Alþýðublaðið - 25.04.1961, Qupperneq 7

GEIG'VÆNLEGIR atburðir
hafa gerzt j Algier síðustu
daga, nokkrir hershöfðingjar
hafa gert uppreisn gegn stjórn
de Gaulles og reynzt svo
sterkir og umsvifamiklir, að
jafnvel ér talin hætta á, að
þeir reyni að gera innrás í
Frakkland sjálft. Foringi upp
reisnarinnar virðist vera Mau-
rice Challe, hershöfðingi/
maður, sem de Gaulle gerði
að yfirmanni hersins í Algier,
er hann kom til valda 1958,
fin náin samvinna virðist
vera milli hans og Raouls
Salan, hershöfðingja, sem áð-
ur var yfírmaður hersins í
Algier, en sviptur þeim starfa
þar eð hann var ekki talinn
tryggur.
Salan, sem er innfæddur
Algier-Frakki, fluði til Spán-
ar, þar sem hann hefur verið
í hálfgerðu fangelsi, þ. e. a. s.
spænska öryggislögreglan hef
ur gætt hans mjög vandlega,
þó að hann hefði fullt ferða-
frelsi innan landsins. Fyrir
nokkrum vikum olli Salan
miklu uppþoti innan spænsku
lögreglunnar, er honum tókst
að hrista af sér gæzlumenn
sína í átta klukkustundir, og
nú tókst honum það aftur um
helgina, því að til Algier er
hann kominn.
Fleiri forustumenn ,,götu-
vígja uppreisnarinnar11 í Al-
gier flúðu undan réttvísinni
til Spánar og hafa setið þar
um nokkurra mánaða skeið.
Einn þeirra, hinn skeggjaði
Lagaillarde, sem hefur tíu
ára fangelsisdóm vofandi yf-
ir sér, er nú einnig sagður
hafa komizt undan spænsku
lögreglunni og vera kominn
til Algier. Kráreigandinn
Joseph Ortiz, sem var dæmd
ur úl dauða í réttarhöldun-
um í París í vetur, situr enn
á Spáni, þegar þetta er ritað,
þar eð lögreglan stöðvaði
hann og tvo samstarfsmenn
hans, er þeir reyndu að stíga
upp i flugvél í gærmorgun.
Herinn var óvis9 í afstöð-
unni í stóru „götuvígis upp-
reisninni“ 1958 og sömuleiðis
hinni síðari 1960, en í bæði
skiptin snérist hann þó á end-
anum á sveif með hinni lög-
legu ríkisstjórn landsins. —
Challe hafði tekið við af Sa-
lan eftir fyrri uppreisnina og
var mjög hikandi í viðskipt-
um sínum við uppreisnar-
menn 1960. Vegna þess var
honum „sparkað upp á loft“
og gerður að yfirmanni míð-
svæðis NATO. Hann var þó
ekki lengi í því embætti, því
að nokkru síðar baðst hann
lausnar frá störfum í hem-
um, aðeins 56 ára gamall, og
bar við ósamkomulagi við de
Gaulle um afstöðua til NA-
TO. Þess má geta, að í „götu-
vígja uppreisninni“ 1958 var
C’nalle í Frakklandi og þá
handtekinn, þar eð hann
þótti ótryggur.
Svo virðist, sem hin óá-
kveðna afstaða hersins 1959
og 1960 hafi nú harðnað veru
lega vegna þess hve miklar
líkur virðast á, að samning-
ar takist milli frönsku stjórn
arinnar og uppreisnarmanna
í Algier. Erfitt er að segja
um það ennþá, hve almenn-
an stuðning hinir öfgafullu og
fasistísku hershöfðingjar hafa
innan hersins, en ekki boðar
það gott, hve lítið heyrist um
viðbrögð almennra hermanna
við þvn, að de Gaulle hefur
leyst þá undan heraga, svo að
þeim er frjálst að óhlýðnast
yfirmönnum sínum. Annars
eru allar fregnir frá Algier
enp svo óljósar, að erfitt er
að gera sér grein fyrir hvern-
ig málin muni æxlast.
