Morgunblaðið - 03.10.1998, Síða 24

24 LAUGARDAGUR 3. OKTÓBER 1998
MORGUNBLAÐIÐ
VIÐSKIPTI
Flugleiðir
kaupa upp-
lýsingakerfi
FLUGLEIÐIR hafa samið við
tölvufyrirtækið Unisys um kaup
á nýju birgða-, bókunar- og vild-
arkerfí sem gerir félaginu fært
að bæta þjónustu við farþega á
mörgum sviðum. Kerfíð verður
grundvallartölvukerfi í nær öll-
um rekstri Flugleiða og heldur
það m.a. utan um allar bókanir
félagsins. Samkvæmt fréttatil-
kynningu mun búnaðurinn
stuðla að markvissari rekstrar-
stýringu og aukinni hagkvæmni
en kerfið verður tekið í notkun
snemma á næsta ári.
Á MYNDINNI sjást þeir Sigurður Helgason, forstjóri Flugleiða, t.v. og
Dennis Christ, forstjóri Unisys, handsala samninginn.
FBA um stöðu og horfur á innlendum og erlendum mörkuðum
Markaðsaðilar bíða
eftir nýju hlutafé
í SKÝRSLU sem Fjárfestinga-
banki atvinnulífsins hefur sent frá
sér er birt greining á stöðu og horf-
um á innlendum og erlendum mörk-
uðum.
Á erlendum markaði ber hæst ný-
afstaðnar vaxtalækkanir hjá seðla-
banka Bandaríkjanna en ástæða
þeirra er umrót á erlendum mörkuð-
um. Vegna umrótsins er einnig talið
að innlendir fjárfestar fjárfesti síður
erlendis. Sérfræðingar bankans
segja að innlendur markaður ein-
kennist nú af því að markaðsaðilar
haldi að sér höndum, hugsanlega
vegna framboðs nýs hlutafjár á
næstu vikum.
Skýrsluhöfundar spá því að
breski seðlabankinn muni fylgja
fljótlega í kjölfar bandaríska seðla-
bankans með vaxtalækkanir en
segja að óljóst sé hvort vextir í
Þýskalandi verði lækkaðir. „Við
teljum þó að þetta muni ekki duga
til að hlutabréfaverð hækki á næstu
mánuðum. Einnig teljum við að
langtímavextir a.m.k. í Bandaríkj-
unum muni halda áfram að lækka,“
segir í skýrslunni.
„Dollari mun tímabundið veikjast
á móti þýsku marld, en styrkjast
Vaxtalækkun Seðla-
banka Bandaríkjanna
Setur þrýsting
á kronuna til
hækkunar
MÁR Guðmundsson hagfræð-
ingur í Seðlabanka íslands segir
að vaxtalækkunin sem varð í
Bandaríkjunum sl. þriðjudag
muni hafa áhrif hér á landi og
gæti sett þrýsting á krónuna til
hækkunar enda eru Bandaríkin
eitt helsta viðskiptaland íslands
og þar er stærsti fjármálamark-
aður í heimi.
Vextir voru lækkaðir um
0,26% og eru nú 5,25% og er til-
gangurinn með lækkuninni að
draga úr áhrifum fjármála-
kreppunnar víða um heim á
bandarískt efnahagslíf og koma í
veg fyrir lánsfjárskort.
„Vaxtalækkun í Bandaríkjun-
um hefur þau áhrif að skamm-
tímavaxtamunur okkar gagnvart
útlöndum eykst og ef aðrir fylgja
í kjölfarið hefur þetta, að öðru
óbreyttu, þau áhrif að vextir
lækka hér á landi,“ sagði Már.
Hann sagði að vaxtalækkun í
Bandaríkjunum ætti að hafa já-
kvæð áhrif á gjaldeyrisinn-
streymi til landsins og setti þá,
að öðru óbreyttu, þrýsting á
krónuna til hækkunar.
gegn jeni og pundi. Ef litið er til
áramóta mun dollari rétta úr kútn-
um gagnvart markinu en sama þró-
un verða gagnvart hinum myntun-
um tveimur."
FBA telur fjarskiptafyrirtæki,
netfyrirtæki og lyfjafyrirtæki álit-
lega fjárfestingarkosti á erlendum
markaði.
