Morgunblaðið - 09.01.1997, Síða 49

MORGUNBLAÐIÐ
MIIMNINGAR
FIMMTUDAGUR 9. JANÚAR 1997 49 V
MAGNUS
AÐALSTEINSSON
+ Magnús Aðal-
steinsson, fyrr-
verandi lögreglu-
þjónn, fæddist á
Grund í Eyjafirði 6.
júlí 1918. Hann lést
á heimili sínu i
Reykjavík 2. janúar
síðastliðinn. For-
eldrar hans voru
hjónin Rósa Páls-
dóttir, f. 21.10. 1892
á Draflastöðum í
Sölvadal, d. 22.12.
1972, og Aðalsteinn
Júlíus Magnússon,
f. 24.8. 1889 á
Grund í Eyjafirði,
d. 1.12. 1919.
Magnús var tvíkvæntur. Fyrri
kona hans var Gunnhildur Dav-
íðsdóttir frá MöðruvöIIum í
Hörgárdal, f. 6.3. 1922, d. 9.9.
1995. Þau eignuðust tvær dætur:
1) Rósu, f. 12.11. 1940, d. 8.1.
1983. Hennar maður var Gunn-
laugur Geirsson, f. 30.1. 1940,
þau eignuðust fjóra syni: Geir,
f. 1966, Björn, f. 1968, Magnús,
f. 1969, og Aðalstein, f. 1973 og
eru barnabörnin tvö, Rósa, f.
1992, og Gunnlaugur, f. 1994.
2) Sigríði, f. 20.2. 1942. Hún á
tvær dætur: Gunnhildi, f. 1960,
hennar faðir er Sigurður Jóns-
son, og Hafdísi, f. 1972, hennar
faðir er Haukur Karlsson. Sig-
ríður á eitt bamabarn, Iris
Christine, f. 1995. Magnús og
Gunnhildur slitu samvistir.
Eftirlifandi kona Magnúsar
er Hjördís Björnsdóttir frá
Syðra-Laugalandi í Eyjafirði,
f. 17.6. 1928, dóttir Bjöms Jó-
hannssonar, bónda, f. 11.4.1893,
d. 1980, og eiginkonu hans
Emmu Elíasdóttur, f. 8.10.1906,
d. 1993. Þeirra börn eru: 1)
Stúlka, f. 5.7. 1947, dó nokkurra
daga gömul. 2) Kristín, f. 7.10.
1948, eiginmaður hennar er
Hafsteinn Hafsteinsson og eiga
þau einn son, Gunnar Hans, f.
1984. Kristín á tvo syni af fyrra
hjónabandi, þá Magnús, f. 1969,
og Hjörvar, f. 1975. Faðir þeirra
er Rögnvaldur Jóhannesson.
Barnabarn Krist-
ínar er Kristján
Helgi, f. 1994. 3)
Emma, f. 16.6. 1951,
eiginmaður hennar
er Brynleifur Halls-
son og eiga þau þijú
börn, Bryndísi, f.
1969, Birgi, f. 1972,
og Benedikt, f. 1979.
Þau eiga eitt barna-
barn, Brynleif, f.
1988. 4) Rjördís, f.
2.4. 1956, eiginmað-
ur hennar er Helgi
Rafnsson, þau eiga
sinn son, Rafn, f.
1990, einnig á Hjör-
dís soninn Andra, f. 1978, faðir
hans er Ottó Kolbeinn Ólafsson.
5) Stúlka, f. 27.10. 1957, fædd
andvana. 6) Aðalsteinn Júlíus,
f. 10.8. 1959. 7) Einar Björn, f.
30.7. 1963, sambýljskona hans
er Anna Kristín Óladóttir og
eiga þau dótturina Hjördísi
Birnu, f. 1992. Einnig átti Magn-
ús tvær dætur. Þær em: Sólveig
Brynja, f. 28.6. 1956, hennar
maður er Lárus Einarsson og
eiga þau eina dóttur, Þóru, f.
1983; Linda María, f. 10.7. 1960,
hún á soninn Stein Örvar, f.
1991.
