Morgunblaðið - 09.01.1997, Síða 36

36 FIMMTUDAGUR 9. JANÚAR 1997
MORGUNBLAÐIÐ
MORGUNBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 9. JANÚAR 1997 37
2P**gtiiiÞIafrií
STOFNAÐ 1913
ÚTGEFANDI
FRAMKVÆMDASTJÓRI
RITSTJÓRAR
Árvakur hf., Reykjavík.
Hallgrímur B. Geirsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
ARÐBÆR
SENDIRÁÐ
RÍKISSTJÓRNIN stefnir að því að opna sendiráð í Japan
innan tíðar og er undirbúningur málsins hafinn í utanríkis-
ráðuneytinu. Fyrir liggur að kostnaður við sendiráðið verður
mikill, ef af verður. Tókýó er ein dýrasta borg heims og miðað
við tölur um kostnað við rekstur sendiráðs í Peking í Kína, sem
birtust í Morgunblaðinu í gær, er ekki ósennilegt að sendiráð
í Japan yrði eitt dýrasta sendiráð íslands, ef ekki það dýrasta.
Þessi kostnaður getur hins vegar verið fullkomlega réttlætan-
legur. Rétt eins og Davíð Oddsson forsætisráðherra benti á í
áramótagrein sinni í Morgunblaðinu getur rekstur sendiráða
stuðlað að því að efla viðskiptatengsl og þar með hagsæld þjóð-
arinnar. „Sennilegast er að íslendingar hafi af því hreinan fjár-
hagslegan ávinning að opna sendiráð á stöðum þar sem nú eru
engin og þeir hafa ríkra hagsmuna að gæta,“ sagði forsætisráð-
herra í grein sinni. Þetta á auðvitað ekki aðeins við um sendiráð
í Japan, heldur einnig á öðrum vaxandi markaðssvæðum ís-
lands, til dæmis í Suður-Ameríku og Austur-Evrópu.
Forsenda þess að rekstur sendiráða sé arðbær með þessum
hætti er hins vegar að vinnubrögð og hugsunarháttur í utanríkis-
þjónustunni breytist. Sendiráð íslands hafa til þessa í litlum
mæli sinnt þjónustuhlutverki við viðskiptalífið. Nú er stefnt að
því að þar verði nokkur breyting á. í lok síðasta árs samþykkti
ríkisstjórnin að utanríkisþjónustan skyldi veita skilgreinda við-
skiptaþjónustu í sendiráðum erlendis. Ráða á nýja viðskiptafull-
trúa í fjórum ríkjum. Þá er að því stefnt að sendiráðin veiti
fyrirtækjum í alþjóðaviðskiptum aukna þjónustu, einkum á verk-
efnagrundvelli, og komi greiðsla fyrir í samræmi við umfang
verkefnanna.
Auk þessara breytinga þarf að huga að því hvaða kröfur eru
gerðar til starfsfólks utanríkisþjónustunnar um menntun og
reynslu og hvernig þjálfun sendifulltrúar íslands hljóta. Til þess
að sendiráðin nýtist í þágu viðskiptalífsins þarf utanríkisþjónust-
an á að halda fleiri viðskiptamenntuðum starfsmönnum og fólki
með reynslu af atvinnulífi og milliríkjaviðskiptum.
HÆKKUN
HLUTABRÉFA
GÍFURLEG hækkun varð á hlutabréfamarkaði 1996. Erþetta
annað árið í röð sem veruleg hækkun er á hlutabréfum.
Þessar miklu hækkanir gætu haft í för með sér að fólk færi að
líta á fjárfestingu í hlutabréfum sem eins konar happdrættisvinn-
ing, en slíkt sjónarmið er mjög varasamt. Þótt hlutabréf hafi
margfaldazt í verði á síðustu misserum gætu þau allt eins lækk-
að ámorgun. Yrðu slíkar uppsveiflur áþróuðum hlutabréfamörk-
uðum erlendis væru menn löngu farnir að búast við hruni.
