Morgunblaðið - 07.11.1999, Qupperneq 25

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 7. NÓVEMBER 1999 25
Ömetanlegt
leyfi frá störfum
Dagskrá ríkisfjölmiðla vikuna 15.-21. okt. 1998
Rás 1 tnín. Hlutfatl % T9,9%">x
Almenn fréttaþjónusta 2.010 19,9
Vettvangur skoðanaskipta 360 3,6 //A
Fjölbreytt skemmtiefni 360 3,6
Fjölbreytt efni við hæfi barna 105 1.0
Listir og bókmenntir 1.290 12,8
Vísindi og saga 195 1,9
Tónlist 4.245 42,1 CM
Almenn fræðsla 120 1,2
Dagskrá um ísland og íslendinga 675 6,7 \ \ /
Annað 720 7,1 \ \ /
Samtals mín. 10.080 100,0 \
Samtals klst. 168
Rás 2 mín. Hlutfall %
Almenn fréttaþjónusta 1.980 19,6 19,6%/N
Vettvangur skoðanaskipta 1.815 18,0 /18,0%\
Fjölbreytt skemmtiefni 1.530 15,2
Fjölbreytt efni við hæfi barna 195 1,9 / ^\
Listir og bókmenntir 0 0,0
Vísindi og saga 0 0,0
Tónlist 4.455 44,2
Almenn fræðsla 0 0,0 44,2% J
Dagskrá um ísland og Islendinga 0 0,0
Annað 105 1,0
Samtals mín. 10.080 100,0
Samtals klst. 168
Sjónvarp mín. Hlutfall % a j ° 'Xu / \To /
Almenn fréttaþjónusta 570 10,3
Vettvangur skoðanaskipta 660 11,9
Fjölbreytt skemmtiefni 1.740 31,4 / / \
Fjölbreytt efni við hæfi barna 555 10,0 / 31,4%\
Listir og bókmenntir 105 1,9
Vísindi og saga 0 0,0 ^
Tónlist 30 0,5 \/x^io,o/
Almenn fræðsla 195 3,5
Dagskrá um ísland og íslendinga 345 6,2
Ánnað 1.335 24,1 24,1 vo/7
Samtals mín. 5.535 100,0
Samtals klst. 92,25 __—

HALLDÓR er fyrsti einstakling-
urinn sem útskrifast úr MA-námi
í opinberri stefnumótun og
stjórnsýslu hérlendis. Sfjórn-
málafræðiskor við félagsvísinda-
deild HÍ bauð fyrst upp á þetta
nám haustið 1997, og er mark-
mið þess að sameina hagnýtar og
fræðilegar áherslur. Að hluta til
er tilgangur þess einnig að búa
nemendur undir störf við stjórn-
sýslu ríkis- og sveitarfélaga, eða
skyld störf hjá hagsmunasamtök-
um, stjórnmálaflokkum og einka-
aðilum. Þjálfun í úrlausn hag-
nýtra viðfangsefna skipaði því
talsverðan sess í náminu.
Halldór starfar sem auglýs-
ingasljóri RÚV en fékk leyfí frá
störfúm vegna námsins, sem
hann stundaði að hluta til við há-
skólann í Árósum í Danmörku,
þar sem hann sat meðal annars
tíma hjá einum helsta brautryðj-
anda dagskráruppgjöra í Dan-
mörku og á fleiri Norðurlöndum,
Preben Sepstrup. „Það var í senn
ómetanlegt og nauðsynlegt að fá
leyfi frá vinnu til að geta helgað
mig náminu, en kannski þess
vegna er ég fyrstur til að útskrif-
ast úr opinberri stjórnsýslu og
stefnumótun hérlendis,“ segir
hann.
Brýnt að hafa reynslu
„Námið er mjög skemmtilegt
og ég tel það nýtast mjög vel,
ekki eingöngu á mínum vett-
vangi, heldur víðast hvar í þjóð-
félaginu. Menn þurfa að vera
komnir með reynslu í atvinnulíf-
inu til að námið nýtist þeim sem
best, og allir sem eru í þessu
námi eiga það raunar sammerkt
að hafa slíka reynslu. Ráðuneytin
hafa verið okkur mjög hjálpleg,
ekki síst fjármálaráðuneytið, þar
sem Friðrik Sophusson hafði ný-
lega ýtt úr vör verkefni á sviði
árangursstjórnunar."