Minnkandi gjaldeyrísútstreymi
og vaxtalækkanir styrki krónuna
Varðandi innlendan markað telur
bankinn að minnkandi gjaldeyrisút-
streymi vegna takmarkaðri fjárfest-
inga lífeyrissjóðanna á erlendum
verðbréfum það sem eftir er árs,
auk fyrirsjáanlegra vaxtalækkana á
erlendum skammtímavöxtum, vinni
til styrkingar krónunnar. Þeir álíta
sem svo að verðtryggðir langtíma-
vextir muni ekki lækka umtalsvert á
næstunni heldur muni frekar
hækka.
Skýrsluhöfundar segja að erfitt sé
að meta hve stór hluti þeirra 20
milljarða króna sem reikna má með
að lífeyrissjóðir hafi til ráðstöfunar
út árið fari í verðtryggð skuldabréf
þar sem þeir eru ennþá að laga hlut-
föll fjárfestinga sinna að nýrri fjár-
festingarstefnu.
Vegna líklegs samdráttar á er-
lendri fjárfestingu en aukins fram-
boðs nýs hlutafjár á innlendum
markaði er sú ályktun dregin að
verðtryggðir vextir komi ekki til
með að lækka mikið á næstunni og
að þær vaxtalækkanir sem hafa orð-
ið á síðustu dögum gangi að ein-
hverju leyti til baka. „Vextir gætu
hins vegar lækkað þegar líður á ár-
ið, sér í lagi ef vextir halda áfram að
lækka í helstu ríkjum heimsins,"
segir í skýrslunni.
Hlutabréfavísitala
hækkar varla
Samkvæmt skýrslunni mun hluta-
bréfavísitala varla hækka út árið
vegna mikils framboðs nýrra hluta-
bréfa á markaðnum á síðustu mán-
uðum ársins en áhugi stofnanafjár-
festa á þeim vinnur einnig gegn
vaxtalækkun auk þess sem það or-
sakar tregari eftirspum eftir þeim
bréfum sem fyrir eru á markaði.
Samkvæmt skýrslunni er útlit
fyrir að hækkun vísitölu neysluverðs
á árinu verði sú minnsta síðan árið
1994 og spáir FBA því að vísitalan
hækki um 1% frá upphafi til loka
ársins og að meðalverðlag árið 1998
verði 1,6% hærra en meðalverðlag
ársins 1997.
Forsendur þeirrar spár eru tals-
verð verðlagshækkun í október og
verðhjöðnun bæði í nóvember og
desember.
Um gengisvísitölu krónunnar seg-
ir í skýrslunni að án meiriháttar
skakkafalla virðist ráðrúm fyrir ögn
sterkari krónu og því er spáð að
gengisvísitalan leiti niður undir 112
stig á nýjan leik.
Um horfur á peningamarkaði
segja skýrsluhöfundar m.a. að
greinilegt sé að eftirmarkaður með
ríkisvíxla hafi átt undir högg að
sækja og ljóst sé að ríkissjóður hef-
ur ekki náð markmiðum sínum í
markflokkavæðingu ríkisvíxla.
Afkoma sjávarútvegs-
fyrirtækja versni
Fjallað er um einstaka flokka fyr-
irtækja á hlutabréfamarkaði í
skýrslunni og í grein um sjávarút-
vegsfyrirtæki er bent á að markaðir
fyrir fiskafurðir hafi verið að þyngj-
ast á þeim svæðum sem efnahagsá-
stand fer versnandi á og er þar aðal-
lega átt við Rússland. Líkur benda
til, samkvæmt skýrslunni, að um
aukið framboð og verðlækkun á
loðnu og tengdum afurðum verði að
ræða á næstunni. Gangi það eftir má
reikna með að afkoma fyrirtækja,
sem selja inn á þá markaði, versni.
Hagnaður fyrirtækja í iðnaði kom
markaðsaðilum almennt nokkuð á
óvart, segir í skýrslu FBA, en reikn-
að er með að fyrirtæki í iðnaði haldi
sínu striki eða gætu jafnvel bætt sig
lítið eitt.
Reiknað er með áframhaldandi
góðu gengi hjá fyrirtækjum á fjár-
mála- og tryggingamarkaði.
Útlit Eimskips gott,
Flugleiðir tapa
í samgöngum er samkvæmt
skýrslunni ekki hægt að reikna með
öðru en að þróunin, það sem eftir lif-
ir árs, verði Eimskipafélaginu hag-
stæð. I sambandi við Flugleiðir er
bent á afleita afkomu á fyrri árs-
helmingi. Reiknað sé með að veru-
legt tap verði á rekstri fyrirtækisins
áárinu.