Ástæður þessara hækkana eru sjálfsagt fjölmargar. Bæði er
markaðurinn mjög ungur og óþroskaður og eftirspurn er ný,
m.a. tilkomin að hluta vegna skattafsláttar, sem ríkissjóður
hefur veitt vegna hlutafjárkaupa. Einnig hefur margumtalað
góðæri haft jákvæð áhrif á markaðinn, en menn skyldu einnig
vera minnugir þess, að íslenzkt efnahagslíf hefur jafnan verið
sveiflukennt vegna einhæfs atvinnulífs. Það byggist að mestu
á sjávarútvegi. Gengi hans er aftur mjög háð veiðum og afurða-
verði. Þannig er margt á huldu um stöðu fyrirtækja til framtíð-
ar, þótt ástand nú lofi góðu. Skattafsláttur vegna hlutafjár-
kaupa verður afnuminn í þremur áföngum. Það eitt gæti dregið
úr eftirspurn eftir hlutabréfum og haft áhrif á gengi þeirra.
VERK JÓNS LEIFS
FLUTT í BERLÍN
SÖGULEG stund var á þrettándanum í hljómleikasal Fíl-
harmóníu Berlínar, en þá flutti hljómsveitin Deutsch-Skand-
inavische Jugend Philharmonie tvö verk eftir Jón Leifs, Elegiu
op. 53 og Heklu op. 52, undir stjórn Andreas Peer-Káhlers. Þá
var liðin meira en hálf öld frá því að verk tónskáldsins höfðu
verið leikin opinberlega þar í borg. Móttökur tónleikagesta voru
frábærar og hljómsveitarstjórinn var klappaður upp fjórum sinn-
um að flutningi loknum. Umskiptin eru því mikil frá því 1941,
þegar Jón Leifs stjórnaði sjálfur flutningi verka sinna í Berlín
við litla hrifningu tónleikagesta.
Flutningur á verkum Jóns Leifs í Berlín nú er enn eitt dæm-
ið um það endurmat, sem orðið hefur á verkum tónskáldsins
og hafa sumir tónlistarfrömuðir gengið svo langt að telja Jón
með merkustu tónskáldum aldarinnar. Andreas Peer-Káhler lét
m.a. svo ummælt eftir hljómleikana, að Requiem Jóns Leifs
væri eitt fallegasta verk gjörvallra tónbókmenntanna og að það
vildi hann láta spila yfir sér látnum. Við íslendingar eigum að
stuðla að því að verk Jóns Leifs verði kynnt sem víðast um
heim, auk þess sem flutningur þeirra hér heima fyrir þarf að
verða tíðari.
^ *
Otrygg afkoma Guðbjargar IS réð sameiningu útgerðarfélaganna Hrannar hf. og Samheija hf.
OTRYGG afkoma útgerðar
Guðbjargar ÍS 46, eins
glæsilegasta frystiskips
Islendinga, er fyrst og
fremst ástæða þess að hún hefur
verið sameinuð Samherja á Akur-
eyri. Skipið kostaði nýtt langleiðina
í tvo milljarða króna, en áhvílandi
skuldir eru nú um einn milljarður
króna. Aflaheimildir eru um 3.400
þorskígildi, en þær duga ekki til að
standa undir útgerð skipsins. Því
hefur verið sótt á ijarlæg mið. Segja
má að eingöngu hafi verið stundaðar
rækjuveiðar frá því 2. október 1995.
Á síðasta ári var afli skipsins um
2.900 tonn að verðmæti um 550
milljónir króna. Megnið af aflanum
var tekið á Flæmska hattinum, en
töluvert gert af því að skipta út heim-
ildum fyrir rækju og leigja út botn-
fiskheimildir.
Niðurskurður og kvóti
Nú hefur rækjukvótinn á Flæmska
hattinum verið skorinn niður og hlut-
ur Guðbjargarinnar þar því kominn
niður í 350 tonn. Auk þess reiknuðu
eigndur Guggunnar með því að kvóti
verði settur á veiðar á úthafskarfa
á Reykjaneshrygg, og því myndu
afkomumöguleikar skipsins skerðast
enn frekar. Eins og staðan var því
orðin, stóð reksturinn í járnum og
segja má að enginn túr hafi mátt
„klikka“.
