Morgunblaðið - 29.09.1996, Qupperneq 30

30 E SUNNUDAGUR 29. SEPTEMBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
HOPUINNUKERFI
Framtíðin
byggist á hóp-
vinnulausnum
í umfjöllum um innranetiö hafg menn verið gjarnir á að
bera það saman við Lotus Notes oq annan hópvinnubúnað
oq því stillt upp sem keppinaut hópvinnukerfa og þá sér-
stakleqa Lotus Notes sem hefur haft afqerandi forystu í
hefðbundnum hópvinnukerfum. Stefán Hrafnkels-
son hjó Marqmiðlun hf. hefur ókveðna skoðun ó þessu
oq segir að framtíðin feli ekki í sér ókvörðun um að
nota hópvinnukerfi eða innranet.
Þjónustubeiðni
Margmlfthm hí
J þarf fylla át
Nafit sa} ~~
E-Mt«i j\
Pynrhdö: j
Sími II
Málc&ii jf
Meguanál:
!S FRÉTTIR mS
■NETSÍMI er vinsælt fyrirbæri,
enda geta þeir sem slíkan „síma“
nota talað milli landa á innan-
bæjartaxta. Einhvern veginn er
því þó þannig farið að netsími,
sem krefst tölvu á hvorum enda
símtalsins, hefur ekki orðið eins
vinsæll og margir hefðu vænst,
meðal annars fyrir þá sök að til
þess að nota hann þarf viðkom-
andi tölva að vera tengd síma-
kerfinu stanslaust og alltaf í
gangi; það vantar eitthvert app-
arat eins og venjulegan síma
sem lætur vita ef einhver er að
hringja í viðkomandi og tengir
tölvuna símakerfinu. Bandarískt
fyrirtæki, IDT, hefur fundið
lausn á þeim vanda og býður
þá þjónustu að sá sem hringja
vill í aðra tölvu um netsíma bein-
ir hringingunni til IDT og IDT
beinir símtalinu inn á venjulega
símalínu þar sem það verður
eins og hvert annað símtal.
Þetta gerir því að verkum að
einungis er þörf fyrir tölvu á
öðrum enda símtalsins. Að vísu
kostar þetta lítillega meira en
ef tölvurnar eru tvær, því IDT
vill fá eitthvað fyrir sinn snúð,
en forsvarsmenn fyrirtækisins,
sem hefur haslað sér völl í end-
urhringiþjónustu, eru þess full-
vissir að á næsta ári muni um
fimm milljónir manna nota net-
síma að staðaldri.
■Þ AÐ ÞYKIR saga til næsta
bæjar að örgjörvaframleiðand-
inn Intel ætlar að blanda sé í
nettölvuslaginn þó óbeint. sé.
Þannig hefur Intel lýstþví yfir
í vikunni að fyrirtækið hygðist
framleiða einfalda og ódýra
tölvu í lokuðum kassa, þ.e. ekki
verður ætlast til þess að kaup-
andinn sé að fikta í innviðum
tölvunnar. Örgjörvi í tölvunni
nýju, sem kemur á markað á
næsta ári að sögn fyrirtækisins,
kallast Klamath og er endurbætt
útgáfa af P6 örgjörva. Þrátt fyr-
ir að í tölvunni verði ekkert
disklingadrif og lítill harður
diskur leggja Intel-menn áherslu
á að ekki sé um að ræða eigin-
lega nettölvu því þeir segja nett-
ölvur aðeins heimskar útstöðvar
en tölvan nýja falli alls ekki í
þann flokk. Fleiri framleiðendur
hafa og farið þá leið að hafa
tölvuna í lokuðum kassa og því
ekki á færi almennra notenda
að bæta við til að mynda netkort-
um eða aukaminni. Þannig
kynntu Toshiba og Compaq slík-
ar vélar fyrir skemmstu og segja
þær ætlaðar til heimbrúks.
Benda framleiðendur á að líkt
eigi að vera farið með tölvur og
hvert annað rafmagnstæki sem
fólki dettur ekki i hug krukka í
sjálft.