Hann segir að dr. Gunnar
fulltrúum almennings í stjórn Rík-
isútvarpsins að sjá um að lögum
um dagskrá sé framfylgt, einkum
þegar haft er í huga að meira en
tveir þriðju hlutar kostnaðar við
dagskrárgerð koma af afnotagjald-
tekjum. Fulltrúar almennings í út-
varpsráði eiga rétt á og eiga að
gera kröfu um, samkvæmt lögum
um RÚV, að upplýsingar um dag-
skrá liggi fyrir þannig að mark-
miðum um dagskrá sé framfylgt.
ímynd, fjöldi hlustenda og
áhorfenda fjölmiðla RÚV er auð-
lind sem fara verður vel með og
varðveita, til styrktar menningu
Helgi Kristinsson eigi þó mestar
þakkir skildar fyrir framlag sitt
til náms í opinberri stjórnsýslu
og stefnumótun hjá félagsvís-
indadeild. „Þróttur og dugnaður
Gunnars hefur vel komið fram í
sambandi við þetta nám og við
höfum notið þess hversu vel hann
er menntaður á þessu sviði,“ seg-
ir Halldór. Ákveðið hefur verið
að halda áfram námi í faginu og
eru nemendur teknir inn á
tveggja ára fresti, nú seinast 14
manns í haust.
„Það sem var kannski nýtt í
þessu námi var þjónustumatið,"
segir Halldór. „Við fengum ný-
lega heim doktor í þeim efnum,
Sigurlínu Davíðsdóttur, sem
lærði í Chicago, og leiðbeindi
okkur að þessu leyti. I Bandaríkj-
unum þurfa allar þjónustustofn-
anir að gangast undir þjónustu-
mat og þingmenn þar samþykkja
vart lög eða fjárveitingar um
stofnanir nema að slíkt mat liggi
fyrir."
Hann kveðst þeirrar skoðunar
að Ríkisútvarpið eigi að fara í
þjónustumat, til að skýra ná-
kvæmlega hvað menn eru að fá
fyrir fjármunina sem lagðir eru í
stofnunina og hvort þeir séu not-
aðir með réttum hætti. „RÚV á
að búa til íslenska dagskrá og í
þjónustumati væri skoðað hvern-
ig því hlutverki er sinnt, hvenær
einstaka dagskrárliðir eru sendir
út og hvort þeir hafi raðast niður
á þá tíma sem hentar þeim best,
hversu margir hlusta o.s.frv. Síð-
an myndi einnig vera spurt hvað
viðkomandi dagskrárliður kostar
og hver kostnaðurinn sé miðað
við fjölda hlustenda, á að leggja
dagskrárliðinn niður eða auka
við hann, bjóða út verkið, selja
hann með öðrum hætti o.s.frv.
Allir þættir málsins eru skoðaðir
og metnir og það er settur ein-
hvers konar verðmiði, þó það
ekki sé endilega verið að tala um
og lýðræði. Þess vegna er mikil-
vægt að þeir sem fjalla um dag-
skrá og fyrirkomulag hennar hafi
allar þær upplýsingar sem geta
aukið þekkingu og skilning á mikil-
vægi hennar fyrir land og lýð.
Fjöldi áhorfenda og hlustenda
hverju sinni, er ekki eina viðmiðið
sem hafa ber í huga; gæði og fjöl-
breytni dagskrár eru ekki síður
mikilvæg þegar um er að ræða
dagskrá sem framleidd er fyrir af-
notagjöld almennings," segir Hall-
dór.
Hann bendir á að hugmyndin
um opinbera fjölmiðla með al-
krónur og aura í því sambandi.
Þó að það sé mikilvægt fyrir rík-
isútvarp að hafa marga áhorf-
menning sem notendur hafi ekki
sömu merkingu og áður, þegar op-
inberir fjölmiðlar voru einráðir á
markaðinum. „Þær grundvallar
dagskrárpólitísku hugmyndir um
opinbera fjölmiðla sem þróuðust
við einokun og koma fram í kröf-
unni um fjölhæfni, fjölbreytni og
gæði, eru ekki úreltar, heldur hafa
vaxandi þýðingu. Af þessum
ástæðum er m.a. mikilvægt að
tryggja áfram gæði í framleiðslu
dagskrár og fjölbreytileika. Hvort
opinberir fjölmiðlar hafa einhverju
hlutverki að gegna í þessu sam-
bandi, eða hvort markaðsfyrirtæki
endur og hlustendur, því annars
er grundvöllurinn horfinn, hefúr
það miklu víðtækari tilgang.“
eru fær um þetta hlutverk, á eftir
að koma í ljós,“ segir Halldór.