Mikil samvinna við Samheija á
undanförnum árum hefur komið báð-
um aðilum til góða. Hrönn, útgerð
Guggunnar, og Samheiji skiptu á
veiðimheimildum og Strýta, dóttur-
fyrirtæki Samherja, tók lengst af
alla iðnaðarrækju af Guggunni til
vinnslu. Sú samvinna er að mati
margra lykillinn að sameiningu fyrir-
tækjanna nú.
Enginn vildi út
Eigendur Hrannar eru Ásgeir
Guðbjartsson, Margrét Guðbjarts-
dóttir, Marías Þ. Guðmundsson, Guð-
mundur Guðmundsson og erfingjar
Guðbjarts Ásgeirssonar, börn hans
Ragnheiður, Hörður og Guðbjartur.
Sögusagnir hafa verið um það, að
farið hafi verið út í þessa sameiningu
vegna þess að einhveijir eigenda
Hrannar hf. hafi viljað fá hlut sinn
greiddan út, en fyrirtækið hafi ekki
haft til þess bolmagn. Með samein-
ingunni sé það vandamál hins vegar
úr sögunni, því þá geti þeir eigendur
sem það vilja selt hlutabréf sín í
Samheija, þegar fyrirtækið er komið
á hlutafjármarkaðinn. Eigendur
Hrannar hafi með þessu móti tryggt
stöðu sína verulega. Bæði Marías
Þ. Guðmundsson og Ásgeir Guð-
bjartsson segja þessar sögusagnir
algjörlega úr lausu lofti gripnar.
Ekkert hafi verið rætt um það með-
al eigenda að einhveijir þeirra vildu
losa sig út og selja sinn hlut. Reynd-
ar hafi það gerzt fyrir þó nokkrum
árum að til tals hafi komið að Mar-
grét Guðbjartsdóttir seldi sinn hlut,
en svo hafi ekki orðið þá og hafi það
ekki verið í umræðunni nú.
Afkoman tryggð
Hvað er þá unnið með sameining-
unni? Samheiji ræður yfir gífurleg-
um aflaheimildum í íslenzkri lög-
sögu. Meira en ígildi 20.000 tonna
af þorski. Auk þess á Samheiji hlut-
deild í aflaheimildum Evrópusam-
bandsins, Færeyinga og Grænlend-
inga í Barentshafi, á Reykjanes-
hrygg og víðar. Auknar aflaheimildir
eru nauðsynlegar til að tryggja af-
komu Guggunnar og ljóst er að þær
eru tryggðar með sameiningunni.
Hvort skipinu verður síðan beitt á
rækju innan lögsögu, en ___________
heimildir á Flæmska hatt-
inum svara tæplega til
meira en einnar veiðiferð-
ar, eða farið verður með
það á karfa á Reykjanes- ““““““
hrygg, þorsk í Smuguna eða eitthvað
annað, skiptir ekki meginmáli.
Samheiji eykur veiðiheimildir sín-
ar með sameiningunni verulega,
einkum í bolfiski. í flota þess bætist
eitthvert öflugasta fiskiskip íslend-
inga og ætti það að tryggja hráefnis-
öflun verulega, hvort sem það verður
í rækju eða bolfiski. Tilkoma svo
„Víst grátum
við Gugguna“
Aflamark fiskiskipa frá ísafirði og hlutur þeirra
af heildaraflamarki hvers árs, frá 1985
BOTNFISKUR
UTHAFSRÆKJA
XSm Ew d Ci jSoo*
c é= c e c
o o o o o
o
e
o
tn cm co co o co i-
o in in o co cnj
i- lí) co n ifi in cn
M ^ (O Ift
coíM'i-pr~fer^E‘«3-goo»oo^i-BinBeoH,<3-ar>.P'<3-
MNwS'í|i^yir)lr-|NlcolMÍo|inlu,3|esi

Illl

coim
1991 91/ 92/ 93/ 94/ 95/ 96/
92 93 94 95 96 97
1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 91/92 92/93 93/94 94/95 95/96 96/97
%— j Hlutfall af heild j
- —
—
% /
Z2 — /
— /

í-\ Hlutfall af heild |
Sameining Hrannar hf., útgerðar Guggunnar
á ísafirði, og Samheija á Akureyri hefur vak-
ið mikla athygli. Bátar og togarar með nafnið
Guðbjörg hafa áratugum saman verið einhver
fengsælustu skip íslenzka fískiskipaflotans.
