Morgunblaðið - 22.08.2000, Qupperneq 40

40 ÞRIÐJUDAGUR 22. ÁGÚST 2000
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
Hraðar,
núna,
strax!
Oþolinmœðin erhin nýjaplága,
afsprengi daglegrar umgengni við
hraðsuðukatla, hraðbanka,
hraðsendingar, hraðfrystihús...
Eftir
Sigurbjörgu
Þrastardóttur
INÓVEMBER árið 1863
andaðist Friðrik VII,
konungur yfír Danmörku
og þar með íslandi. í hálft
ár höfðu íslenskir þegnar
dönsku krúnunnar ekki hugmynd
um að kóngur væri fallinn frá, þar
sem fréttin um andlát hans barst
ekki hingað fyrr en 4. apríl 1864.
Árið 1271 lagði Marco nokkur
V^Polo af stað frá Feneyjum og ferð-
aðist austur um Silkiveg þar til
hann kom þangað sem hann ætl-
aði, til Shangdu í Kína. Áfanga-
staðnum náði hann árið 1275.
t/inurtDC Núeruhins
VIUHUKf vegar aðrir
tímar. Nú líða
ekki lengur ár
frá því menn
leggjauppí
ferðalög og þar til þeir ná landi.
Breiðþotur fara daglega á milli
Evrópu og Kína og skila farþeg-
um á áfangastað á hálfum sólar-
hring. Stórfréttir eru ekki lengur
sendai' með skipum þegar gefur,
heldur með símskeytum, símum
og tölvupósti og eru um leið á allra
vitorði. Stórkostlegar framfarir í
tækni og samgöngum hafa skilað
okkur breyttum heimi og gjör-
breyttri afstöðu til þess sem kall-
ast tími. Nú er ekki lengur mælt í
dagleiðum, nú er mælt í megabæt-
um á sekúndu. Allt er hægt að
komast á örskotsstundu og allt
gerist þegar í stað. Beinar út-
sendingar í sjónvarpi, beinlínu-
samband við alþjóðlega viðmæl-
endur, beingreiðslur í viðskiptum,
beint flug til sólarlanda. Engar
siglingar, engar biðraðir.
Liðin er sú tíð þegar allt hafði
sinn tíma, eins og sagt var. Nú er
öldin önnur í bókstaflegri merk-
ingu; 21. öldin, þar sem allt hefur
aðeins einn tíma: núna.
Þessi bylting hefur haft marg-
vísleg áhrif á hugsanir og hegðun
fólks í hraðskreiðustu þjóðfélög-
unum. Ekki það að við hugsum
endilega hraðar, og þó. Kannski
gerum við það líka. En fyrst og
fremst eru áhrifin þau að við vilj-
um helst láta hugsa fyrir okkur.
Við höfum ekki tíma til þess að
pæla. Tölvurnar eiga að gera eins
mikið og mögulegt er, símarnir
eiga að muna fyrir okkur númer-
' in, örbylgjuofnamir eiga að hita
matinn, búðarkassarnir eiga að
reikna út afganginn. Tíminn er
peningar og við verðum að flýta
okkur til þess að græða sem mest.
Sú óstjórnlega hraðadýrkun
sem tröllríður nútímasamfélagi
kallar á nýjar dyggðir en hefur
um leið útrýmt öðrum. Þeirra
helst er þolinmæðin. Meðan bréf
bárust með skipum frá útlöndum
og dagblöðum var dreift með
landpósti, var fólk vant því að
bíða. Anda djúpt. Drepa tímann.
Það vissi að heimurinn myndi ekki
^farast þótt fáeinar mínútur liðu án
þess að nokkuð gerðist. Jafnvel
fáeinir dagar. Nú er bið hins veg-
ar kölluð töf eða seinkun og talin
ámælisverð sem slík. Við seinkun
liggja jafnvel sektir í ýmiss konar
viðskiptum og þjónustu.
Óþolinmæðin er hin nýja plága,
- afsprengi daglegrar umgengni við
hraðsuðukatla, hraðbanka, hrað-
sendingar, hraðfrystihús... Þegar
hægt er að kaupa sultu úti í búð er
engin ástæða til þess að rækta
rabarbara, taka hann upp, skera
stilka, hreinsa, sjóða og sulta.
Þegar hægt er að þjóta gegnum
jarðgöng er engin ástæða til þess
að aka kringum fjallið.