Magnús missti ungur föður
sinn en ólst upp hjá móður sinni
og stjúpföður Einari Stefáns-
syni, skipstjóra hjá Eimskipafé-
lagi íslands, f. 9.7.1884, d. 10.11.
1951. Einar átti soninn Jóhannes
H. Stefánsson, f. 1917, d. 1978.
Magnús hóf búskap á Grund
1935 og bjó þar til ársins 1947
að hann fluttist til Reykjavíkur
og hóf störf þjá lögreglustjóra-
embættinu í febrúar 1948.
Magnús starfaði í lögreglunni
til ársins 1988 að hann lét af
störfum. Jafnhliða lögreglu-
þjónsstarfinu stundaði Magnús
ökukennslu til fjölda ára. Eftir
það starfaði hann í stjórnarráði
Islands sem vaktmaður til
haustsins 1995.
Útför Magnúsar fer fram frá
Iláteigskirkju í dag og hefst
athöfnin klukkan 10.30.
Lífíð er eins og kertaljós, kviknar
á andartaki, blaktir örlítið, logar
misbjart og skært, eftir tilbrigðum
tilverunnar. Síðan dofnar þetta ljós
þegar kertið er brunnið að skari og
slokknar.
Nú er þitt kerti brunnið að skari,
pabbi minn. Þegar þú ert nú í dag
kvaddur hinstu kveðju er ég stödd á
annarri eyju langt í burtu og þar
mun ég minnast þín við kertaljós.
Að athöfn lokinni kasta ég kertinu
í hafið og það berst í burt eins og
þú hefur nú borist burt þangað sem
ég ekki veit.
Þakka þér fyrir að hafa kveikt
mitt lífsljós, þakka þér fyrir hve vel
þú reyndist mér þegar mitt kerti
blakti.
Ég er sátt við þig, lífið og dauð-
ann. Hinsta kveðja.
Sigríður Magnúsdóttir.
A kyrrum og björtum vetrardegi
eins og þeir gerast fegurstir, nú rétt
eftir áramótin þegar dag var örlítið
farið að lengja, barst mér sú fregn
að mágur minn, Magnús Aðalsteins-
son, sem löngum var kenndur við
Grund í Eyjafirði, hefði kvatt þetta
líf, og lagt upp í þá ferð sem allra
bíður.
Vissulega grunaði mig ekki þegar
við hittumst í nóvember, að hans
hlýja handtak þegar við kvöddumst
yrði hið síðasta og ég gladdist þá
yfir því hvað hann var hress, spjall-
aði og gerði að gamni sínu, því að
ég hafði um það heyrt og vissi að
heilsan var verulega farin að bila.
Ég var mjög ungur þegar Magnús
og næstelsta systir mín Hjördís
gengu í hjónaband og hún fluttist
til hans að stórbýlinu Grund, þar sem
hann bjó á hálfri jörðinni, á móti
Ragnari Davíðssyni, og það voru löng
og merkileg ferðalög að fá að fara
í heimsókn til Dísu og Magga fram
í Grund. Áður hafði Magnús verið
kvæntur Gunnhildi Davíðsdóttur en
þau slitu sambúð. En atvikin höguðu
því ekki á þann veg að Magnús ílent-
ist við búskap, heldur fluttust þau
hjónin til Reykjavíkur þar sem Magn-
ús gerðist lögregluþjónn og ökukenn-
ari, og bjuggu þau frá upphafi á
Laufásvegi 65, í sambýli við móður
Magnúsar, Rósu P. Stefánsson, allt
þar til hún lést, en þetta hús hafði
síðari eiginmaður Rósu og stjúpi
Magnúsar, Einar Stefánsson, skip-
stjóri, reist.