Með þessari sameiningu verður Samheiji lang-
umsvifamesta útgerðarfyrirtæki Islands.
Hjörtur Gíslason kannaði ýmsa þætti máls-
ins, en ótrygg afkoma útgerðar Guðbjargar-
innar réð úrslitum um sameininguna.
Aflamark
Guðbjargar ÍS
fiskveiðiárið
1996/97
Þorskur
Ýsa
Ufsi
Karfi
Steinbítur
Grálúða
Skarkoli
Úthafsrækja
1.631,3 tonn
327.5 tonn
218,7 tonn
606.6 tonn
32,6 tonn
273,1 tonn
27,4 tonn
122,5 tonn
Þ0RSKÍGILDI 3.408,9 tonn
Lítil breyting
fyrir ísfirð-
inga?
öflugs skips gefur hvort tveggja í
senn möguleika á aukinni sókn á
úthafið og verulegri hagræðingu í
útgerð. Því verður ekki annað séð
en hagsmunum beggja hópanna, eig-
enda Guðbjargarinnar og Samheija
sé vel borgið með þessu.
Endurfjármögnun
Á næstu vikum fer Samheiji á
hlutabréfamarkaðinn. Þorsteinn Már
Baldvinsson, einn eigenda Samheija,
segir að samfara því verði farið út
í hlutafjáraukningu. Það fé verði síð-
an notað til að lækka skuldir á Gugg-
unni og endurfjármagna þær. Meðal
annars sé ætlunin að losa mjög óhag-
stæð norsk lán af skipinu. Með því
móti geti afkoma útgerðarinnar orð-
ið mun betri en hingað til.
Aðeins rætt við Samherja
„Víst grátum við Gugguna," sagði
einn viðmælenda Morgunblaðsins.
Auðvitað er eigendunum eftirsjá að
þessu glæsilega skipi, sem þeir eiga
________ í raun ekki lengur. Leiða
má getum að því að þeir
hafi ekki séð fótum sínum
forráð þegar skipið var
keypt. Það hafi einfaldlega
verið allt of dýrt miðað við
þá tekjumöguleika, sem fyrir hendi
voru eins og berlega hefur komið í
ljós. Fjárfestingin var of mikil og
lánin í Noregi dýr. Því var eigendun-
um nauðugur einn kostur að skjóta
styrkari stoðum undir útgerðina.
En var Samheiji eini kosturinn?
Um það má efalaust deila, en líklega
eru það fá fyrirtæki á íslandi, sem
geta keypt skip og veiðiheimildir í
einu fyrir meira en tvo milljarða
króna, eða ráðið við slíka samein-
ingu. Aldrei kom til viðræðna við
fyrirtæki á ísafirði um samstarf við
útgerð Guggunnar. Vitað er að eig-
endur hins nýja Básafells á ísafirði
höfðu fullan hug á að koma að þessu
máli, en við þá var ekki rætt, þrátt
fyrir að framkvæmdastjóri fyrirtæk-
isins sé sonur Margrétar Ásgeirs-
dóttur, sem á fimmtung í Hrönn hf.
Það eru auðvitað eigendurnir, sem
ráða því hvað þeir gera og þeir völdu
þann kostinn, sem þeim þótti skárst-
ur.