Sjálfsagt er það gott og blessað
að fólk lifi hratt ef það hefur til
þess orku og aðstæður. Og það er
ábyggilega mörgum fagnaðarefni
að hraði í öðru veldi, hinn svo-
nefndi háhraði, sé kominn til
skjalanna í gagnaflutningum.
Hann mun án efa snúa sveif sam-
félagsins enn hraðar. En þegar
flýtirinn verður að ógn hlýtur hins
vegar að vera ástæða til þess að
endurskoða fögnuðinn.
Umferðarslys eru eitt augljós-
asta dæmið um þá ógn sem af
hraða og óþolinmæði stafar. Or-
sakir slysa eru reyndar vissulega
af margvíslegum toga og við sumt
verður aldrei ráðið, en einn af
áhættuþáttunum hlýtur samt að
vera of hraður akstur. Of hraður
miðað við ytri aðstæður eða of
hraður miðað við viðbragðshraða
þeirra sem í hlut eiga. Því þótt við
höldum okkur geta hugsað hratt,
skipta sekúndubrot máli þegar
ökutæki mætast á miklum hraða.
Þá er lítið svigrúm fyrir hugar-
leikfimi eða skipanir til handa sem
stjóma stýri eða fóta sem eiga að
stíga á hemla. Viðbragðsflýtir
líkamans er háður takmörkunum
þótt farartækið kunni að vera í
fluggír.
Á Islandi er hraðakstur sérlega
mikið hættuspil þar sem gatna- og
vegakerfið hefur ekki haldið í við
þær taktbreytingar sem orðið
hafa á daglegu lífi. Hér eru engar
hraðbrautir og því síður hraðlestir
til þess að skila þeim sem vilja á
milli staða. Samt sem áður vill
fólkið sem á hraðsuðukatlana og
háhraðanetin halda dampi og þeg-
ar það er reynt á gömlu þjóðveg-
unum og einbreiðu brúnum er
voðinn vís. Hið sama gerist í þétt-
býlinu, þar má enginn vera að því
að bíða á rauðu ljósi - þar hefur
enginn tíma til þess að lenda fyrir
aftan silakepp: Ég þarf að drífa
mig á bílasölu, fá mér hraðskreið-
ari bíl, kaupa geisladisk með hrað-
ari tónlist í takt við hjartsláttinn í
sjálfum mér, ég þarf að fara með
fötin mín í hraðhreinsun, ná í
myndir úr hraðframköllun, ég
þarf að komast í búðina því fyrst-
ur kemur fyrstur fær, ég þarf að
hraða mér gegnum bæinn, framúr
þessu fólki sem er fyrir mér...
Ljóshraði öðlast nýja merk-
ingu; það er hraðinn sem þarf að
aka á til þess að ná grænu Ijósi.
Hljóðhraði öðlast nýja merkingu;
það er hraðinn sem þarf svo það
ískri í dekkjunum í beygjum. Það
er ekki hægt að fara hægt. Þetta
er framtíðin.
Þannig snýst hringekjan í heimi
þar sem allir eru að flýta sér.
Flýta sér að ná í skottið á sjálfum
sér. Óþolinmæði er dyggð því tím-
inn er peningar og allir þurfa að
græða. Ekki á morgun. Ekki
seinna. Heldur strax.
VILHJÁLMUR
VILHJÁLMSSON
+ Vilhjálmur Vil-
hjálmsson fædd-
ist á Fæðingarheim-
ilinu við Eiríksgötu
í Reykjavík 2. ágúst
1980. Hann andaðist
í Leiru 15. ágúst
síðastliðinn. For-
eldrar hans eru
Sigrún Birna Ólafs-
dóttir, f. 4.9. 1950
og Vilhjálmur Ket-
ilsson, f. 13.4. 1950.
Systkini Vilhjálms
eru: 1) Garðar Ket-
ill, f. 15.10. 1967,
kvæntur Kristínu
Jónu Hilmarsdóttur, f. _ 25.1.
1964, þeirra börn eru Ásgeir
Elvar, f. 4.9. 1991, Brynjar
Freyr, f. 30.7. 1995 og Katla
Rún, f. 11.6. 1999. 2) Margeir, f.
2.2. 1972, barnsmóðir hans er
Kitty Johansen f. 11.8. 1974,
þeirra sonur er Viktor Thulin, f.
6.7. 1995. 3) Ásgeir, f. 18.4.
