Alþýðublaðið - 10.01.1962, Blaðsíða 13

í ALÞÝÐUBLAÐINU hinn
6 f. m. birfist grein undirrit-
uð af K. I. með ádeilu á
Skipaútgerð ríkisins í sam-
bandi við strandsiglingaþjón-
ustu við Hornafj arðarbyggðar
lag og skal þessu hér með
svarað að nokkru.
I.
Það er rangt í greininni, að
Herjólfur sigli ekki sam
kvæmt fyrirframgerðri ferða
áætlun. Slíkar áætlanir hafa
ávallt verið gefnar út fyrir
skipið, venjulega fyrir 1—2
mánuði í senn, en þar sem
reksturinn hefur til skamms
tíma verið á nokkru reynslu
stigi og nauðsynleg afbrigði
komið fyrir, einkum að sumr
inu í sambandi við Vesl-
mannaeyjar og Þorlákshöfn,
hefur ekki þólt ástæða til að
gefa út ferðaáætlun til lengri
tíma í senn.
Ferðaáætlanir fyrir Herj-
ólf eru mjög einfaldar. Venju
lega er skipið afgreitt í Rvík
á mánudögum, miðvikudög
um og föstudögum og í 'Vest-
mannaeyjum á þriðjudögum,
fimmtudögum og laugardög-
um. En þetta truflast svo
venjulega á þann hátt, að þá
vikuna, sem 'skipið fer til
Hornafjarðar, verður af-
greiðsla þar á föstudegi, en
ekki í Reykjavík.
Undirritaður veit ekki
belur en ferðaáætlanir Herj-
ólfs hafi ávallt verið sendar
til hlutaðeigandi afgreiðslna
og til skipstjórans, en hafi
slík sending til Hornafjarðar
einhverntíma misfarizt, var
vissulega mjög auðvelt að
bæta úr því og fá að vita ttm
fyrirhugaðar ferðir skipsins.
II.
K. í. telur að hringferðir
Herðubreiðar, sem upp voru
teknar á árinu 1960, eftir að
Herjólfur hóf siglingar, séu
óheppilegar á allan hátt. En
af því tilefni skal upplýst, að
um það leyli, sem Herjólfur
var tekinn í notkun, hafði
undirritaður nokkrar áhyggj-
ur af því, að vöruflutningar
hans til og frá Hornafirði
myndu taka svo spón úr aski
Herðubreiðar, að rekstrar-
hallinn á henni ykist mjög
tilfinnanlega, þar eð hún yrði
að bæta sér upp viðskipta-
tapið með meiri langsiglingum
en áður, norður fyrir Langa-
nes til Þórshafnar og Kópa-
skers næstum í hverri ferð.
Þetta virtist alvarlegt með
tilliti tií þess að ca. 80% af
tekjum Herðubreiðar — sem
flestra annarra strandferða-
skipaSkipaútgerðarinnar - eru
bundnar við flutning til og
frá Reykjavík, en til jöfn-
unar lífskjara eru farmgjöld
hin sömu allt í kringum land
án tillits til vegalengda. Þann
ig er sama flutningsgjald milli
Reykjavíkur og Hornafjarðar
(263 sjómílur) og milli Rvík
ur og Þórshafnar (612 sjóm.).
Sér þá hver maður, að raun-
verulega er hægt að flytja
fyrir minna gjald hina styttri
leið, ef ekki þarf að fara
lengra.
Skal nú skýrt tölulega
hvers vegna Herðubreið var
látin taka upp umræddar
hringferðir.
Siglingaleið austur um
land til Kópaskers með við-
komu á öllum höfnum er 672
sjómílur, en vestur fyrir land
beinustu leið til Reykjavíkur
339 sjómílur.
Ganghraði Herðubreiðar í
strandferðum er að meðaltali
varla meiri en 8 sjómílur á
klst., og samkv. því tekur það
hana 5,25 sólarhringa að sigla
672 + 339 = 1011 sjómílur,
en til uppskipunar, hleðslu
og tafa, m. a. við að koma og
fara úr höfnum, er skipinu
skv. ferðaáætlun yfirleitt
veittir 1,75 sólarhringar í (42
klst.) í umræddum hringferð
um austur fyrir land með
viðkomu á 17 höfnum. Skip-
inu eru þannig gefnir 7 dag-
ar til þessara hringferða auk
tíma til afgreiðslu í Reykja-
vík, sem venjulega er 2 dagar,
samtals 9 dagar til hverrar
ferðar og undirbúnings ferð-
ar.