STEFÁN segir sitt mat að framtíð-
in byggist miklu frekar á því að
nýta hópvinnulausnir sem nota al-
netssamskiptastaðla. „Framtíðin er
því hópvinnukerfi og innranetið en
ekki hópvinnukerfi eða innranetið."
Stefán segir hópvinnukerfi fyrst
og fremst byggjast á: Öryggi,
speglun gagna, þróunarumhverfi,
hlutageymslu, skilaboðaflæði og
vinnuflæði. „Þróunarumhverfið,
hlutageymslan og vinnuflæðið eru
þættir þar sem hópvinnukerfi hafa
forskot á lausnir sem byggjast á
alnetinu. Hefðbundin hópvinnukerfi
leggja áherslu á lausnir en sam-
skiptaþátturinn er oftar en ekki
svartur kassi sem byggist ekki á
opinni lausn, heldur sérhæfðri lausn
sem framleiðandi hópvinnuhugbún-
aðarins ræður yfir.
Alnetið er aftur á móti í sjálfu
sér lítið annað en samansafn sam-
skiptastaðla sem menn hafa komið
sér saman um að nota. Ofan á þessa
samskiptastaðla hefur síðan þróast
hugbúnaður sem nýtir sér sam-
skiptastaðlana til að tala saman.
Póstkerfi og vefrýnir eru dæmi um
slíkan hugbúnað. Sjálfur lít ég ekki
á þennan hugbúnað sem hluta af
alnetinu, heldur sem lausnir sem
byggjast á alnetssamskiptastöðlum.
Slíkar lausnir hafa vissulega getu
til að þróast í öflugar hópvinnu-
lausnir eins og mörg dæmi sanna.
Tískuorðið innranet er í sjálfu sér
lítið frábrugðið alnetinu. Innranetið
byggist á sömu samskiptastöðlum
og alnetið og notar sömu lausnir.
Mismunurinn liggur fyrst og fremst
í því að alnetið er víðnet og opið
öllum, en innranetið er „lokað“ fyr-
irtækjanet, og opið aðeins völdum
hópi notenda sem oftar en ekkí
samanstendur af einu fyrirtæki og
hugsanlega samstarfsfyrirtækjum
og viðskiptavinum. Oftast er innra-
netið tengt alnetinu með skilrúmi
sem hleypir aðeins völdum sam-
skiptastöðlum milli netanna, s.s.
pósti.“
Alnetið sem hornsteinn
hópvinnulausna
Stefán segir að undanfarin miss-
eri hefur alnetið náð þvílíkum vin-
sældum að óhætt sé að segja að
það eigi sér ekki keppinaut lengur.
„Þessir opnu samskiptastaðlar hafa
hrist af sér keppinauta eins og
Microsoft Network og Lotus Notes
sem dreymdi um að ná yfirráðum
á alheimsvíðneti. í dag keppast fyr-
irtæki við að staðla sinar netlausnir
að alnetinu og uppskera ríkulega í
opnu umhverfi sem leiðir af sér
ódýrari búnað. Hvort sem mönnum
líkar betur eða verr á það hópvinnu-
kerfi sem ekki byggist á alnetssam-
skiptastöðlum sér erfitt uppdráttar
í framtíðinni. Það má segja að orr-
ustunni um alheimsviðnetsstaðal sé
lokið. Hópvinnukerfi sem ætla sér
að vera með í baráttunni eru nauð-
beygð að byggja sín samskipti nær
alfarið á alnetssamskipastöðlum,
því ella leita viðskiptavinir annað.
Næsta orrusta mun snúast um hóp-
vinnulausnir sem byggja á alnetss-
amskiptastöðlum. Margir munu
taka þátt í þessari orrustu og ljóst
að ótvíræður sigur verður langsótt-
ur.
