Lögberg-Heimskringla - 22.07.1965, Page 18

18
LÖGBERG-HEIMSKRINGLA, FIMMTUDAGINN 22. JÚLÍ 1965
Reykjavík, en með því má
segja, að kirkjumúsikin hafi
fyrst fengið nokkum byr
undir vængi. Fyrsti dóm-
kirkjuorganleikarinn var Pét-
ur Guðjohnsen. Hann var
stúdent frá Bessastaðaskóla,
en sigldi síðan til Kaupmanna
hafnar og var þar í skóla
Johnstrup. Pétur Guðjohnsen
var sá maðurinn sem raun-
verulega ruddi hinum „nýja
söng“ braut á Islandi.
Um miðbik aldarinnar sem
leið var prófessor Weyse í
Kaupmannahöfn falið að gera
kóralbók fyrir íslenzku kirkj-
una. Einn af nemendum
Kaupmannahafnarháskóla, —
Páll Melsted, hinn síðar
kunni sagnfræðingur, söng þá
fyrir Weyse lögin, eins og
þau höfðu verið sungin á
skólaárum hans á Bessastöð-
um. Síðar, eða 1864, gaf Pétur
Guðjohnsen út kirkjusöngbók
fyrir eina rödd til notkunar í
kirkjum landsins. Á þeim
tíma var ekkert hljóðfæri til
í neinni kirkju, nema Dóm-
kirkjunni, svo að ekki mun
hafa þótt þörf fyrir nema eina
rödd. Fátæktin var ekki ein-
ungis ráðandi meðal fólksins,
heldur einnig 1 kirkjunum.
III.
En hverfum nú frá kirkj-
unni og athugum hvað gerð-
ist í músikinni meðal fólksins,
utan kirkju og messugjörða.
Fátæktin var svo mikil og
almenn, að enginn hafði bol-
magn til þess að kaupa nokk-
urt hljóðfæri, hvorki innan
kirkjunnar eða utan. Afleið-
ingin varð sú, að möguleik-
arnir voru næsta litlir til
nokkurs konar tónlistarþró-
unar.
En þrátt fyrir alla fátækt-
ina gátu menn þó jafnan veitt
sér skriffæri og pappír og það
var líka óspart notað. Alla
tíma var skrifað og ort, eink-
um ort, og því dýpra sem
fólkið sökk í fátæktina, þeim
mun ríkari varð þráin til þess
að yrkja um hetjur og fursta,
og því tilbreytingarlausara
' sem lífið varð, þeim mun
meiri varð viðleitnin til þess
að skrifa undursamlegar
hetjusagnir og allskonar
ævintýri, sem gátu lyft hug-
anum upp úr gráum hvers-
dagsleikanum.
Eftir fornsögumar voru í
fyrstu skrifaðar riddarasögur
líkt og tíðkaðist í öðrum lönd-
um, en ekki leið á löngu, þar
til menn fóru að yrkja langa
bragi, mörg erindi, um ein-
hvern riddara eða hetjudáðir
manna. Þessi ljóð urðu sífellt
lengri og lengri, stundum
mörg hundruð erindi, og það
mætti næstum segja, að þáu
hefðu verið eins konar form
að frumstæðum óperuflutn-
ingi, ef um slíkt hefði verið
að ræða á þeim tímum.
Þessar „rímur“ eins og
kvæðin voru kölluð, urðu
þjóðaríþrótt íslendinga í
margar aldir. Þær voru ætíð
kveðnar, en ekki mæltar
fram; það er eins konar milli-
stig milli lesturs og söngs. Á
löngum vetrarkvöldum hlust-
aði fólkið á kvæðamanninn,
Compliments of . . .
WILL’S TAXI LTD.
Owned and Operated by
MAGNUSSON BROS.
451 MAIN STREET
PHONE 482-4111
SELKIRK MANITOBA
Compliments of:
PHILIPS' FASHIONS
FAMILY CLOTHING and FOOTWEAR
Phone 642-5463
Centre Street Gimli, Man.
MEÐ INNILEGUM KVEÐJUM
í tilefni af íslendingadaginum 2. ágúst 1965.
