Morgunblaðið - 05.06.1996, Page 1

72 SÍÐUR B/C/D/E
125. TBL. 84.ÁRG.
MIÐVIKUDAGUR 5. JÚNÍ 1996 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Sáttatónn í Rússum á NATO-fundi í Berlín
Geta sætt sig við
stækkun NATO
Reuter
JAVIER Solana, framkvæmdastjóri NATO, réttir Jevgení Prím-
akov, utanríkisráðherra Rússlands, höndina áður en sá síðar-
nefndi ávarpaði utanríkisráðherrafund NATO-ríkjanna i Berlín.
Prímakov sagði að viðræður þeirra Solana hefðu verið mjög
uppbyggilegar og mikið ánægjuefni að NATO liti á Rússa sem
jafninga í umræðum um nýja skipan öryggismála í Evrópu.
Berlín. Reuter.
JEVGENÍ Prímakov, utanríkisráð-
herra Rússlands, gaf til kynna á
fundi með utanríkisráðherrum ríkja
Atlantshafsbandalagsins (NATO) í
Berlín í gær að Moskvustjórnin gæti
sætt sig við aðild fyrrverandi Var-
sjárbandalagsríkja að NATO en
væri hins vegar algerlega andvíg því
að bandalagið flytti herafia og
vopnabúnað að rússnesku landa-
mærunum. Embættismenn aðildar-
ríkjanna greindi á um hvort um
stefnubreytingu væri að ræða af
hálfu Rússa. Ymsir töldu að Moskvu-
stjórnin hefði slakað verulega á and-
stöðu sinni við stækkun NATO í
austur. Aðrir sögðu hins vegar að
Primakov hefði áréttað fyrri afstöðu
Rússa, en á kurteislegri hátt en áður.
Bandarískir embættismenn og
Segjast andvígir
hernaðarupp-
byggingu NATO
við rússnesku
landamærin
ráðherrar frá Þýskalandi og Frakk-
landi sögðust ekki telja að afstaða
Rússa hefði breyst og bentu á að
þeir hefðu áður gefið til kynna að
þeir léðu máls á málamiðlun.
Minnispenna
„í raun hefur afstaða Rússa ekk-
ert breyst en segja má að með yfir-
lýsingu Prímakovs hafi nokkuð
dregið úr spennunni vegna fyrir-
hugaðrar stækkunar NATO,“ sagði
Klaus Kinkel, utanríkisráðherra
Þýskalands.
Javier Solana, framkvæmdastjóri
NATO, sagði að fundurinn með
Prímakov hefði verið „mjög vinsam-
legur“ og kvaðst vona að samskipti
bandalagsins við Rússa bötnuðu.
„Ég tel ekki að Rússar hafi breytt
afstöðu sinni, að minnsta kosti ekki
veruiega. Segja má frekar að and-
inn hafi breyst."
Utanríkisráðherrar Póllands og
Ungveijalands, sem sátu fundinn,
fögnuðu ummælum Prímakovs og
sögðu þau til marks um að Rússar
væru smátt og smátt að breyta af-
stöðu sinni.
Óvænt ummæli
Búist hafði verið við að Prímakov
yrði mjög harður í horn að taka gagn-
vart bandalaginu á fundinum með
tilliti til forsetakosninganna í Rúss-
landi 16. þ.m. og því kom yfirlýsing
hans mjög á óvart. Raunar gekk
hann svo langt að hrósa NATO, fyrr-
um höfuðóvini ráðamanna í Moskvu.
„Við teljum að NATO hafi mjög
mikilvægu hlutverki að gegna og því
hefur gengið vel að laga sig að hinum
nýja raunveruleika,“ sagði Prímakov
og í einkasamtölum lagði hann
áherslu á að Moskvustjómin hefði
áhyggjur af hernaðaruppbyggingu
NATO við rússnesku landamærin í
Austur-Evrópu en ekki af stækkun
bandalagsins.
Clinton
gertað
bera vitni
Little Rock. Reuter.
ALRÍKISDÓMARI í Little Rock í
Arkansas úrskurðaði í gær að Bill
Clinton Bandaríkjaforseta bæri að
bera vitni í réttarhöldum sem hefj-
ast 17. júní og tengjast rannsókn
Whitewater-málsins svokallaða.
Réttað verður yfir tveimur
bankamönnum í Arkansas, sem eru
sakaðir um að hafa notað fé banka
sinna til að styrkja kosningabaráttu
Clintons og fleiri stjórnmálamanna.
Dómarinn sagði að sýna mætti
myndbandsupptökur af vitnisburði
forsetans eins og gert var í nýlokn-
um réttarhöldum í máli fyrrverandi
viðskiptafélaga hans, James og
Susan McDougals, og Jims Tuck-
ers, ríkisstjóra Arkansas.
Ariane
Kourou. Reuter.
STJÓRNSTÖÐ á jörðu sprengdi
Ariane-5 geimflaug f loft upp, að-
eins 37 sekúndum eftir að henni
var skotið á loft í Frönsku Guiana
í gær, þar sem hana hafði borið af
leið.
