Alþýðublaðið - 15.04.1962, Blaðsíða 11

T
i Hik FT- 1 /V 5 A/W - hlt. BU VTA > T Ó/Va/ SftM- 4ÚS 5 Am- HlJ. TALA 5/óm- H L J. ÝTÉT/V/V' TéiftCr • - •-T~ 'C.'T^í** , -■•••• T 0/v/v;
V- I P - L BiÞJA UAA $7yó4 Jfl ,'• . .•.-..•••r. ;-:i
ý&yj y'fípj foR 6rÉ 1 S A f - rV f Kf-5 f J .. •/3 •.
!'/• '‘V. /VOÓvA .-Ln
(rb$f\N l-U 4 í;í a Qs 5 A CÓain K öajA •• *i
TÓ/Va/->> s m'a- Fíytja. • ; Pc 5 r- U R Ll T A l A Sam u/i. L Í K m *
íWK- bTfiF UR STéáA Lfí Ta/. B/tA/ V( RþA tRFl^ARA - ■ -
is/ € i) A N Á íÓTU/Vi JkRlf/jRl
(/V> 1 ,/VCr íþRÓrtfl- t-\Lf\Cc KRýDD F 0 R - FAi iR Þ)l/V6rJ) LITA
HfcTifc 'AFLO&
V£ Rmi 5 P ujRrt -»V ÍA/ /VIA^uR -■> STÓR V i/v/v- i/VÚrUR 1 •»
'Pi öRb FAST T öaa ÉVÍ)A <r * / / iT •. V-V TA lA
f FV 1 ■yöN'í)
FRost- 5k L/m/vó KLti>i AA A L. i N -- fi ._•'■ • fc'
SÓ0./V £l /VL>
VvúrR l, {fcVSKAÓ fÆí>ll< ->FL í k ■V Vftl/V í fts 1 U -f., >x.«; ••• 'Tv;-T • í
$0 HU - 1 At K.J dT- Bi Tf\ •'• • >cf 'fv ■ ‘ .i*
ÞAÐ er algengt, þegar einhvern
mann skortir fé og hann á þess
kost að fá það að láni, að lán-
veitandinn geri það að skilyrði
fyrir láninu, að einhver þriðji
maður ábyrgist greiðslu lánsins.
Ábyrgð eins manns á skuldum
annars getur einnig átt rót sína
að rekja til annarra atvika en
lántöku.
í sambandi við ábyrgðir eru
ávallt fyrir hendi þrír aðílar.
Ábyrgðarmaður heitir sá, sem
tekur á sig ábyrgðina. Aðalskuld-
ari er sá nefndur, sem ábyrgzt er
fyrir, en kröfuhafi (skuldareig-
andi), sá, sem öðlast hefur rétt
gagnvart ábyrgðarmanni.
Tíðast er það, að um ábyrgð sé
gerður skriflegur samningur. Er
það oftast gert með þeim hætti,
að á samning aðalskuldara og
kröfuhafa eða á einhliða skuld-
arviðurkenningu skuldara er rit-
uð yfirlýsing ábyrgðarmanns. —
Víxilritun er oft notuð sem form
fyrir ábyrgðarskuldbindingu.
Skylda slíks „ábyrgðarmanns” er
þá mjög undir því komin, hvar
nafn hans stendur á víxlinum,
enda byggist sú skylda í einu
og öllu á víxilréttinum, en um
þann rétt hefur áður verið ritað
í þáttum þessum.
Skrifleg yfirlýsing er ekki skil-
yrði ábyrgðar. Munnlegt loforð
eða samningur getur og stofnað
ábyrgð, en sönnun fyrir t.ilvist
slíkrar ábyrgðar er torveldari,
heldur en þegar hún er skrifieg.
Jafnvel með atferli sínu einu
saman geta menn tekizt á hend-
ur ábyrgð. Svo er t. d. talið, þeg-
ar ákveðinn maður biður um
lán eða vöruúttekt handa öðr-
um manni.
Þegar löglega hefur verið frá
ábyrgð gengið, Jrefur stofnazt
réttarsamband milli kröfuiiaía
og ábyrgðarmanns. Á þetta rétt-
arsamband reynir þó eJcki, ef að-
alskuldari innir skyldur sínar af
hendi samkvæmt skilmálum við
kröfuhafa.
Ef nú reynir á ábyrgðina, skipt
ir miklu máli, með hvaða hætti
ábyrgðin er. Er þar greint á
milli einfaldrar ábyrgðar og
sjálfskuldarábyrgðar. Einföld er
ábyrgðin, þegar ábyrgðarmaður
er ekki skyldur til að greiða
skuldina, nema kröfuhafi hafi
fullreynt að innheimta hana hjá
aðalskuldara, og hvilir sönnunar
byrðin um þetta atriði á kröfu-
hafa. Þessa sönnun tryggir Jiann
sér jafnan með málssókn og eft-
irfarandi árangurslausri aðfarar-
gerð á hendur aðalskuldara.
