Alþýðublaðið - 24.12.1961, Blaðsíða 39

Suðurnesjum á leið austur í
Árnessýslu. Þetta var um Jóns
messuleytið, . og vai- veður
bjart og' stillt, e ns og bezt get
ur orðið á þeim tíma árs. Þeir
félagar Iögðu af stað gangandi
undir kvöld úr Rvík, og segir
ekki af ferð þeirra, fyrr en
þeir komu upp að sæluhúsinu
á Kolviðarhóli. Var það nær
óttuskeiði, og kom þeim sam
an um að hvíla s'S í húsinu
nokkra stund og láta sér renna
í brjóst, áður en þeir legðu á
Hellisheiði.
Er þeir opnuðu hústð, brá
þeim . kynlcga v ð að heyra
söng uppi á loftinu. Áttu þeir
ekki þar manna von, því úti
fyrir voru eng'n sjáanleg
merki mannaferða. Þeir félag
ar héldu nú inn í húsið og upp
á Ioftið og opnuðu hlerana,
en .þá b'rtist þeim kynleg
sjón. Á pallinum frammi við
gluggann sat maður einn. og
virtist sá vera góðglaðnr. Var
hann fyrirmamilegur ásýnd-
um með kollháan pípuhatt,
hárkollu og glæs búinn en
yzt fata var hann klæddur
kavíu .af dökku klæði með
silfurhnöppum sinn á livoru
kragahorni. Á milli fóta sér
á gólfinu hafði hann byttu all
stóra, fleytifulla af brcnni-
víni, og lagði sætan ilm upp
af ílátinu. f annarri hendi
hafði maðurinn tinkönnu eða
krús og jós með heiini brenni
víninu úr byttunni, dreypti á
og hellti síðan aftur upp í
byttuna. Horfði hann glettnis
fullum augum yf,r iðju sína.
Þeir ferðafélagar köstuðu
kveðju á h nn kynlega náunga
og létu i ljós undrun sína yfir
háttalagi hans og hversa vel
hann væri birgur að ölföng-
um. Eigi tók hann kveðju
þehra, en í. þess stað rétti
hann fram annan fótinn, sem
á var danskur blankskór og
kastaði fram vísu þessari
með dimmri röddu:
í stóru tánn.i tappi er.
Ég tek hann úr með Jagi. —
Rauða mjöðin renna fer
og romm af bezta tagi.
Síðan stóð hann upp og sló
frá sér hendinni með brenni-
vínskrúsinni. Með það hvarf
hann allur í einni svipan með
eldglær ngum, og varð rökk-
urdimmt á loftinu. Varð þeim
félögum harla bilt við og ó-
notalegt og hrukku scm óðir
menn ofan stjgann og út í
hjarta vornóttina og rann þá
af þeim mesta ónotakenndin.
Eigi treystu þejr sér aftur
inn í sæluhúsið og héldu því
upp Hell'sskarð og austur
heiðina. Komu þeir um ris-
mál að Reykjum í Ölvesi og
sögðu tíðindin af kontu s'nni
í sæluhúsið og höfðu yfir vís-
una, er draugurinn kvað og
þótti flestum furðuleg frásag-
an. Barst hún út, og flaug lýs
ing'n af hinum kynlega kump
áni víða. Þóttust þá margir
þekkja þar assistent þann cða
verzlunarþjón, er Iengi var í
Sunchenbergsverzlun í Reykja
vík. Hafði hann þann starfa
á hendi að mæla ölföng verzl
unar'nnar, og ,var sjálfur
harla ölkær. Hafði hann liaft
þá siðvenju sumár eftir sum-
ar á helgum dögum, að ríða
upp að Kolviðarhóli og inn í
Marardal og neyta þá drjúg-
um dreypifórnar nnar. Taldi
hann ferðir þær sínar mestu
unaðsstundir, og liafði haft
orð um, að inni i þeim sumar
fagra fjallasal kys, hann helzt
beinin að bera. En einmitt
veturinn áður en saga þessi
gerðist, hafð maðurinn sálazt
á sóítarsæng. í Reykjavík.
Trúðu menn því, að þarna
hefði svipur hans verið kom-
inn til fyrri stöðva, með þe m
kynngikrafti, að hann mátti
mæla við mennska menn og
skemmta sér við .söng og
glasaglaum.
Þetta er haft eftir frásögn
Jóns Sigurðssonar járnsmíða-
meistara, Laugavcgi 54,
Reykjavík.