1973, d. 12.5. 1973.
4) Svanur, f. 6.3.
1977. 5) Vala Rún,
f. 9.12. 1982, unn-
usti hennar er Guð-
mundur K. Steins-
son, f. 21.10. 1978.
Vilhjálmur ólst
upp hjá foreldrum
og með systkinum
sínum í Keflavík.
Hann sótti grunn-
skólanám sitt í
Myllubakkaskóla og
Holtaskóla í Kefla-
vík. Vilhjálmur út-
skrifaðist sem stúd-
ent í maí sl. frá Verzlunarskóla
Islands. Hann starfaði mörg
sumur við golfvöllinn í Leiru. Sl.
tvö sumur hefur hann starfað
hjá bflaleigunni Geysi í Reykja-
vík.
títför Vilhjálms fer fram frá
Keflavíkurkirkju í dag og hefst
athöfnin klukkan 14.
Það er lygnt og fallegt síðsumar-
kveld, þegar ungur maður kemur
heim til sín úr vinnunni léttur í lund
og fasi og gefur mömmu sinni koss.
Hann er sæll en þreyttur, eftir
skemmtilega viku á landsmóti kylf-
inga og segir okkur frá þegar við
snæðum léttan kvöldverð. Reyndar
hafði hann verið á ferðinni kvöldið
áður og komið heim nokkru eftir
miðnætti. Þá var hann búinn að vera
í góðu sambandi við okkur dagana,
sem hann dvaldi á Akureyri og róm-
að návist félaganna og veðursældina.
Hann vissi að þessa sömu helgi yrð-
um við og kærir frændur hans þrír
með okkur í sumarbústaðnum í
Skorradal. Sérstaklega þess vegna
vildi hann fá að fylgjast með, hann
vissi frá eigin barnæsku að ævintýr-
in eru mörg sem gerast þar.
Síðsumarkveldið gengur hann
snemma til hvílu og hverfur í
draumaheima svefns og hvíldarinn-
ar. Á meðan koma vinir okkar í heim-
sókn, sem hann þekkti vel til og vissi
um áætlanir hópsins og umræðuefni
kvöldsins. Þar eru ánægjulegar
ákvarðanir teknar sem vekja gleði
og kátínu hópsins, sem leiðir okkur
öll út í kyrrt og fagurt kvöldið. Á
þeirri stundu kemur elskulegur
drengurinn okkar Vilhjálmur fram
klæddur uppáhalds tískunáttbuxun-
um sínum, síðerma blárri flíspeys-
unni sinni. Hann gengur fáskiptinn
fram hjá gestunum, en svarar því til
þegar hann er spurður hvort hann sé
að fara út á náttbuxunum, að hann
ætli aðeins að skreppa út í bíl.
Gestirnir halda til síns heima. Við
tekur venja heimilisins og einn hluti
þess er að útbúa nesti Vilhjálms.
Mamma fer og leitar eftir svari hans,
en þögnin ein ríkir í herbergi hans.
Við göngum til náða, en hvert hefur
hann farið á þessum tíma dauð-
þreyttur? Reynt er að ná í hann sím-
leiðis, en enginn svarar. Ástkær Vala
Rún systir hans leitar hans meðal
vina, en enginn Vilhjálmur sézt. Ör-
væntingin grípur fljótt um sig, ein-
hverra hluta vegna og undirmeðvit-
und okkar allra í gangi. Á þeirri
stundu getum við foreldrarnir ekki
með nokkru móti fest svefn og ég
klæði mig og fer út til að leita. Ek
sem leið liggur út í Leiru og spyr
sjálfan mig; „Hvers vegna þangað"?
„Hvert hefur hann farið“? Þegar
skálinn í Leiru birtist sjónum mínum
í myrkrinu, sem er að leggjast yflr af
fullum þunga sést í bifreið við skál-
ann. Um leið vaknar von, en ein-
hverra hluta vegna fylgir henni ótti.
Óttinn er alls ráðandi og myrkrið
nístandi kalt í brjósti mínu þegar
þangað er komið, en öllum óþægileg-
um ónotatilfinningum er ýtt í burtu
með viljann og vonina að vopni. Eng-
inn svarar köllum mínum út í myrkr-
ið, né bróðurins Garðars.
