Öldin - 01.05.1895, Qupperneq 8

72
ÖLDIN.
Fróðleiks-molar.
Eekert er nítt.
ELcki alls fyrir l jngu vora í “Literary
Digest” birtir kaflar íu ritgerð eftir próf.
Nicholas M. Butler, sem sýnir fram á, að
heimspekingar forn-Grikkja héldu meira
og minna við þá skoðun, sem alment er á-
litin ein af hinum vísindalegu uppgörvun-
um nútíðarinnar, þá skoðun, að maðurinn
sé kominn af óæðri dýrum.
í Aprílmánaðarheftinu mintist mánað ■
arritið “TheNational Druggist” á þetta og
flytur í því samhandi ritgerð, er sýnir fram
á, að bakteríuþekkingin sj ekki eins ný
eins og margur ætli. Er þar sérstaklega
bent á bækling “um ^veitalífið” (De Ee
Rustica) ef'tir Terentius Varro, þjdðhöfð-
ingja Rómverja er hann reit átímabilinu 115
til 110 f. K. I cinum kaflanum, sem sér-
staklcga höndlar um það, hvar hcntugast
sé að byggja íbúðarliús, og hvernig þau
slculi byggja, segir liann á þessa le'ð :
“íbúðarhúsið skyldi byggja við ræt-
urnar á skógi krýndri hæð, eða hól, um-
kringt af víðáttumiklu beitilandi, og skyldi
það (húsið) snúa móti lieilsusamlegustu
vindáttinni. Það er gott að framdyr þess
viti á móti því miði, er sól rís á um jafn-
dægur (há-austur), því sú afstaða veitir
skugga nokkurn á sumrum, en nýtur ár-
dagssólarinnar á vetrum. Ef óumflýjan-
legt er að byggja húsið á árbakka, er áríð-
andi að setja það þannig niður, að það sé
hvorki óhóflega kalt á því á vetrum, né ó-
heilsusamlegt á sumrum. Þá verður og
vandlega að athuga, að ekki séu mýrar
eða flóar í nágrenninu, heilsunnar vegna,
og þeirrar ástæðu vegna enn fremur, að
þegar mýrin þornar framleiðir hún ákveðna
örsmáa maura, ósýnilega með berum aug-
um, og sem, bornir í loftinu [eða með vind-
inum] fara inn urn munn og nasir og íram-
leiða þrðl íta sjúkdóma.”
A öðrum stað scgir Nat. Dmggist að
Varro láti menn í bókinni hlýða á ímynd-
að samtal Fundianusar, landsdrottins eins,
Agriusar, sem var bóndi, og Scrofa, sem
ekki sést hverrar stéttar var, en sem oft er
nefndur í bókinni, og ætíð er látinn út-
skýra og leggja álierzlu á eitthvað, sem
höfundurinn hefir áður sagt í forskriftar
framsetning. I þessu samtali segir Fundi-
anius:
“Setjum svo, að ég erfði bújörð líka
þessari, hvað gct ég gert til að sneiða hjá
sóttnæmum sjúkdómum ?”
“Seija hana,” svaraði Agrius, “fyrir
livað sem í boði er, eða láta liana standa ó-
notaða ef ómögulegt er að selja.”
“Nei, nei,” greip þá Scrofaframí;
“en þú verður að varast að framstafn liúss
þíns viti gegn áttinni, sem flytur óheil-
næma vinda. Elcki máttu heldur byggja
það í hvos eða daiskoru, heldur á hæð
nokkurri, þar sem vindur nær til og feykir
óheilnæminu burtu, ef það berst þangað.
Hæðinni fyigir og sá kostur að þar nær
sólin til að skína. allan daginn og cr þar
af leiðandi heilnæmastur staður, því ef
nokk'ur sóttefni berast þangað, eða fram-
leiðast á staðnum, er annað tveggja, að
vindurinn ber þau strax burt, eða só lar
hitinn og þurkur loftsins eyðir þeim.”
“Þetta er laus þýðing,” segir National
Druggist, “en nákvæmlega rétt að því er
snertir meiningu hinna latnesku orða, sér-
staklega þeiri'a, er mesta þýðingu hafa í
þessu efhi.
“Fljótfærni og framhleypni þessa þjóð-
höfðingja var talin sem ástæða lyrir ósigri
Rómverja í Cannæ-orustunni. Það iná
vera, að hann liafi verið lélegur herstjóri,
en vísindamaðui' milcill var hann óneitan-
lega, miklu meiri en nokkur samtíðamaður
hans, og langt á undan cftirkomcndunuin
um nærri 2000’ár.”
HvAR ERU INDÍÁNAR UPPRUNNIR ?
Eins og kunnugt er, hefir margt ver-
ið ritað um það má), og eru þeir líklega