Hins vegar er það mat Margmiðl-
unar að hefðbundin hópvinnukerfi
séu skrefinu framar en lausnir sem
byggja á alnetinu. Tiltölulega ein-
falt er að skipta um samskipta-
staðla miðað við að byggja heil-
steypt hópvinnukerfí. Hefðbundin
hópvinnukerfi ættu því að geta
nýtt sér slikt með því að bregðast
fyrr við þessum breyttu aðstæðum.“
Lotus Notes á alnetinu
Stefán segir að eldri útgáfur af
Notes hafi lítið tengst alnetinu.
Hægt var að fá póstgátt til að varpa
Notes pósti yfir í alnetspóst og til
baka. Hins vegar var gáttin dýr og
erfið í rekstri. „Með útgáfu 4.0 sem
kom á markað í byijun ársins var
ljóst að tenging við alnetið var ein
af helstu hönnunarforsendum. Not-
es biðlari nýttist sem vefrýnir og
hægt var að taka við fréttahópum
inn í Notes gagnagrunna og nýta
sér textaleitareiginleika Notes til
einfaldari aðgangs að fréttum.
Speglun gagna gat nú átt sér stað
yfir alnetið í stað þess að notast
við langlínusímtöl. Á svipuðum tíma
kom einnig hliðarkerfi sem leyfði
flutning gagna úr Notes gagna-
grunni beint yfir á vefsíður (web
publishing). Hins vegar var gamla
póstgáttin notuð áfram og ljóst að
rauntímatenging við gögn var æski-
leg í stað reglubundins flutnings í
fastar vefsíður.
Þessa dagana er síðan verið að
taka tvö mikilvæg skref til viðbót-
ar. Fyrra skrefið er að virkja Lotus
Notes miðlara í vefmiðlara sem
gerir flutning Notes forrita yfir á
vefinn spurningu um uppsetningu.
Þetta þýðir að þróunarumhverfi
Lotus Notes er orðið þróunarum-
hverfi fyrir vefinn og notendur
Notes forrita geta notað vefrýni ef
þeir kjósa slíkt.
Síðara skrefið er að láta alnets-
póstgáttina fylgja með sem staðal-
búnað með miðlaranum. Segja má
að þetta skref sé staðfesting á því
sem lengi hefur verið vitað, þ.e. að
fyrirtæki þurfa aðeins að geta sent
og móttekið alnetspóst til að hafa
samskipti við umheiminn. Gáttun
annarra póststaðla er vandamál
þeirra sem þá nota sem fækkar
hratt.
En Lotus Notes lætur ekki þar
við sitja, heldur býður öryggi í
gagnaflutningum yfir alnetið sé
bæði sendandi og móttakandi með
Lotus Notes. Útfærslan byggist á
leyfi frá bandaríska ríkinu. Nota
má lengri lykil en hinn umrædda
40 bita lykil sem er ekki öruggur,
gegn því að láta af hendi lykil sem
afbrenglar gögnin niður í 40 bita.
bandaríska ríkið getur því afbrengl-
að gögnin á einfaldan hátt en aðrir
ekki.
Af framansögðu má vera ljóst
að margir kostir koma til greina
hjá fyrirtæki sem stendur frammi
fyrir því að vilja nýta sér hópvinnu-
lausnir á alnetinu/innraneti. Það fer
bæði eftir eðli verkefnisins og því
umhverfi sem fyrirtækið vinnur í
hvaða kostur er vænstur. Umhverf-
isþátturinn vegur oft þungt og kall-
ar hann á mismunandi lausnir eftir
því hvort fyrirtæki byggir alla sína
vinnslu á mótuðum gögnum (SQL)
eða ómótuðum gögnum (skjöl) ann-
ars vegar og hins vegar hvort um-
hverfið byggist á Microsoft, IBM
eða Unix.“
Stefán Hrafnkelsson segir að
engin ein leið, aðferð eða umhverfi
sé best fyrir fyrirtæki til að flytja
sína upplýsingamiðlun yfir á alnet-
ið. „Besti valkosturinn er oftar en
ekki háður núverandi umhverfi og
verkefni og oft óljóst hvernig er
hagkvæmast að útfæra tiltekna
lausn. Það er mikilvægt að skoða
fleiri en einn möguleika t.d. með
því að bjóða út verk, eða finna sam-
starfsaðila sem er tilbúinn að gera
frumsmíð fyrir fast verð og fram-
haldið einnig eftir að umfang kem-
ur í ljós. í slíku tilfelli má leita fyr-
ir sér annars staðar reynist endan-
legt tilboð of hátt.“
Samkeppni fyrir nemendur á öllum skólastigum
Hönnun kennsluforrita og margmiðlunarefnis
í tilefni af „Ári símenntunar" auglýsir Rannsóknaþjónusta Háskólans fyrir hönd
framkvæmdastjórnar ESB samkeppni um gerð fræðsluefnis á sviði hugbúnaðar eða
margmiðlunarefnis. Um er að ræða tvo flokka:
1. nemendur í grunnskóla eða framhaldsskóla geta lagt fram handrit eða líkan að
margmiðlunarhugbúnaði.
