Morgunblaðið - 12.05.1998, Blaðsíða 28

28 ÞRIÐJUDAGUR 12. MAÍ 1998
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
Undirvitund og minni
MYMPLIST
Listhúsið Kambnr
MYNDVERK
KÍKÓ KORRIRÓ
Opið alla daga nema miðvikudaga.
Til 2. júní. Aðgangur ókeypis.
ÞAÐ fer ekki mörgum sögum af
listhúsum í dreifbýlinu hér á landi,
sem hafa annan og háleitari tilgang
en að miðla list eigendanna, svo það
er í meira lagi fréttnæmt að
eitt slíkt opnaði dyr sínar á
Rangárvöllum. Það gerðist
sl. laugardag, er Ingólfur
Gylfi Pálmason alþingismað-
ur vígði og opnaði listhúsið
Kamb í nágrenni Þjórsár,
nýkominn úr málmfuglinum
af einhverju þingi í Svíaríki.
Nánar tiltekið er sveigt út á
hægri afleggjara miðsvegar
milli Þjórsár og Hellu, hann
ekinn í nokkrar mínútur og
er það greið leið á vegi sem
nýborið hefur verið í.
Eigandi listhússins og
jafnframt rekstrarstjóri er
Gunnar Öm Gunnarsson
myndlistarmaður, og er það
í litlu nýuppgerðu húsi stein-
snar frá vinnustofu hans.
Hefur það verið tómstunda-
iðja listamannsins um langt
skeið að gera húsið upp og
hefur vel tekist til, er hið
vistlegasta þótt ekki sé það
stórt. En mjór er mildls vísir
eins og sagt er.
Húsið var vígt með sýn-
ingu á verkum hins sérstæða
einfara Þórðar G. Valdi-
marssonar, er tekið hefur
sér listamannsnafnið, Kíkó
Korriró, og nefnir hann gjörninginn
Myndir úr þjóðarsálinni. Varð fyrst
nafnkunnur, er Listmunahúsið við
Lækjargötu og Knútur Braun
kynntu verk hans með veglegri og
eftirminnilegri framkvæmd fyrir 15
árum.
Undirtónn mynda Kíkó Korrirós
var þá rík bernsk kennd sem birtist
í miklu flæði frásagnarlegs inntaks,
er iðulega fyllti myndflötinn til hins
ýtrasta. Kynjafiskar, marmennlar,
óvættir, hof, hörg, oddmjóar tum-
spírur og munúðarfullar konur svifu
um myndflötinn í ástþrungnum
pataldri, jafnvel með hið geistlega
vald og krosstáknið frá Hausa-
skeljastað í bakgrunni. Afar skýrar
vísanir til breiskleika holdsins og
getnaðarins, eilífrar framrásar efnis
og anda.
Um myndverk sín að Kambi, sem
eru 37 talsins, segir listamaðurinn:
„Þau eru tilraun til könnunar á und-
irvitund minni og viðleitni til að ná
til stærri heildar af því tagi, sem
eins konar reynslu- eða myndbanki
kynstofns vors og allífsins, sem sá
guð, sem er veröldin sjálf.
Hinn bernski undirtónn er
vissulega til staðar í öllum
myndunum, sei sei jú, en
Korriró hefur einfaldað
myndmál sitt til muna og
hleður það sjaldnast smáat-
riðum. Nú eru það helst
fuglar og lostmeyjar sem
skera og eða ganga þvert yf-
ir myndflötinn, án þyngdar-
lögmáls eða yfirhöfuð lög-
mála af neinu tagi. Þau
verða einfaldlega til milli
handa gerandans meðan á
sköpunarferlinu stendur.
Myndefnið leiðir á stundum
hugann að goðsögninni um
Ledu og svaninn, en er samt
í þessu formi líkara lofnar-
gyðjum og smáum og stór-
um fuglum er teygja álkuna
og gogga sem frekast má í
holdlegum og lostsárum
funa.
Hér er hin frumstæða,
prímatíva, og bemska kennd
í algleymi og eirir engu,
fuglaballett í brimdansi við
Simbalínufoss, með hrif
lands og grómagna sem
eldsneyti á ímyndunaraflið.
