Morgunblaðið - 03.10.1998, Qupperneq 6

6 LAUGARDAGUR 3. OKTÓBER 1998
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Forseti ASÍ um starfsmenn Technopromexport
Heimsending hindruð með
öllum tiltækum ráðum
Morgunblaðið/Sigurður Fannar
ÚTLENDIR starfsmenn Technopromexport á Selfossi hlusta á mál Amar Friðrikssonar, formanns Félags jám-
iðnaðarmanna. Yfirmenn fyrirtækisins reyndu, að sögn hans, að koma í veg fyrir að fimdurinn yrði haldinn.
GRÉTAR Þorsteinsson, forseti
Alþýðusambands íslands, segir að
öllum tiltækum ráðum verði beitt til
að koma í veg fyrir að útlendir starfs-
menn fyrirtækisins Technopromex-
port, verktaka Landsvirkjunar við
Búrfellslínu 3A, verði sendir heim áð-
ur en launamál þeirra hafa verið
skýrð. „Þetta fyrirtæki er að brjóta
bæði kjarasamninga og lög með gróf-
um hætti. Ég hef ekki ástæðu til ann-
ars en að ætla að félagsmálaráðherra
veiti okkur dygga liðveislu í málinu,“
segir Grétar.
Þorvaldur Jóhannesson, lögmaður
Technopromexport, segir að ekki
liggi annað fyrir að svo stöddu en að
5-6 starfsmenn fyrirtækisins verði
sendh' burt af landinu á sunnudags-
morgun. Samkvæmt heimildum
Morgunblaðsins bendir þó ýmislegt
til að Technopromexport hafi
seinkað heimsendingardegi að
minnsta kosti fjögurra starfsmanna,
sem áttu að fara á sunnudaginn,
fram til næstkomandi fimmtudags.
Þorvaldur segir að þeir sem verða
sendir heim muni fara til starfa við
framkvæmdir í iðnaðarborginni
Ki-asnodai- í Suður-Rússlandi hjá
samstarfsfyrirtæki Technopromex-
port þar, og því sé ekki verið að segja
þeim upp störfum.
I samtölum sem Morgunblaðið átti
við nokkra af starfsmönnum fyrh'-
tækisins fyrh- tíu dögum kom fram
að stór hluti þehra hefði einmitt ver-
ið fenginn frá ákveðnu ríkisfyrirtæki
í Krasnodar, þannig að iíklega er
verið að senda þá aftur heim. I sam-
tölunum kom einnig fi-am að í Krasn-
odar hefði verið verkefnaskortur og
laun hefðu ekki verið greidd út lengi.
FuIItrúar Technoprom-
export funduðu með
félagsmálaráðherra
Borís Zaitsev, stjórnandi
Technopromexport á íslandi, Ágúst
Þór Guðbergsson, umboðsmaður
fyrh'tækisins hér á iandi, og Þorvald-
ur Jóhannesson, lögmaður Techno-
promexport, áttu rúmlega hálftíma
fund með Páli Péturssyni félagsmál-
ai'áðherra og embættismönnum í
gærmorgun. Fulltrúar Technoprom-
export lögðu þar fram farseðla, til að
sýna að fyrirtækið hefði greitt ferðir
starfsmannanna, undirritaða launa-
lista starfsmanna og iaunaseðla til að
sýna fram á að laun hefðu verið
greidd samkvæmt íslenskum kjara-
samningum. „Við erum að athuga
hvort gögnin séu fullnægjandi," seg-
ir Páll.
Páll segist hafa farið fram á það
að starfsmenn Technopromexport
yrðu ekki sendir heim fyrr en eftir
að Landsvirkjun hefur fundað með
sendimönnum fyrirtækisins frá
Moskvu og eftir að þeim hefur verið
greitt kaup fvi'ir septembermánuð.
Býst hann við að farið verði að þeim
tilmælum. Samkomulag varð um að
tveir af stjórnendum Technoprom-
export í Moskvu, A. Yankilevskty
og E. Subbota, kæmu til landsins á
þriðjudag til samninga.
Guðmundui' Gunnai-sson, formað-
ur Rafiðnaðarsambands Islands,
sagði síðdegis í gær að það myndi
ráðast af viðbrögðum félagsmál-
aráðherra og Landsvirkjunar næsta
sólarhringinn, hvort gi'ipið yi'ði til
aðgerða gegn Technopromexport.
