Morgunblaðið - 14.06.1998, Blaðsíða 2

2 B SUNNUDAGUR 14. JÚNÍ 1998
MORGUNBLAÐIÐ
Weir og vandræðin
Trumcmþátturinn
ASTRALSKI kvikmyndaleik-
stjórinn Peter Weir er einn
fremsti leikstjóri sinnar
kynslóðar í heiminum og er
nýrrar myndar hans beðið með
nokkurri eftirvæntingu. Hún heitir
Trumanþátturinn eða „The Truman
Show“ og er um margt furðulegt
fyrirbæri. Gamanleikarinn Jim Car-
rey, sem frægastur er fyrir fettur
og brettur í stíl Jerry Lewis, fer
með aðalhlutverkið en myndin er
ekki gamanmynd. Hún segir frá
manni sem veit ekki að allt hans líf
er heimsþekktur sjónvarpsþáttur,
Trumanþátturinn. Hann hefur alist
upp í risastóru sjónvarpsveri og
milljónir áhorfenda fylgjast daglega
með hverri hreyfingu hans og hafa
gert frá því hann fæddist. Maðurinn
heitir Truman Burbank og er orð-
inn þrítugur þegar hann tekur að
gruna að ekki sé allt með felldu í lífi
hans; móðir hans, eiginkona og
besti vinur eru leikarar sem sjón-
varpsframleiðandinn, Christof, hef-
ur ráðið og það eru allir í því að
ljúga að honum.
Peter Weir hefur gert bíómynd um mann
sem kemst að því að líf hans er sjónvarps-
þáttur, segir í grein Arnalds Indriðasonar.
Jim Carrey fer með aðalhlutverkið en
myndin er ein af sumarmyndunum í ár.
Hið óvenjulega er hinsvegar að Carrey
er hér ekki í gamanmynd.
Myndin verður frumsýnd nú í
sumar en jafnvel þótt Carrey fari
með aðalhlutverkið er hér ekki um
neina venjulega sumarmynd að
ræða. Hún er athyglisverð skoðun á
sjónvarpssamfélaginu og hver er
betur til þess fallinn að segja frá lífi
manns sem er sjónvarpsþáttur en
Peter Weir sem hefur oft í myhdum
sínum fjallað um manninn gegn
náttúrunni eða öflum sem hann fær
ekki við ráðið? Weir hefur aldrei
gert myndir sem auðvelt er að
flokka og víst er að þessi nýjasta
mynd hans fellur illa að flokkunar-
kerfínu í Hollywood.
Þegar Weir hafði gert Ottalausan
eða „Fearless", einskonar hugvekju
um lífið eftir flugslys, vissi hann
ekki hvað hann ætti næst að taka
sér fyrir hendur. Ottalaus var um
óvenjulegt efni og það virtist ekki
höfða til alls almennings líkt og efni
margra annarra mynda leikstjórans
og hann var helst á því að gera eitt-
hvað sem var jafnvel ennþá óút-
reiknanlegra. Þegar fólk spurði
hann hvað hann ætlaði að taka fyrir
næst var hann vanur að svara: „Eg
er að leita að einhverju sem kemur
mér í vandræði“. Einn af þeim sem
líkaði það ágætlega að efna til vand-
ræða var framleiðandinn Scott Rud-
in sem sendi honum handritið að
Trumanþættinum.
Weir leist strax vel á handritið.
„Efnið var í ætt við það sem ég leit-
aði að, óvenjulegt og frumlegt. Ég
velti sögunni fyrir mér og hún fór í
gegnum þetta venjulega ferli sem
allar sögur sem ég filma fara í gegn-
um; mér finnst ég aldrei geta gert
neina mynd af því mér finnst hún
svo erfið í framkvæmd." Það erfið-
asta við Trumanþáttinn var að fá
fólk til þess að sættast á það sem
myndin gengur útá. „Myndin gerist
í framtíð, sem er ekki svo langt
handan við homið, og áhorfandinn
þarf að meðtaka atburði sem eru
einstakir. Eina leiðin til þess að
mynda þá var að gera það á raun-
sæjan hátt og vona það besta. Ef
það mistækist yrði það hryllilegt."
Weir komst yfir þennan kvíða
sinn. Hann einfaldlega losnaði ekki
við söguna úr höfðinu á sér. „Eins
og raunin var með önnur handrit
sem ég hef kvikmyndað vildi þetta
ekki hverfa úr huga mér,“ er haft
eftir honum. „Ég villtist í stórmörk-
uðunum vegna þess að ég var að
hugsa um það. Ef ég heyrði tónlist-
arbút í útvarpinu fór ég ósjálfrátt
að tengja hann við myndina. Ég
hugsaði með mér að ég yrði að gera
þessa mynd, öðruvísi losnaði ég
ekki við hana.“
Carrey rétti leikarinn
Weir hringdi í Scott Rudin og
sagðist vilja gera Trumanþáttinn.
Rudin spurði Weir strax hvort hann
kannaðist við leikara að nafni Jim
Carrey. Carrey var nýbúinn að
leika í myndinni sem gerði hann
frægan, „Ace Ventura: The Pet
LAURA Linney og Jim Carrey í Trumanþættinum eftir Peter Weir.
MEL Gibson í Gallipoli, einni af bestu myndum Weirs.
