Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1900, Blaðsíða 6

6
um neðantil, svo það sýnist ótrúlegt, að menn hafi höggvið hellinn út;
það hefði hlotið að vera mikið verk og erfitt, því frernur sem hann hefir
i lyrstu verið miklu stærri en nú. Mjög er hann líka ójafn innan og ó-
sléttur, og bendir það ekkt á mannafrágang. Og bergið innan i honum
er sem húðað og hálfgljáandi; það hlýtnr að vera svo af náttúrunni. En
raunar getur það verið af því, að bergið svitar út raka, er verður að stein-
kendti húð á þvi. En þrátt fyrir öll þessi óiíkindi hefir hellirinn þó önn-
ur sérkenni, sem næstum ótvírætt benda á mannaverk og þau merkileg
og einkennileg.
Svo er nl. háttað, að fyrir innan munna hellisins er sín stúka hvor-
um megin út úr honum. Sú, sern er til hægri handar, eða austan meg-
in, er stærri en hin: nær 12 al. löng og 4 ai. við, dyrnar mjóar —
nerna rauf er út undir bergið vinstra megin, eins og þar hafi fallið úr
því; — og tæplega 3 al. háar ; en stúkan sjálf er miklu hærri, hefir
hvelft ræfur, sem hveríur upp i gat eða stromp. Enda fann Jón þar út
við vegginn hlóð með 'ósku í. Hin stúkan, sem norðan rnegin er við hellis-
munnann, er miklu minni: að eins manngeng á hæð og tæpl. 4 ál. á lengd
og vídd. Dyrnar eru mjóar að ofan eða næstum hvast bogamyndaðar:
er því iíkast sem bríkur gangi niður með þeirn til beggja hliða. Neðan-
til við þær er sitt gatið hvorum megin úr aðalhellinum inn í stúkuna
við dyr hennar; á þeim er enginn verulegur munur: bæði eru þau kringl-
ótt og slétt innan, eins og þau væru boruð, svo víð, að þrengja rná
hendi inn í þau og ná gegn 11 m nál. ’/4 al. þykt berg. Öðrum megin
er og hoia eins og háifborað gat. Hið merkilegasta er þó, að fyrir gafii
þessarar stúku, andspænis dyrum hennar, er útköggvið riimstœði, hæfilega
stórt fyrir 1 mann stóran, eða 2 litla. Fyrir framan það eru til beggja
enda háar brikur, sem rúmbríkur; er sitt gat á hvorti þeirra, sem vel
rná smeygja hendi í gegnum. A miðjum rúmstokknum er og upphækk-
un eða hnúður, sem skiftir honum í 2 sæti; þau eru þó í þrengra lagi.
Gat er gegnum hnúð þennan; það liggur skáhalt gegnum hann, og er
miklu minna en hin götin: eigi yfir 2 þuml. í þvermál. Allur er rúm-
stokkurinn og bríkurnar báðar með ýmislega löguðum rákunt og ójöfnum,
mjög óreglulegum. Bæði í aðalheilinum og stúkunum er ræfurhvelfingin
mjög óslétt og óreglulega ójöfn: sumstaðar er hún t. a. rn. eins og með
rennum, er liggja eftir berglögunum, líkt og vatn hafi máð þau, sumstað-
ar aftur með stærri eða minni holum og stöllum, eins og eftir meitil eða
annað stærra verkfæri. Sérstakar eru 3 holur i hvorri hlið á aðalhellin-
um, hvorar gagnvart öðrum, og eru raufar út úr þeirn til hliðar. Virð-
ist auðsætt, að þar hafi verið settir inn bitar af tré, hellinum til styrktar,
og hefir bitaendunum verið smeygt i holurnar eftir raufurn þeim, sern út
úr eru.
Það virðist óefað, að hellirinn hefir á sinum tima verið notaður til