Bragi Ásgeirsson
KÍKÓ Korriró; Danstúlkun á fuglalífi, 1995,
pastel á pappír, 43x30 cm.
Síðasti fyrirlestur „Laxnessársins“ í Norræna húsinu
Vigdís Finnbogadóttir ræð-
ir konur í sögum Laxness
TÓLFTI og síðasti íyrirlesturinn að
sinni um Halldór Laxness og verk
hans á vegum Laxnessklúbssins og
Vöku-Helgafells verður fluttur í
Norræna húsinu næstkomandi mið-
vikudag, 13. maí, og hefst kl. 17.15.
Þar ræðir Vigdís Finnbogadóttir,
fyrrverandi forseti íslands, um kon-
ur í skáldsögum Halldórs Laxness.
Aðgangur er ókeypis.
Vigdís Finnbogadóttir sagði um
Halldór Laxness látinn meðal ann-
ars: „Hann skrifaði af meiri skiln-
ingi og snilld um konur en skáld-
bræður hans í heiminum. Allar per-
sónur í skáldverkum Halldórs Kilj-
ans eru minnisverðar en konumar í
skáldsögum sínum gerir hann að
drottningum." Vigdís mun í fyrir-
lestri sínum ræða um þessar drottn-
ingar í verkum Nóbelsskáldsins.
Erindi Vigdísar er það tólfta og
síðasta í fyrirlestraröð þeirri sem
Vaka-Helgafell og Laxnessklúbbur-
inn hafa efnt til á undanfómu ári.
Matthías Johannessen reið á vaðið í
maí í fyrra en síðan hafa Skúli Bjöm
Gunnarsson, Armann Jakobsson,
Jón Karl Helgason, Margrét Guð-
mundsdóttir og Guðrún Ingólfsdótt-
ir, Viðar Hreinsson, Guðný Halldór-
sóttir, Vésteinn Ólason, Valgerður
Benediktsdóttir, Pétur Már Ólafs-
son og Ólafur Ragnarsson fjallað um
ævi og verk Halldórs Laxness á
þessum vettvangi.
Fleiri listaverka-
þjófnaðir framdir
París. The Daíly Telegraph.
TALIÐ er að þjófamir, sem stálu
verki eftir franska impressjónist-
ann Corot úr Louvre-safninu í
París, hafi verið hinir sömu og
höfðu verk eftir Bretann Alfred
Sisley á brott með sér úr listasafni
í Orleans í Suður-Frakklandi fyrir
viku. Ekki var hins vegar tilkynnt
um þjófnaðinn á mánudag en
þjófamir báru sig svipað að og í
París. Verk Sisleys er metið á um
50.000 sterlingspund, um 6 millj-
ónir ísl. kr., en Corot-verkið á um
8 milljónir ísl.
Þjófnaðurinn í Louvre þykir til
marks um afar slælega öryggis-
gæslu, en aðeins 300 öryggis-
vörðum var ætlað að hafa auga
með 460.000 fermetra sýningar-
plássi þar sem tugir þúsunda
gesta virtu fyrir sér listaverkin.
Verki Corots var stolið um há-
bjartan dag, en það var japansk-
ur ferðamaður sem fyrstur tók
eftir því að verkið var horfið og
lét vita. Tíu mínútur liðu áður en
dymm safnsins var lokað, sem
nægði þjófnum til að komast und-
an. Um 20.000 manns, sem voru
innandyra, voru ekki jafn heppn-
ir, því leitað var á öllum áður en
þeim var sleppt út og skapaðist
mikil ringulreið innandyra.
Þetta er ekki í fyrsta sinn sem
þjófar fá augastað á verkum
Corots. Árið 1984 var fimm verk-
um eftir hann stolið úr listasafni í
Semur-en-Auxois og fundust
fjögur þeirra þremur áram síðar
í Japan. Verkin sem var stolið nú
eru hins vegar talin allt of þekkt
til að hægt sé að bjóða þau til
sölu. Sá sem hafi látið stela þeim
hafi því væntanlega ágirnst þau í
einkasafn sitt og ekki hirt um
þótt þau væra illa fengin.
