Morgunblaðið - 09.12.1997, Síða 8

8 ÞRIÐJUDAGUR 9. DESEMBER 1997
MORGUNBLAÐIÐ
Sögur og fróðleikur frá síðasta veiði-
sumri. Gott að hafa við hendina þegar
spáð er í veiðileyfin næsta sumar og
til að stytta biðina þangað til.
Sími 568 5466 • Fax 568 5672 • Tölvupóstur: vertígo@islandia.is
FRÉTTIR
Davíð Oddsson segir umræðu um veiðUeyfagjald komna niður á skaplegt plan
„Ekkert vandaverk að
ná sáttum um þetta mál‘
72/6 97
GtMl/AÍC^
BARA smá smugu til að kíkja strákar. Þetta er sýnd veiði en ekki gefin.
Morgunblaðið/Þorkell
VATNAMÆLINGAMENNIRNIR Sigtryggur Þorláksson við Sandá í Þistiifirði, Steinn Snorrason við
Bægisá, Árni Snorrason, Hjalti Þorvarðarson við Ölfusá, Davíð Guðnason hjá Vatnamælingum, Bjarni
Þorsteinsson við Hvítá í Borgarfirði og Oddsteinn R. Kristjánsson við Skaftá í V-Skaft.
Gættu vatnamæla í áratugi
Á HÁLFRAR aldar afmælisfundi
Vatnamælinga 5. desember voru
boðnir utan af landi elstu fulltrú-
ar gæslumanna vatnsmælanna,
en þeir voru einn hornsteinn
vatnshæðamælikerfisins á íslandi
þegar samgöngur voru erfiðari
og mælitækin ekki orðin sem nú,
eins og Árni Snorrason forstöðu-
maður Vatnamæiinga orðaði það
þegar hann heiðraði þá og þakk-
aði þeim með bókagjöf vel unnin
störf í áratugi. Sagði að þessir
menn hefðu verið einn lykillinn
að velgengni Vatnamælinga. Þeir
eru:
Sigtryggur Þorláksson, Sandá
í Þistilfirði, sem hóf störf 1973
og er enn að.
Steinn Snorrason, Bægisá í
Öxnárdal, sem hóf störf 1958 og
er enn að.
Hjalti Þorvarðarson, Ölfusi við
Selfoss, þar sem hann gætti fyrsta
síritandi vatnshæðarmælisins á
íslandi. Hann hóf störf 1950 og
hætti um áramótin 1993-94.
Bjami Þorsteinsson, Hvítá í
Borgarfirði, sem byijaði 1951 og
hætti í árslok 1994 þegar Gunnar
sonur hans tók við. Hann varð 85
ára þennan dag.
Oddsteinn R. Kristjánsson,
Skaftá í V-Skaftafellssýslu, sem
hóf störf 1951 og er enn að.
Bjami Guðnason vatnamæl-
ingamaður í Reykjavík, sem hefur
starfað hjá Vatnamælingum í ára-
tugi.
Á afmæiisfundinum vom flutt
fróðleg erindi frá þeim stofnun-
um sem Vatnamælingar hafa
mesta samvinnu við. Gerðu menn
grein fyrir samstarfinu og mikil-
vægi Vatnamælinga fyrir sitt svið.
Fyrstu íslensku sjálfsævisögur kvenna
Konur skrifa
um sig á
ísmeygilegan
LAFAÐ í röndinni á
mannfélaginu heitir
nýleg bók sem
fjallar um fyrstu sjálfsæ-
visögur íslenskra kvenna
sem komu út á árunum
1925-1952.
Höfundur hennar er
Ragnhildur Richter.
„Ég hef lengi haft mik-
inn áhuga á kvennabók-
menntum, kvennarann-
sóknum og lífi kvenna.
Sjálfsævisagan er einstök
heimild um hugmyndir
mannsins um líf sitt.“
Ragnhildur segir að þegar
hún byrjaði að lesa sjálf-
sævisögur kvenna gerði
hún sér enga grein fyrir
að til væru næstum 100
slíkar bækur. „Þetta hefur
verið vinsælt lesefni en lít-
ið sem ekkert fjallað um
sjálfsævisögur kvenna.“
- Hvaða konur voru þetta?
„Fyrsta sjálfsævisagan kom út
árið 1925 og það var Ólafía Jó-
hannsdóttir sem ritaði hana. Ólaf-
ía var hvað þekktust fyrir að hafa
búið í 17 ár í Noregi þar sem hún
var forstöðukona hælis utangarðs-
kvenna sem Hvíta bandið starf-
rækti. Hún ferðaðist víða til að
kynna sér skólamál því hana
dreymdi um að stofna kvenna-
skóla á íslandi. Ólafía hélt fyrir-
lestra um bindindismál og kven-
réttindi og var um tveggja ára
skeið ritstjóri kvennablaðsins
Framsóknar.
Ingunn Jónsdóttir skrifaði þrjár
bækur sjálfsævisögulegs eðlis.