Það sest að okkur hrollur nátt-
myrkursins og við erum hjálpar-
vana. Heima sitja angistarfullar
mæðgur ásamt bróðurnum Margeiri
og óttinn og sorgin ræður ríkjum á
heimilinu þar sem nokkrum stund-
um áður ríkti gleði. Við þessar kring-
umstæður varð ekki ráðið og við köll-
um eftir aðstoð lögreglunnar og
hjálparsveitar skáta.
Ástkæri sonur okkar og bróðir er
allur. Eftir sitjum við hnípin sem
unnum honum og fáum engin svör
við spurningum okkar. Vilhjálmur
var heill og hamingjusamur ungur
maður. Indæll, ljúfur, skapgóður,
vinsæll og hvers manns hugljúfi.
Framtíðaráformin voru sett, hvað
sneri að vinnu í vetur, námi á næsta
ári eða fyrirhuguðu ferðalagi okkar
feðga í september. Hann átti þá ósk
heitasta að við færum allir saman.
Systkinaböndin voru þétt ofin og
samheldni þeiiTa allra eins og best
verður á kosið. Við viljum trúa því að
að elskulegur sonur okkar, hafi horf-
ið úr þessari jarðvist í draumaheimi
svefns og vaknað á æðra tilverustigi.
Vilhjálmur átti til að ganga um heim-
ili sitt í svefni, og þá yfirleitt stuttu
eftir að hann lagðist til svefns, án
þess að muna nokkuð daginn eftir. Á
það viljum við trúa og látum almætt-
ið um að dæma.
Þegar Vilhjálmur var aðeins
tveggja ára var hann þegar altalandi.
Einhvern tíma á þriðja ári spurði
hann ; „Pabbi, hvar verð ég ef þú
deyrð“. „Vertu ekkert að hugsa um
það núna, mamma er líka til og ég
dey vonandi ekki á meðan þú ert lít-
ill,“ var svarið. „En pabbi minn ég
ætla aldrei að fara frá ykkur, ég ætla
alltaf að vera heima.“ I tuttugu ár
fengum við að njóta návistar hans og
hann fór aldrei langan tíma frá okk-
ur þessi ár.
Nú ertu farinn, elsku vinurinn
minn, og við fáum engu þar um
breytt. En mikið erum við þakklát
fyrir að hafa fengið að hafa þig í
þessi tuttugu ár, sjá þig vaxa úr
grasi, þroskast, eflast, menntast og
með séreinkennin mikið og ljóst liðað
hár. Við söknum þín sárt. Heyrum
ekki lengur fótatak þitt í stiganum,
fínnum ekki faðmlög þín, vantar
væntumþykju þína, söknum ná-
kvæmni þinnar, vildum sitja hjá þér
við tölvuna, sjá þjálfaða rithönd þína
vinna, allt horfið á augabragði.
Breytingar á lífi okkar verða mikl-
ar, verðmætamat veraldlegra hluta
verður hjóm eitt í okkar huga. Við
myndum skipta á öllu okkar til að fá
þig aftur, en því er ekki til að skipa.
Blákaldur veruleikinn blasir við okk-
ur, þú ert farinn.
Elsku sonur sæll, farðu í friði, al-
góður Guð mun sjá þér fyrir verkefn-
um. Við bíðum okkar tíma og hlökk-
um til að fá að faðma þig að nýju. Við
munum setja þessa setningu úr
Passíusálmunum á legsteininn þinn,
þá sömu og er á leiði bróður þíns Ás-
geirs;
Vil ég nú hjartans feginn fá
frelsari minn að vaka þér hjá.
Guð blessi þig og minning þín mun
lifa með okkur alla ævi. Hafðu þökk
fyrir að vera okkur ljúfur sonur og
sofðu rótt, elsku Vilhjámur okkar.
Mamma og pabbi.
Elsku kæri stóri bróðir minn.
Ég trúi því varla ennþá að þú sért
farinn frá mér. Ég hélt að þú yrðir
hjá mér allt mitt líf. Ég veit samt
sem áður að þó að þú hafir farið,
muntu alltaf vera hjá mér.
Þetta kvöld, þetta bjarta sumar-
kvöld komstu heim og ég var ekkert
búin að hitta þig. Mikið er ég fegin að
hafa farið og kysst þig, ég var svo
rosalega fegin að sjá þig. Svo fórstu
inn og ég hélt áfram því sem að ég
var að gera. Svolítilli stundu seinna
fór ég líka inn og tók þá eftir því að
þú varst sofnaður. Asinn í mér þegar
ég var að fara út seinna um kvöldið
var þvílíkur að ég gleymdi að slökkva
á sjónvarpinu hjá þér og kyssa þig
góða nótt.