En hjónin bæði héldu mikilli
tryggð við átthagana og Eyjafjörð-
inn, störfuðu um árabil í Eyfirðinga-
félaginu í Reykjavík, komu norður
stundum oftar en einu sinni á hvetju
sumri til að rækta frændsemina og
vináttuna, og einhvern veginn virtist
það og varð svo sjáifsagt að Eyfirð-
ingar sem erindi áttu til Reykjavíkur
litu inn á Laufásveginum, fengu að
gista eina nótt, eða þá í vikuna ef
þannig stóð á spori, og virtist aldrei
þurrð á húsrými eða risnu þrátt fyr-
ir hina stóru fjölskyldu, en þau
Magnús og Hjördís eignuðust sjö
börn, en fimm komust til fullorðins-
ára. Þannig varð heimilið á Laufás-
vegi 65 nánast samkomustaður
margra Eyfirðinga og kynntist ég
því vel þau fjögur ár sem ég bjó í
þessu stóra, glæsilega og glaðværa
húsi.
En ekki einasta ólu þau hjónin upp
sín eigin börn heldur hafa fleiri en
eitt og fleiri en tvö barnabörn átt
athvarf hjá afa og ömmu nánast alla
tíð og þeirra er missirinn nú ekki
síður sár.
Magnús Aðalsteinsson var karl-
mannlegur og hraustur maður, mik-
ill að vallarsýn og glæsimenni, stál-
minnugur, ættfróður, prýðilega hag-
mæltur, hafsjór sagna og visna og
sagði ágætlega frá.
Hann var prúðmenni, en fastur
fyrir og allir þessir eiginleikar komu
honum til góða í vandasömu starfí
löggæslunnar, enda almælt að í öllum
störfum sínum hafí hann verið mjög
farsæll. Hann var mikill málvöndun-
armaður og hikaði ekki við að benda
mönnum á, að þeir notuðu það sem
hann taldi og vissi að var rangt
mál, en í leiðinni benti hann einnig
á hvernig betra væri að haga orðum
sínum þannig að tungutakið yrði
hreint og hljómmikið. Hann var
þannig málræktarmaður í bestu
merkingu þess orðs.
Að leiðarlokum vil ég og fjölskylda
mín þakka Magnúsi Aðalsteinssyni
fyrir áratuga vensl og vináttu, fyrir
allar hans góðu og glöðu stundir og
bið góðan Guð að blessa hann og
varðveita um alla eilífð.
Elsku Dísa, og öll börnin og barna-
bömin ykkar Magnúsar, megi al-
máttugur Guð veita ykkur styrk á
þessari dimmu og erfiðu tíð, og leiða
ykkur öll mót bjartari dögum.
Björn Björnsson.
í bjarma nýárssólar þegar svart-
asta skammdegið er að baki, kvaddi
góðvinur minn Magnús Aðalsteins-
son þetta líf og hélt á vit hins eilífa
ljóss.
Magnús fæddist á Grund í Eyja-
firði, einkabarn foreldra sinna, þeirra
Rósu Pálsdóttur og Aðalsteins Magn-
ússonar.
Föður sinn missti Magnús þegar
hann var á öðru ári og ólst upp með
móður sinni og stjúpföður, Einari
Stefánssyni skipstjóra en Magnús
leit á hann sem föður.
Ungur að árum tók Magnús við
búi á stórbýlinu Grund í Eyjafírði sem
var hans föðurleifð. Þarna bjó hann
í tvíbýli á móti Ragnari Davíðssyni
og Margréti Sigurðardóttur, en hún
var síðari kona Magnúsar á Grund,
afa Magnúsar Aðalsteinssonar.
Maggi á Grund, eins og Eyfírðing-
ar kölluðu hann, var tvíkvæntur.
Fyrri kona hans var Gunnhildur
Davíðsdóttir og eignuðust þau tvær
dætur. Þau slitu samvistir. Síðari
kona hans er Hjördís Björnsdóttir frá
Syðra-Laugalandi og lifír hún mann
sinn ásamt fímm börnum þeirra, sem
á legg komust. Þau hjónin brugðu
búi árið 1948 og fluttust til Reykja-
víkur, þar sem Magnús hóf störf hjá
lögreglustjóraembættinu, en einnig
var hann ökukennari til fjölda ára.
Maggi á Grund var góður og gegn
Eyfírðingurtil hinstu stundar. Þó það
ætti ekki fyrir honum að liggja að
lifa og starfa í okkar fagra firði,
fylgdist hann ætíð vel með mönnum
og málefnum þar nyrðra og ekkert
ár leið svo að þau hjón kæmu ekki
norður að vitja átthaganna og rækta
frændsemi og vináttu við Eyfírðinga.
