Morgunblaðið - 14.06.1998, Blaðsíða 7

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 14. JÚNÍ 1998 B 7
mér gekk vel í henni.
Afi minn, Sigurður
Thoroddsen lands-
verkfræðingur, hafði
kennt stærðfræði í
MR, og móðir mín
sem varð stúdent 1937
hafði byrjað í stærð-
fræðideild en hætt
eftir viku því hún var
eina stúlkan í bekkn-
um. Frá því sagði hún
oft og það varð þess ef
til vill valdandi að
maður varð enn
ákveðnari en ella í að
fara í stærðfræði.
Ég get ekki betur
séð en að grunnskóla-
nemendur séu ágæt-
lega undirbúnir, en
breiddin í nemenda-
hópnum er mikil því
nú fara margir í fram-
haldsskóla. Það er
eðlilegt að stærðfræði
liggi misjafnlega vel
fyrir fólki, rétt eins og
söngur, það verða
ekki allir söngvai’ar
sem geta sungið. En
það sem skiptir mestu
máli að mínu áliti í
stærðfræðikennslu,
fyrir utan það að hafa
gott námsefni, eru
góðir kennarar og uppörvun frá þeim og um-
hverfinu.
Góð kennsla og uppörvum getur skipt sköp-
um og í því sambandi minnist ég atviks frá
því að ég var unglingur í Hagaskóla. Eftir
veigamikið stærðfræðipróf í árganginum var
ég stöðvuð á ganginum af skólastjóranum,
Arna Þórðarsyni, því hann vildi segja mér að
ég og einn annar nemandi hefðum verið þau
einu sem fengu tíu á prófinu. Ég fann að hon-
um þótti þetta merkilegt og ég efa ekki að
þessi uppörvun hafi hvatt mig til frekari dáða.
En kennarar geta líka dregið úr áhuga og
dugnaði. Þegar liðið var á námið í MR höfð-
um við stærðfræðikennara sem náði ekki al-
veg tökum á kennslunni. Svo fór að helming-
urinn af þessum
duglega bekk féll í
stærðfræði á jóla-
prófi. Björgunarað-
gerðir voru settar í
gang og Guðmund-
ur Arnlaugsson
fenginn til að taka
okkur í aukatíma.
Ég hafði náð þessu
prófí og var því löt
við að mæta í auka-
tímana, en það
varð til þess að ég
náði mér ekki vel á
strik í stærðfræði
fyrir stúdentspróf.
Þessi dæmi sýna
aðeins mikilvægi
þess að hafa góða
kennara, og það
sem okkur vantar núna eru fleiri góðir kenn-
arar. Kennslan í stærðfræði mætti líka vera
miklu fjölbreyttari. Danska er gott dæmi um
námsgrein sem er farið að kenna á fjölbreytt-
ari hátt en áður var gert, enda er maður hætt-
ur að heyra athugasemdir um það hversu leið-
inleg hún sé. Kennsluaðferðimar hafa því
mikið að segja og við stærðfræðikennarar
mættum íhuga það.“
Lífið góður draumur
Jóhanna og Margrét segja að kennslu-
starfið sé mjög gefandi og ögrandi og þær
hafa báðar verið ánægðar í starfi sínu. En
hvað um drauma
menntaskóla-
stúlkunnar, hafa þeir
ræst eða varð lífið
öðruvísi en þær ætl-
uðu?
„I raun og veru
rættust ekki þeir
draumar sem ég hafði
um það leyti sem ég
tók stúdentspróf,"
segir María. „Ég fór í
læknisfræði og gekk
vel á fyrsta ári, en
þar sem áhugasviðið
var mjög breitt á
þessum tíma fór ég á
flugfreyj unámskeið
þama um vorið og
frestaði öðru prófínu.