Símtalinu sem ég fékk svo seinna
um kvöldið frá pabba okkar gleymi
ég aldrei. Þá sá hann að þú varst ekki
heima og klukkan var orðin svo
margt. Mamma sagði að þú hefðir
farið og ætlað aðeins að skreppa út í
bíl um ellefuleytið, á sama tíma og
allt fólkið í saumaklúbbnum var að
fara. Ég vissi um leið að það var eitt-
hvað skrítið við þetta allt saman
þannig að ég sagði pabba að ég
skyldi nú fara að leita að þér. Ég leit-
aði og leitaði en ég fann þig ekki. Svo
ætlaði ég að fara út í Leiru en það
var eins og það héldi mér eitthvað
frá því. Ætli það hafi ekki bara verið
þú. Ég fór heim til mömmu okkar og
pabbi fór út að leita og gá að þér með
Gæa bróður okkar. Eg get ekki lýst
þeirri angistartilfinningu sem greip
mig þegar ég settist á svörtu komm-
óðuna uppi hjá okkur og það var eins
og því væri hvíslað í eyrað á mér
hvar þú værir. Ég hringdi strax í
pabba og þávar einmitt verið að leita
að þér þar. Ég hélt alltaf í vonina um
að þú kæmir aftur til okkar og mund-
ir setjast niður inni í eldhúsi og fá
þér mjólk og kleinu með mér. En svo
fundu þeir þig, engillinn minn, og þá
varstu farinn frá mér. Okkur öllum.
Þegar ég sit hérna og hugsa um
allt sem ég og þú áttum eftir að gera,
hvað við vorum búin að vera að gera
og allt sem að við höfum brallað sam-
an í gegnum tíðina þá færist yfir mig
gleðitilfinning. Þú varst alltaf svo
glaður og það geislaði af þér góð-
mennskan og ljúfleikinn. Þú varst
alltaf hvers manns hugljúfi, elsku
drengurinn minn. Þú varst mín fyrir-
mynd allt þitt líf, jafnvel þó svo að ég
hafi aldrei látið þig vita af því. Ég
gleymi því aldrei hvað þú varst alltaf
góður við mig, þú vildir alltaf allt fyr-
ir mig gera. Þú vildir bara yfirleitt
allt fyrir alla gera. Enda varstu gull
af manni og það vissu það allir sem
þig þekktu. Mig langar að þakka
guði fyrir það að hafa fengið að eiga
þig sem bróður og fyrir að hafa feng-
ið að þekkja þig eins og enginn annar
þekkti þig. Þú varst eitt skærasta
ljósið í mínu lífi og núna verð ég að
læra það að lifa í dimmunni í svolít-
inn tíma. En ég veit að þótt þú sért
farinn á minningin um þig eftir að
lýsa mér alveg jafnskært í gegnum
allt sem ég á eftir og þú átt eftir að
gefa mér allan þann styrk sem ég
þarf til að komast í gegnum þessa
erfiðu tíma.
Elsku Villi rninn, elsku ástkæri
stóri bróðir minn. Ég elska þig, ég
sakna þín og veit að það verður þú
sem tekur á móti mér þegar mitt kall
kemur. Þitt kall kom allt of fljótt, en
eins og máltækið segir; Þeir deyja
ungir sem Guðirnir elska; og þeir
elskuðu þig svo sannarlega.
Minningin um fallegasta, besta og
yndislegasta bróður í heimi mun lifa
að eilífu í hjarta mínu. Ég bið góðan
Guð að vaka yfir þér kæri bróðir.
Villi, takk fyrir að hafa verið til.
Vertu Guð faðir, faðir minn
ífrelsarans Jesúnafni.
Hönd þín leiði mig út og inn
svo allri synd ég hafni.
(H.Pét.)
Þín litla og eina systir,
Vala Rún.
Þriðjudaginn 15. ágúst var dyra-
bjöllunni hringt hjá mér þar sem ég
bý í London. Mér til mikillar undrun-
ar var þar kominn Maddi bróðir
minn og hann færði mér þær verstu
fréttir sem ég hef nokkur tíma feng-
ið, að Villi litli bróðir minn hefði dáið
í nótt. Það eina sem ég gat sagt var: