Fréttablaðið - 02.05.2001, Blaðsíða 12

12
FRÉTTABLAÐIÐ
1. maí 2001 MIÐVIKUDAGUR
Danskir nýbúar:
Eigið fyrir-
tæki eina leið-
in til að fá
vinnu
PANMðRK Danskir innflytjendur eru á
jaðrinum í atvinnulífinu og neyðast
margir hverjir til að stofna eigin fyr-
irtæki vegna þess að þeir fá hvergi
annars staðar vinnu. Þetta kemur
fram í máli eins höfundar nýrrar
danskrar rannsóknar, Torben Bager,
við danska dagblaðið Berlingske
Tidende. Rannsókninni er beint að
nýjum litlum fyrirtækjum í Dan-
mörku en fjöldi þeirra er í eigu dan-
skra nýbúa. Komist er að þeirri nið-
urstöðu í rannsókninni að þeir hópar
innflytjenda sem voru skoðaðir nán-
ar væru mjög mismunandi, sérstak-
lega þegar kemur að því að setja eig-
in fyrirtæki á laggirnar. Duglegastir
eru íranir, Kínverjar og Pakistanar
en þeir sem koma frá ríkjum fyrrum
Júgóslavíu eru dugminnstir. ■
ALHEIMUR I ÚTÞENSLU
Alheimurinn varð til úr engu fyrir 14 millj-
örðum ára, segja sumir vísindamenn.
Ný uppgötvun varpar
ljósi á upphaf alheimsins:
Hlustað á
Mikla-Hvell
new york. ap Vísindamenn hafa fund-
ið ákveðið hljóðmynstur í forsöguleg-
um lofttegundum yfir Suðurskauts-
landinu sem þeir telja að séu bergmál
hins 14 milljarða ára gamla Mikla-
Hvells. Rennir uppgötvunin frekari
stoðum undir kenninguna um Mikla-
Hvell. Vísindamennirnir telja að
hljóðið sem þeir heyra eigi upptök
sín frá því alheimurinn var aðeins
sekúndubrots gamall og minni en
krepptur hnefi.
„Við höfum fengið mynd af fæð-
ingu alheimsins ... Við lifum á mest
spennandi tíma í sögu alheims-
fræða,“ sagði Dr. John Calström,
stjarneðlisfræðingur við Chicago-há-
skóla sem tekur þátt í rannsókninni.
„Nú þegar við höfum upplýsingarnar
getum við farið að lesa út úr þeim,“
sagði annar vísindamaður. Hljóðin
frá sjálfu upphafinu geti nú hjálpað
til við að svara spurningum um
hvernig alheimurinn, og þar með
jörðin, hafa þróast, og munu þróast í
framtíðinni. ■
Venlo í Hollandi:
Hass selt í
bílalúgum
fíkniefni. Bæjaryfirvöld í Venlo, litl-
um bæ sunnarlega í Hollandi skammt
frá landamærum Þýskalands, hyggj-
ast opna á næsta ári tvær verslanir
með bílalúgum skammt utan við bæ-
inn þar sem þýskir „fíkniefnatúrist-
ar“ geta náð sér í marijúana og hass.
Bæjarbúum þykir nóg um straum
Þjóðverja inn í miðbæinn til þess að
útvega sér þessi „mildu“ fíkniefni,
sem eru seld þar með leyfi yfirvalda
í svokölluðum „kaffihúsum". Með því
að hafa þessi efni til sölu utan við bæ-
inn losna bæjarbúar við óæskilegan
ferðamannastrauminn án þess þó að
missa tekjur af viðskiptunum. ■
Átök á Filippseyjum:
Endur-
spegla ríg
milli stétta
STUÐNINGSMAÐUR ESTRADA ÖGRAR LÖGREGLUNNI
Forsetinn lýsti yfir uppreisnarástandi í landinu um tima í gær, sem gerði honum kleift að
beita hernum gegn mótmælendum.
héldu vel stæðir Filippseyingar hópum
saman í jakkafötunum sínum út úr
skrifstofum og háskólum í mótmæla-
göngu sem leið lá að forsetahöllinni í
Manila og fóru nokkuð létt með að stey-
pa Joseph Estrada úr forsetastólnum.
Hann situr nú í fangelsi.
Á þriðjudag héldu hins vegar landar
þeirra, ekki jafn vel klæddir og flestir í
ódýrum plastsandölum, út úr fátækra-
hverfum höfuðborgarinnar í mótmælaað-
gerðir með það markmið að fá Estrada
aftur fyrir forseta. Til átaka kom og
Gloria Macapagal Arroyo forseti lýsti um
tíma yfir uppreisnarástandi í landinu.
A.m.k. fjórir létust og hundruð særðust.
„Þetta eru bæði aðdáendur Estrada
og fólk sem sennilega lítur á hann í ljósi
sinnar eigin reiði, ógæfu og örvænting-
ar,“ segir Randy David, stjórnmála-
skýrandi við Háskóla Filippseyja. „Það
er ákveðin dulúð sem umlykur Estrada,
kvikmyndastjörnunnar sem varð for-
seti.“ Estrada var handtekinn í síðustu
viku fyrir að spillingu, en stuðnings-
menn hans saka ráðandi öfl um sam-
særi gegn honum. ■
Fyrirtæki og fjárfestar
í draumaveröld
Fjármálagúrúinn Warren Buffett segir postulum nýja hagkerfisins til syndanna og
gagnrýnir væntingar um öran vöxt. Hefur sjálfur sneitt hjá tæknifyrirtækjum og var
gagnrýndur fyrir gamaldags vinnubrögð. Stendur nú með pálmann í höndunum.
fiármál Einn farsælasti fjárfestir
heims, hinn sjötugi Warren Buf-
fett, gagnrýndi harðlega „óraun-
sæjar væntingar" fyrirtækja og
fjárfesta á aðalfundi sjóðs síns
Berkshire Hathaway í vikunni, að
því er BBC fréttastofan sagði frá.
Núverandi væntingar um 15% vöxt
á ári væru arfleifð tíunda áratugar-
ins og þeir sem settu markið svo
hátt væru dæmdir til að mistakast.
„Líkurnar á að við (Berkshire)
náum 15% hagnaði til lengri tíma
eru nánast engar,“ sagði Buffett.
Telur hann fjárfesta hafa spillst af
„bolamarkaði" undanfarinna ára.
í dag er það talið til helstu af-
reka Buffett að sneiða að miklu
leyti hjá fjárfestingum í þeim
tæknifyrirtækjum sem blésu út á
síðari hluta tíunda áratugarins en
sprungu svo í upphafi ársins 2000.
Meðan á þenslunni stóð var hann
hinsvegar óspart gagnrýndur fyrir
gamaldags vinnubrögð og að missa
viljandi af gullnu tækifæri. „Það
var eins og vírus hafi gripið fjár-
festingarspekinga og fengið þá til
að.sjá ofsjónum um að verðgildi
hlutabréfa í ákveðnum atvinnu-
geirum tengdist ekki viðskiptum
og afkomu undirliggjandi fyrir-
tækja,“ sagði Buffett á aðalfundin-
um.
Þeir sem fjárfestu í Berkshire
Hathaway fyrir 36 árum og hafa
látið höfuðstólinn vera í þann tíma
hafa hagnast um rúmlega 200 þús-
und prósent. Árið 1965 kostaði hlut-
urinn 12 dollara en í dag er verðið
komið í 67 þúsund dollara. Til sam-
anburðar hefur aukning S&P vísi-
tölunnar verið tæp 5.400% eða um
97% minni en sjóður Buffett. ■
WARREN BUFFETT
Buffet er goðsögn í fjármálaheiminum. Hann er talsmaður gamalla gilda og varar við
bjartsýninni sem einkennt hefur boðbera „nýja hagkerfisins." Hér er hann að ræða við
hluthafa Berkshire Hathaway-sjóðsins í Omaha
Marg
Afleiðing breytinga á styrkjakerfi til námsmanna í Bretlandi:
ir stúdentar stunda vændi
NEMENDUR GRIPA TIL ÖRÞRIFARÁÐA
Myndin er tekin í A-Evrópu en nú sjá sífellt fleiri breskir námsmenn það helst til ráða að
framfleyta sér með vændi á námstímanum. Sérfræðingar kenna um endurskoðun á
fjárhagsstuðningi hins opinbera við námsmenn.
vændi Aukinn fjöldi háskólastúdenta
framfleytir sér með vændi segir í
frétt netútgáfu BBC. Breskir sér-
fræðingar segja að breytingar á
styrkjakerfi til háskólanemenda sé
ein helsta skýring þessa. Að sögn
Jane Ayres, framkvæmdastjóra hels-
ta meðferðaheimilis fyrir vændis-
konur í London er aukinn fjöldi stúd-
enta í hópi þeirra sem selja sig. Und-
ir þetta tekur James Cremmell,
kennsluráðgjafi í Leeds sem heldur
því fram að 60% allra þeirra sem
leggi stund á vændi þar í borg séu há-
skólanemendur. „Það er vitaskuld
ekki vænleg staða ef að nemendur
verða að grípa til slíkra örþrifaráða."