En svo tók ástin völd-
in í lífi mínu og ég
eignaðist bam á öðru
ári í læknisfræði. Ég
reyndi að lesa undir
próf með son minn
tveggja mánaða
gamlan, en uppgötv-
aði þá í fyrsta sinn á
námsferli mínum að
ég gat ekki með
nokkru móti einbeitt
mér. Ég hætti í lækn-
isfræði og var lengi
ósátt við það, því
fyrst og fremst var
þetta spuming um metnað. Núna er ég mjög
fegin að hafa ekki haldið því námi áfram því
ég held að læknisstarfið hefði ekki átt við
mig. Tveimur ámm síðar fluttist ég til Dan-
merkur og fór þar í lyfjafræði. Síðan tók ég
kennslu- og uppeldisfræði hér í Háskólanum
heima og fór að kenna stærðfræði, svo að
kannski má segja að ég hafi fetað í fótspor
afans. Ég er mjög ánægð með þá stefnu sem
lífið tók, en ég get bætt því við til gamans að
ef ég væri stúdent núna færi ég líklega í tón-
listarnám, því að tónlistin hefur verið mjög
ríkur þáttur í lífi mínu.“
Jóhanna segist ekki hafa haft hugmynd
um hvað hún vildi verða að stúdentsprófi
loknu. „Ég fór í Kennaraskóla íslands og
lauk þaðan prófi
árið eftir. Síðan fór
ég til Óslóar þar
sem ég lærði lista-
sögu í tvö ár. A
þeim tíma eignaðist
ég barn og vildi
fara að koma undir
mig fótunum, en
þar sem listnám
bauð ekki upp á
mikla starfsmögu-
leika fór ég heim
og sneri mér að
kennslu. Ég hef
síðan kennt í
yngstu bekkjum
grunnskólans og
haft mikla ánægju
af starfí mínu, en
ég neita því ekki að
það hefur stundum hvarflað að mér að söðla
alveg um og prófa eitthvað nýtt. Ég gæti vel
hugsað mér að listasaga yrði þáttur í þeim
framtíðardraumi. En annars er lífíð sjálft í
mínum huga góður draumur og ævintýri.“
I fæstum tilvikum rætast allir draumar
æskuáranna en oft einhver hluti þeirra.
Skaparinn er líklega góður í stærðfræði enda
leikur hann sér stundum að því að fá aðra út-
komu en menn höfðu reiknað með. Konurnar
úr hinum sögulega bekk virðast hafa áttað
sig á því eins og fram kemur í samtölum við
þær, og kannski eins gott að þær stúdínur
sem nú skunda út í lífið geri það líka.
Bónorð í
bundnu máli
Stærðfræðingarnir áttu sín skáld þótt
tölur væru að öllu jöfnu þeirra sér-
grein. Þegai’ þær ákváðu að biðja eins
kennarans sendu þær honum flestar
bónborðsbréf í óbundnu máli en
bekkjarskáldið Ingveldur Sverrisdótt-
ir, lét sig ekki muna um að yrkja. Bón-
orðið var afdráttarlaust og prinsinn
að sjálfsögðu þéraður.
Ég et ei né sef
áður enhef
bónorðsbréf til ydar skrifað,
þess innihald er
ótrúiðþérmér
ég get ekki án yðar lifað.
Og það er mín þrá
að þér segiðjá
ég hef yður elskað svo lengi,
ensegiðþérnei
þásyrgiégei
en drekki mér eða mig hengi
Morgunblaðið/Amaldur
MARIA: Ég fetaði í
fótspor afans.
Morgunblaðið/Jim Smart
JÓHANNA: Ég vildi
koma undir mig
fótunum.
Morgunb!aðið/Ámi Sæberg
HLUTI hins sögulega bekkjar. Efri röð frá vinstri: Vilborg Olafsdóttir meina-
tæknir, Ingveldur Sverrisdóttir lyfiafræðingur, Fríður Ólafsdóttir dósent, Mál-
fríður Kristjánsdóttir arkitekt, Man'a L. Einarsdóttir lyfjafræðingur og stærð-
fræðikennari, Hrafnhildur Stefánsdóttir lögfræðingur. Sitjandi: Valdís Bjarna-
dóttir arkitekt, Ragna Karlsdóttir verkfræðingur, Jóhanna Pétursdóttir kennari,
Ásta Garðarsdóttir viðskiptafræðingur.
Valdís Bjarnadóttir arkitekt
Karlastörfin heilluðu
ÆTLI ég hafi ekki viljað vera öðru-
vísi en hinar og því valið stærðfræði-
deildina. Það var fremur óalgengt að
stúlkur færu í þá deild. Ég hafði líka
verið góð í stærðfræði í barnaskóla
og auk þess áleit ég að nám í þessari
deild gæfi mér meiri möguleika síð-
ar meir. Það var enginn öðrum
freniur sem hafði bein áhrif á mig
hvað menntun snerti, en ég var að
vísu hvött til náms af móður minni
sem hafði ekki átt kost á að læra.
