heyrði hana
bía. Það heyrðist til lóunnar í tvo
daga og síðan ekki meir. Inga segir
að á Þorvaidsstöðum hafí orðið vart
við bókfinkur og fjallfinkur, sérstak-
lega fjallfinkur. í febrúar sást þar
silkitoppa.
Auðunn, gerði svolítið af því að
tálga taflmenn hér áður fyrr en lét
þá alla frá sér. Inga segist aldrei
hafa fengist við að skera út eða
tálga. „Eg geri ekkert nema það
sem kellingar gera, sauma út og
svoleiðis," segir hún hæglátlega.
En skáru foreldrar þeirra systkina
út? „Nei, þau höfðu annað að gera
en að fást við svona lagað.“ Foreldr-
arnir hétu Haraldur Guðmundsson
og Þórunn Björg Þórarinsdóttir.
Inga segir að töluvert útræði
hafi verið frá Þorvaldsstöðum. Fyrr
á öldinni hafí fiskur verið upp í land-
steina, en það sé liðin tíð. Nokkuð
var einnig um sel en hann er að
hverfa og kennir Auðunn grásleppu-
netunum um.
Töluverður reki er á Þorvalsstöð-
um, þótt áraskipti séu að því. Rek-
inn hefur verið dreginn undan sjó
en ekki nýttur í nokkur ár. Hann
var aðallega rifinn í girðingar-
staura. „Maður nennir því ekki leng-
ur, þetta er erfitt verk,“ segir Auð-
unn. „Menn eru farnir að saga við-
inn nú, þeir vilja ekki rifna staura.“
Um tíma var rekinn notaður til
upphitunar og brenndur í viðar-
katli. Ketillinn entist ekki nema í
4-5 ár og telur Auðunn að hann
hafi ekki þolað seltuna í viðnum.
Það krafðist mikillar vinnu að hafa
til við í eldinn. Nú er húsið hitað
með rafmagni.
Neðan við húsið, meðfram sjón-
um, er hlaðinn túngarður. „Afi okk-
ar hlóð þetta mikið til og svo hlóð
Auðunn alla garða upp aftur,“ segir
Inga. „Sjórinn brýtur þetta niður,
hann er sterkur,“ bætir Auðunn við.
Sunnan við húsið er blómagarð-
ur. Umhverfis hann er girðing úr
rekaviði. „Þetta er ekki skrúðgarður
heldur ruslagarður," segir Inga og
lætur lítið yfir garðyrkjunni. Hinum
megin við húsið er hún með lítil
gróðurhús þar sem hún kemur til
plöntum. Þeim megin standa einnig
tæki til veðurathugunar. Þorvalds-
staðir voru annars flokks veðurat-
hugunarstöð allt frá 1950 og þar
til Þórarinn dó í fyrra en hann var
veðurathugunarmaður. Veðrið var
tekið þrisvar á dag og skýrslur
sendar til Veðurstofunnar mánað-
arlega.
Það getur gert hörð veður, ekki
síst þegar hann stendur af hafi. Það
kemur fyrir að aldan gangi á land.
Norðan við bæinn er lækur í nokkuð
djúpum og víðum farvegi. Stundum
fyllir sjórinn farveginn. Auðunn seg-
ir að í vetur hafi alveg verið sjó-
laust að heita má.
Ekki lagst í ferðalög
Þau systkinin gera ekki mikið af
því að ferðast. „Það leggst enginn
í ferðalög sem þarf að sjá um skepn-
ur,“ segir Inga. „Við höfum verið
með beljur fram undir þetta og það
hleypur enginn frá þeim.“
Fólki og bæjum hefur mikið
fækkað í sveitinni og nú er búskap-
ur á sex bæjum. í fyrrasumar var
léleg spretta í Bakkafirði, líkt og
víðar, en Auðunn segir að eyðijarð-
irnar hafi bjargað heyskapnum. Það
hafi verið góð búbót að geta nýtt
túnin af þeim. Áður var tví- og þrí-
býli á hveijum bæ og bæirnir mun
fleiri. Systkinin eru á því að byggð-
in leggist af með þeim sem nú búa
í sveitinni.