Ayres segir að háskólastúdentar segi
há skólagjöld og breytingar á
styrkjakerfi eina ástæðu þess að þeir
hafi valið þessa leið.
Eigendur vændishúsa hafa séð sér
leik á borði og beina sjónum sínum
nú að háskólasvæðum þegar leitað er
að nýjum starfskröftum. Háskóla-
kennarar hafa sakað bresku ríkis-
stjórnina um að bregðast stúdentum
með því að draga úr styrkjum og
neyða þá til að taka lán. ■
Svíþjóð:
Ericson dreg-
ur ekki úr
hagvexti
washington. ap. Ekki þarf að lagfæra
spá um 2,7% hagvöxt í Svíþjóð þrátt
fyrir erfiðleika í rekstri Ericsson,
sem er stærsta fyrirtæki landsins, að
sögn fjármálaráðherrans Bosse
Ringholm. „Ericsson er stærsta fyr-
irtæki landsins og á við margvísleg
vandamál að etja ... en það mun ekki
hafa teljandi áhrif á hagvöxt," sagði
Ringholm.
Ericsson tilkynnti nýlega tap á
fyrsta ársfjórðungi upp á rúmlega 45
milljarða íslenskra króna og um leið
stórfelldar uppsagnir. Margir vonast
hinsvegar til þess að nýlegur saming-
ur þess við Sony muni hleypa nýju
blóði í fyrirtækið.
Hagvöxur í Svíþjóð var 3,6% á
síðasta ári og er því um nokkra
lækkun að ræða miðað við núver-
andi spá. ■
HÁIR REIKNINGAR
í 42 íbúða húsi greiddi hver íbúð að með-
altali 19.000 kr. of mikið fyrir heita vatnið.
Orkuveitan
Greiddu
800.000 kr. of
mikið
neytendur íbúar í Lækjasmára 6 í
Kópavogi þurftu að greiða 800.000
krónur meira í hitaveitukostnað en
efni stóðu til. Að sögn Guðjóns Jóns-
sonar, formanns húsfélagsins, höfðu
starfsmenn Orkuveitu Reykjavíkur
ekki komið í rúmt ár til að lesa af
hitaveitumælum hússins. Þegar þeir
mættu 15. mars s.l. virtist það ekki
hafa haft þau áhrif að reikningar íbú-
anna voru leiðréttir.
Að sögn Guðjóns hefur OR byggt
reikninga sína á áætlun frá því að
húsið var í byggingu. Þá er notkun
vatns mun meiri en venjulega og af
því stafaði þessi mikli mismunur.
Guðjón sagðist hafa haft samband
við stofnunina og talað við nokkra að-
ila til að leita skýringa á þessum háu
greiðslum. Eftir þó nokkra eftir-
grennslan kom í ljós að um of háa
áætlun hefði verið að ræða í langan
tíma.
Leiðrétting hefur nýlega gengið í
gegn og allir íbúar hafa fengið endur-
greitt vegna of hárra reikninga. íbúð-
ir í húsinu eru 42 og því hafi um 19
þúsund að meðaltali farið á hverja
íbúð. ■
STÚDENTAR
Vaka, félag lýðræðissinnaðra
stúdenta við Háskóla íslands,
fagnar því að samningar hafa náðst í
kjaradeilu háskólakennara og ríkis-
valdsins, og að þar með hafi yfirvof-
andi verkfalli háskólakennara verið
afstýrt. Verkfall á próftímabili
hefði haft ófyrirsjáanlegar fjárhags-
legar og félagslegar afleiðingar fyr-
ir stúdenta og fjölskyldur þeirra.
ERLENT
IAraelskur landnemi var skotinn til
bana í gærmorgun í fyrirsát Ham-
as-samtakanna sem segjast hafa ver-
ið að hefna tveggja dularfullra
sprenginga í fyrrinóttt en þá létust
fimm Palestínumenn. Ariel Sharon,
forsætisráðherra ísraels, neitar
ábyrgð á árásinni. í nótt lést einnig
palestínskur lögreglumaður og kona
særðist í skotárás ísraelska hersins á
Gazasvæðinu. Þá létust tveir meðlim-
ir Hamas-samtakanna þegar sprengja
sprakk í sendiferðabíl í Gaza.