Stórmerk listaverka-
gjöf til Metropolitan
New York. Reuters.
METROPOLITAN-listasafninu í
New York hefur verið ánafnað
eitt merkasta safn listaverka í
einkaeigu. Verkin, 85 að tölu, eru
eftir listamenn á borð við Picasso,
Matisse, Braque, Modigliani, Balt-
hus og á þriðja tug annarra
myndlistarmanna. Þau voru í eigu
listaverkasafnarans Natöshu
Gelman, sem lést í síðustu viku,
86 ára að aldri. Arfleiddi Gelman
safnið að verkunum.
Forstöðumaður Metropolitan,
Philipe de Montebello, kvaðst ekki
geta sagt til um verðmæti gjafar-
innar, en það næmi líklega hund-
ruð milljónum dala, miUjörðum fsl.
kr. Sagði hann að um væri að ræða
merkasta safn tuttugustu aldar
verka sem safninu hefði áskotnast.
Gelman og eiginmaður hennar,
Jacques, sem lést árið 1996, söfn-
uðu verkunum sl. hálfa öld.
Margt stórmerkra verka er í
safni Gelman, verk sem mörkuðu
jafnvel þáttaskil á ferli listamann-
anna. Á meðal verkanna má nefna
klippimyndir Matisse, og mynd
hans „Ungur sjómaður II“, verk
eftir Francis Bacon og Alberto Gi-
acometti, og sjálfsmynd sem
Picasso málaði árið 1906. Þá
nefndi de Montebello átta verk
eftir Miro og tvö verk frá upphafi
kúbismans, eftir Braque og
Picasso.
Reuters
„UNGUR sjómaður 11“ eftir
Henri Matisse er eitt verkanna
sem Natasha Gelman ánafnaði
Metropolitan-safninu.
Gjöfin kom ekki á óvart, þar
sem Natasha Gelman ræddi fyrir-
ætlanir sínar við de Montebello.
Þá voru flest verkin sýnd í
Metropolitan-safninu árið 1989.
Ekki er ljóst hvenær verkin verða
sýnd almenningi. f erfðaskrá
Gelman er tekið fram að ekki
megi skipta gjöfinni og að sýna
verði verkin í einu lagj. Þá megi
ekki blanda þeim saman við önn-
ur verk í eigu safnsins.
Frelsi og þjáning
listamannsins
KVIKMYNPIR
Langarásbfú
DECONSTRUCTING HARRY
★★★
Leikstjóri og handritshöfundur:
Woody Allen. Aðalhlutverk: Woody
Allen, Bob Balaban, Eric Lloyd,
Hazelle Goodman, Kirstie Alley,
Demi Moore, Judy Davis, Amy Irv-
ing, Elizabeth Shue, Billy Crystal
og ótal fleiri meira og minna fræg-
ir. Sweetland Films 1998.
WOODY Allen er nú alltaf sam-
ur við sig, og þessi nýjasta mynd
hans ber öll þau einkenni sem
áhorfendur elska hann fyrir eða
hata. Woody leikur sjálfur rithöf-
undinn og gyðinginn Harry Block,
en gamli háskólinn hans sem eitt
að heiðra hann fyrir ritverkin. Til
að mæta ekki einn í afhendinguna
býður hann syni sínum með sér,
hjartveikum vini og gleðikonu sem
hann svaf hjá seinustu nótt. Rit-
höfundurinn á þó ekki sjö dagana
sæla því sálarkreppan tekur sinn
toll. Hann er einstaklega freudísk-
ur og kynlífíð og vinnan eru það
eina sem skiptir máli í lífinu. Hann
getur ekki elskað, er einstaklega
taugaveiklaður, haldinn ofsóknar-
brjálæði en er jafnframt með ein-
dæmum sjálfhverfur. Veröldin er
afskræming sem hann neyðist til
að meðtaka, og hann getur ekki
lifað nema í gegnum sögupersónur
sínar. Enda þegar undirmeðvit-
undin vill láta í sér heyra lifna þær
við og segja honum til syndanna.