Áfram gert út frá ísafirði
Guggan verður reyndar gerð út
frá ísafirði áfram og aðalskipstjóri
skipsins verður Guðbjartur Ásgeirs-
son, sonur Ásgeirs. Segja má að um
45 manns séu í áhöfn skipsins, 24
eru um borð hveiju sinni, hinir í fríi.
Um 30 þessara manna eru búsettir
á ísafirði. Ekkert bendir til þess að
breytingar verði í áhöfn skipsins,
enda leitun að betri sjómönnum en
þar eru um borð. Því fá ísfirðingar
áfram sínar útsvarstekjur, að
minnsta kosti næstu árin. Frystiskip
eins og Guggan eru hins vegar ekk-
ert háð heimahöfn, þar sem afli
þeirra er nánast ekkert unninn í
landi. Undantekningin er sú rækja,
sem fer til pillunar innan lands, en
sú rækja af Guggunni hefur nær
eingöngu farið til vinnslu hjá Strýtu
hf. á Akureyri.
Ekki eru fyrirsjáanlegar breyting-
ar þar á á næstunni að minnsta kosti.
Skipið fór 10 veiðiferðir á síðasta
ári. Fjórum sinnum var landað á
ísafirði en 6 sinnum í Argentía á
Nýfundnalandi. Það á eftir að koma
í ljós hve oft verður landað á ísafirði
í framtíðinni, en þar mun hag-
kvæmnin væntanlega ráða. Líkleg-
ast verður landað þar sem þjónustan
er bezt, afgreiðslugjöldin lægst og
stytzt frá miðunum. Líklegt er því
að löndunum á ísafírði fækki.
Eftir að útgerð Guðbjargarinnar
hóf frystingu um borð hefur afli
liennar ekki komið til vinnslu á
ísafirði. Fyrir þann tíma fór veruleg-
ur hlutur aflans utan óunninn í gám-
um. Það er því ekki mikil breyting
fyrir ísfirðinga þó skipið landi ekki
lengur fyrir vestan að öðru leyti en
því að hafnarsjóður og ýmsir þjón-
ustuaðilar verða fyrir nokkrum
tekjumissi.
Miklar aflaheimildir
Heimildir skipsins eru um 3.400
þorskígildistonn og er það nær ein-
göngu bolfiskur, aðeins _____________
um 100 tonn rækja. Nokk-
uð hefur verið keypt af
varanlegum aflaheimild-
um á skipið síðustu ár, en
þær síðan notaðar í skipt-
reyndar aukizt um tæp 5.000 tonn
frá fiskveiðiárinu 1994/95. Guð-
björgin verður reyndar gerð út frá
ísafirði áfram og heimildirnar vænt-
anlega vistaðar þar. Sé hins vegar
litið svo á að þær séu runnar úr
greipum ísfirðinga, missa þeir þarna
um þriðjung botnfiskveiðiheimilda
sinna.
Mikill órói er meðal ísfirðinga
vegna sameiningar Hrannar hf. og
Samheija. Margir líta svo á að skip-
ið sé ekki lengur í eigu þeirra og
það er vissulega rétt. Það er nú orð-
ið hluti af Samheija. Eigendur
beggja fyrirtækjanna fullyrða að
Guggan verði áfram gerð út frá
ísafirði og því sé þar ekki um neina
breytingu að ræða aðra en þá að
útgerð skipsins verði nú mun trygg-
ari en áður.
„Hápunkturinn á
kvótabraskinu"
Pétur Sigurðsson, forseti Alþýðu-
sambands Vestfjarða, er ómyrkur í
máli. „Þetta er bara það, sem menn
geta búizt við meðan við búum við
þessa snargeggjuðu fiskveiðilöggjöf.
Þetta er hápunkturinn á kvótabrask-
inu. Menn geta selt til framtíðar
óveiddan fisk í sjónum fyrir hundruð
milljóna. Það er enginn að kaupa
Guðbjörgina sem skip, þó gott sé.