Maggi á Grund var glæsimenni,
fríður sýnum og bar sig vel til hinstu
stundar. Hann var öðrum mönnum
kurteisari og riddaraleg framkoma
hans heillaði fólk.
Þau hjónin, Hjördís og hann, sett-
ust að á Laufásvegi 65, í húsi móður
hans og stjúpa og mátti segja að þau
reistu bæ sinn um þjóðbraut þvera.
Hús þeirra stóð ætíð opið hverjum
sem að garði bar og Eyfírðingar áttu
þar jafnan öruggt skjól, skyldir jafnt
sem vandalausir. Var heimilið eins-
konar miðstöð Eyfírðinga, sem leið
áttu tii Reykjavíkur og var stundum
kallað „Eyfírska konsúlatið" bæði í
gamni og alvöru.
í eðli sínu var Maggi á Grund
fræðimaður, þó lítt fengist hann við
þau störf.
Hann var ættfróður svo af bar og
naut þar hins ótrúlega minnis síns.
Minni hans var svo trútt og óskeik-
ult að hægt var að fletta upp í hon-
um eins og alfræðibók.
Hann var ljóðelskur, enda ágætur
hagyrðingur sjálfur og kunni heil
ókjör af ljóðum og lausavísum og fór
vel með. Einnig mundi hann vel og
þekkti ýmsa kynlega kvisti í Eyja-
fírði og kunni af þeim sögur, en eng-
an mann særðu þær frásagnir.
Maggi á Grund var óvenju orðhag-
ur maður. Hann unni íslenskri tungu
og vildi veg hennar sem mestan.
Fátt særði meira málsmekk hans en
klaufaleg eða röng notkun móður-
málsins. Iðulega ræddi hann við mig
þau fádæmi að nútímafólk virðist
ófært um að gera greinarmun á eitt-
hvað og eitthvert. Tók hann af mér
loforð um að láta af kennslu þann
dag sem ég gæti ekki kennt nemend-
um mínum að greina þar á milli.
Ég tengdist þeim hjónum þegar
sonur minn Helgi kvæntist Hjördísi
yngstu dóttur þeirra. Löngu áður
hafði ég þó leitað skjóls hjá þeim og
notið gestrisni þeirra og hjartahlýju.
Er mér enn í minni þegar ég stóð
frammi fyrir þeim vanda að fara að
keyra ein í Reykjavík. Þá brást
Maggi við af eðlislægri hjálpsemi og
kenndi mér að keyra í ys og þys
borgarinnar og hefur sú kennsla
dugað mér til þessa dags.
Lítill drengur, sameiginlegt barna-
barn okkar, varð og er mikill gleði-
gjafí. Minnist ég þess glöggt þegar
drengurinn var u.þ.b. tveggja ára að
hann vildi fá okkur þijú til að dansa
við sig. Mótmæli tók hann ekki til
greina og stjómaði dansinum með
sigurvissu æskunnar. „Hoppa, hoppa
Edd-amma og amma Dísa - hoppaðu
afí, hoppaðu" - og öll hlýddum við
barninu þangað til Dísa vinkona mín
skellti uppúr - og kallaði þetta „dans
fílanna“ en afi Magnús kallaði dreng-
inn upp frá þessu „Hoppa“ og hafði
lúmskt gaman af uppátækinu. Já,
Magnús afí var sérlega barngóður.
Barnabörn hans hafa átt öruggt skjól
hjá afa og ömmu og mörg þeirra
alist þar upp að miklu leyti. Þau eiga
nú um sárt að binda og bið ég Guð
að styrkja þau og varðveita.
Magnús Aðalsteinsson starfaði í
lögreglunni í 40 ár. Samstarfsmönn-
um hans ber saman um að hann
hafí verið einkar farsæll í starfí.
Rólegur og yfirvegaður tókst hann
á við þau vandamál sem fyrir lágu
og ekki brást honum kurteisin né
virðingin fyrir samferðamönnunum.