2. nemendur í stofnunum sem veita þjálfun í margmiðlun (þ.m.t. á háskólastigi)
geta lagt fram fullgert margmiðlunarefni eða -líkön.
Verkefni má leggja fram af einstaklingum, eða nemendahópum, mögulega undir
leiðsögn kennara. Hver stofnun sem tekur þátt, má aðeins leggja ffam eitt verkefni.
Umsóknir verða fyrst metnar hér á landi og þrjár umsóknir í hvomm flokki em
sendar áfram til framkvæmdastjómarinnar.
Umsóknum ber að skila til Rannsóknaþjónustu Háskólans, Dunhaga 5,107
Reykjavík. fyrir 11. október 1996.
Nánari upplýsingar má fá á vefsíðu http://www.ithj.hi.is/simennt/keppni.htm, og
hjá Rannsóknaþjónustu Háskólans í síma 525 4900.
Ný útgáfa af
QuickTime
FYRR Á þessu ári kynnti Apple
nýjustu gerð af hreyfimyndahug-
búnaðarsniði sínu, Quick Time,
sem rennir stoðum undir þá full-
yrðingu Makkavina að það sé enn
í fararbroddi myndvinnslu. Nýj-
asta útgáfan, sem heitir Quick
Time 2.5, styður alla helstu staðla
tölvumynda.
Quick Time er upphaflega ætl-
að fyrir Macintosh-samhæfðar
tölvur en náði snemma miklum
vinsældum á meðal PC-vina einn-
ig og segja má að það sé að verða
álíka staðall í þeim heimi og það
er fyrir Makka. Meðal nýjunga í
Quick Time 2.5 er stuðningur við
M-JPEG þjöppunarstaðalinn, en
staðallinn sá hefur verið útfærður
á mismunandi og ólíka vegu og
fyrir vikið hafa menn iðulega rek-
ist á að ekki er hægt að leyra
M-JPEg skjöl í hvaða forriti sem
er. Þessu stendur til að breyta,
meðal annars fyrir tilstilli Apple
og fleiri hugbúnaðarframleið-
enda.
Meðal annarra nýjunga í Quick
Time 2.5 er að nú gengur það í
ýmsum fjölörgjörvavélbúnaði, og
QuikDraw 3D þrívíddarstaðal
Apple, sem fyrirtækið reynir að
koma á framfæri víðar. Einnig
eru gerðar á hugbúnaðinum ýms-
ar endurbætur sem snúa að hljóð-
vinnslu, enda ætlunin að QuickT-
ime verði einskonar staðall fyrir
margmiðlunarvinnslu með hreyfi-
myndir, hljóð og tónlist.
Líkt og með fyrri útgáfur Qu-
ickTime er nýjasta útgáfa ókeypis
fyrir alla þá sem vilja á heimasíð-
um Apple og víðar á netinu, en
þeir sem hyggjast nota hugbúnað-
inn í atvinnuskyni greiða fyrir
afnot af honum. Heimasíða Apple
er á slóðinni
http://www.apple.com/