Flaugin var íjóra km frá jörðu
og í hverri eldflaug, sem notuð var
til að skjóta henni á loft, voru enn
150 tonn af sprengiefni þegar hún
var sprengd.
Logandi brak féll um 500 metr-
um frá stjórnstöðinni og 17 km frá
skotpallinum, þótt braut flaugar-
innar hefði átt að tryggja að allt
brak félli í sjóinn.
Yfirvöld í Frönsku Guiana,
franskri nýlendu á norðaustur-
strönd Suður-Ameríku, sögðu að
íbúunum stafaði ekki hætta af
flaug s])ringui'
sprengingunni og engin hætta væri
á umhverfisspjöllum.
Um 100 gestir fylgdust með
geimskotinu og voru með gasgrím-
ur þegar þeir voru fiuttir á brott.
Áfall fyrir ESA
Þetta var fyrsta ferð geimflaug-
arinnar og sprengingin er mikið
áfall fyrir Geimferðastofnun Evr-
ópu (ESA), enda var geimskotið lið-
ur í áformum hennar um að styrkja
stöðu sína enn frekar í samkeppn-
inni um gervihnattaflutninga.
Geimflaugin var ómönnuð og í
henni voru fjórir vísindahnettir sem
eyðilögðust. Áætlað er að geimskot-
ið og gervihnettirnir hafi kostað
rúmar 500 milljónir dala, 34 millj-
arða króna. Engir tryggingarsamn-
ingar höfðu verið gerðir vegna
geimskotsins.
Geimskotinu hafði verið frestað
í eina klukkustund þar sem hætta
var talin á eldingum en ákveðið var
að skjóta flauginni á loft þótt
skyggnið væri slæmt. Nefnd hefur
verið skipuð til að rannsaka orsök
slyssins og hún á að greina frá nið-
urstöðunni um miðjan júlí.
ESA kvaðst ætla að halda áfram
geimskotaáætlun sinni, sem hefur
kostað jafnvirði 540 milljarða króna
á síðustu tíu árum, en næsta geim-
skoti verður að öllum líkindum
frestað þar til á næsta ári. Tveir
af helstu viðskiptavinum stofnun-
arinnar, gervihnattafyrirtækin
Intelsat og Eutelsat, sögðust enn
bera fullt traust til stofnunarinnar.
Reuter
Fómar-
lambanna í
Peking minnst
HUNDRUÐ óeinkenniskiæddra
lögreglumanna voru við öllu búin
á Torgi hins hinmeska friðar í
Peking í gær en þá voru sjö ár
liðin síðan skriðdrekar kínverska
hersins kæfðu lýðræðisbylting-
una svokölluðu í blóði. Ekkert
bar til tíðinda þar en í Hong
Kong efndu hundruð náms-
manna til mótmæla og brenndu
brúður af Li Peng, forsætisráð-
herra Kína, sem skipaði fyrir um
aðgerðirnar á torginu þar sem
hundruð manna létu lífið. Mlyndin
var tekin á mótmælafundi í Hong
Kong þar sem 20.000 lýðræðis-
sinnar héldu á kertum til að
minnast fórnarlambanna á Torgi
hins himneska friðar.
Rússland
Biðlað til
„þriðja
aflsins“
Moskvu. Reuter.
GENNADÍ Zjúganov, leiðtogi
rússneskra kommúnista, bauð
í gær nokkrum frambjóðendum
í forsetakosningunum 16. júní
ráðherraembætti kæmist hann
til valda í von um að geta þann-
ig tryggt sér stuðning þeirra i
baráttunni við Borís Jeltsín for-
seta.
Fréttastofan Interfax hafði
eftir Zjúganov að hann væri
reiðubúinn að bjóða öllum
frambjóðendum „þriðja aflsins"
ráðherraembætti ef hann bæri
sigur úr býtum í kosningunum.
Þetta hugtak er yfirleitt notað
yfir þijá aðra frambjóðendur,
umbótasinnann Grígorí Javl-
ínskí, Alexander Lebed, fyrr-
verandi hershöfðingja, og
augnskurðlækninn Svjatoslav
Fjodorov.
„Þið megið líta á yfirlýsingu
mína sem formlegt tilboð,"
hafði fréttastofan eftir Zjúg-
anov. „Við erum að ræða þetta
ýtarlega."
Javlínskí, Lebed og Fjodorov
hafa reynt án árangurs að sam-
einast í baráttunni við Jeltsín
og Zjúganov. Javlínskí og
Lebed hafa útilokað samvinnu
við kommúnista.
Talið er að enginn fái helm-
ing atkvæðanría í fyrri umferð
kosninganna 16. júní og að
kosið verði á milli Jeltsíns og
Zjúganovs í síðari umferðinni
í júlí. Þeir leggja því mikla
áherslu á að tryggja sér stuðn-
ing þeirra frambjóðenda sem
ekki verða í kjöri í síðari um-
ferðinni.