Þegar um sjálfskuldarábyrgð
er að ræða, er ábyrgðarmanni
skylt að greiða skuldina á giald-
daga, þótt engar tilraunir hafi
verið gerðar til innheimtu hjá
aðalskuldara. Þegar skuldin er í
gjalddaga fallin, hefur kröfu-
hafi heimild til að krefja nvort
heldur aðalskuldarann eða á-
byrgOormanninn.
Af þessu sést hinn mikli mun-
ur á þessum tveimur tegundum
ábyrgða. Ábyrgðarskuldbinding
er talin einföld ábyrgð, nema um
annað sé sámið, lög mæli fyrir á
annan veg eða annað sé venja.
Sjálfskuldarábyrgð er venjulega
gefin til kynna með orðalaginu
„sem sjálfskuldarábyrgðarmað-
ur“, „in solidum” eða „solidar-
iskt“.
Ábyrgðarsamningurinn segir
oftast til um það hve skylda á-
byrgðarmannsins er víðtæk. —
Ljóst er, að skylda þessi nær á-
vallt til greiðslu höfuðstólsins.
Ef skyldan á einnig að ná til
vaxtagreiðslu, er öruggast að
taka það fram í ábyrgðaryfirlýs-
ingunni. Vera má þó, að ábyrgð-
armaður yrði dæmdur til vaxta-
greiðslu, ef sannað væri, að liann
hefði vitað, að skuldin ætti að
bera ávöxt, en hefði ekki sérstak
lega undanþegið sig ábyrgð á
greiðslu þeirra.
Um greiðslu málskostnaðar í
máli kröfuhafa gegn aðalskuld-
ara gilda mismunandi reglur eft-
ir því, hvort um sjálfskuldará-
byrgð er að ræða eða einfalda á-
byrgð Sjálfskuldarábyrgðarmað-
ur ábyrgist ekki greiðslu á þess-
um málskostnaði, því að liann
getur bent á, að kröfuhafi hefði
getað leitað beint til sín og spar-
að sér málaferli gegn aðalskuid-
ara. í sambandi við einfalda á-
byrgð er þessu á gagnstæðan
veg farið. Þar er málarekstur
nauðsynlegt skiíyrði fyrir kröíu-
hafa til að sanna getuleysi aðal
skuldara í þeim tilgangi að öðl-
ast heimild til að ganga að á-
byrgðarmanninum. Slíkur á-
byrgðarmaður verður þvi a8
greiða áfallinn málskostnað.
Dráttarvexti þarf sjálfskuldar-
ábyrgðarmaður ekki að greiða,
nema sérstaklega sé um samið,
en -ábyrgðarmaður samkvæmb
einfaldri ábyrgð verður
greiða dráttarvextina.
Um samband aðalskuldara og
ábyrgðarmanns er það að segja,
að sá síðarnefndi gengur venju-
lega í ábyrgðina vegna tiimæla.
skuldara. Vfirleitt ber ábyrgífar-
manni ekkert endurgjald fyrir
ábyrgðina út af fyrir sig, nema
sérstaklega sé um samið. Þcss
vegna kemur endurgjald ekkl tik
greina, ef ábyrgðarmaður gcngsb
ótilkvaddur í ábyrgðina.
Þurfi ábyrgðarmaður að ieysa
til sín ábyrgðarskuldina, á hanu
heimtingu á að fá endurgreiddr
an allan nauðsynlegan kostnað,
sem hann hefur orðið að greiða
vegna ábyrgðarinnar. Hins veg-
ar getur hann ekki krafið kostn-
að, sem hann gat komið í vejj.
fyrir að til væri stofnað, t. <i.
málskostnaður á dómstóli kröfu-
hafa gegn ábyrgðarmanni.
Þegar ábyrgðarmaður hefu*
greitt skuldina, á hann rétt tifc
að fá skuldina framselda sér, og,
við það framsal öðlast hann allan,
þann rétt, sem framsalshafar al-
mennt fá í slíkum tilfellum.
Oft er það, að fleiri en eirii>,
maður takast á hendur ábyrgðt
fyrir aðalskuldara. Slík ábyrgtk
getur verið með tvennum hætt-
um. Ábyrgðin er sögð pro rato.
(að hluta), þegar hver ábyrgðar-
Framhald á 12. síðu.
ALÞÝÐUBLAOIÐ - 15. apríl 1962