Sú saga gekk meðal vaktfélaga
hans að ef einhver sem var færður
á lögreglustöðina var sérdeilis erfíður
og uppivöðslusamur þá hafi verið
þrautalendingin að kalla á Magga
frá Grund. Rólegur og æðrulaus kom
Maggi á vettvang og sagði við óeirð-
asegginn: „Og hvað heitir nú hún
amma þín, góði minn“ og enginn var
svo ólmur að hann sefaðist ekki við
þessa spumingu og þar með var sá
vandi leystur.
Genginn er góður maður. Elsku
Dísa mín og þið öll sem syrgið. Megi
minningin um góðan dreng lýsa ykk-
ur á vegferð ykkar um ókomin ár.
Guð gefí ykkur styrk og æðruleysi
á þessum sorgarstundum.
Að lokum langar mig að kveðja
Magnús vin minn með ljóðlínum
skáldsins frá Fagraskógi, en hann
yrkir svo um Eyjafjörð:
Hljóti um breiða byggð,
blessun og þakkargjörð.
Allir sem tröllatryggð
taka við Eyjafjörð.
Vertu Guði falinn, Maggi minn.
Edda Eiríksdóttir
frá Kristnesi.
Líklega á fyrsta þingi hesta-
manna, það ég man, kappreiðum eins
og þá hét, varð mér, ungum dreng,
minnisstætt sýningaratriði. Þrekvax-
inn maður og með yfirsvip sat hvítan
hest og lagði til kosta.
Þetta var á bökkum Eyjafjarðarár,
þess lygna fljóts, sem fellur um flat-
lendi til sjávar.
Hér er mælt eftir mann, sem var
sonur velmegandi hjóna í Reykjavík.
Talinn til efnafólks en móðirin með
sögu að baki. Virðuleg, stjómsöm
en hæglát kona. Við hana kynntist
ég ekki nema stutta stund á Laufás-
veginum. Átti erindi við Hjördísi,
tengdadóttur hennar. Vantaði söðl-
ana frá Grund vegna sýningar. Spo-
raslóðir liggja saman. Bóndinn á
Stóru-Grund í Eyjafírði var kominn
aftur til Reykjavíkur, fagnaði nýliða
er borist hafði Suður. Var ekki að
rekast í högum mínum en þekkti
fólk mitt. Á eftirlitsferð um þennan
höfuðstað í lengri gerðinni af Landró-
ver fór hann að tengja saman ættir
fólks. Stiklurnar á þessu langa vaði
voru sérkennilegir menn, einstakl-
ingarnir og örlög þeirra. Hljóp yfír
merkilegar giftingar stórra ætta.
Nútíminn með táfestu í hinu liðna
var áhugamál hans og sérgrein.
Tölvuútskrift og staðlaðar tölur eru
lífvana hjá þeim tengslum er flétta
saman örlög fólks, atferli og endalok.
Hér er mælt eftir minnisverðan
mann. Ungan dreng í Reykjavík.
Stórbónda á Grund. Lögregluþjón
eins og starfsheitið var þá og ekki
afbakað af misskilningi, aðstoðar-
varðstjóra. Ökukennara um langt
skeið. Persónu sem risti dýpra en
algengt er. Án þess að fastmælum
væri bundið, vinar. Samferðamenrí—
um langan veg.
Skrifín eru vegna endurminninga,
fólki hans vonandi að meinalausu.
Svona eins og sá sem á bryggju
stendur og lyftir hendi til þess sem
siglir brott.
Magnús Aðalsteinsson var maður
stór vexti en leyndi hæð vegna gild-
leika. Framkoman einörð og drengi-
leg. Sómdi sér manna best í einkenn-
isklæðum þess er þarf að liðsinna
og taka á málum eftir aðstæðum.
Reynsla og upplag hafði löngu mótað
hann. Hafði þann hæfíleika að óró-
legt umhverfíð róaðist og var gott
honum nærri að standa. Reynslan
kennir að andæfa og gera hlutina
þannig að hægt sé frá að ganga án
óskapa. Magnúsi var gott að hlýða
því hann hafði jafnan uppi farsælar
lausnir.