Hún var bóndakona í Vatnsdaln-
um. Þegar fyrsta bókin hennar
kom út var hún orðin 71 árs en
það var Sigurður Nordal sem
hvatti hana ákaft til að skrifa eft-
ir að hafa heyrt hana segja frá.
Guðbjörg Jónsdóttir frá
Broddanesi var bóndakona á
Ströndum. Hún fór mjög lítið frá
Broddanesi en skrifaði þijár bæk-
ur sjálfsævisögulegs eðlis. Eftir
lestur þeirra stóð ég í þeirri mein-
ingu að hún hefði alla tíð verið
ógift og barnlaus en svo var ekki.
Guðrún Borgfjörð er þekkt fyr-
ir lýsingar sínar á bæjarlífinu í
Reykjavík. Hún þráði að komast
í skóla en móðir hennar gat ekki
misst hana úr heimilisstörfunum.
Hún komst reyndar til Kaup-
mannahafnar og þar bauðst henni
tækifæri lífs síns sem hún varð
að hafna.
- Eru sjálfsævisögur kvenna
frábrugðnar sjálfsævisögum
karla?
„Konur fjalla um sig á
ísmeygilegan hátt. Þær
skrifa ekki beint um sig
heldur fela það með því
að lýsa öðru fólki og
láta lesa sjálfsmynd
sína í gegnum þau
skrif.“ Ragnhildur nefnir dæmi.
„Ingunn Jónsdóttir skrifar heilmik-
ið um flakkara og fínnur sterka
samkennd með þeim. Þær eiga það
reyndar allar sameiginlegt þessar
fjórar konur að lýsa þeirri tilfínn-
ingu að vera utangarðs í samfélag-
inu og titill bókarinnar Lafað í
röndinni á mannfélaginu er einmitt
lýsing einnar konunnar á stöðu
sinni í samfélaginu!
-Eiga þessar sjálfsævisögur
erindi við nútímakonur?
„Já, tvímælalaust. Margt sem
konurnar voru að hugsa á þessum
tíma geta konur í dag héimfært
á sig. Þetta eru mjög skemmtileg-
ar konur. Þegar verið er að lesa
Ragnhildur Richter
►Ragnhildur Richter er fædd
árið 1955. Hún lauk cand.mag.
prófi í íslensku frá Háskóla Is-
lands árið 1991. Ragnhildur var
textahöfundur á auglýsinga-
stofunni Yddu um árabil. Hún
er íslenskukennari við Mennta-
skólann við Hamrahlíð og kenn-
ir námskeið um sjálfsævisögur
við Háskóla Islands.
Eiginmaður Ragnhildar er
Eggert Briem og á hún eina
dóttur.
Lýsa allar
flóknu sam-
bandi við
mæður sínar
sjálfsævisögur er það ekki ein-
vörðungu af áhuga á þeim sem
skrifar heldur er líka hægt að lesa
þær og læra um sjálfan sig í leið-
inni. Þannig eru sjálfsævisögur
þessara kvenna."
-Þú segir að lítið hafi verið
fjaliað um sjálfsævisögur kvenna?
„Á sínum tíma voru ritdómar
skrifaðir í blöð um þessar bækur.
Þar er mest áhersla lögð á að
bækurnar séu merkileg heimild
um gamla tímann til sveita. Þegar
fólk svo missti áhugann á gamla
tímanum gleymdust þessar bæk-
ur. Bókagagnrýnendurnir sáu á
hinn bóginn ekki hvernig þessar
konur voru að fjalla um líf sitt,
væntingar og tilfinningar.
- Þær skrifa allar um mæður
sfnar?
„Já, hugsa ekki allar konur
mikið um mæður sínar? Þessar
fjórar konur eru orðnar rosknar
þegar þær skrifa og þær fjalla
mikið um samband sitt við móður
sína. Þær eiga allar sameiginlegt
að lýsa flóknu sambandi við mæð-
ur sínar sem birtist aðallega með
--------- tvennum hætti. Annars
vegar virðist mamman
ekki hugsa nægilega
um dóttur sína eða á
hinn bóginn að hún
skipti sér svo mikið af
henni að hún sé við að
kafna. Þær lýsa þörfínni fyrir
gott samband við móður, sérstak-
lega þær konur sem ekki áttu
kost á slíku.“ Ragnhildur segir að
Ólafía hafi t.d. ekki notið móðu-
rástar. Móðir hennar kom henni
fyrst í fóstur til Viðeyjar þar sem
hún eignaðist mjög góða fóstur-
móður. Eftir að hafa dvalið þar í
tvö ár kom móðir hennar, og náði
í hana og kom henni fyrir hjá
systur sinni. Þessi reynsla virðist
hafa markað Ólafíu að miklu leyti.
Eftir það er hún alltaf að leita að
móðurástinni sem hún finnur loks
í Guði, þegar hún frelsast. Sá Guð
sem hún trúir á er henni bæði
faðir og móðir.“