Morgunblaðið - 01.06.1997, Page 11

Morgunblaðið - 01.06.1997, Page 11
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 1 JÚNÍ 1997 11 þetta sé langt frá því að vera full- reynt. Hvað er þá til ráða? „Það er geysilegum upphæðum varið til stjórnunar og rannsókna á laxastofnum. Líklega um 200 milljónum dollara á ári hverju. Englendingar einir eru þar með um 10 milljónir og lönd eins og Skotland örugglega miklu meira. Ef við miðum við að svona 600.000 af þessum 800.000 löxum séu al- vöru laxar, þ.e.a.s. af villtum stofnum en ekki flökkulaxar og kvíaeldisfískar, þá eru þetta um 300 dollarar á hvem lax sem skil- ar sér í veiði. Þessar tölur sýna betur en nokkuð annað hve þessi nokkur hundruð þúsund dollara sem við erum að öngla saman til að kaupa kvóta og friða svæði eru miklir smápeningar. Megnið af þessum miklu upp- hæðum fer í árnar sjálfar en ekki hafíð. Ég tel að við eigum að veita meiri peningum í stjórnun og rann- sóknir á laxastofnum í hafinu. Það verður stöðugt að endurmeta hvemig peningum er varið.“ Laxinn stráfellur í hafinu Það er vel þekkt að laxagöngur sem skila sér í árnar em stundum í engu samræmi við þann þéttleika sem fiskifræðingar mældu árið áður í gönguseiðum á leið til sjáv- ar. Verður þá oftar en ekki fátt um örugg svör um það hvað raun- verulega gerðist við seiðin. Ekki skortir þó tilgátumar og alltaf skjóta nýjar upp kollinum. Þórður Pétursson veiðieftirlits- maður, laxveiðimaður og leiðsögu- maður laxveiðimanna til áratuga við Laxá í Aðaldal sagði í samtali við blaðið, að ef góður hópur gönguseiða sem hélt til hafs í fyrra skilaði sér ekki vel í sumar sem smálax, þá óttaðist hann að eitt- hvað væri í gangi í hafínu sem ætti eftir að leysa. Hann sagðist hafa það á tilfinningunni að laxa- seiði gætu lent í stórum stíl í flot- trollum loðnuskipa. Seiðin væru uppsjávarfiskar eins og loðnan og það gæti orðið geysilega erfitt að fínna þau innan um öll loðnutonn- in, enda lík að stærð og lit. Þórður sagðist hafa viðrað þessar hug- renningar við Árna ísaksson veiði- málastjóra og hefði hann tekið undir það, að þetta gæti þurft að kanna í náinni framtíð. Orri Vigfússon segir að eitt af því fáa sem menn viti um hátterni laxaseiða í hafinu sé að þau dreifi sér og gæti það dregið úr hætt- unni að þau lentu í miklum mæli í veiðarfærum. En hann bætti við að hann hefði ekki enn haft tæki- færi til að kynna sér allra nýjustu niðurstöðurnar úr athugunum á þessu sviði, athugunum sem Norð- menn gerðu og nýlega hefur verið greint frá. Jóhannes Sturlaugsson físki- fræðingur hjá Veiðimálastofnun sagði í samtali við blaðið að norsk- ir rannsóknarmenn hefðu farið í makrílveiðiskip og rótað þar í afla. „Þetta var kleppsvinna eins og sagt er, en þeir fundu nóg af laxa- seiðum til að komast að þeirri nið- urstöðu að þessi afföll gætu skipt máli. Ýmsar úthafsveiðar hafa stóraukist á seinni árum og má þar nefna loðnuveiðar í flottroll. Þetta hefur ekki verið athugað hér á landi, en reynsla Norðmanna bendir til að skynsamlegt væri að huga að því,“ segir Jóhannes. Mælimerki á laxinn Jóhannes Sturlaugsson hefur verið að vinna hin seinni ár með svokölluð mælimerki sem fyrir- tækið Stjörnu Oddi hefur hannað og verið að þróa jafnóðum. Þannig hefur verið verkefni í gangi þar sem mælimerki hafa verið fest á sjóbirtinga á Skaftár- svæðinu og í hönd fer sams konar verkefni norður í Hópi þar sem vísindamenn ætla að finna út meira um lífsháttu sjóbleikju með því að hengja á þær mælimerki. Jóhannes kemur þar einnig við sögu ásamt Tuma Tómassyni sem vinnur samhliða að slöngumerkja- verkefni, en á Skaftársvæðinu er það Magnús Jóhannsson sem sér um þann þátt verksins. Vestur í Hraunsfirði hefur Jó- hannes síðustu árin fest mæli- merki á fullorðna laxa sem hafa gengið inn í hafbeitarstöðina hjá Silfurlaxi. Síðan hefur hann ásamt samstarfsmönnum sínum flutt lax- ana mislangt út