Guðmundur fór til fundar við
starfsmenn Technopromexport sem
vinna að uppsetningu staura Búr-
fellslínu 3A. Einn yfh'maður rúss-
neska fyrirtækisins var þar staddur
og vildi, að sögn Guðmundar, koma í
veg fyrir fundinn. „Ég sagði honum
ef hann færi ekki myndi ég hringja í
lögregluna og láta fjarlægja hann,
við ættum rétt á því að halda fund
með starfsmönnum í matartíma ef
við vildum. Það væru íslensk lög og
hann yrði að hlíta þeim. Hann
hringdi síðan til að athuga hvort það
væri rétt og komst að því að svo væri
og fór þá afsíðis."
Guðmundur segir að einn þeh'ra
starfsmanna, sem átti að senda heim
á sunnudaginn, hafi verið í hópnum.
„Ég sagði honum að hann yrði hér
áfram þangað til þessi mál yrðu
leyst, ráðherra hefði gefið skipun
um það og ef það dygði ekki mynd-
um við ganga í það að halda honum
hér.“
Hótað brottvikningu úr rúss-
neskum verkalýðsfélögum
Guðmundur segh’ að útlendir
starfsmenn Technopromexport hafi
sagt sér að þeir hafi verið kallaðh' á
fund yfh'manna sinn í gærmorgun.
„Þeim var hótað því að ef þeir hættu
ekki að tala við fulltrúa verkalýðs-
félaga og væru með mótbárur þá
yrðu þeir reknir úr verkalýðsfélög-
um í Rússlandi og séð yrði til þess að
þeir fengju enga vinnu framar."
Öm Friðriksson, formaður Félags
járniðnaðarmanna, fundaði með út-
lendum starfsmönnum Techno-
promexporf sem vinna á Selfossi við
samsetningu staura í Búrfellslínu.
Nokkrir yfii'manna Technopromex-
port vora á staðnum og deildu þeh’
við Öm um rétt hans til fundahald-
anna og neituðu að víkja frá.
„Það er ljóst að nærvera yfir-
mannanna takmarkaði það mjög
verulega að starfsmenn gætu tjáð
sig,“ segir Öm. „Við þurftum því að
leita eftir viðræðum við þá með öðr-
um leiðum. Við munum tryggja það,
á einn eða annan veg, að starfsmenn-
irnir þurfi ekki að yfirgefa landið
fyrr en þeir era búnir að fá uppgerð
laun sín. Hvernig við ætlum að gera
það vil ég ekki segja.“
Borís Zaitsev^ yfirmaður Techno-
promexport á íslandi, neitar sem
fyrr að ræða við fjölmiðla en vísar í
stað þess á Þorvald Jóhannesson,
lögmann sinn.
Morgunblaðið/Golli
ANDREW French flugmaður og Pétur Sigurðsson vélstjóri.
ANDREW French með áliöfn skipsins og Haraldi Sturlaugssyni framkvæmdastjóra Har-
aldar Böðvarssonar hf., sem gerir út togarann.
HARALDUR Böðvarsson AK 12 kom til hafn-
ar á Akranesi aðfaranótt 2. október með flug-
manninn Andrew French sem áhöfn togarans
bjargaði giftusamlega úr sjó eftir nauðlendingu
djúpt út af Suðvesturlandi.
Ándrew French er 48 ára gamall, fráskilinn
faðir tvíbura, tveggja 17 ára gamalla stúlkna.
Hann er búinn að vera atvinnuflugmaður síðan
1972 en hefur starfað við að feija flugvélar
milli landa í fjögur ár. í þetta skipti var hann
að flytja vél frá Portland í Maine-ríki til eig-
anda í Israel. Andrew neyddist til að nauðlenda
vélinni vegna bilunar í rafkerfi þegar hann átti
um 100 mflur ófamar til Reykjavíkur.