Um tölvufyrirtæki er sagt að þau
fyrirtæki sem best ná að blanda
saman sölu á vélbúnaði og hugbún-
aðarþjónustu muni hafa forskot.
Einnig er bent á að ekki sé ólíklegt
að ný verkefni skapist í kringum
svokallað 2000-vandamál.
I lokin er spáð í framhaldið. Sagt
er að ásýnd VÞI eigi eftir að breyt-
ast nokkuð á næstu mánuðum og
vægi einstakra atvinnugreina eigi
eftir að raskast. Vægi fjármálafyrir-
tækja mun aukast verulega með
skráningu TM, FBA og Landsbanka
og síðar Búnaðarbanka á VÞÍ, að
mati skýrsluhöfunda. Talið er að
vægi sjávarútvegsfyrirtækja á þingi
minnki úr 42% niður í 32%.
„í ljósi þess hve mörg stór og
sterk fyrirtæki eru á leið inn á
markaðinn má reikna með að viðbót-
arfjárfesting lífeyrissjóða í innlend-
um hlutabréfum beinist nokkuð í
þessi nýju fyrirtæki frekar en í þau
félög sem sjóðirnir eiga fyrir,“ segir
í lok skýrslunnar.
ÚR VERINU
Humri landað fram hjá vigt í Sandgerði
Dæmdir fyrir að
taka sér í soðið
SKIPSTJÓRI og útgerðannaður
Hafharbergs RE voru í gær
dæmdir í Héraðsdómi Reykjavíkur
í 400 þúsund króna sekt hvor um
sig fyrir að landa 227 kílóum af
humarskottum framhjá hafnarvigt.
Ætluðu mennirnir að skipta aflan-
um á milli áhafnar skipsins þar
sem þeir töldu humarinn óhæfan til
vinnslu.
Málavextir eru þeir að Hafnar-
berg RE kom úr humarveiðiferð
hinn 14. ágúst sl. og var aflanum
landað úr skipinu. Skipstjóri og út-
gerðarmaður höfðu sammælst um
að hluti aflans, sem þeir segja hafa
verið ósöluhæfan úrgangshumar,
yrði ekki veginn, heldur skipt á
milli áhafnar skipsins. Var því
þessum hluta aflans, 227 kílóum af
humarskottum, skipað upp á bíl út-
gerðarmannsins sem hann síðan ók
framhjá hafnarvoginni í Sandgerði
þar sem hinn hluti aflans var
vigtaður. Veiðieftirlitsmaður Fiski-
stofu, verkstjóri í humarvinnslu
HB hf. í Sandgerði og vigtarmaður
á hafnarvoginni, skoðuðu lauslega
þann hluta sem ekki var vigtaður
og bar þeim saman um að um
óflokkaðan humar hefði verið að
ræða. Eftirlitsmaðurinn taldi þó að
humarinn hefði vafalaust verið
vinnsluhæfur en hinir að hann
hefði að mestu leyti verið lélegur
eða ónýtur, þó innan um hafi verið
góður humar.
Skipstjórinn og útgerðarmaður-
inn neituðu sakargiftum og töldu
að þeim hefði verið heimilt að taka
umræddan humar fram hjá vigt
þar sem um úrkast hefði verið að
ræða. I dómnum segir að í lögum
um nytjastofna sjávar komi fram
sú meginregla að allan afla skuli
vigta á hafnarvog og þau afbrigði
sem tilgreind eru frá því í laga-
greinum hafi ekki þýðingu fyrir
þetta mál. Skipstjórinn og útgerð-
armaðurinn voru því dæmdir til að
greiða hvor um sig 400 þúsund
krónur til ríkissjóðs og allan sakar-
kostnað.
Ekkert svigrúm
í lögnm
Jón H. Snorrason, saksóknari í
málinu og yfirmaður efnahags-
brotadeildar ríkislögreglustjóra,
segir að með dómunum megi vel
sjá hve skýr og afmörkuð lög um
vigtun sjávarafla eru. Lögin kveði
skýrt á um að fara skuli með allan
landaðan afla beinustu leið á
næstu hafnarvog. Tilgangurinn sé
sá að tryggja eftirlit og skráningu
á öllum afla sem landað er. Þetta
tiltekna mál og ýmis önnur sýni að
lítið eða ekkert svigrúm sé til að
hafa annan hátt á.