Á þessum tíma fannst mér mörg
karlastörf höfða meira til múi en hefðbundin
kvennastörf. Ég hafði til dæmis alltaf haft
mikinn áhuga á arkitektúr og velt fyrir mér
formum og húsum.
Ég hafði verið flugfreyja á sumrin meðan
ég var í menntaskóla og hafði því öruggt starf
að stúdentsprófi loknu. Draumarnir hafa því
sjálfsagt verið uppi í skýjunum, enda skrifaði
ég á atvinnuumsókn um flugfreyjustarfið að
ég ætlaði að verða flugmaður.
Haustið 1966 fór ég til Þýskalands með til-
vonandi eiginmanni sem var að fara í bygg-
ingaverkfræði, og stuttu síðar giftum við okk-
ur. I eitt ár vann ég sem flugfreyja og í banka
meðan ég var að hugsa minn gang, en fór svo
í Tækniháskólann í Darmstadt. Af 80 nemend-
um sem náðu inntökuprófi vorum
við fjórar stúlkurnar. Tíðarandinn
var aimar í þá daga og ég var oft
spurð hvað ég væri að gera í há-
skóla, gift og í draumastarfi.
Þegar ég hóf nám í arkitektúr
vissi ég aðeins um eina konu sem
var starfandi arkitekt hér á landi.
Að námi loknu starfaði ég í eitt ár í
Stuttgart og eftir að ég kom heim
vann ég í þijú ár á stofu. Síðan
stoftiaði ég arkitekta- og verkfræði-
stofuna Þverá með manninum mín-
um.
Ég er mjög ánægð í starfi mín og hef sjald-
an viljað skipta á því og öðru. Þetta er bæði
lifandi og fjölbreytt starf, sambland af list-
grein og tæknigrein. Allt starfsumhverfi hef-
ur gjörbreyst eftir að við fórum að nota tölvur
í stað blýanta, og það sá maður ekki fyrir sér
meðan á námi stóð. Það er því mjög mikilvægt
að fylgjast vel með í þessu starfí.
I stórum dráttum hafa draumar mennta-
skólaáranna ræst. Ég lærði það sem hugurinn
stóð til, þótt ég yrði að vísu ekki flugmaður, á
yndislega fjölskyldu, og hef ekki orðið fyrir
stórum skakkaföllum í lífinu. Mér finnst það
skipta mestu máli að vera jákvæður og leggja
sig fram um að gera það besta úr hlutunum.
Ragna Karlsdóttir verkfræöingur
Við getum
STÆRÐFRÆÐI og eðlisfræði voru
þau fög sem mér fannst skemmtileg-
ust í skóla svo það kom ekkert ann-
að til greina en að fara í stærðfræði-
deild. Móðir mín varð stúdent úr
þeirri deild árið 1941, og þótt hún
hefði engin bein áhrif á val mitt var
andrúmsloftið þannig á heimilinu að
það þótti sjálfsagt að við systkinin
færum í langskólanám. Kvenréttindi
voru rædd í uppvexti mínum, og þá
einkum af ömmu minni sem var
fædd fyrir aldamót. Hún var gull-
smiður, átti einn son utan hjónabauds, og
byggði sér hús, sem var nú ekki algengt með-
al einstæðra mæðra í þá daga. Ég man að hún
sagði við mig þegar ég var aðeins barn að
aldri: Við getum. Við þurfum enga hjálp frá
karlmönnum. Við erum sjálfstæðar og getum
gert það sem við viljum.
Ég sat tíðum við smíðaborðið hennar með
skólabækurnar minar og drakk í mig skoðanir
hennar, og ekki síður kjark.
Ég hafði lengi ætlað í læknisfræði en í
menntaskólanum breyttist sú ákvörðun. Ég
hafði mikinn áhuga á eðlisfræði og þegar ég
varð stúdent var verkfræðin eina raungreinin
sem kom til greina í Háskólanum. Ég kom úr
þessum stúlknahópi og var svo ein með 30
strákum í verkfræðinni. Það tók smátíma að
fóta sig því ytra umhverfi sýndist
nokkuð ógnvænlegt í fyrstu, en
þetta reyndust svo vera miklir heið-
ursmenn sem ég var með í bekk. Ég
lærði byggingarverkfræði og tók
seinni hlutann í Danmörku. Mér
bauðst svo starf á jarðhitadeild
Orkustofnunar þar sem ég hef unn-
ið við jarðeðlisfræði síðan.