GIMLI MEDICAL CENTRE
A. B. INGIMUNDSON, D.D.S. C. R. SCRIBNER, M.D.
J. G. L. JOHNSON, M.D. F. E. SCRIBNER, M.D.
GIMLI MANITOBA
sem oft og tíðum kunni fjölda
rímna, og það var ekkert smá-
ræði að kunna utan að ótal
erindi í hverri rímu, kannski
svo hundruðum skipti, en þeir
voru margir, sem það gerðu.
Það sérkennilegasta við rím-
urnar var, að þær voru
kveðnar, en þar sem flestar
rímur voru undir sama hætti,
þá var hægt að nota við þær
sömu lögin. Sumir kvæða-
menn gátu þó gripið til fleiri
rímnalaga. Raunar voru þetta
aldrei kölluð lög, heldur
„stemmur“. Þær höfðu ekki
allar mikið tónlistargildi,
enda þótt í sumum finnist
músikölsk tilþrif og sumar
eru mjög sérstæðar. Til voru
þær rímnastemmur, sem voru
meira staðbundnar í einum
landshlutanum en öðrum. —
Þannig var t. d. Skagfirðinga-
stemma, Húnvetningastemma
o. s. frv.
Rímurnar sættu ómildum
dómuni hjá mörgum, og það
hefur verið sagt um þær, að
þær hafi hvorki verið skáld-
skapur né músik. Vel getur
þetta verið rétt að nokkru
leyti, en þær gegndu þó mik-
ilsverðu hlutverki á þeim
tímum, þegar lífsafkoma
manna á íslandi var svo tví-
sýn, að það þurfti bjartsýnis-
menn til að ímynda sér að
þeir lifðu af hungur, sjúk-
dóma og allskyns böl. Hinn
þrautþjálfaði utanbókarlær-
dómur hélt huganum vakandi
Compliments of
DEREN'S HARDWARE
The Best of Hardware & Electrical Supplies
Hardware and Sherwin-Williams Paints
Phone 376-5553
ARBORG P.O. BOX 400 MANITOBA
Compliments of
ROBINSON STORES
FAMILY CLOTHING & VARIETY STORE
GIMLI, MAN. PH. 642-5420
GREETINGS FROM THE
TOWN OF GIMLI
ON THE 76th ANNIVERSARY OF THE
ICELANDIC NATIONAL CELEBRATION
Compliments of . . .
STEVE#S RADIO & T.V.
SALES & SERVICE
Ladies', Men's and Children's Footwear
PHONE 376-2243 ARBORG, MAN.
Compliments of . . .
dtlhart Iffmtrral ISmttrH ffiíö.
First St., Gimli
and
309 Eveline St., Selkirk
BEST WISHES ON YOUR ANNIVERSARY
ALÚÐAR
ÁRNAÐARÓSKIR
til íslendinga á þjóð-
minningardegi þeirra
á Gimli, Manitoba,
2. ágúst 1965.
GIMLI
THEATRE
E. GREENBERG
eigandi
CONGRATULATIONS . . .
to the lcelandic People on the Occasion of the
76th Anniversory of their Annuol Celebrotion
Doy ot Gimli, Manitobo, August 2nd, 1965.
QUEEN'S PARK MOTORS
RAMBLER SALES & SERVICE
Rosser and Main Street
Phone 482-6034
Prop. WALTER SKRUPSKI
SELKIRK
MANITOBA
Compliments of
Arborg Consumers Co-op Ass’n Ltd.
• PR0DUCE
• MEAT
• GROCERIES
• DRY GOODS
• HARDWARE
• FEED
• AGENTS—Can. C
Phones: Store Dept.
Office___
Oil Dept. & I
ARBORG
• CO-OP PETROLEUM
PRODUCTS
• FERTILIZER
• LUMBER
• FARM SUPPLIES
• CHEMICALS
• SERVING ITS MEMBERS
AT COST
i-op Implements Ltd.
_____________ 376-2331
_____________376-2667
jmber _______376-2740
MANITOBA
Compliments of
Your Friendly
MACLEOD
OEALER
3rd AVE. GIMLI, MAN.
Phone 642-5489
Box 1080, Gimli, Man.
Compliments of . . .
RUDD'S
TOM-BOY STORE
GIMLI'S FOOD CENTRE
WHERE QUALITY AND SATISFACTION
ARE GUARANTEED