Morgunblaðið - 06.07.1997, Blaðsíða 16

16 SUNNUDAGUR 6. JÚLÍ 1997
MORGUNBLAÐIÐ
Sungið
við síkin
Land míns föður hljómaði út yfír síkin
í Utrecht í Hollandi, þegar Sigurbjörg
Þrastardóttir leit inn á æfíngu
„íslendingakórsins. “
Ut um leikskólagluggann
berst raddaður söngur
og rammíslenskur. Það
er fimmtudagskvöld í
Utrecht og yfir stendur æfing hjá
eina kórnum í heiminum _sem heitir
ekki neitt. Þetta er kór íslendinga
sem búsettir eru í Hollandi en vegna
ungs aldurs hefur hann ekki enn
verið skírður. „íslendingakórinn"
er eiginlega of augljóst heiti til að
geta verið formlegt nafn en við lát-
um það duga í bili. Verst hvað leik-
skólinn stendur við fáfarna götu -
engum barst til eyrna hátíðlegir
tónarnir, stuðlarnir, höfuðstafirnir
og hlátrasköllin.
Laugað bláum straumi...
„Jæja, gott fólk, við skulum slaka
á,“ segir Snorri stjórnandi þegar
allir hafa komið sér fyrir. Viðstadd-
ir losa stífar herðar, láta höfuðið
hanga og anda djúpt. Þá hefst upp-
hitun raddbanda með tilheyrandi
tónstigahlaupum og stökkum milli
tónbila í dúr og moll. Best að vera
komin vel í gang áður en haldið er
á brattann því íslensku þjóðlögin
eru sannarlega brött, kannski einu
brekkurnar sem fólk kemst í tæri
við hér í flatlendi Niðurlanda. Maí-
stjarnan er til dæmis ekki fyrir
hvern sem er að syngja skamm-
laust, hvað þá í ijórum röddum, en
kórinn smái telur slíkt þó ekki eftir
sér. Tilefnið er enda ærið, þjóðhátíð-
ardagur brottfluttra sem haldinn
er í Delft á hentugum degi eins
nærri 17. júní og kostur er.
Raddirnar eru reyndar ekki full-
skipaðar í kvöld, líklega vegna þess
að þetta er aukaæfing. A góðum
degi eru kórfélagar í þriðja tug en
nú eru þrettán manns mættir og
þar af einungis einn tenór, hann
Roel. Ekki er nóg með að Roel
haldi uppi heilli rödd heldur er hann
hollenskur og þarf því að glíma við
íslenskan textaframburð eftir
mætti. Hann bregst við af hetjuskap
og syngur fullum hálsi um gamla
leggi og völuskrín rétt eins og hann
hafi alist upp í íslenskri sveit. Kór-
stjórinn hleypur milli radda eftir
því sem þörf krefur og fyrir leik-
mann er ekki annað að heyra en
að á ferðinni sé fullburða kór.
Vögguvísan hefur að lokum
næstum svæft liðið þannig að kraft-
urinn er aukinn með hressilegum
ættjarðarsöng. Talið er í takt og
byijað en altraddirnar gleyma að
koma inn.
„Takk fyrir, við skulum reyna
aftur,“ kallar Snorri brosandi og
klappar saman lófum. „Svo hækk-
uðum við um hálftón síðast, fyrir
ykkur sem ekki voruð mætt,“ til-
kynnir hann og gefur tóninn á ný.
í þetta sinn gengur allt að óskum
og altraddirnar fara á kostum.
Sungið er um land míns föður sem
laugað er bláum straumi, texti sem
sniðinn er til að hræra hjörtu hol-
lensku íslendinganna á þjóðhátíðar-
daginn. Sér í lagi þar sem dvalið er
í landi sem ekki er laugað nema
stilltum síkjum.
Brot af þínu bergi er...
Það var einmitt á þjóðhátíðardag-
inn fyrir ári sem kórinn var stofnað-
ur. Þá komu nokkrir söngfuglar
saman rétt fyrir þjóðhátíðarsam-
komu íslendingafélagsins og settu
saman dagskrá til flutnings. Sú
uppákoma varð kveikjan að kórnum
góða sem _ síðan hefur sungið á
þorrablóti íslendingafélagsins sem
og jólatrésskemmtun, auk 17. júní.
„Við störfum upp á eigin spýtur
og erum óháð íslendingafélaginu,"
segja kórfélagar stoltir í pásunni.
LISTIR
Morgunblaðið/Sigurbjörg Þrastardóttir
SUNGIÐ er um land míns födur sem laugað er bláum straumi.
„Samkomur félagsins hafa þó verið
okkar eini vettvangur hingað til,
svona á meðan við erum að koma
undir okkur fótunum. Síðan stendur
til að færa út kvíarnar, heimsækja
skóla og sjúkrahús og leyfa þannig
hinum almenna hollenska borgara
að njóta söngsins."
- Er ekkert á döfinni að syngja
heima á íslandi?
„Tja, ef einhver góðhjartaður þar
væri til í að senda okkur eins og
eitt stykki flugmiða á mann mynd-
um við auðvitað mæta með það
sama,“ segir kórinn í kór og skelli-
hlær. „Annars er á steftiuskránni
að taka þátt í kóramóti íslendinga-
kóra í Evrópu sem haldið verður í
Ósló árið 1999. íslenskir kórar eru
starfandi í Danmörku, Svíþjóð,
Þýskalandi, Englandi og víðar og
við ætlum að blanda okkur í þann
félagsskap. Við erum strax farin
að hlakka til kóramótsins og erum
með æfingabúðir á pijónunum til
þess að vera nú þátttökuhæf.“
Atorkan leynir sér ekki og með
slíkum starfsanda hlýtur kórinn að
eiga framtíð fyrir höndum. Það er
hinsvegar ekki sjálfgefið að félags-
skapur sem þessi þrífíst því fólk býr
dreift og á frí á misjöfnum tímum.
„Það þarf mikinn vilja og áhuga
til þess að mæta vikulega á æfing-
ar,“ segir Snorri stjórnandi og lítur
með velþóknun yfir hópinn sem
mættur er á aukaæfinguna. Þegar
einn býr í Arnhem, annar í Roptt-
erdam o.s.frv. erum við að tala um
þónokkra fyrirhöfn þó landið sé
kannski ekki stórt.
„En þetta er bara svo skemmti-
legt að við látum okkur hafa það
að aka á milli," staðhæfa kórmeð-
limir og opna þar með söngbækurn-
ar á ný.
Blik af þínum draumi
Á milli laga er stutt í gamansem-
ina, rökrætt er um frægð og frama
og sumir taka extra-aríur til að
krydda stemmninguna. Kynslóða-
bilið er hverfandi í hinum frónska
kór, félagar eru á öllum aldri og
með ólíkan bakgrunn. Þarna eru
íslenskir námsmenn, Hollendingar
sem eiga ættir að rekja til íslands,
íslensk-hollensk pör og önnur til-
felli. Um er að ræða einskonar þver-
skurð af Vinafélagi íslands og Nið-
urlanda sem starfað hefur í Hol-
landi í áraijölda. Á skrá þess eru
um 80 félagsmenn en þeir eiga aft-
ur óteljandi ættingja og aðdáendur
þannig að hreyfingin er nokkuð
umfangsmikil.
Ljóst er að þrátt fyrir úthafið sem
aðskilur ræktar fólk tengslin við
eylandið gamla. í spjalli við kórfé-
laga kemur fram að Áslaug málar
íslenskar plöntur í tómstundum,
Árni ræktar íslenska hunda af
kappi, Helga gefur ásamt fleirum
út íslenskt tímarit og svo mætti
áfram telja. Við forvitnumst örlítið
um ritstörf Helgu.
Blaðið heitir Huginn og Muninn
pg kemur út íjórum sinnum á ári.
í því eru greinar eftir íslendinga
hér ytra, sögur af íslandsferðum
Hollendinga og annað efni um hvað-
eina sem snertir samband landanna
tveggja. „Allar greinar birtast bæði
á íslensku og hollensku," útskýrir
Helga. „Myndirnar eru hinsvegar
bara í einu eintaki hver,“ bætir hún
kankvíslega við og veifar gömlu
eintaki til kynningar.
„Næst verður grein um kórinn,
við verðum að nýta okkur þá ein-
stöku aðstöðu að hafa kórmeðlim í
ritsjórn blaðsins," segir einhvern
og aðrir taka undir. Söngfylkingin
er nú sest við hringborð í litlu leik-
herbergi og glösum er lyft til hress-
ingar eftir æfinguna. Það er
kannski engin tilviljun að íslend-
ingakórinn fékk inni í leikskóla þeg-
ar svipast var um eftir æfingahús-
næði. Leikur er nefnilega meginein-
kenni kórstarfsins og andinn bygg-
ist á kankvísi ekki síður en lagvísi.
Sjómenn eins og við
Morgunblaðið/Sigurbjörg Þrastardóttir
NINA Gréta, Aslaug og Roel Woudstra.