í hafsauga, allt að 420 km frá heimstöðinni, og sleppt þeim. Mælimerkin mæla dýpt þá sem fiskurinn syndir á, hitastig sjávar þar sem hann fer um og nýjasta nýtt er að merkin mæla birtu. Allt fer þetta í sírita sem er greipt- ur inn í merkið. Menn verða margs vísari um ferðalög og háttu laxa og sjóbirtinga, hvenær sólarhrings þeir eru að sýsla þetta eða hitt, hvenær þeir fara úr fersku vatni í salt og við hvaða hitastig og margt, margt fleira. Og nú mun margt um háttu sjóbleikju bætast við. Ýmsir hafa bundið vonir við mælimerkin, því það virðist sýnt að það þurfí að fylgjast með laxin- um alveg frá því hann syndir úr heimaá sinni og þar til hann kem- ur aftur heim eftir eitt, tvö eða jafnvel þijú ár í sjó. Hvert hann fer og ekki síst: Hvar hann drepst og hvernig! Til þess að geta það þarf að setja mælimerki á gönguseiði og þar stendur hnífurinn í kúnni. Stjömu Oddi hefur þróað mæli- merkin hratt og vel síðustu ár, en enn eru þau ekki það smá að gönguseiði beri þau. „Aðferðarfræðin er fyrir hendi eftir vinnu okkar með lax og sjó- birting, en við höfum þó eingöngu verið að vinna með rötunarþáttinn hjá laXinum. Við þurfum að auka þekkingu okkar á ferðum og háttu laxins í úthafinu. Sigmar Guð- björnsson hjá Stjörnu Odda hefur unnið sleitulaust að því að hanna smærri merki og það er stutt í að hann komi fram með merki sem myndi passa á unglax. Merkið verður kynnt hjá vísindanefnd Hafrannsóknarráðsins í haust. Kanadamenn fylgjast vel með, því þeir vita um slóðir þar sem unglax- inn heldur sig áður en hann hverf- ur í úthafsbeit. Þannig gæti þessi vinna byijað fýrir alvöru. Það bíða allir eftir byltingu í mælimerkjum og við getum verið bjartsýn um að það styttist í að þau megi setja á gönguseiði,“ segir Jóhannes. íslenskl stöðuglelklnn Eins og fram kemur á línuritinu hefur laxveiði á íslandi verið jöfn og stöðug síðasta áratuginn á sama tíma og veiði annars staðar hefur hrapað niður úr öllu valdi. Orri Vigfússon segir hafbeitartöl- ur ekki skekkja þessa mynd, því þær séu einfaldlega ekki hafðar með í línuritinu. Þarna sé eingöngu um veiðitölur á villtum laxi að ræða. Þá vakna spurningar. Upphaflega var talið að íslenski laxinn væri minna á þeim slóðum þar sem mestu úthafsveiðarnar fóru fram, við Grænland og Fær- eyjar. Það myndu vera aðrar lax- veiðiþjóðir sem græddu mest á friðun laxins á umræddum svæð- um. Merkingar á laxi þóttu styðja þetta, en nú er spurning hvort að þetta hafi verið alls kostar rétt. Orri bendir á að góð veiðistjórn hafí ávallt verið á Islandi og lax- veiði í sjó bönnuð þó örfáar lagnir hafí veitt nokkuð. Þá hafi uppkaup laxaneta í Hvítá án nokkurs vafa haft mikið að segja í þessu sam- bandi. En þá er eftir að geta annarrar kenningar: Að snjöllum veiði- mönnum hafí fjölgað mjög og tækjabúnaður til stangaveiða batnað svo að meira sé veitt úr göngunum að jafnaði en fyrr. Og til vitnis um það sé æ algengara að lítið sé eftir af laxi í íslenskum veiðiám í lok vertíðar, sérstaklega á Norður- og Norðausturlandi, en árnar á þeim slóðum eru á norður- mörkum hins byggilega laxa- heims. Ef það er rétt gætu ís- lensku stöðugleikatölurnar verið skammgóður vermir. Pentium 133Mhz á faorði hvers nemanda Skjá kennara varpað beint á fareiðtjald Upplýsingatækni Kennt er á þri,- mið.- og fimmtudags- kvöldum frá 18-22 í fjórar vikur. Farið er í Windows 95, Word 97, Excel 97, tölvupóst, upplýsingaleit á veraldarvefnum og fl. Samtals 72 kennslustundir. S^- Allar tölvur eru internettengdar um háhraðagátt s^ Fyrsta flokks leiðbeinendur Við kennum nú á MHíice97 & Næsta námskeið byrjar lO.júní. Ný námsgögn fylgja. (D BjóAum upp á Visa & Eura ra&greiðslur Nýi tölvu- & viðskiptaskólinn -------------------------------------- Hálshrauni 2 • 220 Hafnarfirði • Simi S55-4980 • Fax 555-4981 • sknliSntv.is

x

Morgunblaðið

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.