—o—
— En þessi saga er gömul,
og þannig er um flestar
draugasögur, sem sagðar eru.
Gerast engr du)la,rfal’.ir )at-
burðir nú á dögum?
— Jú víst gerast þeir, ■—
ekki síður nú en fyrr, en fó.k
veitir þvi minni athygli
vegna hávaða nútímans. Þó
get ég sagt þér sögur sem
eru nýjar af nálinnj.
—o—
HELLISHEIÐI hefur verið
þjóðle'ð .um aldaraðir og á
þeirri Ieið hafa margir váleg
ir viðburðir gerzt. Menn hafa
orðið þar úti í vetrarhríðum
og skammdegismyrkri. En eft
ir að samgöngutæki breyttust,
góngunienn hættu að feta þar
fornar slóðir, akvegur var
l2gður yfir he'ðina. hestvagn
ar komu til sögunnar og siðar
bílav og öld menningar og
íækrii lagði þar land andir
fót, voru reimle kar þar ekki
með ö!Iu útdauðiv. Allt fram
el’tir þessari ö!d urðu menn
þar varir við ýmsa kynlega
fyrirburð , einkum á síðkvöld
um. þegar vont var veður og
dimmt var af nót.t. Slíkí hefur
verið að gerast fram til síð-
ustu ára. Á áratugnum 1920
—30 og fram á fjórða tuginn
urðu menn oft varir við kyn-
legan ferðalang á Hcll sheiði.
Kom sá oft á móti ferðamönn
um og var íorkennilegur á-
sýndum og bav poka á baki.
En er hann var kominn í ná-
munda við menn á veginum,
hvarf .hann ávallt sjónum
þeirra. Fældust þá jafnan
hestar, og mönnuin varð ó-
notalega v'ð og eins og lam-.
aðir á eftir.
■—o—
EINHVERJU sinni sem oftar
var ferðamaður með hestvagn
á Ieið yfir Hellisheiði. Var
það um vetur og lenti hann í
hríðarveðri og gekk ferðalag
ið seint og erfiðlega. Svo
sagði hann síðar frá, að á löng
um kafla á heiðinni hefði
göngumaður, einkennilegur
mjög, verið ýmist á hl'ð við
sig eða nokkrum föðmum á
undan. Var hann torkennileg
ur ásýndum .og bar poka á
baki. Eigi mælti hann nokk-
urt orð til ferðamannsins og
gaf engin svör, þótt hann væri
ávarpaður. Það þótti ferða-
manninum einna óhugnanleg-
ast við kumpán þennan, þeg-
ar hann fór fram úr honum
nokkurn spöl. kom síðan á
móti honum og hvolfdi inni-
hald'nu úr pokanum, en það
var ber og skinin mannabein.
Svo hvarf allt í einni svipan,
en að .lítilli stundu liðinni
endurtók s'g sama sýnin, gekk
svo lengi nætur eða unz veðri
slotaði og birti af degi.
—o—
ÞAÐ var eitt sinn um vetur,
myrkt var af nótt. en veður
gott og tungl óð í skýjum, að
bíll var á leið yfir heiðina.
(Það er stutt síðan saga þessi
gerðist.) Voru í bílnum fjór-
ir menn. og sem að líkum læt
Ur var ekið með fullum Ijés-
um. Allt í einu cá bílstjóiínn,
að gangandi maður kom á
móti bílnum, gekk hunn veg-
kantinn og har klyfjar í bak
og fyrir. En er hann var kom
inn í námunda við bílinn,
snarbeygði hann ínn á veg-
inn, og skipti það engum iog
um, að hann hneig þar niður
og bíllinn yf.r hann. Bílstjór-
inn snarhemlaði i dauðans of-
boði, þaut út úr bílnunt og far
þegarnir með, er séð höfðu
það. sem gerzt liafði. Töldu
allir víst, að maður nn lægi
limlestur eða dauður undir
bílnum. En þegar að var gætt,
var þar engan mann að sjá,
og .einskis urou þeir frekar
varir t'I skýriugar þessu
furðulega fyrirbæri. Svo
mjög varð bílstjóranum um
atburð þennan, að eigi treyst
ist hann til að aka bílnum á
eft'r, einn farþegauna gat tek
ið við því, og var svo haldið
áfram ferðinni.