í ÍSLENSKA kórnum sem starfræktur er
í Hollandi eru þrír meðlimir úr sömu fjöl-
skyldunni. Það eru hjónin Áslaug og Roel
Woudstra og dóttir þeirra Nína Gréta.
Hálfsmánaðarlega aka þau frá heimabæ
sínum Hoorn 80 km leið á kóræfingar í
Utrecht. Fyrst í stað voru mæðgurnar
einar á ferð en fyrir stuttu var Roel beð-
inn um að ljá kórnum rödd sína þar sem
tenóra vantaði. Hann er vanur söngmaður
og hefur tekið þátt í fjölmörgum óperett-
um hjá hollenskum söngflokkum. Roel
hefur í gegnum mægðirnar við Island náð
ágætum tökum á málinu en íslensku söng-
textana er þó stundum snúið að læra utan-
að. Þá er ekki um annað að ræða en að
æfa sig og Áslaug er dugleg við að halda
söngblöðunum að manni sínum. Enda er
húsmóðirin hvatamaðurinn að þátttöku
fjölskyldunnar í kórnum.
Að hlæja á íslensku
„Þetta er svo ægilega gaman, skemmti-
legur félagsskapur og tilbreyting frá dag-
legu amstri," segir Áslaug í stuttu viðtali
að kóræfingu lokinni. Hún starfar í ferða-
geiranum og hefur búið í Hollandi um 30
ára skeið.
„Eg veit ekki hvort þetta eru ellimörk
eða hvað, en mér finnst ég núorðið hafa
meiri þörf en áður fyrir að umgangast
íslendinga. Það er endurnærandi að hitta
fólk með sama bakgrunn og maður sjálf-
ur, spjalla og hlæja á íslensku," heldur
hún áfram.
„ Annars finnst mér yndislegt að búa
hér í Hollandi og fólkið er mjög alúðlegt.
Að vísu eru menn mjög skipulagðir, stund-
um þannig að visarnir á klukkunni eru
látnir ráða ferðinni um of. Allir eiga
skipulagsbækur, svonefndar „agendur“
og sumir líta varla inn til kunningja í
kaffisopa nema ráðfæra sig við agenduna
fyrst... Samband milli manna er þó al-
mennt séð lifandi, í það minnsta i litium
bæjum eins og Hoorn þar sem ég bý. Þar
heilsar fólk mér úti á götu þó ég þekki
það kannski ekki neitt. Hollendingar eru
mjög vinsamlegir við útlendinga og það
virðast fleiri hafa uppgötvað en ég því
mér sýnist landið vera að fyllast af inn-
flytjendum."
Aslaug segir hinn dæmigerða Hollend-
ing líkjast íslendingnum að mörgu leyti
enda sjómannaþjóð að upplagi.
„Hér í Hollandi er vatnið allt umlykj-
andi og mótar líf fólks, rétt eins og heima
á íslandi. Dugnaður er meðal helstu ein-
kenna Hollendinga, aldalöng viðureign
við Ægi konung hefur brýnt þá til dáða.
En þjóðirnar tvær eru þó ekki eins, leiðir
skilja þegar kemur að hrjóstrugu hálendi
og öðru sem ásamt hafrótinu skerpir svip-
mót Islendinga.
Hér er veður milt, landið flatt og byggð-
ir þéttar og það eru sérkenni Hollands.
Sumum íslenskum ferðamönnum finnst
að vísu lítið til landslagsins hér koma þar
sem fjöll og jökla vantar. Ég get hinsveg-
ar vottað að hér er margt að sjá ef mað-
ur hefur augun opin og lærir á umhverf-
ið,“ segir Áslaug og nefnir sem dæmi
margvíslegan gróður, falleg vatnasvæði
og fjölskrúðuga akra.
Hún segist þó aldrei hætta að hugsa
heim, þrátt fyrir aðlögun á erlendri
grund, íslenski uppruninn fylgir henni
alltaf og hún er tilbúinn að flagga honum
hvar sem er.
„Þegar fólk ávarpar mig af misgáningi
sem Hollending er ég fljót að leiðrétta
og geri það með stolti. Eg mun aldrei
falla algerlega inn í fjöldann hér því innst
inni er ég góðu heilli alltaf íslendingur.
Mér finnst mikilvægt að rækta ræturnar
og ekki síður vil ég að dætur mínar tvær
viðhaldi íslenskunni og tengslunum við
„móðurlandið". Föðurland þeirra er að
vísu Holland en ég smita þær af íslenskri
ættjarðarást sem mest ég má.“