Kvótalitlir útgerðarmenn mótmæla
„Kvotaþingið
virkar ekki“
HÓPUR útgerðarmanna afla-
marksskipa með litlar aflaheimildir
hefur tekið sig saman og krefjast
þeir þess að réttur þeirra, „sem lít-
ill var fyrir, verði ekki allur af þeim
tekinn“. Þeir telja að lögin um
Kvótaþing komi í veg fyrir að þeir
geti flutt til sín þær aflaheimildir,
sem þeim eru nauðsynlegar til að
grundvöllur verði fyrir útgerðinni.
„Kvótaþingið virkar ekki rétt, en
eins og fyrirkomulagið var áður
gekk þetta upp,“ segir Kristinn
Arnberg, skipstjóri í Grindavík,
meðal annars i samtali við Morgun-
blaðið.
Hópurinn fundaði í Reykjavík nú
í vikunni og sendi frá sér eftirfar-
andi ályktun: „Frá fyrsta septem-
ber er komin upp sú staða, ekki sízt
vegna framkvæmdar laga um
Kvótaþing, að útgerðir sem hafa
þurft að fá fluttar til sín aflaheim-
ildir undanfarin ár geta það ekki
lengur. Mikill fjöldi aflamarksskipa
er nú bundinn við bryggju. Skip
sem á sama tíma undanfarin ár
voru í fullum rekstri. Alls óvíst er
um það hvenær eða hvort þau geta
stundað veiðar í atvinnuskyni í
framtíðinni og telja fundarmenn
raunar engar líkur til þess að
óbreyttu.
Fundurinn telur að með breyt-
ingum á lagaumhverfinu sé búið að
kippa fótunum undan rekstri fjöl-
margra skipa og báta og þar með
skerða afkomumöguleika heilu
byggðarlaganna.
Við gerum þá lágmarkskröfu að
réttur okkar, sem lítill var fyrir,
verði ekki allur af okkur tekinn. Við
skorum á stjómmálamenn að taka
tillit til hagsmuna okkar. Það nægir
ekki að bíða til kosninga með það.
Ef ekki kemur til leiðrétting strax
er ljóst að við eigum enga framtíð.
Þetta er þrátt fyrir að við erum að
skila þeim fiski í land, sem er
grundvöllur allrar landvinnslu víða
á landsbyggðinni.“
Kristinn Arnberg segir að þama
sé ekki eingöngu um útgerðar-
menn að ræða, heldur einnig mik-
inn fjölda sjómanna, allt að 1.500,
sem sjái fram á að geta ekki stund-
að atvinnu sína. „Sjómannafélögin
gerðu mistök. Með svona verð-
bréfakerfi gengur þetta ekki upp.
Við verðum að geta flutt aflaheim-
ildir okkar til eins og áður,“ segir
Kristinn.
Ekkert sést til loðnu
ENN hefur engin loðna fundist en
nokkur skip vom í gær við leit fyrir
norðan land og á Grænlandssundi.
Skipstjórnarmenn sem Morgun-
blaðið ræddi við í gær sögðu að búið
væri að kemba stórt svæði en sama
og ekkert hefði sést af loðnunni
ennþá. Töldu þeir að enn væri nokk-
ur tími uns loðnan þétti sig og kæm-
ist í veiðanlegt ástand.
Dræm síldveiði fyrir austan
Þá var síldveiði einnig með
lakasta móti í gær. Síldveiðiskipin
hafa verið að fikra sig norður með
Austfjörðum og köstuðu nokkur
þeirra í Norðfjarðardýpi í fyrrinótt
en sáralítill afli fékkst. Síldarskip
em enn að leita síldar á Breiðdals-
grunni en þar fékkst þokkalegur
afli í upphafi vertíðar. Þá vom
einnig skip út af Hvalbak í gær.
Langmest til bræðslu
Samtals hefur verið tilkynnt um
landanir á um 6.727 tonnum af síld á
yfirstandandi vertíð. Langmestur
hluti aflans hefur farið til bræðslu
eða um 5.790 tonn en um 611 tonn
til söltunar og um 325 til frystingar.
Mest hefur verið landað hjá SR-
mjöli á Seyðisfirði eða um 2.478
tonnum en um 1.154 tonnum hefur
verið landað hjá Borgey hf. á Höfn.
I

w

H
■
I

I