Það er einskis virði án aflaheimilda
og þess vegna er verið að selja 3.500
tonna aflaheimildir af staðnum, fisk
sem þó á að vera þjóðareign. Þetta
gengur ekkert upp. Grundvallaratr-
iðið er þessi vitlausu lög og síðan
má deila um það hvort menn hafa
gert nóg til að reyna að halda þess-
um heimildum hér. Reyndar fóru
þessar aflaheimildir að mestu úr
bænum, þegar Guðbjörginni var
breytt í frystiskip," segir Pétur Sig-
urðsson.
Pétur segir að það sé bara mála-
myndagerð, að gera Gugguna út frá
ísafirði. Mikil óvissa sé um það hve
oft skipið komi til ísaljarðar til að
landa og kaupa þjónustu. „Ég gef
ekki mikið fyrir það, þó skipið sé
skráð hér.“
Allt snýst þetta mál um hags-
muni. Ekkert er eðlilegra en eigend-
ur Guðbjargarinnar geri það sem
þeir geta til að gæta eigin hags-
muna. Útgerðin stendur í járnum og
eigendur sjá fram á að veiðimögu-
leikar á næstu árum dugi ekki til
að útgerðin beri sig. Skuldirnar eru
miklar og þeir leita því leiða til að
tryggja afkomu skipsins og vernda
eign sína í því og veiðiheimildunum,
sem skipinu fylgja. Eigendurnir
hljóta að ráða því hvernig þeir ráð-
stafa eign sinni. Ekki er að sjá að
miklar breytingar verði á útgerðar-
háttum skipsins hvað varðar hags-
muni ísfirðinga og ísafjarðarbæjar.
Versta niðurstaðan hefði væntanlega
verið gjaldþrot útgerðarinnar.
Skipið of dýrt
Það er alltaf hægt að leita skýr-
inga á því hvers vegna útgerð ein-
hvers tiltekins skips gengur ekki. í
þessu tilfelli koma saman margir
þættir. Mestu ræður einfaldlega að
skipið kostaði of mikið miðað við
tekjumöguleikana sem fyrir hendi
voru. Veiðar eru takmarkaðar í alla
fiskistofna innan lögsögu íslands,
svo mikið að hvergi nærri nóg hefur
verið fyrir skipastólinn. Við smíði
skipsins voru lánin tekin í Noregi.
Þau hafa reynzt afar dýr og auk
þess fylgdi sú klásúla að skipinu
yrði ekki beitt við veiðar í Smug-
unni. Ný smuga opnaðist hins vegar
á F'læmska hattinum en hún er nú
lokuð að segja má. Veiðarnar á
_________ Reykjaneshrygg opnuðu
einnig mikla möguleika, en
ekki er hægt stunda veiðar
á tveimur miðum samtímis.
Þá má gera ráð fyrir kvóta
á úthafskarfanum, sem
Fiskað fyrir
550 milljónir
í fyrra
um fyrir rækju eða leigðar út meðan
skipið var á veiðunum við Nýfundna-
land.
Heimildir upp á 3.300 tonn af
bolfiski eru mikill missir fyrir stað
eins og ísafjörð þrátt fyrir allt, sé
litið svo á að þær hverfi úr bænum.
Heildarbotnfiskheimildir staðarins
eru á þessu ári 15.214 tonn og hafa
skerðir möguleika til aflaaukningar
enn frekar.
Það er vissulega töluvert áfall fyr-
ir eigendur þessa mikla aflaskips að
þurfa að fara þessa leið. Það er einn-
ig áfall fyrir ísaljörð. Mestu máli
skiptir þó líklega að útgerð skipsins
hefur verið tryggð og það verður
áfram gert út frá ísafirði.
Morgunblaðið/Kristinn
UPPSTOKKUN hjá Pósti og síma hf. hefur komið róti á starfsmenn
og margir tala um skort á upplýsingum.
Pósti og síma breytt í hlutafélag sem gekk í VSÍ um áramót
Ovissa ríkir meðal
margra starfsmanna
PÓSTUR og sími hf. gerðist
um_ áramót beinn aðili að
VSÍ, sem kom Felagi póst-
manna og Símamannafé-
laginu á óvart, en fyrir fyrirtækinu
vakir að sögn að auðvelda samninga-
gerð í komandi kjarasamningum.