Það er oftast flýtisverk að yfir-
buga þann er fer með yfirgangi.
Gallinn hinsvegar sá að framhaldið
lagast litið. Hitt situr lengur eftir
að lögreglan taki til við að rekja
ættir þess er áður var til ófriðar.
Gata réttrar breytni er oft vandrötuð
og vorkunnarmál þó fólk rambi ekki
alltaf réttu leiðina.
Ógleymanlegt er hvernig Magnúsi
var lagið að tala við fólk er tímabund-
ið átti í vandræðum með sjálft sig^T'
Sá er hafði misstigið sig var spurður
þannig að fólkið hans var til um-
ræðu. Foreldri, afar og ömmur. Ferð-
in á lögreglustöðina gat stundum
tekið aðra stefnu. Hinn handtekni
þurfti að svara um foreldri. Öldumar
lægði. Myndugleikinn og manneskju-
leg viðbrögð höfðu breytt stöðunni.
- „Þú hefur þig svo heim.“ Viðkom-
andi fékk það sem hverri manneskju
er dýrmætast, sjálfsvirðinguna.
Hin síðari ár var Magnús starfandi
á Miðborgarstöð lögreglunnar
Reykjavík. Þangað áttu margir erindi
vegna búsetubreytinga. Stundum var
spurt nánar um fólkið. Sumir flýttu
sér út því þeir vissu lítið fram yfír
nöfn og kennitölu. Aðrir óku sér í
ánægju og tóku að rekja ættir og
tengsl. Sjálfsagt óvanir að fá þannig
móttökur á skrifstofum hins opinbera.
Magnús Aðalsteinsson var með-
fram lögreglustörfum ökukennari til
margra ára. Sumir em flinkir að
beygja og bakka, telja sig fullfæra
frá fyrsta degi. Þessa nemendur tók
Magnús með fyrirvara. Þessa
aukabúgrein ræddi Magnús vita-
skuld ekki, en aðspurður um
skemmtilega nemendur nefndi hann
Sigurbjörn biskup einan. Auðvitað
kunni nemandinn alla pésana utarr^.
bókar, ekki skemmtilegri en þeir em.
Aldrei rætt um kirkjumálefni en öku-
kennarinn fékk í hveijum tíma kveð-
skap Hallgríms Péturssonar í smá-
skömmtum. Þetta vom ekki Passíu-
sálmamir.
Búskaparárin á Gmnd þekki ég
eðlilega ekki nema af afspum. Magn-
ús og Gunnhildur bjuggu þar breyt-
ingatímann í landbúnaði.
Hestaferðir vom farnar um fjöll
og byggðir með ferðafólki í náttúm-
skoðun, upphaf ferðaþjónustu. Aðrar
með manni eins og Sigurði frá Brún.
Vinátta þeirra hélst meðan báðir
lifðu. Magnús Aðalsteinsson var
hestamaður í fremstu röð. Sönnun
þess er að nokkuð þurfti til að ha|a—
í fullu tré við þann fyrmefnda og'
síðar Sigurð Ólafsson í Laugamesi.
Eftir að gæðingur Magnúsar hér
syðra var fallinn ræddi hann ekki
hestamennsku.
Allt tal Magnúsar var rétt mál og
hnyttið. Skólagangan varð nota-
dijúg. Vetumir á Laugarvatni undir
handleiðslu Bjama Bjamasonar.
Saga lands og þjóðar. íslenskt mál
og drengileg framkoma ásamt löng-
un til fróðleiks virðast hafa verið
undirstöðunámsgreinarnar.
Á Stóm-Gmnd í Eyjafírði em
sléttir bakkar. Veðursæld meiri en í "
flestum stöðum. Mig langar til að
aðskilnaður okkar Magnúsar Aðal-
steinssonar verði þar sem ég fyrst
sá hann og man. Hverfandi frá
mannfjöldanum á hvítum fáki en
kvöldsólin komin niður fjallaskörðin.
Friður veri með fólki Magnúsar
Aðalsteinssonar og veri því blessuð
minningin. •
Björn Signrðsson.