K. I. leggur til, að Herðu-
breið verði í hverri ferð látin
sigla austur um land til Ak-
ureyrar með viðkomu á öllum
höfnum (18—19) á báðum
leiðum. Þessi siglingaleið er
752 x 2 = 1504 sjómílur, en
með 8 mílna ferð er Herðu-
breið 188 klst. eða nærri 8
sólarhringa aðeins að sigla þá
leið. Eftir er þá að réikna
tíma vegna tafa og afgreiðslu
í sambandi við 37—39 við-
komur á höfnum, og má gera
ráð fyrir að svona ferð taki
að meðaltali lOlá dag, þólt
reiknað sé með undir helm-
ingi viðstöðutíma á höffnum
á bakaleið sökum lítilla verk-
efna.
Samkvæmt framangreindu
er áællað, að umræddar hring
ferðir um Kópasker taki 7 +-
2 = 9 daga, en hinar IOV2
+ 2 = 12+! dag.
Að frádregnum tíma til
viðhalds og úrfalla vegna há
tíða, er raunverulegur út-
haldstími skipsins áætlaður
300 dagar á ári, og myndi á
þeim tíma vera hægt að fara
33,3 hringferðir um Kópasker
á móti 24 ferðum austur um
land til Akureyrar með við-
komu á öllum höfnum.
Út af því, sem áður er sagt,
og ótta um aukinn rekstrar-
halla á Herðubreið 1960, eftir
komu Herjólfs, er skemmti-
legt að upplýsa, að þvert á
móti tókst að auka tekjur
skipsins og minnka rekstrar-
halla þess um rúmlega 300
þús. kr. miðað við árið 1959.
Þessi bætta rekstrarútkoma
á skipinu stafaði að nokkru
leyti af siglingaúrföllum hjá
öðrum skipum vegna flokk-
unarviðgerða, en að nokkru
leyti stafaði hún einnig af
því, að beitt var þeirri hag-
sýni um tilhögun ferða, sem
hér hefur verið gerð að um-
ræðuefni.
Með svipaðri tilhögun ferða
og að undanförnu og miðað
við kaupgjald og verðlag 1960
áætlaði undirritaður síðast
liðið vor í sambandi við und-
irbúning fjárlaga fyrir 1962,
að flutningatekjur Herðu-
breiðar yrðu 2,4 millj. kr. á
árinu, og þar við er nú til-
ætlunin að bætist ca. 30%
vegna hækkunar flutnings-
gjalda. Eru því áætlunartekj-
urnar nú fyrir árið 1962 kr.
3.120.000. Én sé þeim tekj-
um deilt á 33,3 ferðir sam-
kvæmt framangreindu, koma
tekjur á hverja ferð kr.
93,693,00.
Væri hins vegar horfið að
því ráði um tilhögun ferða,
sem K. I. leggur til, er mjög
ólíklegt, að tekjur skipsins í
hinum lengdu ferðum ykjust
um meira en ca. 10% eða upp
í kr. 103,062.00 í ferð, og
myndu þá heildartekjurnar
yfir árið væntanlega verða
24 x 103,062,00 = 2.473,488,00
Guðjón F. Teitsson, forstjóri:
- Svar við gagnrýni o.fl. -
á móti kr. 3.120,000.00 samkv.
hinu fyrirkomulaginu. Rekstr
arhalli myndi þannig aukast
um nokkur hundruð þúsund
kr., og slíkt myndi almennt
talið óæskilegt. Afleiðingin
yrði ennfremur sú, að meðan
Herðubreið væri að sveima
um hafnir með litlum verk-
efnum, en tilfinnanlegum
hafnargjöldum og afgreiðslu
kostaði, biðu vörur til smá-
hafnanna flutnings í Reykja-
vík og yrðu jafnvel aldrei
fluttar.
nr.
Umræddur greinarhöfund-
ur segir, að Herjólfur hafi
átt að vera í förum til Horna-
fjarðar á 14 daga fresti, en
þetta hafi viljað bregðast, og
er látið liggja að því, að slíkt
heyri undir vanefndir.
Út af þessu skal tekið fram,
að ekki er kannast við á-
kveðna skuldbindingu af hálfu
Skipaútgerðarinnar eða ann-
arra yfirvalda um þetta. Hilt
var um talað, að þegar Herðu
breið væri látin taka á sig
mun meiri flutninga en áður
til norðlægari hafna, svo sem
til Þórshafnar og Kópaskers,
þar sem hin stærri skip út-
gerðarinnar fara aldrei að
bryggju, þá væri það varla
hægt nema lála Herjólf bæta
Hornfirðingum upp skerðingu
flutningsrúms í Herðubreið.
Það mun þó almennt kunn-
ugt, að Herjólfur var smíðað
ur fyrst og fremst miðað við
þarfir Vestmannaeyja um far-
þega og vöruflutning, þar með
flutning mjólkur, sem sér-
stakur bátur með ríkisstyrk
hafði áður annast. Hefur nýt-
ing skipsins í þágu Vestmanna
eyja verið tiltölulega góð frá
byrjun, og munu nú flestir á
einu máli um að rétt hafi ver
ið að fá skipið.