Það eru nú liðin rétt rúm
130 ár síðan Frakkar tóku að
leggja Algier undir sig, en
þeir hertóku Algierborg
1830. Á næstu ámm flutti
mikill fjöldi Frakka til lands-
ins og settist þar að og á ár-
inu 1870—1871 var endanlega
búið að leggia Algier undir
Frakkland, er uppreisn Ar-
aba í Kabylíu var bæld nið-
ur. Það getur enginn skafið
af „nýlendu-Frökkunum“
(les colons), að þetta er harð-
duglegt fólk, sem gert hefur
Algier að eínhverju frjósam-
asta og ríkasta landi Norður-
Afríku. En það hefur farið
eins með þá og hvíta menn
víða annars staðar, sem setzt
hafa að í nýlendum, að þeir
hafa litið á landsins inn-
byggjara sem óæðri verur, —•
noiað þá til vinnu, en for-
sómað að mennta þá og gera
sjálfum sér grein fyrir því,
að innfæddir mundu einhverru
tíma heimta sjálfstæði
sitt.
Nú má náttúrlega segja, að
..les colons“ séu búnir að
vera. svo lengi í Algier, ao
þeir eigi raunverulega ekki
annars staðar heima. Þeim
hrýs auðvitað hugur við því
að hætta skyndilega að vera
hin valdamikla yfirstétt og
verða aðeins lítill minnihluti
sem þar að auki hefur ekki
mikla ástæðu til að vænta
miskunnar af innfæddum, sér
staklega ekki eftir hin mörgu
ár bardaga, morða og fangel.9
ana á báða bóga. En öfgar
Framh. á 14. síðu

Nei, það er ekki verið að setja nýtt þak á Háskólann!
EINS KONAR
TIHÚS VIÐ
BÆNDAHÖLUNA
Reykjavík, 11. apríl.
— NÚ ER háskólinn horf-
inn, sagði maðurinr?, sem ók
vestur Hringbraut.
— Já, bændahöllin sá fyrir
honum, sagði sá, er frammí
r>at.
— Hver stendur fyrir þessu?
sagði bílstjórinn.
— Nú ætli það sé ekki skipu
lagið, sagði hinn.
— En skipulagssérfræðingar
hefðu átt að sjá fyrii, að þetta
eyðileggði háskólann, — sagði
hinn.
--------þannig héldu þeir
áfram að tala, þar til háskólinn
og bændahöllin voru löngu að
baki, og bíllinn með farþega
sína innanborðs kominn út úr
bænum.
— Hver réði þessu, spyrja
þeir, spyrja fleiri, og spyrjum
við.
í dag hringdum við í skipu
lagsstjóra ríkisins, Zóphónías
Pálsson, og vildum spyrja hann
um þetta mál. Zóphónías Páls-
son, skipulagsstjóri ríkisins,
var hinn þægilegasti í síma en
um bændahöllina vildi hann
ekki tala né taka á sig nokkra
ábyrgð um framgang þess máls.
— Sagði hann aftur á móti, að
það væri mál til komið, að al-
menningur fengi að fylgjast
með því, sem gert væri í skipu
lagsmálum bæjarins og öðru
því, sem almenning varðar —
eða lætur sig varða — og að
þeir, sem þeim málum ráða fái
þannig ekki að leika algjör-
lega lausum hala og gera hvað,
sem þeir vilja, átölulaust.
Skipulagsstjóri rikiisns sagð-
ist aftur á móti ekki geta tekið-
á sig ábyu-gð af byggingu
bændahallarinnar, hjá honunv
lægju engin skjöl varðandi
þetta mál. — í rauninni væri
málið meir innan vettvangs
skipulagsstjórnar Revkjavíkur
bæjar og vísaði skipulagsstjóri
því frá sér ti'l Aðalsteins Richt
er, skipulagsstjóra Reykjavik-
urbæjar, sem ugglaust mundi
með glöðu geði veita allar
mögulegar uppiýsin.gar um mál
þetta, sögu þess og framgang.
Aðalstein Richter, skipulaga
stjóra Reykjavíkurbæjar, var
að finna í öðrum sima, og tók
hann þegar í stgð vei og greið-
lega í að hjálpa okkur að kom
ast til botns í þessu dularfulla
máli. Sagðist hann nú samt
mundu gera eins og Pílatus og
þvo hendur sínar af þessu verkj,
— enda þótt það athæfi Píla-
tusar þafi aldrei verið vinsælt.
Sagðist Aðalsteinn Richter,
skipulagsstjóri Reykjavíkur-
bæjar, ekki hafa haft þá stöðu
á hendi, þegar mál þetta var
útkljáð, hefði hann því enga
ábyrgð, þessa máls. Sagði hann
Framhald á 12. síðu.
Alþýðublaðið — 25. apríl 1961 ’Jj