—o—■
ÞAÐ var öðru sinni um haust
í góðu veðri, en myrkt orðið
nætur, að bíll var á leið suð
ur yfir Hellishe ði. Eigi var
annað manna í bílnum en bíl-
stjórinn. Þegar hanu kom nlð
ur á móts við Hveradali veit
hann e'gi fyrr til en maður
stendur á .vcgkantinum og
veifaði til bílsins. Bílstjórinn
stöðvaði bíí nn og opnaði
hurðina. Ávarpaði þá ferða-
langur þessi bílstjórann með
þessum orðnm: ,,TiI Kolviðár
hóls!“ og utn leið benti hann
út í myrkr.ð til vcsturs. Að,
svo mæltu snaraðist hann upp
í bílinn í sæti fyrir aftan bil-
stjórann, var hann með far-
angur nokkurn bundinn um
rxlir, en kippti honum af sér
um leið og hann steig upp í
bílinn. Ók nú bílstjórinn á-
fram og allt til Kolv ðarhóls,
því þangað átti hann sjálfur
erindi. Eitthvað tvisvnr sinn-
um ávarpaði hann farþega
sinn. en fékk ekki orð af hans
vörum. Þótti honum það kyn
le.gt og hálf geigvænlegt. En
þegar hann kom í hlaðið á Kol
viðarhóli, le't hann aftur fyr
ir sig íil hins kynlega fóru-
nauíar. Var .sætið autt og"
ekki reykur sjáanlcgur a t
honum. Brá þá bílstjói'amtm
mjög, komst bann með naum
indum inn í hús á Kolviðar-
hóll, sortnaði honum þá fyrir
augum, er hann leit ljós ð í
stofunni . og varð hann aði
leggjast upp í rúm um stunól
arsakir. Gisti hann þar svo
um nóttina, því eigi treysti
bann sér að halda áfram fyrr
en biríi af degi.
Fleiri sögur munu vera t J
þessu líkar af dulrænmn íyr-
irbærum á Hellisheiði frá si$
ari tímum, þótt ekki veröi
frá þeim sagt hér.
.—o—
— En heíur þú sjálfur ekki
orðið var við neitt? Varðst þá
ekki var v'ð neitt, þegar þú
varst að byggja upp gömlu
kirkjuna í Árbæ?
— Ó. jú. Ýmislegt gæti þa?)
verið, sem ekki er unnt að
segja frá að svo stöddu. Hin r
fornu viðir eru .mettaðir
minningum bæði helg og þjóð'
trúar, og það fylgir heim allt
af ehthvað, — en það gerir
engum ne'tt uem gott.
—o—
Ekki vilöi hann svo segia-
meira wn það, — en dular-
fullur var rvipur kirkjusmiðas
ins. H.
Svipir a5 vestan
Framhald af bls. 33
hver frá Hrauni í dag. Þegar-
smöluninni var lokið eftir
miðjan dag, kom í ljós, að í
okkar fé voru 3 lömb frá
Hrauni. Og rétt á eftir komu
2 piltar frá Hrauni að-
vitja kindanna, en hvort
Móri hefur farið með þeim í
þetta sinn, veit ég ekki, en.
hans varð ekki vart á Skaga
lengi á eftir.
En hvernig leit svo Móri
greyið út?
Það var hin brennandi
spurning dagsins hjá niér í
þá daga. Spurði ég vinnukon
una í þaula eftir Móra og bað-
hana að segja mér allt, sena
hún vissi um Móra, bæðx
ætt hans og útlit.
Erfiðlega gekk að fá svör-
við þessu, sem von var. En.
lýsingu fékk ég þessa: Móri
var ekki stærri en 10—12 ára
strákur, í mórauðri prjóna-
peysu, samlitum buxum,
mórautt hár, með mórauða.
prjónakollu á höfði. Andlitið
var ekki ófrítt en sló á það
móleitum blæ, svo hann bar
rétt nafn að vera nefndur
Móri.
Hún taldi hann hrekklaus-
an, nema að hlæja og skæla
sig framan í fólk og í eimi
og öllu glaðlegan og skop-
legan. Aðeins tvennt á Skaga
taldi sig hafa séð Móra. Ei*
þeir, sem sáu Móra, sögðu.
henn bera nafn sitt me'ð
réttu. En ekki getur sá, er
þetta ritar, þar um dæmd,
því að hann sá aldrei Móra.
KOLVIÐARHÓLL
Jólabók Alþýðublaífsins 1961 —-3^