Ævinlega
þakklátur
Það hafði greinilega ekki væst um Andrew um
borð í Haraldi. ,Áhöfnin var frábær og ég verð
henni ævinlega þakklátur.“ Hann var brosmild-
ur og nógu hress til að gera að gamni sínu; „Það
tók mig tíma að venjast veltingnum. Ég er
reyndar enn með riðu. Sjórinn er ennþá í mér!“
Andrew liggur ekki á því að nauðlendingin
hafi verið mikil raun. „Aðstæður voru fremur
slæmar. Sjö til átta hnútar og tveggja til
þriggja metra ölduhæð. Þó ég hafi verið í
blautbúningi kóinaði ég hratt. Þetta er miklu
verra en maður getur gert sér í hugarlund. Á
æfingum og námskeiðum er kennt að bregðast
við í svona tilfellum, yfir opnu hafi, en það eru
ekki margir til frásagnar um svoleiðis lífs-
reynslu og ég hef ekki hitt neinn þeirra! Ég
held að ekkert búi mann undir þetta.“
Breski flugmaðurinn kominn í örugga höfn
Ekkert býr mann
undir svona raun
Togarínn Haraldur Böðvarsson AK 12 kom til hafnar
árla morguns í gær með flugmanninn Andrew French
sem skipshöfnin bjargaði. Hann býst við að togarinn
hefði siglt fram hjá ef Pétur Sigurðsson vélstjóri hefði
ekki haft augun hjá sér.
Andrew fór strax út á vænginn eftir nauð-
lendinguna og gafst ekki tími til að bjarga
neinum verðmætum. „Það er allt á hafsbotni
núna, skjöl, peningai', flugtæki.“ Hann var að
því kominn að fara aftur inn í vélina sem
maraði í hálfu kafi þegar hann sá togarann
stíma í áttina til sín. „Ég trúði varla mínum
eigin augum. Þetta var mikil heppni. Til alh'ar
hamingu hefur Pétur [Sigurðsson vélstjóri]
frán augu. Það var í raun ótrúleg heppni á hitta
á togarann og þeir hefðu auðveldlega geta
misst af mér ef Pétur hefði ekki haft augun hjá
sér. Og þá væri ég ekki hér.“
Snarræði vélstjórans
Pétri Sigurðssyni vélstjóra, sem vegna ár-
vekni sinnar og snarræðis á ekki síst þátt í því
að mannbjörg varð, segist ekki hafa litist á
blikuna eftir að hann varð var við flugvélina.
„Ég var hræddur um að við næðum ekki til
mannsins í tíma. Við höfðum fengið skeyti um
að flugvélarinnar væri saknað. Nú, við vorum á
svæðinu þannig að maður sýndi þessu svona
smá athygli. Ég hélt samt, eins og eflaust
margir, að enn einn flugmaðurinn væri fai’inn í
hafið. Á sama tíma var hann að eiga við þetta
„kústaskaft" sitt.
Allt í einu verð ég var við endurvarp á ratr
sjánni. Ég leit út, sá ljós og hljóp í símann til að
fá útkíkk með mér. Þegar ég lít út í þriðja skipt-
ið á stuttum tíma þá var ljósið horfið. Þá hljóp
ég aftur á stýrið og beygði bai'a á ljósið þar sem
ég sá það síðast. Efth' nokki-a stund sáum við
hvítan hlut út við sjóndeildarhring sem reyndist
tii allrar hamingju vera flugvélin, það sem enn
stóð upp úr af henni. Það er bara einhver röð af
tilviijunum sem gerir það að verkum að við
björgum manninum. Þetta stóð tæpt.“
Mikilvægt að komast
í loftið aftur
Við komuna til Akraness afhenti Haraldm'
Sturlaugsson framkvæmdastjóri útgerðarinnar
áhöfninni blómvönd í tilefni björgunarinnar og
Viðar Gunnarsson, skipstjóri, afhenti Andrew
afsteypu styttunnar „Sjómaðurinn“ sem stend-
ur á Akratorgi á Aki-anesi frá áhöfn skipsins og
útgerð þess. „Þessi gjöf snart mig djúpt. 28.
september verður hér eftir sérstakm- dagur í
lífi mínu. Ég mun aldrei gleyma bjargvættum
mínurn."
Áður en Andrew kemst úr landi þarf hann að
útvega sér nýtt vegabréf, gefa opinbera
skýrslu og ganga frá ýmsum hlutum. „Síðan
flýg ég til London og fæ að vita hvaða verkefni
er næst á döfinni. Það er mikilvægt fyrir mig
að komast í loftið eins fljótt og ég get,“ segii'
þessi geðugi flugmaður að lokum.