í ferðum til Hornafjarðar
hefur nýting Herjólfs hins
vegar ekki verið eins alhliða.
Skipið er að töluverðu leyti
farþegaskip, en í ferðum
milli Vestmannaeyja og
Hornafjarðar hefur farþega-
rýmið sjaldan verið nýtt
nema að mjög lillu leyti.
Skal í þessu sambandi upp
lýst, að Herjólfur hefur svefn
rúm í farþegaklefum fyrir 21
farþega og varasvefnrúm í
borðsal fyrir 12 að auki í
einnar nætur siglingum. Þá
geta 7 farþegar haft svefnskil
yrði í setusal á sófabekkjum,
ef ekki eru margir svo nefnd
ir sætisfarþegar, sem að vísu
kemur oft fyrir á leiðinni
milli Reykjavíkur og Vest-
mannaeyja. Fargjöld skipsins
fyrir 33 farþega milli Vest-
mannaeyja og Reykjavíkur
fram og til baka eru með nú-
gildandi taxta kr. 12,030,00,
en fyrir sætisfarþega kynnu
að bætast við fargjaldatekjur
allt að kr. 8556,00 í ferð mið-
að við takmörkun farþegatölu
á vetri.
í upphafi var ráðgert, að
Hornfirðingar sendu nýmjólk
með Herjólfi (í mjólkurkæli-
rúmi skipsins) til ‘Vestmanna
eyja í staðinn fyrir mjólk,
sem komið hefði frá Reykja-
vík í vikulok, ef siglt hefði
verið þangað, en því miður
hefur sjaldan, a. m. k. á
vetrarvertíðinni, verið til næg
fersk mjólk á Hornarirði til
þess að fullnægja eftirspurn
inni í Vestmannaeyjum nema
að nokkru leyti, enda verður
ekki séð, að ferskmjólkursala
á hálfsmánaðarfresti skapi
teljandi kjölfestu fyrir mjólk
urframleiðslu í héraði.
'Verður því yfirleitt skerð-
ing á bæði mjólkurflutnings—
þjónustunni og farþegaflutn-
ingsþjónustunni við Vest-
mannaeyjar þá vikuna, sem
Herjólfur fer til Hornafjarð-
ar, og er það auðvitað galli,
Hins vegar hefur Herjólfur
haft verulegar tekjur fyrir
vöruflutning ti) og frá Horna
firði, og sumpart meiri vegna
þess að vörum til sendingar
þaðan virðist fremur hafa ver
ið haldið til Herjólfs en Herðu
breiðar.
V.
'Við hér í höfuðborginni er-
um óánægð með göturnar okk
ar og ferðir almenningsvagna,
og fólk í dreifbýlinu þráir
betri samgöngur á landi, í
lofti 0g á legi. Vekur það því
enga undrun, þótt Hornfirð-
ingar óski að fá Herjólf til sín
reglulega á hálfsmánaðar
fresti í viðbót við siglingar
Herðubreiðar. En þar sem
skipakostur til strandferða er
mjög takmarkaður, verður að
skammta þjónustuna á hverj
um tíma, eins og eðlilegt má
telja með tilliti til marg
þættra ástæðna, sv0 sem að
veita hámarksþjónustu með
sem minnstum tilkostnaði og
hafa þó í huga að veita lág-
markstíðni skipaferða til af-
skekktra staða.
Hilt er annað mál, sem und
irritaður hefur áður rakið á
öðrum vettvangi, að hann tel
ur núverandi strandferðaskip
+Heklu, Esju, Herðubreið og
Skjaldbreið) vegna breyttra
ástæðna ekki lengur nógu
hentug, því að keppa þarf að
sem fyllstri nýtingu dýrra
tækja á hverjum stað og
tíma.
Veldur það óþarflega
slæmri rekstrarútkomu, að
þau skipin, sem aðallega eru
ætluð til vöruflutninga, eru
alltof lítil, og eru því hin til-
tölulega stóru farþegaskip not
uð að mestu leyti til vöruflutn
inga á stóru svæði, þótt síðar
nefnd skip þurfi rúmlega
helmingi fjölmennari áhafnir
en hin og séu auk þess af eðli
legum ástæðum miður fallin
til vöruflutninga en skip, sem
fremur eru byggð fyrir það
hlutverk.
Guðjón F. Teitsson.
VIÐ minnum félaga okkar
og aðra á, að panta hinar
ódýru plötur hjá okkur fyrir
helgina. Listarnir eru afhent
ir á afgreiðslu blaðsins. Til
flýtis mununi við fá plöt-
urnar flugleiðis.
ilaðið — 10. jan. 1962 33