Meðal annars hefur komið fram sú
gagnrýni að með inngöngunni í VSÍ
sé óljóst hvaða stéttarfélögum nýr-
áðnir starfsmenn P&S muni tilheyra.
Samfara þessu hefur orðið upp-
stokkun í yfirstjórn fyrirtækisins,
búið er að boða ýmis áform um hag-
ræðingu og færa til starfsmenn, sem
hefur sömuleiðis aukið á óöryggi
fólks að sögn þeirra sem blaðamaður
ræddi við í gær.
„Það er mikill óróleiki í mönnum,
geysilega mikil uppstokk- -----------
un hefur átt sér stað og
yfirstjórnin er ný af nálinni
um margt, ekki síst á yfir-
stjórn póstsins. Meðan
óvissa ríkir er kurr í fólki
Óvissa ríkir hjá starfsfólki Pósts og síma hf.
eftir að fyrírtækinu var breytt í hlutafélag
um áramót og það ákvað í kjölfarið að ganga
í Vinnuveitendasamband íslands.
Hefði mátt
undirbúa
mun betur
og lausu endarnir eru of margir að
manni finnst.
Þegar vantar upplýsingar mynd-
ast gróusögur og þær draga yfirleitt
upp mun dekkri mynd en raunveru-
lega er og ekki bætir úr skák að
þetta gerist á versta tíma, þegar
samningar eru lausir. Menn hefðu
átt að vera önnum kafnir að semja
en ekki rífast um við hvern á að
semja,“ sagði einn viðmælenda
Morgunblaðsins innan fyrirtækisins.
Hann segir að starfsfólki lítist
ekki endilega illa á nýja yfirmenn,
en það vilji hins vegar fá að vita
hvað þeir ætla að gera og á upplýs-
ingastreymi hafi verið misbrestur.
„Yfírstjórnin hefði átt að segja strax
af eða á þegar tilkynnt var í fyrra
um breytinguna yfir í hlutafélags-
formið, þ.e. hvort gengið yrði í VSÍ
eða haldið yrði áfram á fyrri forsend-
„Búið er að hrókera mörgum til
sem vita ekkert í raun um framtíð
sína og ekki hjálpar þetta útspil í
sambandi við samningagerðina við
stéttarfélögin. Búið er að leggja nið-
ur umdæmisskrifstofurnar og það
fólk færist til, auk þess sem verið
er að endurskipuleggja starfsemina.
Þar sem ég vinn var fólk fært á
--------- milli húsa og aðrir fluttir
þvert yfir bæinn. Slíkar
tilfærslur eru í sjálfu sér
í lagi og eðlilegt að stokka
upp, en hins vegar virðist
ríkja mikil ringulreið um
Ég held að fullyrða megi að allir
hafi búist við óbreyttu ástandi og
því kom þetta báðum félögunum í
opna skjöldu og starfsfólki að sjálf-
sögðu líka. Flestir þykjast ____________
muna að ráðherra hafi lýst
því yfir að ekki stæði til
að ganga í VSÍ, en síðan
breytist allt fyrirvara- °* Hiargir
laust,“ segir hann.
hvernig að þessu er staðið.
Fólk er kannski líka óþarflega illa
upplýst, enda ekki búið að taka eða
tilkynna allar ákvarðanir. Niðurstað-
an er sú að undirbúa hefði mátt
þessar breytingar miklu betur og
með meiri fyrirvara.“
Hún bendir á að P&S er einn Ijöl-
mennasti vinnustaður landsins og að
hæpið sé að ráðast í miklar breyting-
ar án samráðs við starfsmenn og
sáttar í þeirra röðum.