Ég er í mjög skemmtilegu starfi
og vinnuumhverfíð er bæði lifandi
og akademískt. Við leitum að jarð-
hita, og ég tek við mælingum, túlka
þær og geri líkön eftir þeim. Og það getur
verið rnjög spennandi að taka við mælingum
frá nýju svæði, nánast eins og að opna jóla-
pakka.
Það hafði engan forgang hjá mér að giftast
og eignast börn, enda voru allir famir að ör-
vænta um mig. Ég giftist ekki fyrr en 35 ára
og þá eignaðist ég tvíbura. En það var mikið
að gera hjá mér og ég leit svo á að það væri
engin ástæða til að gifta sig fyrr en einhver
kom sem var þess virði að eiga!
Ég veit ekki hvort draumar æskuáranna
hafa ræst, maður spilar bara úr sfnum spilum
og reynir að gera sitt besta. En ég er mjög
ánægð með hvernig málin hafa þróast, hvem-
ig ég hef fikrað mig yfir á svið sem ég hef
mjög gaman af.
Hrafnhildur Stefánsdóttir lögfræðingur
Engir loftkastalar
ÉG FÓR í stærðfræðideild af tveim-
ur ástæðum. Ég áleit að námið þar
ætti betur við mig og eins vildi ég
ekki fara hina hefðbundnu kvenna-
leið í námi. Jafnréttismál vom þó
lítið rædd á heimili mi'nu. Móðir mín
vildi að við lykjum stúdentsprófi en
að öðm leyti var enginn þrýstingur
í þá vem af hálfu foreldra minna.
Ég hugsa þó að ég hafí horft til fóð-
ur mins. Við töluðum mikið saman
um pólil i'k og lífsviðhorf og hann
gerði þær kröfur til mín að ég stæði
mig í því sem ég tæki mér fyrir hendur. Þar
fyrir utan sólaði ég mig í aðdáun hans því
hann var 38 ára gamall þegar ég, fyrsta barn-
ið hans, fæddist.
Ég ætlaði að verða dýralæknir eða arki-
tekt, en hef líklega ekki verið tilbúin í að
hleypa heimdraganum og eins lét ég telja
mér trú um að dýralæknisstarfið hentaði ekki
konum. En ég vildi verða eitthvað, eins og
það hét í þá daga, og fór í lögfræði. Þær voru
ekki margar stúlkurnar sem fóru í það nám
þá, af hópnum sem útskrifaðist sama ár og ég
vorum við aðeins tvær stúlkurnar. Ég man að
einum Rotaryféiaga föður míns varð að orði
þegar ég sagðist vera í lögfræði: Hvað
ætlarðu að gera með það væna mín?
Ég átti mér nú enga sérstaka drauma um
að giftast og eignast börn, það bara
kom. Ég átti til dæmis dóttur mína
meðan ég var í laganámi og mér
þótti það mjög eðlilegt að maður
gæti verið í skóla eða vinnu og átt
sín böm, án þess að þurfa að gefa
eftir á einhveijum vígstöðvum.
Eftir brautskráningu úr laga-
deild vann ég í menntamálaráðu-
neytinu, en fluttist svo til Svíþjóðar
með Qöiskyldu minni. Þar var ég
fyrst starfsmannastjóri en fór svo í
framhaldsnám í vinnurétti. Ég hef
síðan verið lögfræðingur hjá Vinnuveitenda-
sambandi Islands.
Ég er mjög sátt við starf mitt. Lögfræðin
er áhugaverð, skemmtileg og fjölbreytt, og
gefur mikla möguleika á mannlegum sam-
skiptum. Lögfræðin er Uka að sumu leyti eins
og stærðfræðin, röksemdafærslan þarf að
ganga upp.
í stómm dráttum hafa æskudraumarnir
ræst, enda voru það nú engir loftkastalar sem
ég byggði. Að vísu hefur lífið verið öðmvísi
en ég átti von á og ekki ætið dans á rósum, en
hvað gerir það nema að auðga mann?
Ég er þakklát fyrir að hafa bæði menntun
og starf. Þegar ég missti manninn minn var
ég því í sömu aðstöðu og hver önnur fyrir-
vinna.