Hindra þarf óæskileg áhrif
Hann segir að hugmyndir mark-
aðssamfélagsins geri tvískiptingu
fjölmiðla í opinbera fjölmiðla og
einkafjölmiðla erfiðari, enda starfi
þeir hlið við hlið í inribyrðis sam-
keppni sem hefur þau áhrif að þeir
líkjast sífellt meira hvor öðrum.
Sömu áhrif hafi sameiginleg vanda-
mál þeiiTa vegna minnkandi fjöl-
neyslu dagskrár.
„Á meðan opinberir fjölmiðlar
skilja sig frá einkareknum fjölmiðl-
um í dagskrárgerð og með dag-
skrárkröfum, og ef tilvera þeirra
skiptir máli fyrir virkni pólitíska
kerfisins, eru það nægileg rök til að
viðhalda fjölmiðlum í opinberri
eigu. Eignarhald fjölmiðla þarf ekki
að hafa áhrif á hlutverk þeirra, en
markmið þeirra hlýtur að hafa áhrif
á dagskrársetningu. Þannig geta
viðskiptasjónarmið haft áhrif á dag-
skrá, alveg eins og pólitísk sjónar-
mið. Þess vegna er opinberri fjöl-
miðlun ekki ofaukið, ef hægt er að
koma í veg fyrir óæskileg áhrif á
dagskrá," segir Halldór.
„Á Norðurlöndunum hafa ríkis-
fjölmiðlar farið þá leið að fylgja
ekki markaðsmiðlunum, heldur
bjóða upp á lögbundna dagskrá.
Svipaðrar þróunar gætir einnig hjá
BBC í Bretlandi. Hérlendis höfum
við hins vegar farið bil beggja. Við
þurfum kannski að taka okkur á í
stefnumótun hér á landi og ákveða
hvert við ætlum að stefna. Tvær
leiðir eru færar, þ.e. annars vegar
að skera sig frá markaðsmiðlunum,
eða hins vegar fylgja þeim. Per-
sónulega tel ég fyrri kostinn betri,“
segir Halldór.
Starfsmenn Ríkisútvarpsins hafa
lagt til að Ríkisútvarpinu verði
breytt í Ríkisútvarpið hf. Halldór
kveðst hins vegar þeirrar skoðunar
að slíkt henti ekki RÚV og vitnar
til Pósts og síma í því sambandi.
„Hlutafélagsvæðing Pósts og síma
hf. er undanfari einkavæðingar.
Hlutafélag í eigu ríkisins er milli-
bilslausn sem hefur hvorld kosti
ríkisrekstrar, þ.e. pólitíska og laga-
lega ábyrgð, né einkarekstrar, þ.e.
samkeppni, markaðsaðhald og
frelsi frá pólitískum afskiptum. Af
þessum ástæðum getur hlutafélags-
væðing í anda Pósts og síma ekki
verið fyrirmynd fyrir RUV nema að
takmörkuðu leyti,“ segir hann.
Margmiðlun eykur möguleika
Halldór kveðst þeirrar skoðunar
að með nýrri tækni og margmiðlun
aukist möguleikar opinberra fjöl-
miðla á að sinna hlutverki sínu, þ.e.
sameina fjölhæfni og fjölbreytni í
dagskrá. Hann telji höfuðmarkmið
dagskrárstefnu margmiðlunar í
framtíðinni verða annars vegar að
tryggja umrædda fjölhæfni og fjöl-
breytni, sem markaðurinn ræður
illa við og lýsir sér í endalausri iðn-
aðarmenningu, en hins vegar að
vinna gegn gæðarýrnun dagskrár
sem ógnað geti menningarlegri
stöðu fjölmiðla.
„Þessi atriði fara saman við
markmið opinberra fjölmiðla, og
þar af leiðir eru þeir ágætlega í
stakk búnir til að mæta nýrri
tækni,“ segir hann. „Ríkisfjölmiðlar
í Evrópu standa sig yfirleitt vel í
samkeppni, og með margmiðlun
öðlast þeir vaxandi möguleika sem
þeir verða að nýta sér, oftar en ekki
í samvinnu við önnur fyrirtæki, þar
með talin markaðsfyrirtæki. Kraf-
an um að nýta sér þróunina í tækn-
inni á tvimælalaust einnig við um
ísland.“
Þú færð LIVE-háriitina í
verslunum Hagkaups og
apótekum víða um land.
Heildverslun Kjartans
Magnússonar s. 565 6222.
Nýju LIVE-hárlitirnir
gefa óendanlega möguleika,