„Félögunum var lofað því að ekki
kæmi annað til greina en að þau
færu með samningsumboð fyrir fólk-
ið og þau voru svo bláeyg að trúa
þessu mánuðum saman. Hefði félög-
in einhvern tímann grunað að þau
ættu ekki að semja um störf fyrir
nýtt fólk heldur aðeins þá sem kalla
má - innan gæsalappa - eftirlegu-
kindur eða gamla ríkisstarfsmenn,
hefði verið tekið á allt annan hátt á
rnálurn," segir Kristín. „Það segir sig
líka sjálft að verði ekki nýliðun innan
stéttarfélaganna er það dauðadómur
yfir samningsstöðu okkar í framtíð-
_________________ inni, og það mun enginn
Lausu end- samþykkja.“
arnir eru Árás á stéttina
Ringulreið í framkvæmd
„Óöryggi og óvissa, misskilningur
og almenn hræðsla einkenna ástand-
ið,“ segir Kristín V. Gísladóttir sem
situr í stjórn Póstmannafélagsins og
trúnaðarmannaráði og heyrir að
sögn mikið af viðhorfum starfsfólks
P&S víðsvegar um land.
Jón Ingi Cesarsson
varaformaður Póstmanna-
félagsins segir starfsfólk á Akur-
eyri, þar sem hann starfar, láta yfir-
standandi breytingar trufla sig veru-
lega, ekki síst þar sem margir telji
að stjórnendum fyrirtækisins sé í
mun að sundra samtökum starfs-
manna. „Við hér fyrir norðan mynd-
um upplifa að nýráðnum yrði dreift
í hin ýmsu stéttarfélög, sem okkur
finnst erfítt að sjá gerast. Fólk sér
þetta sem árás á stéttina því að á
meðal póstmanna er talsvert sterk
stéttarvitund," segir hann.
„Hérna hefur samstaðan og and-
rúmsloftið löngum verið mjög gott,
en nú er greinilegt að fólk fótar sig
ekki í nýju umhverfi og engum líður
vel á ótraustum ís. Menn eru einnig
reiðir yfír því hversu seint upplýs-
ingar berast eða alls ekki. Ég sem
hef unnið í aldarfjórðung á þessu
sviði hef aldrei kynnst núverandi
stemmningu eða réttara sagt skorti
á henni.“
Einn trúnaðarmanna hjá fyrirtæk-
inu, sem Morgunblaðið ræddi við,
segir erfitt að lýsa andrúmslofti
þeirrar deildar sem hann starfar í,
en nærtækt sé að lýsa því sem lævi
blöndnu.
„Andrúmsloftið er slæmt og
óvissuástandið er almennt og mikið.
Við vitum ekki hvað ný stjórn mun
gera, tímavinnufólk hjá okkur sem
hefur verið án skýrra réttinda í raun
og veru veit ekkert hvað bíður þess,
sem eykur öryggisleysið enn frekar,
o g við stöndum frammi fyrir mörgum
spurningum,“ segir hann.
Sáralitlar upplýsingar
„Eitt áhyggjuefni okkar er t.d. að
komi upp sú staða að við vinnum
við hlið fólks innan ASÍ verði það
hugsanlega á verri kjörum en við
erum. Slíkt ástand gæti orðið óbæri-
lega erfitt í ljósi misklíðar og mann-
lega þáttarins, og til lengdar lætur
yrði auk þess hagkvæmara frá sjón-
armiði fyrirtækisins að hafa fólk með
verri kjör í vinnu, sem býr til tor-
tryggni," segir trúnaðarmaðurinn.
Hann segir sáralitlar upplýsingar
hafa borist um aðrar breytingar inn-
an fyrirtækisins en þær sem kunnar
eru úr fjölmiðlum.
„Fólk ræðir mikið innbyrðis um
hvað sé að gerast og hver verði af-
drif þessa þáttar eða hins, en í raun
veit enginn neitt fyrir víst. Fólk spyrt
hvort það haldi starfi sínu, hvort það
verði fært til og hvort kjörin versni
í náinni framtíð. Ástandið er í raun
svo viðkvæmt að enginn getur sagt
nokkuð með vissu eða vill láta bers
sig fyrir því sem sagt er.“