ÚR „Picnic at Hanging Rock.“
átti að leika hann í fyrstu en eftir
því sem Weir hugsaði betur um
hlutverkið varð Hopper fjarlægari
honum og þegar tökur hófust hafði
hann gersamlega breytt um skoðun
og vildi alls ekki leikarann í hlut-
verkið. „Við ræddum það,“ segir
Weir, „og hann skildi mín sjónarmið
enda hefur Hopper sjálfur verið
leikstjóri." Að auki fer Laura Linn-
ey með hlutverk eiginkonu Carreys
en Weir valdi hana eftir að hafa séð
lagatryllinn „Primal Fear“.
Ólíkir menningarheimar
Weir er fæddur í Sydney í Astral-
íu árið 1944. Hann lagði stund á
málaralist og lögfræði í háskólanum
í Sydney og hóf að starfa við ástr-
alskt sjónvarp áður en hann önglaði
saman fyrir fyrstu myndinni, „The
Cars that Ate Paris“. Öllum að
óvörum naut hún talsverðrar at-
hygli og vinsælda og svo var einnig
um næstu mynd hans, „Picnic at
Hanging Rock“, sem hann gerði ár-
ið 1975. Hún var byggð á sannri
sögu og sagði af dularfullu hvarfi
skólastúlkna í áströlsku óbyggðun-
um. Weir setti þegar með þessari
mynd mark sitt á kvikmyndasöguna
og varð einn af fremstu leikstjórum
hinnar svokölluðu áströlsku ný-
bylgju á áttunda áratugnum. Einnig
var „Picnic“ fyrsta myndin þar sem
Weir fékkst við árekstur tveggja
ólíkra menningarheima, sem segja
má að hafi einkennt allan hans feril.
Aðrar myndir sem taka upp þetta
þema eru „The Last Wave“ og
stríðsmyndin Gallipoli með Mel Gib-
son, einnig „The Year of Living
Dangerously“ með Gibson og Sig-
ourney Weaver, Vitnið með Harri-
son Ford og Moskítóströndin með
Ford einnig í hlutverki manns sem
reyndi að koma á siðmenningu í
fjarlægu S-Ameríkulandi.
Weir var þá alfarið búinn að koma
sér fyrir í Bandaríkjunum sem leik-
stjóri og hættur að gera ástralskar
myndir (hann heldur ennþá heimili í
Ástralíu). Hann gerði Bekkjarfélag-
ið eða „Dead Poets Society“ með
Robin Williams og Græna kortið
með franska leikaranum Gérard
Depardieu. Eftir hana kom Óttalaus
og nú Trumanþátturinn.
Hann segir að Stanley Kubrick
hafi fyrst mælt með honum við
Wamer Bros. kvikmyndaverið og
þannig rejmt að koma honum á
framfæri í Hollywood. Það var árið
1976 og hann er óhemju stoltur af
því að hafa átt vin í Kubrick, sem
hann hafði aldrei hitt og þekkti ekki
hætishót. Weir hefur nú starfað í
tvo áratugi í kvikmyndaborg heims-
ins og að sönnu auðgað Hollywood-
myndirnar með eftirminnilegum
hætti.
Detective“, en var að öðru leyti
óskrifað blað. Weir hafði séð mynd-
ina og fannst mikið varið í Carrey,
einkanlega hvað hann var gersam-
lega óhræddur við að fíflast. Hann
samþykkti þegar Carrey í hlutverk
Trumans. „Það þurfti alveg sér-
staka hæfileika til þess að túlka
Truman,“ segir Weir. „Það dugði
ekld að leika hann á neinn venjuleg-
an hátt. Hann hefur alist upp í kvik-
myndaveri og allt hans líf er lygi.
Jim hefur til að bera eitthvað sem
virkar fi'amandi og hann er fullur af
orku og vekur áhuga fólks.“
Þegar tími var kominn til að hefja
tökur á Trumanþættinum var Car-
rey orðinn þekktasti og vinsælasti
gamanleikari heimsins, hvorki
meira né minna, og Weir hafði af
því nokkrar áhyggjur að hinar gríð-
arlegu vinsældir sem hann naut
hefðu breytt honum. „Vinsældir
gera menn varkára og hikandi og ég
óttaðist að kannski hefði ljósið
slokknað." Um það var þó ekki að
ræða og Weir lét sig hafa það að
bíða í 15
mánuði
áður
PETER Weir;
maðurinn
gagnvart hinu
óþekkta.
JEFF Bridges lék aðalhlutverkið í Óttalausum.
LIFIÐ er sjonvarpsþattur; Carrey sem Truman
en Carrey gat fundið tíma til
þess að leika í Trumanþættin-
um vegna þess að „ég hafði á
tilfinningunni að hann væri
eini maðurinn sem gæti farið
með hlutverkið." Verðið á Car-
rey hafði á þessu tímabili farið
úr átta milljónum dollara á
mynd í 20 milljónir dollara en
Trumanþátturinn er talsvert
frábrugðin öllum þeim myndum
sem hann hafði leikið í áður og hann
gerði að sögn Weir ekki kröfu um
20 milljónimar. „Honum voru ekki
greiddar 20 milljónir dollara fyrir
að leika i myndinni," er haft eftir
Weir.
Ed Harris leikur sjónvarpsstjór-
ann sem ræður yfir Truman og
Trumanþættinum. Dennis Hopper
h
\
i
\