Við könnumst öll við þessa per-
sónu sem hefur verið á vappi í all-
mörgum kvikmyndum Woodys,
þar sem þessi persónueinkenni
hafa dreifst á mismarga karaktera.
Það er ekki nema von, því þetta er
hann sjálfur. Og það er einmitt
efni þessarar myndar; hann sjálfur
og hversu mikið frelsi hann getur
leyft sér að taka í sköpun skáld-
sagnapersóna þegar hann sækir í
brann fjölskyldu og vina.
Það hefur alltaf verið aðals-
merki þessa fína kvikmyndaleik-
stjóra að taka hvorki sjálfan sig né
aðra alvarlega og er það sama
uppi á teningnum í þessari mynd.
Hún er alveg ótrúlega fyndin;
bæði er söguþráðurinn absúrd og
innskotin sem tekin era upp úr
bókum hins mikilsmetna rithöf-
undar eru einstaklega hégómleg,
grunnhyggin og lítt smekkleg. Það
er líka gaman að sjá hvemig per-
sónur sem byggjast á raunvera-
leikanum fegrast þegar þær end-
urfæðast í skáldsagnarheiminum.
Woody beinir fyrst og fremst sínu
háðska grínspjóti að sjálfum sér,
en snobbið, gyðingdómurinn, fjöl-
skyldan, smáborgaraskapurinn og
ástarlífið fá auðvitað að finna fyrir
því líka.
Woody hefur safnað í kringum
sig fjölda skemmtilegra leikara
sem fara með mismikilvæg hlut-
verk í myndinni, og það eitt gerir
myndina skemmtilega að sjá.
Sumir eru auðvitað betri en aðrir,
og má þar nefna þá stórgóðu
leikkonu Judy Davis í hlutverki
svekktrar mágkonu rithöfundar-
ins sem hann hefur farið illa með.
Demi Moore verður öragglega
ekki kosin versta leikkona ársins
þriðja árið í röð fyrir hlutverk sál-
fræðings þótt hún sé ekki fædd í
það. Einnig var glæsilega blökku-
konan Hazelle Goodman einstök
sem gleðikonan Cookie. Billy
Crystal svíkur ekki áhorfendur
sína né Woody sjálfur.
Deconstructing Harry er ekki
meðal bestu mynda Woody Allens
en hefur skemmtilega sérstöðu
fyrir það hversu augljóslega hann
er að brjóta sjálfan sig niður og
sálgreina. Hún er fyrirmyndar
skemmtun sem óhætt er að mæla
með og jafnvel fyrir þá sem ekki
hefur líkað við Woody Allen hing-
að til. Það má alltaf kenna gömlum
hundi að sitja eða a.m.k. reyna
það.
Hildur Loftsdóttir
Aðalfundur
Félags um Lista-
háskóla Islands
AÐALFUNDUR Félags um Lista-
háskóla Islands verður haldinn
þriðjudaginn 12. maí kl. 20. í Rúg-
brauðsgerðinni í Borgartúni 6.
Á fundinum verður m.a. fjallað
um stofnun Listaháskóla Islands
sem verður stofnaður nú á næst-
unni. Á fundinum verða kjömir full-
trúar félagsins í stjórn skólans.
Bráðabirgðastjórn skólans sem
menntamálaráðherra skipaði hefur
að undanfömu unnið að stofnun
skólans, en nú verður fyrsta stjóm
skólans skipuð. Stjóm skólans skipa
þrír fulltrúar félagsins og tveir full-
trúar menntamálaráðherra.
Meðal fyrstu verkefna stjórnar-
innar verður að ganga frá skipu-
lagsskrá skólans og ráða honum
rektor. Deildarforsetar skólans og
fjármálastjóri verða svo væntan-
lega ráðnir í kjölfarið. Þar með
hefst vinna við skipulag skólans og
frágang á húsnæðinu, en skólinn
verður til húsa í SS-húsinu í Laug-
arnesi.